atha saptadaśo ‘dhyāyaḥ – śraddhā-traya-vibhāga-yogaḥ

A oto rozdział siedemnasty: „Joga podziału trojakiej wiary”

komentarze

Śrīdhara

uktādhikāra-hetūnāṃ śraddhā mukhyā tu sāttvikī |
iti saptadaśe gauṇa-śraddhā-bhedas tridhocyate ||

Viśvanātha

atha saptadaśe vastu sāttvikaṃ rājasaṃ tathā |
tāmasaṃ ca vivicyoktaṃ pārtha-praśnottaraṃ yathā ||

Baladeva

sāttvikaṃ rājasaṃ vastu tāmasaṃ ca vivekataḥ |
kṛṣṇaḥ saptadaśe 'vādīt pārtha-praśnānusārataḥ ||

BhG 17.1

arjuna uvāca
ye śāstra-vidhim utsṛjya yajante śraddhayānvitāḥ
teṣāṃ niṣṭhā tu kā kṛṣṇa sattvam āho rajas tamaḥ

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

arjuna (Ardźuna) uvāca (rzekł):
he kṛṣṇa (Kryszno!),
ye [janāḥ] (ci ludzie) śāstra-vidhim (zasady pouczenia) utsṛjya (porzuciwszy)
śraddhayā tu (ale w wiarę) anvitāḥ (wyposażeni) yajante (składają ofiary),
teṣām (ich) niṣṭhā (wiara) kā (jaka?)
sattvam (sattwa) rajaḥ (radźas) āho tamaḥ (czy tamas).

analiza gramatyczna

arjunaḥ	–	arjuna 1i.1 m. – biały, jasny;
uvāca	–	√ vac (mówić) Perf. P 1c.1 – powiedział;
ye	–	yat sn. 1i.3 m. – którzy;
śāstra-vidhim	–	śāstra-vidhi 2i.1 m. ; TP : śāstrāṇāṃ vidhim iti – nakaz pism (od: √ śās – pouczać, śāstra – pouczenie, polecenie, nauka, podręcznik, nauka; vidhi – zasada, nakaz, prawo);
utsṛjya	–	ut- √ sṛj (wypuszczać, emitować) absol. – porzuciwszy;
yajante	–	√ yaj (poświęcać, składać w ofierze, czcić) Praes. Ā 1c.3 – czczą, składają ofiary;
śraddhayā	–	śraddhā 3i.1 f. – przez wiarę (od: śrat – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę]; śraddhā – wiara, przekonanie);
anvitāḥ	–	anvita (anu- √ i – podążać) PP 1i.3 m. – połączeni, wyposażeni (w co? – wymaga instrumentalisu);
teṣām	–	tat sn. 6i.3 m. – tych;
niṣṭhā	–	ni-ṣṭhā 1i.1 f. – stan, stałość, pewność, oddanie, wiara, przekonanie, doskonałość, konkluzja, śmierć (od: √ sthā – stać, istnieć);
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
kā	–	kim sn. 1i.1 f. – jaka;
kṛṣṇa	–	kṛṣṇa 8i.1 m. – o czarny;
sattvam	–	sattva ( √ as – być, PPr sant – będący, istnienie) abst. 1i.1 n. – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun;
āho	–	av. – czyż tak?! (wykrzyknik wzmacniający pytanie lub wątpliwość);
rajaḥ	–	rajas 1i.1 n. – pokolorowany, kurz, namiętność, jedna z trzech gun (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym);
tamaḥ	–	tamas 1i.1 n. – ciemność, mrok, tępota, bierność (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać);

warianty tekstu

yajante → vartaṃte / yajaṃti (działają / składają ofiary);

Druga pada BhG 17.1 jest taka sama jak druga pada BhG 9.23;

komentarze

Śāṃkara

tasmāc chāstraṃ pramāṇaṃ ta [gītā 16.24] iti bhagavad-vākyāl labdha-praśna-bījo’rjuna uvāca—
ye kecid aviśeṣitāḥ śāstra-vidhiṃ śāstra-vidhānaṃ śruti-smṛti-śāstra-codanām utsṛjya parityajya yajante devādīn pūjayanti śraddhayānvitāḥ śraddhayāstikya-buddhyānvitāḥ saṃyuktāḥ santaḥ | śruti-lakṣaṇaṃ smṛti-lakṣaṇaṃ vā kaṃcit śāstra-vidhim apaśyanto vṛddha-vyavahāra-darśanād eva śraddadhānatayā ye devādīn pūjayanti | te iha ye śāstra-vidhim utsṛjya yajante śraddhayānvitā ity evaṃ gṛhyante | ye punaḥ kaṃcit śāstra-vidhim upalabhamānaiva tam utsṛjyāyathā-vidhi devādīn pūjayanti | ta iha ye śāstra-vidhim utsṛjya yajanta iti na parigṛhyante | kasmāt ? śraddhayānvitatva-viśeṣaṇāt | devādi-pūjā-vidhi-paraṃ kiṃcit śāstraṃ paśyanta eva tad utsṛjyāśraddadhānatayā tad-vihitāyāṃ devādi-pūjāyāṃ śraddhayānvitāḥ pravartanta iti na śakyaṃ kalpayituṃ yasmāt, tasmāt pūrvoktaiva ye śāstra-vidhim utsṛjya yajante śraddhayānvitā ity atra gṛhyante | teṣām evaṃ-bhūtānāṃ niṣṭhā tu kā kṛṣṇa sattvam āho rajas tamaḥ, kiṃ sattvaṃ niṣṭhāvasthānam, āho svit rajaḥ, athavā tama iti | etad uktaṃ bhavati—yā teṣāṃ devādi-viṣayā pūjā, sā kiṃ sāttvikī, āho svit rājasī, uta tāmasīti

Rāmānuja

devāsuravibhāgoktimukhena prāpyatattvajñānaṃ tatprāptyupāyajñānaṃ ca vedaikamūlam ityuktam / idānīm aśāstravihitasyāsuratvenāphalatvam, śāstravihitasya ca guṇatas traividhyam, śāstrasiddhasya lakṣaṇaṃ cocyate / tatrāśāstravihitasya niṣphalatvam ajānan aśāstravihite śraddhāsaṃyukte yāgādau sattvādinimittaphalabhedabubhutsayā arjunaḥ pṛcchati
śāstravidhim utsṛjya śraddhayānvitā ye yajante, teṣāṃ niṣṭhā kā ? kiṃ sattvam ? āhosvid rajaḥ ? atha tamaḥ ? niṣṭhā sthitiḥ; sthīyate 'sminn iti sthitiḥ sattvādir eva niṣṭhety ucyate / teṣāṃ kiṃ sattve sthitiḥ ? kiṃ vā rajasi ? kiṃ vā tamasītyarthaḥ

Śrīdhara

pūrvādhyāyānte yaḥ śāstra-vidhim utsṛjya vartate kāma-cārataḥ | na sa siddhim avāpnoti [Gītā 16.24] ity anena śāstrokta-vidhim utsṛjya kāma-cāreṇa vartamānasya jñāne 'dhikāro nāstīty uktam | tatra śāstram utsṛjya kāma-cāraṃ vinā śraddayā vartamānānāṃ kim adhikāro 'sti nāsti veti bubhutsayā 'rjuna uvāca ya iti | atra ca śāstra-vidhim utsṛjya yajanta ity anena śāstrārthaṃ buddhyā tam ullaṅghya vartamāno na gṛhyate | teṣāṃ śraddhayā yajanānupatteḥ | āstikya-buddhir hi śraddhā | na cāsau śāstra-viruddhe 'rthe śāstra-jñānavatāṃ sambhavati | tān evādhikṛtya trividhā bhavati śraddheti | yajante sāttvikā devān ity ādy uttarānupapatteś ca | ato nātra śāstrollaṅghino gṛhyante | api tu kleśa-buddhy-ālasyād vā śāstrārtha-jñāne prayatnam akṛtvā kevalam ācāra-paramparā-vaśena śraddhayā kvacid devatārādhanādau pravartamānā gṛhyante | ato 'yam arthaḥ ye śāstra-vidhim utsṛjya duḥkha-buddhyālasya-dvārā anādṛtya kevalam ācāra-prāmāṇyena śraddhayā 'nvitāḥ santo yajante teṣāṃ kā niṣṭhā | kā sthitiḥ | ka āśrayaḥ | tām eva viśeṣeṇa pṛcchati kiṃ sattvam | āho kiṃ vā rajaḥ | athavā tama iti | teṣāṃ tādṛśī deva-pūjādi-pravṛttiḥ kiṃ sattva-saṃśritā | rajaḥ-saṃśritā vā | tamaḥ-saṃśritā vety arthaḥ | śraddhāyāḥ sattva-saṃśritā tarhi teṣām api sāttvikatvād yathoktātma-jñāne 'dhikāraḥ syāt | anyathā neti praśna-tātparyārthaḥ

Madhusūdana

trividhāḥ karmānuṣṭhātāro bhavanti | kecic chāstra-vidhiṃ jñātvāpy aśraddhayā tam utsṛjya kāma-kāra-mātreṇa yat kiṃcid anutiṣṭhanti te sarva-puruṣārthāyogyatvād asurāḥ | kecit tu śāstra-vidhiṃ jñātvā śraddadhānatayā tad-anusāreṇaiva niṣiddhaṃ varjayanto vihitam anutiṣṭhanti te sarva-puruṣārtha-yogyatvād devā iti pūrvādhyāyānte siddham | ye tu śāstrīyaṃ vidhim ālasyādi-vaśād upekṣya śraddadhānatayaiva vṛddha-vyavahāra-mātreṇa niṣiddhaṃ varjayanto vihitam anutiṣṭhanti | te śāstrīya-vidhy-upekṣā-lakṣaṇenānsura-sādharmyeṇa śraddhā-pūrvakānuṣṭhāna-lakṣaṇena ca deva-sādharmyeṇānvitāḥ kim asureṣv antarbhavanti kiṃ vā deveṣv ity ubhaya-dharma-darśanād eka-koṭi-niścāyakādarśanāc ca sandihāno 'rjuna uvāca ya iti |
ye pūrvādhyāye ta nirṇītā na devavac chāstrānusāriṇaḥ kintu śāstra-vidhiṃ śruti-smṛti-codanām utsṛjyālasyādi-vaśād anādṛtya nāsuravad aśraddadhānāḥ kiṃ tu vṛddha-vyavahārānusāreṇa śraddhayānvitā yajante deva-pūjādikaṃ kurvanti teṣāṃ tu śāstra-vidhy-upekṣā-śraddhābhyāṃ pūrva-niścita-devāsura-vilakṣaṇānāṃ niṣṭhā kā kīdṛśī teṣāṃ śāstra-vidhy-anapekṣā śraddhā-pūrvikā ca sā yajanādi-kriyā-vyavasthitiḥ | he kṛṣṇa bhaktāvakarṣaṇa ! kiṃ sattvaṃ sāttvikī | tathā sati sāttvikatvāt te devāḥ | āho iti pakṣāntare | kiṃ rajas tamo rājasī tāmsī ca | tathā sati rājasa-tāmasatvād asurās te sattvam ity ekā koṭiḥ | rajas tama ity aparā koṭir iti vibhāga-jñāpanāyāho-śabdaḥ

Viśvanātha

nanv āsura-sargam uktvā tad-upasaṃhāre –
yaḥ śāstra-vidhim utsṛjya vartate kāmacārataḥ |
na sa siddhim avāpnoti na sukhaṃ na parāṃ gatim ||[Gītā 16.24]
iti tvayoktam | tatrāham idaṃ jijñāsa ity āha ya iti | ye śāstra-vidhim utsṛjya kāma-cārato vartante kintu kāma-bhoga-rahitā eva śraddhayānvitāḥ santo yajante taop-yajña-jñāna-yajña-japa-yajñādikaṃ kurvanti | teṣāṃ kā niṣṭhā sthitiḥ kim ālambanam ity arthaḥ | tat kiṃ sattvam | āho svit rajaḥ | athavā tamas tad brūhīty arthaḥ

Baladeva

vedam adhītya tad-vidhinā tad-arthānutiṣṭhantaḥ śāstrīya-śraddhā-yuktā devāḥ | vedam avajñāya yathecchā-cāriṇo veda-bāhyās tv āsurā iti pūrvasminn adhyāye tvayoktam | atheyaṃ me jijñāsā ye śāstreti | ye janāḥ pāṭhato 'rthataś ca durgamaṃ vedaṃ viditvālasyādinā tad-vidhim utsṛjya lokācāra-jātayā śraddhayānvitāḥ santo devādīn yajante, teṣāṃ śāstra-vidhy-upekṣā-śraddhābhyāṃ pūrva-nirṇīta-daivāsura-vilakṣaṇānāṃ kā niṣṭhā | sattvaṃ saṃśrayā teṣāṃ sthitir athavā rajas tamaḥ saṃśrayeti koṭi-dvayāvabodhāyāho-śabdo madhye niveśitaḥ

tłumaczenia

Michalski

Ardżuna rzekł:
Lecz ci, którzy choć nie zważają na przepisy prawa, są jednak przejęci wiarą i składają ofiary, – ci, o Kriszno, w jakim są stanie, sattwam, radżas czy tamas ?

Olszewski

Ardźuna.
Jeżeli kto, zaniedbując przepisy Prawa, z wiarą składa ofiarę, jakież jest jego miejsce, o Krszno? Czy w prawdzie, czy w instynkcie, czy w ciemności?

Dynowska

Ardżuna mówi:
A jeśli człowiek cześć z głęboką oddaję wiarą i ofiary składa, lecz odrzuca Ksiąg świętych wskazówki, powiedz mi, o Kriszno, w jakim będzie on stanie, pełnym harmonii, namiętności czy ciemnoty?

Sachse

Ardżuna rzekł:
A ludzie,
którzy odrzucają wprawdzie wskazania [twej] nauki,
ale składają ofiary w głębokiej wierze:
co leży u podstaw ich [zachowania], Kriszno,
sattwa, radżas czy tamas?

Kudelska

Ardżuna powiada:
Jaka jest natura tych ludzi, którzy, choć wskazówki ksiąg odrzucili, składają ofiary, pełne wiary żarliwej,
Jaka jest ich natura, Kriszno, szlachetna, namiętna, czy mroczna?

Rucińska

Rzekł Ardżuna:
A co jest u tych, o Kryszno, co na pism nakaz nie bacząc
Cześć pełni wiary oddają? Sattwa czy radżas i tamas?

Szuwalska

»A ci, co nie zważają – zapytał Ardżuna –
Na świętych pism nakazy, choć pełni są wiary,
I według własnych zasad składają ofiary,
W harmonii, dynamice, czy bierności żyją?«

Babkiewicz

Ardźuna rzekł:
Porzucili ksiąg nakazy,
lecz ofiarę z wiarą pełnią –
jaka, Kryszno, jest ich ufność:
istna, mroczna czy aktywna?

BhG 17.2

śrī-bhagavān uvāca
tri-vidhā bhavati śraddhā dehināṃ sā sva-bhāva-jā
sāttvikī rājasī caiva tāmasī ceti tāṃ śṛṇu

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

śrī-bhagavān (Chwalebny Pan) uvāca (rzekł):
dehinām (posiadaczy ciała) sāttvikī (sattwiczna) rājasī (radźasowa) tāmasī ca iti (i tamasowa)
tri-vidhā śraddhā (trojaka wiara) bhavati (jest).
sā (ta) sva-bhāva-jā eva (zaiste zrodzona z własnej natury) [asti] (jest).
[tvam] (ty) tām (o niej) śṛṇu (posłuchaj).

analiza gramatyczna

śrī-bhagavān	–	śrī-bhagavant 1i.1 m. ; TP : śriyā yukto bhagavān iti – Pan połączony z majestatem (od: śrī – blask, majestat, fortuna; √ bhaj – dzielić, dostarczać, radować się, oddawać cześć, bhaga – dział, udział, pomyślność, majątek; -mant / -vant – sufiks oznaczający posiadacza, bhagavant – posiadacz fortuny);
uvāca	–	√ vac (mówić) Perf. P 1c.1 – powiedział;
tri-vidhā	–	tri-vidha 1i.1 f. – trojaka, mająca trzy części (od: tri – trzy; vi- √ dhā – rozdzielać, vidhā – dział, część);
bhavati	–	√ bhū (być) Praes. P 1c.1 – staje się, jest;
śraddhā	–	śraddhā 1i.1 f. – wiara (od: śrat – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę]; śraddhā – wiara, przekonanie);
dehinām	–	dehin 6i.3 m. – mających ciało (od: √ dih – namaszczać, kleić, deha – forma, kształt, ciało; dehin = dehavant = dehābhimānin – posiadacz ciała, myślący [o sobie jako] o ciele);
sā	–	tat sn. 1i.1 f. – ona;
sva-bhāva-jā	–	sva-bhāva-ja 1i.1 f. – zrodzone z własnej natury (od: sva – własny, swój; bhāva – byty, stany, natury, sva-bhāva – własna natura, natura rzeczy; √ jan – rodzić się, ja – na końcu złożeń: zrodzony);
sāttvikī	–	sāttvikī 1i.1 f. – związana z sattwą, sattwowa (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun);
rājasī	–	rājaī 1i.1 f. – związana z radźasem, radźasowa (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rajas – pokolorowany, kurz, namiętność, jedna z trzech gun);
ca	–	av. – i;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
tāmasī	–	tāmasī 1i.1 f. – związana z tamasem, tamasowa (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać; tamas – ciemność, mrok, tępota, bierność, jedna z trzech gun);
ca	–	av. – i;
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
tām	–	tat sn. 2i.1 f. – tę;
śṛṇu	–	√ śru (słuchać) Imperat. P 2c.1 – słuchaj;

warianty tekstu

tāṃ → tāḥ / tāñ (o nich – f. / o nich – m. );

komentarze

Śāṃkara

sāmānya-viṣayo’yaṃ praśno nāpravibhajrya prativacanam arhatīti śrībhagavānuvāca—
tri-vidhā tri-prakārā bhavati śraddhā | yasyāṃ niṣṭhāyāṃ tvaṃ pṛcchasi | dehināṃ śarīriṇāṃ sā svabhāva-jā | janmāntara-kṛto dharmādi-saṃskāro maraṇa-kāle’bhivyaktaḥ svabhāva ucyate, tato jātā svabhāva-jā | sāttvikī sattva-nirvṛttā deva-pūjādi-viṣayā | rājasī rajo-nirvṛttā yakṣa-rakṣaḥ-pūjādi-viṣayā | tāmasī tamo-nirvṛttā preta-piśācādi-pūjā-viṣayā | evaṃ tri-vidhāṃ tām ucyamānāṃ śraddhāṃ śṛṇv avadhāraya

Rāmānuja

evaṃ pṛṣṭo bhagavān aśāstravihitaśraddhāyās tatpūrvakasya ca yāgāder niṣphalatvaṃ hṛdi nidhāya śāstrīyasyaiva yāgāder guṇatas traividhyaṃ pratipādayituṃ śāstrīyaśraddhāyāḥ traividhyaṃ tāvad āha
sarveṣāṃ dehināṃ śraddhā trividhā bhavati / sā ca svabhāvajā svabhāvaḥ svāsādhāraṇo bhāvaḥ, prācīnavāsanānimittaḥ tattadruciviśeṣaḥ / yatra ruciḥ tatra śraddhā jāyate / śraddhā hi svābhimataṃ sādhayaty etad iti viśvāsapūrvikā sādhane tvarā / vāsanā ruciś ca śraddhā cātmadharmāḥ guṇasaṃsargajāḥ; teṣām ātmadharmāṇāṃ vāsanādīnāṃ janakāḥ dehendriyāntaḥkaraṇaviṣayagatā dharmāḥ kāryaikanirūpaṇīyāḥ sattvādayo guṇāḥ sattvādiguṇayuktadehādyanubhavajā ityarthaḥ / tataś ceyaṃ śraddhā sāttvikī rājasī tāmasī ceti trividhā / tām imāṃ śraddhāṃ śṛṇu; sā śraddhā yat svabhāvā, taṃ svabhāvaṃ śṛṇv ityarthaḥ

Śrīdhara

atrottaraṃ śrī-bhagavān uvāca trividheti | ayam arthaḥ śāstra-tattva-jñānataḥ pravartamānānāṃ parameśvara-pūjā-viṣayā sāttvikī ekavidhaiva bhavati śraddhā | lokācāra-mātreṇa tu pravartamānānāṃ dehināṃ yā śraddhā sā tu sāttvikī rājasī tāmasī ceti trividhā bhavati | tatra hetuḥ svabhāvajā | svabhāvaḥ pūrva-karma-saṃskāraḥ | tasmāj jātā | svabhāvam anyathā kartuṃ samarthaṃ śāstrotthaṃ viveka-jñānam | tat tu teṣāṃ nāsti | ataḥ kevalaṃ pūrva-svabhāvena bhavantī śraddhā trividhā bhavati | tām imāṃ trividhāṃ śraddhāṃ śṛṇv iti | tad uktaṃ vyavasāyātmikā buddhir ekeha kurunandana ity ādinā

Madhusūdana

ye śāstra-vidhim utsṛjya śraddhayā yajante te śraddhā-bhedād bhidyante | tatra ye sāttvikyā śraddhayānvitās te devāḥ śāstrokta-sādhane 'dhikriyante tat-phalena cayujyante | ye tu rājasyā tāmasyā ca śraddhayānvitās te 'surā na śāstrīya-sādhane 'dhikriyante na vā tat-phalena yujyanta iti vivekenārjunasya sandeham apaninīṣuḥ śraddhā-bhedaṃ śrī-bhagavān uvāca tri-vidheti | yathā śraddhayānvitāḥ śāstra-vidhim utsṛjya yajante sā dehināṃ svabhāvajā, janmāntara-kṛto dharmādharmādi-śubhāśubha-saṃskāra idānīntana-janmārambhakaḥ svabhāvaḥ | sa tri-vidhaḥ sāttviko rājasas tāmasaś ceti | tena janitā śraddhā tri-vidhā bhavati sāttvikī rājasī tāmasī ca | kāraṇānurūpatvāt kāryasya | yā tv ārabdhe janmani śāstra-saṃskāra-mātrajā viduṣāṃ sā kāraṇaika-rūpatvād eka-rūpā sāttviky eva | na rājasī tāmasī ceti prathama-ca-kārārthaḥ | śāstra-nirapekṣā tu prāṇi-mātra-sādhāraṇī svabhāva-jā | saiva svabhāva-traividhyāt trividhety eva-kārārthaḥ | ukta-vidhā-traya-samuccayārthaś caramaś ca-kāraḥ | yataḥ prāg-bhavīya-vāsanākhya-svabhāvasyābhibhāvakaṃ śāstrīyaṃ viveka-vijñānam anādṛta-śāstrāṇāṃ dehināṃ nāsti atas teṣāṃ svabhāva-vaśāt tridhā bhavantīṃ tāṃ śraddhāṃ śṛṇu | śrutvā ca devāsura-bhāvaṃ svayam evāvadhārayety arthaḥ

Viśvanātha

bho arjuna prathamaṃ śāstra-vidhim utsṛjya yajatāṃ niṣṭhāṃ śṛṇu | paścāt śāstra-vidhi-tyāgināṃ niṣṭhāṃ te vakṣyāmīty āha trividheti | svabhāvaḥ prācīna-saṃskāra-viśeṣas tasmāj jātā śraddhā | sā ca trividhā

Baladeva

evaṃ pṛṣṭo bhagavān uvāca trividheti | ālasyāt kleśāc ca śāstra-vidhim utsṛjya ye śraddhayā devādīn yajante dehinaḥ | sā teṣāṃ svabhāvajā bodhyā prāktanaḥ śubhāśubha-saṃskāraḥ svabhāvas tasmāj jātety arthaḥ | anādi-triguṇa-prakṛti-saṃsṛṣṭānāṃ dehinām anādito 'nāvṛttasya saṃsārasya sāttvikatvādinā traividhyāt taj-jāta-śraddhāpi trividhety āha sāttvikītyādi | svabhāvam anyathayituṃ samarthā khalu sad-upadiṣṭa-śāstra-janyā viveka-saṃvit sā teṣāṃ nāsty ataḥ svabhāvajā śraddhā trividhā bhavati | tādṛk-śāstra-janyā śraddhā tv anyaiva yathā tad-ukti-vidhinaiva tad-arthānuṣṭhānam

tłumaczenia

Michalski

Wzniosły rzekł:
Trojakiego rodzaju jest wiara, – rodzi się ona z ludzkiej natury, więc jest jak sattwam, jak radżas lub jak tamas. Posłuchaj o niej.

Olszewski

Błogosławiony.
Trzy są rodzaje prawdy między ludźmi: każdy z tych rodzajów zależy od natury człowieka. Zrozum, kiedy z nich pochodzi albo od prawdy, albo od namiętności albo od mroku.

Dynowska

Pan rzecze:
Wrodzona wiara ludzi, z ich własnej płynąca natury, trojakiego bywa rodzaju, zależnie od cechy jaka w niej przeważa: harmonii, namiętności czy też ciemnoty. Posłuchaj o tych odmianach.

Sachse

Czcigodny rzekł:
Trojaka jest wiara ucieleśnionych,
sattwiczna, radżasowa i tamasowa.
Wypływa z natury człowieka.
Posłuchaj o niej.

Kudelska

Czcigodny pan rzecze:
Trojaka bywa wiara ducha wcielonego, każda z jego natury zrodzona;
Szlachetna, namiętna i mroczna, o tym teraz posłuchaj.

Rucińska

Rzekł Pan:
Trojaka wiara z natury jest dana noszącym ciało:
Sattwiczna lub radżasowa, lub tamasowa. Posłuchaj!

Szuwalska

»Wiara – Pan odpowiedział – u istot wcielonych
W trzech postaciach się jawi – czasami harmonii
Albo też dynamiki, czy bierności. Słuchaj!

Babkiewicz

Chwalebny Pan rzekł:
Trójdzielna wcielonych wiara
z ich natury jest zrodzona:
istna, mroczna i aktywna –
więc posłuchaj teraz o tym.

BhG 17.3

sattvānurūpā sarvasya śraddhā bhavati bhārata
śraddhā-mayo ‘yaṃ puruṣo yo yac-chraddhaḥ sa eva saḥ

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

he bhārata (o potomku Bharaty!),
sarvasya (wszystkich) śraddhā (wiara) sattvānurūpā (zgodna z jestestwem) bhavati (jest).
ayam puruṣaḥ (ten człowiek) śraddhā-mayaḥ (uczyniony z wiary) [asti] (jest),
yaḥ (który) yac-chraddhaḥ (posiadający jaką wiarę),
saḥ (ten) saḥ eva (właśnie ten).

analiza gramatyczna

sattvānurūpā	–	sattva-anurūpā 1i.1 f. ; sattvasya anurūpeti – zgodna z jestestwem (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun; √ rūp – formować, anu-rūpa – zgodny z kształtem, odpowiedni, podobny);
sarvasya	–	sarva sn. 6i.1 m. – wszystkich;
śraddhā	–	śraddhā 1i.1 f. – wiara, przekonanie (od: śrat – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę]);
bhavati	–	√ bhū (być) Praes. P 1c.1 – staje się;
bhārata	–	bhārata 8i.1 m. – potomku Bharaty;
śraddhā-mayaḥ	–	śraddhā-maya 1i.1 m. – uczyniony z wiary (od: śrat – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę]; śraddhā – wiara, przekonanie; –maya – w złożeniach: uczyniony z, składający się z);
ayam	–	idam sn. 1i.1 m. – on;
puruṣaḥ	–	puruṣa 1i.1 m. – człowiek (od: √ pur – poprzedzać, prowadzić lub √ pṝ – napełniać, odżywiać, puru – obfitość, pūru – ludzie);
yaḥ	–	yat sn. 1i.1 m. – kto;
yac-chraddhaḥ	–	yac-chraddha 1i.1 m. ; BV : yasya yā śraddhāsti saḥ – ten, który posiada taką wiarę (od: śrat – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę]; śraddhā – wiara, przekonanie);
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – on;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – on;

warianty tekstu

sarvasya → sattvasya (jestestwa);
bhārata → dehinām (mających ciało);
yac-chraddhaḥ → yaḥ śraddhaḥ (który mający wiarę);

komentarze

Śāṃkara

sā iyaṃ trividhā bhavati—
sattvānurūpā viśiṣṭa-saṃskāropetāntaḥ-karaṇānurūpā sarvasya prāṇi-jātasya śraddhā bhavati bhārata | yady evaṃ tataḥ kiṃ syāt ? ity ucyate—śraddhā-mayo’yaṃ śraddhā-prāyaḥ puruṣaḥ saṃsārī jīvaḥ | kathaṃ ? yo yac-chraddho yā śraddhā yasya jīvasya sa yac-chraddhaḥ sa eva tac-chraddhānurūpa eva sa jīvaḥ

Rāmānuja

sattvam antaḥkaraṇam / sarvasya puruṣasyāntaḥkaraṇānurūpā śraddhā bhavati / antaḥkaraṇaṃ yādṛśaguṇayuktam, tadviṣayā śraddhā jāyata ityarthaḥ / sattvaśabdaḥ pūrvoktānāṃ dehendriyādīnāṃ pradarśanārthaḥ / śraddhāmayo 'yaṃ puruṣaḥ / śraddhāmayaḥ śraddhāpariṇāmaḥ / yo yacchraddhaḥ yaḥ puruṣo yādṛśyā śraddhayā yuktaḥ, sa eva saḥ sa tādṛśaśraddhāpariṇāmaḥ / puṇyakarmaviṣaye śraddhāyuktaś cet, puṇyakarmaphalasaṃyukto bhavatīti śraddhāpradhānaḥ phalasaṃyoga ityuktaṃ bhavati

Śrīdhara

nanu ca śraddhā sāttviky eva sattva-kāryatvena tvayaiva śrī-bhāgavate uddhavaṃ prati nirdiṣṭatvāt | yathoktaṃ –
śamo damas titikṣejyā tapaḥ satyaṃ dayā smṛtiḥ |
tuṣṭis tyāgo 'spṛhā śraddhā hrīr dayā nirvṛttir dhṛtiḥ ||[BhP 11.25.2]
ity etāḥ sattvasya vṛttayaḥ | iti |
atha kathaṃ tasyās traividhyam ucyate | satyam | tathāpi rajas-tamo-yukta-puruṣāśrayatvena rajas-tamo-miśritatvena sattvasya traividhyāc chraddhāyāpi traividhyaṃ ghaṭate ity āhasattvānurūpeti | sattvānurūpā sattva-tāratamyānusāriṇī sarvasya vivekino 'vivekino lokasya śraddhā vikriata ity arthaḥ | tad evāha yo yac chraddhaḥ yādṛśī śraddhā yasya | sa eva saḥ | tādṛśa-śraddhā-yukta eva saḥ | yaḥ pūrvaṃ sattvotkarṣeṇa sāttvika-śraddhayā yuktaḥ puruṣaḥ sa punas tādṛśa-sva-saṃskāreṇa sāttvika-śraddhayāyukta eva bhavati | yas tu rajasa utkarṣeṇa rājasa-śraddhayā yuktaḥ sa punas tādṛśa eva bhavati | yas tu tamasa utkarṣeṇa tāmasa-śraddhayā yuktaḥ sa punas tādṛśa eva bhavati | lokācāra-mātreṇa pravartamāneṣv evaṃ sāttvika-rājasa-tāmasa-śraddhā-vyavasthā | śāstra-janita-viveka-jñāna-yuktānāṃ tu svabhāva-vijayena sāttvikī ekaiva śraddheti prakaraṇārthaḥ

Madhusūdana

prāg-bhavīyāntaḥ-karaṇa-gata-vāsanā-rūpa-nimitta-kāraṇa-vaicitryeṇa śraddhā-vaicitryam uktvā tad-upādāna-kāraṇāntaḥ-karaṇa-vaicitryeṇāpi tad-vaicitryam āha sattveti | sattvaṃ prakāśa-śīlatvāt sattva-pradhāna-triguṇāpañcīkṛta-pañca-mahā-bhūtārabdham antaḥ-karaṇam | tac ca kvacid udrikta-sattvam eva yathā devānām | kvacid rajasābhibhūta-sattvaṃ yathā yakṣādīnām | kvacit tamasābhibhūta-sattvaṃ yathā preta-bhūtādīnām | manuṣyāṇāṃ tu prāyeṇa vyāmiśram eva | tac ca śāstrīya-viveka-jñānenodbhūta-sattvaṃ rajas-tamasī abhibhūya kriyate | śāstrīya-viveka-vijñāna-śūnyasya tu sarvasya prāṇi-jātasya sattvānurūpā śraddhā sattva-vaicitryād vicitrā bhavati, sattva-pradhāne 'ntaḥ-karaṇe sāttvikī | rajaḥ-pradhāne tasmin rājasī tamaḥ-pradhāne tu tasmiṃs tāmasīti | he bhārata mahā-kula-prasūta jñāna-nirateti vā śuddha-sāttvikatvaṃ dyotayati | yat tvayā pṛṣṭaṃ teṣāṃ niṣṭā keti tatrottaraṃ śṛṇu | ayaṃ śāstrīya-jñāna-śūnyaḥ karmādhikṛtaḥ puruṣas triguṇāntaḥ-karaṇa-sampiṇḍitaḥ śraddhā-mayaḥ prācuryeṇāsmin śraddhā prakṛteti tat-prastuta-vacane mayaṭ | ananya-mayo yajña itivat | ato yo yac-chradho yā sāttvikī rājasī tāmasī vā śraddhā yasya sa eva śraddhānurūpa eva sa sāttviko rājasas tāmaso vā | śraddhayaiva niṣṭhā vyākhyātety abhiprāyaḥ

Viśvanātha

sattvam antaḥkaraṇaṃ trividhaṃ sāttvikaṃ rājasaṃ tāmasaṃ ca | tad-anurūpā sāttvikāntaḥkaraṇānāṃ sāttviky eva śraddhā | rājasāntaḥkaraṇānāṃ rājasy eva | tāmasāntaḥkaraṇānāṃ tāmasy evety arthaḥ | yac-chraddho yasmin yajanīye deve 'sure rākṣase vā śraddhāvān yo bhavati | sa sa eva bhavati tat tac chabdenaiva vyapadiśyata ity arthaḥ

Baladeva

yadyapi śraddhā sattva-guṇa-vṛttis tathāpy antaḥ-karaṇa-dharmasya svabhāvasyāntaḥ-karaṇasya ca dharmiṇas traividhyāt tad-uditāyās tasyās traividhyaṃ siddhyed iti bhāvenāha sattvānurūpeti | sattvam antaḥkaraṇaṃ triguṇātmakaṃ tad-anurūpā sarvasya prāṇijātasya śraddhā bhavati | sattva-pradhānāntaḥkaraṇasya śraddhā sāttvikī | rajaḥ-pradhānāntaḥkaraṇasya tu rājasī | tamaḥpradhānāntaḥkaraṇasya tu śraddhā tāmasīti | ato 'yaṃ pūjya-pūjaka-rūpo laukikaḥ puruṣaḥ śraddhāmayas trividha-śraddhā-pracuro yaḥ puruṣo yac-chraddho yasmin pūjye devādau yakṣādau pretādau ca śraddhāvān bhavati | sa pūjako 'pi sa eva tat-tac-chabdena vyapadeśya pūjya-guṇavān pūjaka ity arthaḥ

tłumaczenia

Michalski

Wiara każdego człowieka odpowiada jego istocie, Bharato. Z wiary jest człowiek utkany. Każdy jest takim, jaką wiarę posiada.

Olszewski

l że wiara jest wedle charakteru osoby; wierzący wzoruje się na przedmiocie swojej wiary.

Dynowska

Wiara każdego człowieka jest jego rdzennej natury wyrazem, o Bharato. Wiara o człowieku stanowi; jaką jest wiara jego – takim jest on sam.

Sachse

Wiara każdego człowieka, Bharato,
zgodna jest z jego sercem.
Człowiek jest pełen wiary
i taki jest, jaka jest jego wiara.

Kudelska

Wiara każdego człowieka, Bharato, jest zgodna z jego naturą,
Natura człowieka jest taka, jak jego wiara, a jaka jego wiara, takim on sam rzeczywiście jest.

Rucińska

Stosowna do serca wiara jest u każdego, Bharato!
Z wiary ten człowiek się składa – jest taki, jaką ma wiarę,

Szuwalska

Wiara wszystkich wrodzoną naturę wyraża.
Wiara życie przenika – jest taka jak ono.

Babkiewicz

W zgodzie jest z jestestwem wiara
wszystkich, o dziecię Bharatów.
Człowiek z wiary uczyniony –
taki jest jak jego wiara.

BhG 17.4

yajante sāttvikā devān yakṣa-rakṣāṃsi rājasāḥ
pretān bhūta-gaṇāṃś cānye yajante tāmasā janāḥ

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

sāttvikāḥ (sattwiczni) devān (niebian) yajante (czczą),
rājasāḥ (radźasowi) yakṣa-rakṣāṃsi (jakszów i rakszasów) [yajante] (czczą),
anye ca tāmasāḥ janāḥ (a inni tamasowi ludzie) pretān bhūta-gaṇān (zmarłych i gromady duchów) yajante (czczą).

analiza gramatyczna

yajante	–	√ yaj (poświęcać, składać w ofierze, czcić) Praes. Ā 1c.3 – czczą, składają ofiary;
sāttvikāḥ	–	sāttvika 1i.3 m. – związane z sattwą, sattwowe (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun);
devān	–	deva 2i.3 m. – bogów, niebian (od: √ div – jaśnieć, bawić się);
yakṣa-rakṣāṃsi	–	yakṣa-rakṣas 2i.3 n. ; DV : yakṣān ca rākṣasaś ceti – jakszów i rakszasów (od: √ yakṣ – pospieszać, yakṣa – niebiańska istota, sługa Kuwery; √ rakṣ – chronić, rakṣas – strażnik, zła istota, leśne demony zjadające ludzi);
rājasāḥ	–	rājasa 1i.3 m. – związane z radźasem, radźasowe (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rajas – pokolorowany, kurz, namiętność, jedna z trzech gun);
pretān	–	preta (pra- √ i – odchodzić, umierać) PP 2i.3 n. – tych, którzy odeszli, zmarłych, duchy;
bhūta-gaṇān	–	bhūta-gaṇa 2i.3 n. ; TP : bhūtānāṃ gaṇān iti – gromady duchów (od: √ bhū – być, PP bhūta – będący, prawdziwy, świat, duch; √ gaṇ – liczyć, sumować, gaṇa – grupa, gromada, stado, zbiór, drużyna);
ca	–	av. – i;
anye	–	anya sn. 1i.3 m. – inni;
yajante	–	√ yaj (poświęcać, składać w ofierze, czcić) Praes. Ā 1c.3 – czczą, składają ofiary;
tāmasāḥ	–	tāmasa 1i.3 m. – związane z tamasem, tamasowe (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać; tamas – ciemność, mrok, tępota, bierność, jedna z trzech gun);
janāḥ	–	jana 1i.3 m. – ludzie, rasy, rody (od: √ jan – rodzić, stwarzać);

warianty tekstu

sāttvikā → sāttvikān ([czczą] sattwicznych);
rājasāḥ → rākṣasāḥ (rakszasowie);
pretān bhūta-gaṇāṃś cānye → bhūta-preta-piśācāṃś ca / tān pretān piśacāṃś ca / bhūtān preta-gaṇāṃś cānte (oraz duchy, zmarłych i demony / tych zmarłych i demony / a inni duchy i gromady zmarłych);

komentarze

Śāṃkara

tataś ca kāryeṇa liṅgena devādipūjayā sattvādiniṣṭhānumeyā ity āha—
yajante pūjayanti sāttvikāḥ sattva-niṣṭhā devān, yakṣa-rakṣāṃsi rājasāḥ, pretān bhūta-gaṇāṃś ca sapta-mātṛkādīṃś cānye yajante tāmasāḥ janāḥ

Rāmānuja

tad eva vivṛṇoti
sattvaguṇapracurāḥ sāttvikyā śraddhayā yuktāḥ devān yajante / duḥkhāsaṃbhinnotkṛṣṭasukhahetubhūtadevayāgaviṣayā śraddhā sāttvikītyuktaṃ bhavati / rājasā yakṣarakṣāṃsi yajante / anye tu tāmasā janāḥ pretān bhūtagaṇān yajante / duḥkhasaṃbhinnālpasukhajananī rājasī śraddhā; duḥkhaprāyātyalpasukhajananī tāmasītyarthaḥ

Śrīdhara

sāttvikādi-bhedam eva kārya-bhedena prapañcayati yajanta iti | sāttvikā janāḥ sattva-prakṛtīn devān eva yajante pūjayanti | rājasās tu rajaḥ-prakṛtīn yakṣān rakṣasāṃś ca yajante | etebhyo 'nye vilakṣaṇās tāmasā janās tāmasān eva pretān bhūta-gaṇāṃś ca yajante | sattvādi-prakṛtīnāṃ tat-tad-devādīnāṃ pūjā-rucibhis tat-tat-pūjakānāṃ sāttvikāditvaṃ jñātavyam ity arthaḥ

Madhusūdana

śraddhā jñātā satī niṣṭhāṃ jñāpayiṣyati | kenopāyena sā jñāyatām ity apekṣite deva-pūjādikārya-liṅgenānumeyety āha yajanta iti | janāḥ śāstrīya-viveka-hīnā ye svābhāvikyā śraddhayā devān vasu-rudrādīn sāttvikān yajante te 'nye sāttvikā jñeyāḥ | ye ca yakṣān kuverādīn rakṣāṃsi ca rākṣasān nirṛti-prabhṛtīn rājasān yajante te 'nye rājasā jñeyāḥ | ye ca pretān viprādayaḥ svadharmāt pracyutā deha-pātād ūrdhvaṃ vāyavīyaṃ deham āpannā ulkāmukha-kaṭa-pūtanādi-saṃjñāḥ pretā bhavantīti manūktān piśāca-viśeṣān vā bhūta-gaṇāṃś ca sapta-mātṛkādīṃś ca tāmasān yajante te 'nye tāmasā jñeyāḥ | anya iti padaṃ triṣv api vailakṣaṇya-dyotanāya sambadhyate

Viśvanātha

uktam arthaṃ spaṣṭayati sāttvikāntaḥ-karaṇāḥ sāttvikyā śraddhayā sāttvika-śāstra-vidhinā sāttvikān devān eva yajante | deveṣv eva śraddhāvattvād devā evocyante | evaṃ rājasā rājasāntaḥ-karaṇā ity ādi vivaritavyam

Baladeva

kārya-bhedena sāttvikādi-bhedaṃ prapañcayati yajanta iti | śāstrīya-viveka-saṃvid-vihīnā ye janāḥ svabhāva-jayā śraddhayā devān sāttvikān vasu-rudrādīn yajante te 'nye rājasāḥ | ye pretān bhūta-gaṇāṃś ca tāmasā yajante te 'nye tāmasāḥ | dvijāḥ svadharma-vibhraṣṭā deha-pātottara-labdha-vāyavīya-dehā ulkāmukha-kaṭa-pūtanādi-saṃjñāḥ pretā manūktāḥ piśāca-viśeṣā veti vyākhyātāraś cāt sapta-mātṛkādayaḥ | evam ālasyāt tyakta-veda-vidhīnāṃ svabhāvān sāttvikādyā nirūpitāḥ | ete ca balavad vaidika-sat-prasaṅgāt svabhāvān vijitya kadācid vede 'py adhikṛto bhavantīti bodhyam

tłumaczenia

Michalski

Ludzie sattwam służą bogom, ludzie radżasu rakszasom i jakszom, a inni, ludzie tamasu, – służą duszom zmarłych i tłumom widziadeł.

Olszewski

Ludzie prawdy składają ofiary bogom, ludzie namiętności Yakszasom i Rakszasom, ludzie mroku Upiorom i Widmom.

Dynowska

Ludzie czyści i pełni harmonii Świetlistych wielbią; namiętni – cześć oddają tytanom, geniuszom, Jakszasom; zaś ciemni – duszom zmarłych i niezliczonym rzeszom Potęg Przyrody ofiary składają.

Sachse

Ci, u których przeważa sattwa,
składają ofiary bogom.
Opanowani przez radżas — jakszom i rakszasom,
natomiast pozostali ludzie, pełni tamasu,
składają ofiary duszom zmarłych i zastępom demonów.

Kudelska

Ludzie szlachetni składają ofiary bogom, namiętni półbogom i demonom,
A ludzie o mrocznej naturze czczą duchy przodków i duchy ciemności,

Rucińska

Sattwiczni – bogów; rakszasów i jakszów czczą radżasowi;
Upiory i hordy duchów czczą ludzie pełni tamasu.

Szuwalska

Ci, co żyją w harmonii, oddają cześć bogom,
W dynamice zaś wielbią potężne demony,
A pod wpływem bierności – duchy i upiory.

Babkiewicz

Ci w istności bogów wielbią,
aktywni rakszasów, jakszów,
pozostali mroczni ludzie
zmarłych czczą i hordy duchów.

BhG 17.5-6

aśāstra-vihitaṃ ghoraṃ tapyante ye tapo janāḥ
dambhāhaṃkāra-saṃyuktāḥ kāma-rāga-balānvitāḥ
karśayantaḥ śarīra-sthaṃ bhūta-grāmam acetasaḥ
māṃ caivāntaḥ-śarīra-sthaṃ tān viddhy āsura-niścayān

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

ye dambhāhaṃkāra-saṃyuktāḥ (połączeni z oszustwem i egotyzmem) kāma-rāga-balānvitāḥ (spowici siłą żądzy i namiętności) acetasaḥ janāḥ (nieprzytomni ludzie) śarīra-stham (znajdującego się w ciele) bhūta-grāmam (zbiór bytów) mām ca antaḥ-śarīra-stham (i mnie znajdującego się wewnątrz ciała) karśayantaḥ (wyniszczający) aśāstra-vihitam ghoram tapaḥ (ascezę straszliwą i nie znajdującą się w pouczeniu) tapyante (rozgrzewają),
[tvam] (ty) tān (tych) āsura-niścayān (jako mających demoniczne przekonanie) viddhi (znaj).

analiza gramatyczna

aśāstra-vihitam	–	a-śāstra-vihita 2i.1 n. ; TP : yac chāstrena vihitam nāsti tat – nieustanowione w pouczeniu (od: √ śās – pouczać, śāstra – pouczenie, polecenie, nauka, podręcznik, nauka; vi- √ dhā – rozmieszczać, rozkładać, , PP vi-hita – umieszczony, ułożony, ustanowiony);
ghoram	–	ghora 2i.1 n. – okropne, przeraźliwe (od: √ ghur – krzyczeć przeraźliwie);
tapyante	–	√ tap (topić, palić) Praes. Ā 1c.3 – rozgrzewają, pokutują, praktykują ascezę;
ye	–	yat sn. 1i.3 m. – którzy;
tapaḥ	–	tapas 2i.1 n. – gorąco, ascezę (od: √ tap – topić, palić);
janāḥ	–	jana 1i.3 m. – ludzie, rasy, rody (od: √ jan – rodzić, stwarzać);
dambhāhaṃkāra-saṃyuktāḥ	–	dambha-ahaṃ-kāra-saṃyukta 1i.1 m. ; DV / TP : dambhena cāhaṃ-karena ca saṃyuktā iti – połączeni z oszustwem i egotyzmem (od: √ dabh – oszukiwać, zwodzić, niszczyć, dambha – oszustwo, udawanie, hipokryzja; aham – ja; √ kṛ – robić, kāra – twórca; ahaṃ-kāra – ego, egotyzm, duma; √ yuj – zaprzęgać, łączyć, PP saṃ-yukta – połączony, zaprzężony);
kāma-rāga-balānvitāḥ	–	kāma-rāga-bala-anvita 1i.1 m. ; DV / TP : kāmasya ca rāgasya ca balenānvitā iti – spowici siłą żądzy, namiętności (od: √ kam – pragnąć, kochać, tęsknić, kāma – pragnienie, żądza, przyjemność; √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rāga – kolor, namiętność, podniecenie, miłość, piękno; bala – siła, moc; anu- √ i – podążać, PP anv-ita – połączony, wyposażony: w co? – wymaga instrumentalisu);

*****

karśayantaḥ	–	karśayant ( √ kṛś – chudnąć, wyniszczać się) PPr caus. 1i.3 m. – wyniszczający;
śarīra-stham	–	śarīra-stha 2i.1 m. ; yaḥ śarīre tiṣṭhati tam – tego, który znajduje się w ciele (od: √ śri – spoczywać na, wspierać się na; lub od: √ śṝ – łamać, niszczyć, śarīra – łatwe do zniszczenia, ciało; √ sthā – stać, -stha – na końcu złożeń: znajdujący się w);
bhūta-grāmam	–	bhūta-grāma 2i.1 m. ; TP : bhūtānāṃ grāmam iti – zbiór bytów, zbiór elementów (od: √ bhū – być, PP bhūta – będący, prawdziwy, istota, byt; grāma – zbiór, mnogość, wieś);
acetasaḥ	–	a-cetas 1i.3 m. – nieprzytomni, bez świadomości, niemądrzy (od: √ cit – myśleć, poznawać; cetas – umysł, myśl, serce, świadomość);
mām	–	asmat sn. 2i.1 – mnie;
ca	–	av. – i;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
antaḥ-śarīra-stham	–	antaḥ-śarīra-stha 2i.1 m. ; yaḥ śarīrasyāntaḥ tiṣṭhati tam – tego, który znajduje się wewnątrz ciała (od: av. antar – wewnątrz, pomiędzy, pośrodku; √ śri – spoczywać na, wspierać się na; lub od: √ śṝ – łamać, niszczyć, śarīra – łatwe do zniszczenia, ciało; √ sthā – stać, -stha – na końcu złożeń: znajdujący się w);
tān	–	tat sn. 2i.3 m. – tych;
viddhi	–	√ vid (wiedzieć) Imperat. P 2c.1 – wiedz, znaj;
āsura-niścayān	–	āsura-niścaya 2i.3 m. ; BV : yeṣām āsuro niścayo ‘sti tān – tych, których przekonanie jest demoniczne (od: asura – przeciwnik niebian, demon; āsura – demoniczny, diabelski, związany z przeciwnikami niebian; niś- √ ci – decydować się, upewniać, niś-caya – pewność, przekonanie, pewna opinia);

warianty tekstu

tapyante ye tapo janāḥ → taps tapyaṃti ye janāḥ / taps tapsyaṃti ye janāḥ (którzy ludzie praktykują ascezę / którzy ludzie będą praktykować ascezę);
dambhāhaṃkāra-saṃyuktāḥ → dambho ‘haṃkāra-saṃyuktāḥ (oszustwo, wyposażeni w egotyzm);
karśayantaḥ → karṣayaṃtaḥ (ciągnący, męczący);
acetasaḥ → acetanaṃ / acetasaṃ / acetanāḥ (nieświadomy [zbiór elementów] / nieprzytomny [zbiór elementów] / nieświadomi);

komentarze

Śāṃkara

evaṃ kāryato nirṇītāḥ sattvādi-niṣṭhāḥ śāstra-vidhy-utsarge | tatra kaścid eva sahasreṣu deva-pūjādi-paraḥ sattva-niṣṭho bhavati, bāhulyena tu rajo-niṣṭhās tamo-niṣṭhāś caiva prāṇino bhavanti | kathaṃ ?—
aśāstra-vihitaṃ na śāstra-vihitam aśāstra-vihitaṃ ghoraṃ pīḍā-karaṃ prāṇinām ātmanaś ca tapas tapyante nirvartayanti ye janās te ca dambhāhaṃkāra-saṃyuktāḥ | dambhaś cāhaṃkāraś ca dambhāhaṃkārau, tābhyāṃ saṃyuktāḥ dambhāhaṃkāra-saṃyuktāḥ, kāma-rāga-balānvitāḥ kāmaś ca rāgaś ca kāma-rāgau tat-kṛtaṃ balaṃ kāma-rāga-balaṃ tenānvitāḥ kāma-rāga-balānvitāḥ |

karśayantaḥ kṛśī-kurvantaḥ śarīra-sthaṃ bhūta-grāmaṃ karaṇa-samudāyam acetaso ’vivekinaḥ māṃ caiva tat-karma-buddhi-sākṣi-bhūtam antaḥ-śarīra-sthaṃ nārāyaṇaṃ karśayantaḥ, mad-anuśāsanākaraṇam eva mat-karśanam | tān viddhy āsura-niścayān āsuro niścayo yeṣāṃ te āsura-niścayās tān pariharaṇārthaṃ viddhīti upadeśaḥ

Rāmānuja

evaṃ śāstrīyeṣv eva yāgādiṣu śraddhāyukteṣu guṇataḥ phalaviśeṣaḥ. aśāstrīyeṣu tapoyāgaprabhṛtiṣu madanuśāsanaviparītatvena na kaścid api sukhalavaḥ, api tv anartha eveti hṛdi nihitaṃ vyañjayan āha
aśāstravihitam atighoram api tapo ye janāḥ tapyante / pradarśanārtham idam / aśāstravihitaṃ bahvāyāsaṃ yāgādikaṃ ye kurvate, dambhāhaṃkārasaṃyuktāḥ kāmarāgabalānvitāḥ śarīrasthaṃ pṛthivyādibhūtasamūhaṃ karśayantaḥ, madaṃśabhūtaṃ jīvaṃ cāntaśśarīrasthaṃ karśayanto ye tapyante, yāgādikaṃ ca kurvate; tān āsuraniścayān viddhi / asurāṇāṃ niścaya āsuro niścayaḥ; asurā hi madājñāviparītakāriṇaḥ; madājñāviparītakāritvāt teṣāṃ sukhalavasaṃbandho na vidyate; api tvananarthavrāte patantīti pūrvam evoktam, „patanti narake 'ścau” iti

Śrīdhara

rājasa-tāmaseṣv api punar viśeṣāntaram āha aśāstra-vihitam iti dvābhyām | śāstra-vidhim ajānanto 'pi kecit prācīna-puṇya-saṃskāreṇa uttamāḥ sāttvikā eva bhavanti | kecin madhyamā rājasā bhavanti | adhamās tu tāmasā bhavanti | ye punar atyantaṃ manda-bhāgyās te gatānugatyā pāṣaṇḍa-saṅgena ca tad-ācārānuvartinaḥ santo 'śāstra-vihitaṃ ghoraṃ bhūta-bhayaṅkaraṃ tapas tapyante kurvanti | tatra hetavaḥ dambhāhaṅkārābhyāṃ saṃyuktāḥ | tathā kāmo 'bhilāṣaḥ | rāga āsaktiḥ | balam āgrahaḥ | etair anvitāḥ santaḥ | tān āsura-niścayān vidvīty uttareṇānvayaḥ |

kiṃ ca karśayanta iti | śarīra-sthaṃ prārambhakatvena dehe sthitaṃ bhūtānāṃ pṛthivy-ādīnāṃ grāmaṃ samūhaṃ karśayanto vṛthaiva upavāsādibhiḥ kṛśaṃ kurvanto 'cetaso 'vivekinaḥ | māṃ cāntaryāmitayāntaḥ-śarīra-sthaṃ deha-madhye sthitaṃ mad-ājñā-laṅghanenaiva karśayantaḥ | evaṃ ye tapaś caranti tān āsura-niścayān | āsuro 'tikrūro niścayo yeṣāṃ tān viddhi

Madhusūdana

evam anādṛta-śāstrāṇāṃ sattvādi-niṣṭhā kāryato nirṇītā | tatra kecid rājasa-tāmasā api prāg-bhavīya-puṇya-paripākāt sāttvikā bhūtvā śāstrīya-sādhane 'dhikriyante | ye tu durāgraheṇa durdaiva-paripāka-prāpta-durjana-saṅgādi-doṣeṇa ca rājasa-tāmasatāṃ na muñcanti te śāstrīya-mārgād bhraṣṭā asan-mārgānusaraṇeneha loke paratra ca duḥkha-bhāgina evety āha dvābhyām |
aśāstra-vihitaṃ śāstreṇa vedena pratyakṣeṇānumitena vā na vihitam aśāstreṇa buddhādy-āgamena bodhitaṃ vā ghoraṃ parasyātmanaḥ pīḍā-karaṃ tapas tapta-śilā-rohaṇādi tapyante kurvanti ye janāḥ | dambho dhārmikatva-khyāpanam ahaṃkāro 'ham eva śreṣṭha iti durabhimānas tābhyāṃ samyag yuktāḥ, yogasya samyaktvam anāyāsena viyoga-jananā-sāmarthyaṃ kāme kāmyamāna-viṣaye yo rātgas tan-nimittaṃ balam atygra-duḥkha-sahana-sāmarthyaṃ tenānvitāḥ | kāmo viṣaye 'bhilāṣaḥ | rāgaḥ sadā-tad-abhiniviṣṭatva-rūpo 'bhiṣvaṅgaḥ | balam avaśyam idaṃ sādhayiṣyāmīty āgrahaḥ | tair anvitā iti vā | ata eva balad-duḥkha-darśane 'py anivartamānāḥ, karśayantaḥ kṛśī-kurvanto vṛthopavāsādinā śarīra-sthaṃ bhūta-grāmaṃ dehendriya-saṃghātākāreṇa pariṇataṃ pṛthivyādi-bhūta-samudāyam acetaso viveka-śūnyā māṃ cāntaḥ-śarīra-sthaṃ bhoktṛ-rūpeṇa sthitaṃ bhogyasya śarīrasya kṛśīkaraṇena kṛśīkurvanta eva | māma antaryāmitvena śarīrāntaḥ-sthitaṃ buddhi-tad-vṛtti-sākṣi-bhūtam īśvaram ājñā-laṅghanena karśayanta iti vā | tān aihika-sarva-bhoga-vimukhān paratra cādhama-gati-bhāginaḥ sarva-puruṣārtha-bhraṣṭān āsura-niścayān āsuro viparyāsa-rūpo vedārtha-virodhī niścayo yeṣāṃ tān manuṣyatvena pratīyamānān apy asura-kārya-kāritvād asurān viddhi jānīhi pariharaṇāya | niścayasyāsuratvāt tat-pūrvikāṇāṃ sarvāsām antaḥ-karaṇa-vṛttīnām āsuratvam | asuratva-jāti-rahitānāṃ ca manuṣyāṇāṃ karmaṇaivāsuratvāt tān asurān viddhīti sākṣān noktam iti ca draṣṭavyam

Viśvanātha

yas tvayā pṛṣṭhaṃ ye śāstra-vidhim utsṛjya kāma-bhoga-rahitāḥ śraddhayā yajante teṣāṃ kā niṣṭhā iti | tasyottaram adhunā śṛṇv ity āha aśāstreti dvābhyām | ghoraṃ prāṇi-bhayaṅkaraṃ tapas tapyante kurvantīty-upalakṣaṇam idaṃ japa-yāgādikam apy aśāstrīyaṃ kurvanti | kāmācaraṇa-rāhityaṃ śraddhānvitatvaṃ ca svata eva labhyate | dambhāhaṅkāra-saṃyuktā iti | dambhāhaṅkārābhyāṃ vinā śāstra-vidhy-ullaṅghanānupapatteḥ | kāmaḥ svasyājarāmaratva-rājyādy-abhilāṣo rāgas tapasy āsaktir balaṃ hiraṇyakaśipu-prabhṛtīnām iva tapaḥ-karaṇa-sāmarthyam | tair anvitāḥ śarīra-stham ayambhakatvena deha-sthitam | bhūtānāṃ pṛthivyādīnāṃ grāmaṃ samūhaṃ karśayantaḥ kṛśī-kurvanto māṃ ca mad-aṃśa-bhūtaṃ jīvaṃ ca duḥkhayantaḥ | āsūya-niścayān asurāṇām eva niṣṭhāyāṃ sthitām ity arthaḥ

Baladeva

veda-bāhyānāṃ kadācid api durgater nistāro neti pūrvādhyāyoktaṃ dṛḍhayann āha aśāstreti dvābhyām | aśāstreṇa veda-viruddhena svāgamena vihitaṃ ghoraṃ para-pīḍakaṃ tapo ye tapyante kurvanti kāma-rāgo viṣaya-spṛhā balaṃ ca mayā śakyam etat siddhaiḥ kartum iti durāgrahaḥ śarīrastham ārambhakatayā śarīraṃ sthitaṃ bhūta-grāmaṃ pṛthivyādi-saṅghātaṃ karṣayanto vṛthopavāsādinā kṛśaṃ kurvanto 'ntaḥ-śarīra-sthaṃ śarīra-madhya-gatāntaryāmiṇaṃ māṃ cāvajñayā karṣayanto 'cetasaḥ śāstrīya-viveka-saṃvid-vihīnās tān veda-bāhyān āsura-niścayān niścayenāsurān viddhīti pūrvoktānāṃ teṣāṃ durgatir avarjanīyaiveti bhāvaḥ | svabhāvajayā śraddhayā yakṣa-rakṣaḥ-pretādīn yajatāṃ balavad-vaidika-sad-anugrahe sati śāstrīya-śraddhayāsura-bhāva-vināśaḥ syād eva | devān yajatāṃ tu vastutaḥ sāttvikatvāt tad-anugrahe sati śāstrīyā sulabheti sthitam

tłumaczenia

Michalski

Ludzie, którzy czynią potężną, lecz prawem nieprzepisaną pokutę, opętani przez obłudę i samolubstwo, pełni żądzy, namiętności i gwałtu,
nierozumni, którzy dręczą tłum pierwiastków, tworzących ich ciało, jak również i mnie, znajdującego się w ich ciałach, – wiedz, ci wszyscy ludzie są szatańskiego zamysłu.

Olszewski

Ludzie, którzy się oddają ciężkim pokutom a nie zmniejszają przez to swojej dumy, samolubstwa, pożądliwości, namiętności, gwałtowności,
Szarpiąc w szaleństwie swojem podstawy życia, które stanowią ich ciało, jakoż i mnie, który jestem wewnątrz nich: wiedz, że tacy rozumują jak Asury.

Dynowska

Ludzie, którzy się ascetycznym, zbyt surowym oddają praktykom, przez Księgi święte nie zalecanym zgoła, pełni samolubstwa, obłudy i próżności, a żądzą powodowani,
ci myślowo niedojrzali, ludzie którzy gwałt i udręki zadają nie tylko elementom co w skład ich ciała wchodzą, ale i Mnie, który je przenikam, wiedz, iż mroczni są w swych poczynaniach.

Sachse

Ludzie, którzy uprawiają surową ascezę,
niezgodną ze wskazaniami [mej] nauki,
fałszywi i pyszni, pełni żądzy, namiętności i siły,
dręczą, nieświadomi,
zespół składników zawartych w ich ciałach,
a także mnie, obecnego w ich wnętrzu.
Wiedz, że ich przekonania godne są asurów.

Kudelska

Asceci, którzy uprawiają wyszukane ćwiczenia, nie wskazane w świętych księgach,
Którzy są opanowani pychą i samolubstwem, oni są pełni namiętności, pożądań i siły.
Tacy nierozumni ludzie osłabiają nie tylko każdą cząstkę swego ciała,
Ale także mnie, gdyż w ich ciałach przebywam, wiedz, że ich działanie jest natury demonicznej.

Rucińska

Ci, co nakazem pism sprzeczną ascezą srogą się morzą,
Obłudni i samolubni, pełni pożądań i siły,
Dręczący zespół żywiołów tworzący ciało, bezmyślni,
I mnie, co w ciele ich mieszkam – wiedz, to z przekonań asury!

Szuwalska

Bez wiedzy dręcząc siebie ciężarem wyrzeczeń,
Powodowani żądzą, dumni egoiści
Znęcają się nad ciałem i nie są świadomi,
Że pośród tych pierwiastków, z których jest stworzone,
Jestem Ja i dlatego, wiedz, że są bezbożni.

Babkiewicz

Ci, którzy ascezę pełnią
srogą, w pismach niewspomnianą,
pełni dumy, egotyzmu,
namiętności oraz żądzy,
nieświadomi zamęczają
zbiór składników swego ciała
i mnie również w ich ciał wnętrzu –
ufność ich jest demoniczna.

BhG 17.7

āhāras tv api sarvasya tri-vidho bhavati priyaḥ
yajñas tapas tathā dānaṃ teṣāṃ bhedam imaṃ śṛṇu

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

sarvasya [janasya] (wszystkich ludzi) āhāraḥ api tu (nawet jedzenie) tri-vidhaḥ (trojakie) priyaḥ (miłe) bhavati (jest),
tathā (podobnie) yajñaḥ (ofiara) tapaḥ (asceza) dānam (jałmużna) [tri-vidham priyam bhavati] (trojaka miła jest).
teṣām (ich) imam bhedam (o tym podziale) śṛṇu (posłuchaj).

analiza gramatyczna

āhāraḥ	–	āhāra 1i.1 m. – przyprowadzanie, chwytanie, osiąganie, wdychanie, jedzenie (od: ā- √ hṛ – chwytać, przyprowadzać);
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
api	–	av. – chociaż, jak również, także, co więcej, nawet;
sarvasya	–	sarva sn. 6i.1 n. – wszystkiego;
tri-vidhaḥ	–	tri-vidha 1i.1 m. – trojakie, mające trzy części (od: tri – trzy; vi- √ dhā – rozdzielać, vidhā – dział, część);
bhavati	–	√ bhū (być) Praes. P 1c.1 – staje się;
priyaḥ	–	priya 1i.1 m. – lubiany, kochany, miły, przyjemny (od: √ prī – sprawić radość);
yajñaḥ	–	yajña 1i.1 m. – ofiara, czczenie (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić);
tapaḥ	–	tapas 1i.1 n. – gorąco, asceza (od: √ tap – topić, palić);
tathā	–	av. – tak, w ten sposób, podobnie;
dānam	–	dāna 1i.1 n. – dar, jałmużna, dobroczynność (od: √ dā – dawać);
teṣām	–	tat sn. 6i.3 m. – tych;
bhedam	–	bheda 2i.1 m. – rozdzielenie, rozszczepienie, podział, różnicę (od: √ bhid – rozdzielać);
imam	–	idam sn. 2i.1 m. – tego;
śṛṇu	–	√ śru (słuchać) Imperat. P 2c.1 – słuchaj;

warianty tekstu

āhāras tv api → āhāraś cāpi (i nawet jedzenie);
imaṃ → idaṃ (tego);

komentarze

Śāṃkara

āhāras tv api sarvasya bhoktuḥ prāṇinas tri-vidho bhavati priyaḥ iṣṭaḥ | tathā yajñas tathā tapas tathā dānam | teṣām āhārādīnāṃ bhedam imaṃ vakṣyamāṇaṃ sṛṇu

Rāmānuja

āhāro 'pi sarvasya prāṇijātasya sattvādiguṇatrayānvayena trividhaḥ priyo bhavati / tathaiva yajño 'pi trividhaḥ, tathā tapaḥ dānaṃ ca / teṣām bhedam imaṃ śṛṇu teṣām āhārayajñatapodānānāṃ sattvādibhedenemam ucyamānaṃ bhedaṃ śṛṇu

Śrīdhara

āhārādi-bhedād api sāttvikādi-bhedaṃ darśayitum āha āhāras tv ity ādi-trayodaśabhiḥ | sarvasyāpi janasya ya āhāro 'nnādi sa tu yathāyathaṃ trividhaḥ priyo bhavati | tathā yajña-tapo-dānāni ca trividhāni bhavanti teṣāṃ vakṣyamānaṃ bhedam imaṃ śṛṇu | etac ca rājasa-tāmasāhāra-yajñādi-parityāgena sāttvikāhāra-yajñādi-sevayā sattva-vṛddhau yatna-kartavya ity etad arthaṃ kathyate

Madhusūdana

ye sāttvikās te devā ye tu rājasās tāmasāś ca te viparyastatvād asurā iti sthite sāttvikānām ādānāya rājasa-tāmasānāṃ hānāya cāhāra-yajña-tapo-dānānāṃ traividhyam āha āhāra iti | na kevalaṃ śraddhaiva trividhā | āhāro 'pi sarvasya priyas trividha eva bhavati sarvasya triguṇātmakatvena caturthyāṃ vidhāyā asaṃbhavāt | yathā dṛṣṭārtha āhāras trividhas tathā yajña-tapo-dānānya-dṛṣṭārthāny api trividhāni | tatra yajñaṃ vyākhyāsyāmo dravya-devatā-tyāgaḥ iti kalpa-kārair devatoddeśena dravya-tyāgo yajña iti niruktaḥ | sa ca yajatinā juhotinā ca coditatvena yāgo homaś ceti dvividha uttiṣṭhad-dhomā vaṣaṭ-kāra-prayogāntā yājyāpuro 'nuvākyāvanto yajataya upaviṣṭa-homaḥ svāhā-kāra-prayogāntā yājyāpuro 'nuvākyārahitā juhotaya iti kalpa-kārair vyākhyāto yajña-śabdenoktaḥ | tapaḥ kāyendriya-śoṣaṇaṃ kṛcchra-cāndrāyaṇādi | dānaṃ parasvatvāpatti-phalakaḥ sva-svatva-tyāgaḥ | teṣām āhāra-yajña-tapo-dānānāṃ sāttvika-rājasa-tāmasa-bhedaṃ mayā vyākhyāyamānam imaṃ śṛṇu

Viśvanātha

tad evaṃ ye śāstra-vidhi-tyāginaḥ kāma-cāreṇa vartante pūrvādhyāyoktā ye cāsminn adhyāye āsura-śāstra-vidhinā yakṣa-rakṣaḥ-pretādīn yajante, ye cāśāstrīyaṃ tapa-ādikaṃ kurvanti te sarve āsura-sarga-madhya-gatā eva bhavantīti prakaraṇārthaḥ | tathāpy āhārādīnāṃ vakṣyamāṇānāṃ traividhyāt tadvatāṃ yathā-yogaṃ daivam āsuraṃ ca sargaṃ svayam eva vivicya jānīty āha āhāras tv ity ādi trayodaśabhiḥ

Baladeva

evaṃ sthite tad-āhārādīnām api traividhyam āha āhāras tv iti | śraddhāvat sarvasya priyo 'nnādir āhāro 'pi trividho bhavati | evaṃ yajñādīni ca trividhāni | teṣām āhārādīnāṃ caturṇām

tłumaczenia

Michalski

Również trojakim bywa pokarm, miły każdemu z tych rodzajów, tak samo ofiara, pokuta, podarunki. Słuchaj więc o tej różnicy.

Olszewski

Takoż istnieją stosownie do ludzi, trzy rodzaje przyjemnych pokarmów, trzy rodzaje ofiary, umartwienia, jałmużny: posłuchaj, jakie są ich różnice.

Dynowska

Nawet strawa, która wszystkim jest miła, jak również ofiary, wysiłki wewnętrzne i dary miłosierdzia, też trojakiego bywają rodzaju; posłuchaj o ich odmianach, o Ardżuno.

Sachse

Trojaki jest pokarm
miły każdej [z tych trzech grup ludzi],
a także ofiara, asceza i dar.
Posłuchaj, jak się dzielą.

Kudelska

Pożywienie, miłe każdemu, również trojakiego bywa rodzaju,
Tak samo jest z ofiarą, ascezą i darami, posłuchaj o różnicy między nimi.

Rucińska

A także i jadło miłe każdemu z nich jest trojakie,
I dar, ofiara, asceza. A czym się różnią, posłuchaj!

Szuwalska

Trzy rodzaje pokarmu, miłe różnym ludziom,
Trojakie też ofiary, pokuty i dary
Opiszę ci, posłuchaj, czym się one różnią.

Babkiewicz

Nawet jadło jest trojakie,
które miłe z nich każdemu,
i ofiara, dar, asceza –
słuchaj więc o tym podziale.

BhG 17.8

āyuḥ-sattva-balārogya-sukha-prīti-vivardhanāḥ
rasyāḥ snigdhāḥ sthirā hṛdyā āhārāḥ sāttvika-priyāḥ

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

āyuḥ-sattva-balārogya-sukha-prīti-vivardhanāḥ (sprawiające wzrost długości życia, jestestwa, siły, zdrowia, szczęścia i zadowolenia) rasyāḥ (smakowite) snigdhāḥ (oleiste) sthirāḥ (stałe) hṛdyāḥ (delikatne) āhārāḥ (jadła) sāttvika-priyāḥ (miłe [osobom] sattwicznym) [santi] (są).

analiza gramatyczna

āyuḥ-sattva-balārogya-sukha-prīti-vivardhanāḥ	–	āyuḥ-sattva-balārogya-sukha-prīti-vivardhana 1i.3 m. ; DV / TP : āyuḥ sattvaṃ balam ārogyaṃ sukhaṃ prītiś cety eteṣāṃ vivardhanā iti – sprawiające wzrost długości życia, jestestwa, siły, zdrowia, szczęścia i zadowolenia (od: āyuḥ – życie, witalność, zdrowie; √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun; bala – siła, moc; √ ruj – niszczyć, ranić, roga – choroba, āroga – wolność od chorób, zdrowie; su – prefiks: dobry, wspaniały, piękny, szlachetny; kha – zagłębienie, otwór, piasta; su-kha – radość, szczęście, dosłownie: dobre zagłębienie [przez które przechodzi oś rydwanu], stąd poruszanie się gładko; lub od: su- √ sthā; przeciwieństwo do: duḥkha – cierpienie, niedola; √ prī – radować, prīti – radość; √ vṛdh – wzrastać, PP vi-vṛddha – wzrosły, w pełni rozwinięty, potężny, wielki, caus. vi-vardhana – sprawiające wzrost, odżywiające);
rasyāḥ	–	rasya 1i.3 m. – soczyste, smakowite, apetyczne (od: √ ras – smakować, delektować się, kochać, rasa – sok, nektar, smak;);
snigdhāḥ	–	snigdha ( √ snih – być lepkim) PP 1i.3 m. – oleiste, tłuste, śliskie, kleiste (od: sneha – lgnięcie, przywiązanie, tłuszcz, miłość, uczucie);
sthirāḥ	–	sthira 1i.3 m. – twarde, solidne, stałe (od: √ sthā – stać);
hṛdyāḥ	–	hṛdyā 1i.3 m. – znajdujące się w sercu, miłe, przyjemne, delikatne, smaczne (od: hṛt – serce);
āhārāḥ	–	āhāra 1i.3 m. – przyprowadzania, chwytania, osiągania, wdychania, jedzenia, jadła (od: ā- √ hṛ – chwytać, przyprowadzać);
sāttvika-priyāḥ	–	sāttvika-priya 1i.3 m. ; sāttvikānāṃ [janānāṃ] priyā iti – miłe ludziom sattwicznym (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun, sāttvika – związane z sattwą, sattwowe; √ prī – sprawić radość, priya – lubiany, ukochany, miły);

warianty tekstu

āyuḥ-sattva-balārogya-sukha-prīti-vivardhanāḥ → āyuḥ-sattva-balārogyaḥ sukha-prīti-vivardhanaḥ ([dające] długość życia, jestestwo, siłę i zdrowie, sprawiające wzrost szczęścia i zadowolenia);
rasyāḥ snigdhāḥ → rasyāḥ snigdhā / rasyāsnigdhāḥ / tasyāḥ snigdhāḥ / rasyā snigdhā (soczyste i oleiste);
rasyāḥ snigdhāḥ sthirā hṛdyā āhārāḥ sāttvika-priyāḥ → rasyaḥ snigdhaḥ sthiro hṛdya āhāraḥ sāttvika-priyaḥ (jadło miłe sattwicznym jest soczyste, oleiste, stałe i smaczne);

komentarze

Śāṃkara

āyuś ca sattvaṃ ca balaṃ ca ārogyaṃ ca sukhaṃ ca prītiś ca āyuḥ-sattva-balārogya-sukha-prītayas tāsāṃ vivardhanāḥ āyuḥ-sattva-balārogya-sukha-prīti-vivardhanāḥ | te ca rasyā rasopetāḥ, snigdhāḥ snehavantaḥ, sthirāś cira-kāla-sthāyino dehe, hṛdyāḥ hṛdaya-priyāḥ, āhārāḥ sāttvika-priyāḥ sāttvikasyeṣṭāḥ

Rāmānuja

sattvaguṇopetasya sattvamayā āhārāḥ priyā bhavanti / sattvamayāś cāhārā āyurvivardhanāḥ; punar api sattvasya vivardhanāḥ / sattvam antaḥkaraṇam; antaḥkaraṇakāryaṃ jñānam iha sattvaśabdenocyate / „sattvāt saṃjāyate jñānam” iti sattvasya jñānavivṛddhihetutvāt, āhāro 'pi sattvamayo jñānavivṛddhihetuḥ / tathā balārogyayor api vivardhanāḥ / sukhaprītyor api vivardhanāḥ pariṇāmakāle svayam eva sukhasya vivardhanāḥ ;tathā prītihetubhūtakarmārambhadvāreṇa prītivardhanāḥ / rasyāḥ madhurarasopetāḥ / snigdhāḥ snehayuktāḥ / sthirāḥ sthirapariṇāmāḥ / hṛdyāḥ ramaṇīyaveṣāḥ / evaṃvidhāḥ sattvamayā āhārāḥ sāttvikasya puruṣasya priyāḥ

Śrīdhara

Madhusūdana

āhāra-yajña-tapo-dānānāṃ bhedaḥ pañcadaśabhir vyākhyāyate | tatrāhāra-bheda āyur iti tribhiḥ | āyuś cirañjīvanaṃ sattvaṃ citta-dhairyaṃ balavati duḥkhe 'pi nirvikāratvāpādakaṃ, balaṃ śarīra-sāmarthyaṃ svocite kārye śramābhāva-prayojakam | ārogyaṃ vyādhy-abhāvaḥ | sukhaṃ bhojanānantarāhlādas tṛptiḥ | prītir bhojana-kāle 'nabhiruci-rāhityam icchautkaṭyaṃ teṣāṃ vivardhanā | viśeṣeṇa vṛddhi-hetavaḥ | rasyā āsvādyā madhura-rasa-pradhānāḥ | snigdhāḥ sahajenāgantukena vā snehena yuktāḥ | sthirā rasādy-aṃśena śarīre cira-kāla-sthāyinaḥ | hṛdyā hṛdayaṅgamā durgandhāśucitvādi-dṛṣṭādṛṣṭa-doṣa-śūnyāḥ | āhārāś carvya-coṣya-lehya-peyāḥ sāttvikānāṃ priyāḥ | etair liṅgaiḥ sāttvika jñeyāḥ sāttvikatvam abhilaṣadbhiś caita ādeyā ity arthaḥ

Viśvanātha

sāttvikāhāravatām āyur vardhata iti prasiddhaḥ | sattvam utsāhaḥ | rasyā iti kevala guḍādīnāṃ rasyatve 'pi rūkṣatvam ata āha snigdhā iti | dugdha-phenādīnāṃ rasyatva-snigdhatve 'pi asthairyam ata āha sthirā iti | panasa-phalādīnāṃ rasyatve snigdhatva-sthiratve 'pi hṛd-udarādy-ahitatvam ata āha hṛdyā hṛd-udara-hitā iti | tena sa-gavya-śarkarā-śāli-godhūmānnādaya eva rasyatvādi-catuṣṭaya-guṇavattvāt sāttvika-loka-priyā jñeyās teṣāṃ priyatve saty eva sāttvikatvaṃ ca jñeyam | kiṃ ca guṇa-catuṣṭayavattve 'pi apāvitrye sati sāttvika-priyatādarśanād atra pavitrā ity api viśeṣaṇaṃ deyam | tāmasa-priyeṣv amedhya-pada-darśanāt

Baladeva

tłumaczenia

Michalski

Pokarm, który przedłuża życie, powiększa hart, siłę, zdrowie, szczęście i radość, który jest smaczny, soczysty, pożywny, orzeźwiający, – pokarm taki jest lubiany przez ludzi sattwam.

Olszewski

Pokarmy pożywne, które przedłużają życie, wzmacniają siły, zdrowie, dobrobyt, pokarmy smaczne, słodkie, pokrzepiające, przyjemne, podobają się ludziom prawdy.

Dynowska

Ludzie zharmonizowani lubią instynktownie to, co wzmaga ich siły żywotne, odporność i jędrność organizmu, co myślową i fizyczną zasila energię, co zdrowie, radość życia i pogodę zwiększa, a więc pokarm soczysty, lekki, o łagodnym i przyjemnym smaku.

Sachse

Dla tych, których wypełnia sattwa,
miły jest pokarm
podtrzymujący życie, prawość, siłę,
zdrowie, szczęście i radość;
pokarm soczysty, dobry, treściwy i smaczny.

Kudelska

Pożywienie, które wzmacnia życie, całą naturę, siłę, zdrowie, radość i zadowolenie, które jest smaczne, pożywne i aromatyczne,
Takie pożywienie jest miłe ludziom o szlachetnej naturze.

Rucińska

Sattwiczni lubią soczystą, pożywną i smaczną strawę,
Dającą wiek długi, męstwo, moc, zdrowie, sytość, przyjemność,

Szuwalska

Pożywienie, co życie przedłuża, jest zdrowe,
Daje siłę i radość, jest smaczne, soczyste,
Pożywne i łagodne smakuje tym ludziom,
Którzy żyją w harmonii.

Babkiewicz

Wzmacnia radość, błogość, siłę,
zdrowie, istność i witalność,
jest soczyste, oleiste,
smakowite i treściwe –
oto jadło istnym miłe.

BhG 17.9

kaṭv-amla-lavaṇāty-uṣṇa-tīkṣṇa-rūkṣa-vidāhinaḥ
āhārā rājasasyeṣṭā duḥkha-śokāmaya-pradāḥ

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

kaṭv-amla-lavaṇāty-uṣṇa-tīkṣṇa-rukṣa-vidāhinaḥ (nadmiernie gorzkie, kwaśne, słone, gorące, ostre, suche i palące) duḥkha-śokāmaya-pradāḥ (dające cierpienie, rozpacz i chorobę) āhārāḥ (jadła)
rājasasya [janasya] (ludzi radźasowych) iṣṭāḥ (upragnione) [santi] (są).

analiza gramatyczna

kaṭv-amla-lavaṇāty-uṣṇa-tīkṣṇa-rūkṣa-vidāhinaḥ	–	kaṭv-amla-lavaṇa-aty-uṣṇa-tīkṣṇa-rūkṣa-vidāhin 1i.3 m. ; DV : ati-kaṭu cāty-amlaś cāti-lavaṇaś cāty-uṣṇaś cāti-tīkṣṇaś cāti-rūkṣaś cāti-vidāhī ceti – nadmiernie gorzkie, kwaśne, słone, gorące, ostre, suche i palące (od: kaṭu – gorzki, żrący, śmierdzący; amla – kwaśny; lavaṇa – słony; √ uṣ – spalać, uṣṇa – gorąco, ciepło; √ tij – ostrzyć, wzbić w górę, tīkṣṇa – ostry, gorący, piekący; √ rūṣ – ozdabiać, przykrywać, smarować; rūkṣa – twardy, suchy; vi- √ dah – palić; vidāhin – palący, piekący; prefiks: -ati – ponad miarę, odnosi się do wszystkich członów złożenia);
āhārāḥ	–	āhāra 1i.3 m. – przyprowadzania, chwytania, osiągania, wdychania, jedzenia, jadła (od: ā- √ hṛ – chwytać, przyprowadzać);
rājasasya	–	rājasa 6i.1 m. – związanego z radźasem, radźasowego (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rajas – pokolorowany, kurz, namiętność, jedna z trzech gun);
iṣṭāḥ	–	iṣṭa PP 1i.3 m. – upragnione, uwielbione (od: √ iṣ – pragnąć lub √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić);
duḥkha-śokāmaya-pradāḥ	–	duḥkha-śoka-āmaya-prada 1i.3 m. ; ye duḥkhaṃ ca śokaṃ cāmayaṃ ca pradadati te – dające cierpienie, rozpacz i chorobę (od: dur / dus – prefiks: trudny, zły, twardy; kha – zagłębienie, otwór, piasta; duḥ-kha – ból, cierpienie; dosłownie: złe zagłębienie [przez które przechodzi oś rydwanu], stąd poruszanie się gładko i z oporem; lub też od: duḥ- √ sthā; √ śuc – rozpaczać, palić, śoka – rozpacz, żal, ogień; āmaya – choroba; pra- √ dā – dawać, pra-da – na końcu złożenia oznacza dawcę);

warianty tekstu

kaṭv-amla-lavaṇāty-uṣṇa-tīkṣṇa-rukṣa-vidāhinaḥ → kaṭvaṃsva-lavaṇāty-uṣṇa-tīkṣṇa-rukṣa-vidāhinaḥ / kaṭv-āmla-lavaṇāty-uṣṇa-tīkṣṇa-rukṣa-vidāhinaḥ / kaṭv-amla-lavaṇādy-uṣṇa-tīkṣṇa-rukṣa-vidāhinaḥ / kaṭv-amla-lavaṇāty-uṣṇa-tīkṣṇa-rūkṣa-vibhāvinaḥ (? nadmiernie kwaśne, słone, gorące, ostre, suche i palące / nadmiernie gorzkie, kwaśne, słone, gorące, ostre, suche i palące / gorzkie, kwaśne, słone, gorące, ostre, suche, palące i temu podobne / sprawiające powstanie nadmiernej gorzkości, kwaśności, słoności, gorąca, ostrości i suchości);
āhārā → āhāra- / āhāro (jadło [radźasowych] / jadło);
rājasasyeṣṭā → rājasa-śreṣṭhā (najlepsze dla radźasowych);
duḥkha-śokāmaya-pradāḥ → duḥkhaṃ śokāmaya-pradāḥ (cierpienie, dające rozpacz i chorobę);

komentarze

Śāṃkara

kaṭv-amla-lavaṇātyuṣṇa-tīkṣṇa-rūkṣa-vidāhina ity atrāti-śabdaḥ kaṭvādiṣu sarvatra yojyaḥ | atikaṭuḥ atitīkṣṇaḥ ity evam | kaṭuś cāmlaś ca lavaṇaś cātyuṣṇaś ca tīkṣṇaś ca rūkṣaś ca vidāhī ca te āhārā rājasasyeṣṭā duḥkha-śokāmaya-pradāḥ duḥkhaṃ ca śokaṃ cāmayaṃ ca prayacchantīti duḥkha-śokāmaya-pradāḥ

Rāmānuja

kaṭurasāḥ, amlarasāḥ, lavaṇotkaṭāḥ, atyuṣṇāḥ, atitīkṣaṇāḥ, rūkṣāḥ, vidāhinaś ceti kaṭvamlalavaṇātyuṣṇatīkṣṇarūkṣavidāhinaḥ / atiśaityātitaikṣṇyādinā durupayogās tīkṣṇāḥ; śoṣakarā rūkṣāḥ; tāpakarā vidāhinaḥ / evaṃvidhā āhārā rājasasyeṣṭāḥ / te ca rajomayatvād duḥkhaśokāmayavardhanāḥ rajovardhanāś ca

Śrīdhara

Madhusūdana

Viśvanātha

Baladeva

rājasāhāram āha kaṭv iti | saptasv ati-śabdo yojyaḥ | ati-kaṭur iti tikto nimbādir na ca maricādis tasya tīkṣṇa-śabdenokter atyamlo ’tilavaṇo 'tyuṣṇaś ca | khyāto 'titīkṣṇo marīcy-ādir atirukṣaḥ kaṅgukādir atidāhī rājikādiḥ | ete rājasasyeṣṭāḥ, sāttvikānāṃ tu heyāḥ | duḥkhaṃ tātkālikaṃ jihvā kaṇṭhādi-śoṣaṇajam | śoko daurmanasyaṃ pāścātyam āmayo rudhira-kopaḥ |

tłumaczenia

Michalski

Pokarmy piekące, kwaśne, słodkie, bardzo gorące, ostre, cierpkie i palące, pokarmy, które sprowadzają boleści, niedomagania, choroby, są najmilsze dla radżasów.

Olszewski

Ludzie żądzy lubią pokarmy ostre, kwaśne, słone, bardzo gorące, gorzkie, cierpkie, podniecające, pokarmy płodne w bóle i choroby.

Dynowska

Niespokojni i namiętni upodobanie znajdują w pokarmach kwaśnych, słonych, gorzkich, lubią tez ostre i podniecające przyprawy; lecz te niedomagań, chorób i cierpień stają się przyczyną.

Sachse

Pożywieniem upragnionym przez człowieka pełnego radżasu
jest to, co ostre, kwaśne, słone,
zbyt gorące, cierpkie, suche i przypalone.
[Pożywienie takie]
sprowadza nieszczęście, troskę i cierpienie.

Kudelska

Ludzie O namiętnej naturze lubują się w pożywieniu cierpkim, kwaśnym, słonym, zbyt gorącym, ostrym, suchym i palącym,
Takie pożywienie jest przyczyna bólu, smutku i choroby.

Rucińska

Zaś radżasowi – zbyt suchą, słoną, gorącą, palącą,
Gorzką i kwaśną, dającą cierpienie, smutek, choroby.

Szuwalska

Pożywienie gorzkie,
Kwaśne, słone, palące, ostre, cierpkie, suche
To pokarm, co smakuje ludziom dynamiki
I przyczyną jest cierpień, bólu i choroby.

Babkiewicz

Nadto gorzkie, kwaśne, słone,
ostre, suche lub gorące,
daje rozpacz, ból, chorobę –
jadło to aktywnym miłe.

BhG 17.10

yāta-yāmaṃ gata-rasaṃ pūti paryuṣitaṃ ca yat
ucchiṣṭam api cāmedhyaṃ bhojanaṃ tāmasa-priyam

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

yat bhojanam (które jadło) yāta-yāmam (którego trzy godziny minęły) gata-rasam (którego smak odszedł) pūti (śmierdzące) paryuṣitam ([długo] leżące) ucchiṣṭam (będące resztkami) amedhyam ca (i nienadające się na ofiarę),
[tat] tāmasa-priyam [bhavati] (to jest drogie tamasowym).

analiza gramatyczna

yāta-yāmam	–	yāta-yāma 1i.1 n. ; BV : yasya yāmo yāto ‘sti tat – to, które ukończyło swoją drogę, użyte, bezużyteczne, odrzucone / to, którego trzy godziny upłynęły (od: √ yā – iść, odchodzić, PP yāta – odeszłe; √ yam – powściągać, kontrolować; yama – powściągnięcie, kontrola, yāma – powściągnięte, 1/8 część doby, okres czasu równy trzem godzinom lub: yāma – ruch, progres, droga);
gata-rasam	–	gata-rasa 1i.1 n. ; BV : yasya raso gato ‘sti tat – to, którego smak odszedł (od: √ gam – iść, PP gata – odeszły; √ ras – smakować, delektować się, kochać, rasa – sok, nektar, smak);
pūti	–	pūti 1i.1 n. – śmierdzące, rozkładające się, gnijące;
paryuṣitam	–	pary-uṣita (pari- √ vas – pozostawić) PP 1i.1 n. – pozostawione [na dłuższy czas], czerstwe;
ca	–	av. – i;
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – które;
ucchiṣṭam	–	ucchiṣṭa (ud- √ śiṣ – pozostawiać resztę) PP 1i.1 n. – pozostawione, odrzucone, resztki jadła;
api	–	av. – chociaż, jak również, także, co więcej, nawet;
ca	–	av. – i;
amedhyam	–	a-medhya 1i.1 n. – nienadające się na ofiarę, nieczyste (od: √ mith / √ meth – obcować, łączyć w parę, zabijać, wiedzieć; medha – ofiara, obiata);
bhojanam	–	bhojana 1i.1 n. – jedzenie, posiłek (od: xbhuj – cieszyć się, jeść, posiadać);
tāmasa-priyam	–	tāmasa-priya 1i.3 m. ; tāmasānāṃ [janānāṃ] priyā iti – miłe ludziom tamasowym (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać; tamas – ciemność, mrok, tępota, bierność, jedna z trzech gun, tāmasa – związane z tamasem, tamasowe (od:; √ prī – sprawić radość, priya – lubiany, ukochany, miły);

komentarze

Śāṃkara

yāta-yāmaṃ manda-pakvam, nirvīryasya gata-rasa-śabdenoktatvāt | gata-rasaṃ rasa-viyuktam, pūti durgandhi, paryuṣitaṃ ca pakvaṃ sad rātry-antaritaṃ ca yat, ucchiṣṭam api bhukta-śiṣṭam ucchiṣṭam, amedhyam ayajñārhaṃ bhojanam īdṛśaṃ tāmasa-priyam

Rāmānuja

yātayāmam cirakālāvasthitam; gatarasam tyaktasvābhāvikarasam; pūti durgandhopetam, paryuṣitam kālātipattyā rasāntarāpannam; ucchiṣṭam gurvādibhyo 'nyeṣāṃ bhuktaśiṣṭam; amedhyam ayajñārham; ayajñaśiṣṭam ityarthaḥ / evaṃvidhaṃ tamomayaṃ bhojanaṃ tāmasapriyaṃ bhavati / bhujyata iti āhāra eva bhojanam / punaś ca tamaso vardhanam / ato hitaiṣibhiḥ sattvavivṛddhaye sāttvikāhāra eva sevyaḥ

Śrīdhara

Madhusūdana

yātayāmam ardha-pakvaṃ nirvīryasya gata-rasa-padenoktatvād iti bhāṣyam | gata-rasaṃ virasatāṃ prāptaṃ śuṣkam | yāta-yāmaṃ pakvaṃ sat praharādi-vyavahita-modanādi śaityaṃ prāptam | gata-rasaṃ uddhṛta-sāram mathita-dugdhādīty anye | pūti durgandham | paryūṣitaṃ pakvaṃ sad rātry-antaritam | cena tat-kālonmāda-karaṃ dhattūrādi samuccīyate | yad atiprasiddhaṃ duṣṭatvenocchiṣṭam bhuktāvaśiṣṭam | amedhyam ayajñārham aśuci māṃsādi | api ceti vaidyaka-śāstroktam apathyaṃ samuccīyate | etādṛśaṃ yad bhojanaṃ bhojyaṃ tat tāmasasya priyaṃ sāttvikair atidūrād upekṣaṇīyam ity arthaḥ | etādṛśa-bhojanasya duḥkha-śokāmaya-pradatvam atiprasiddham iti kaṇṭhato noktam |
atra ca krameṇa rasyādi-vargaḥ sāttvikaḥ | kaṭv-ādi-vargo rājasaḥ | yāta-yāmādi-vargas tāmasa ity uktam āhāra-varga-trayam | tatra sāttvika-varga-virodhitvam itara-varga-dvaye draṣṭavyam | tathā hy atikaṭutvādikaṃ rasyatva-virodhitvāt sthiratva-virodhinī | atyuṣṇatvādikaṃ hṛdyatva-virodhi | āmaya-pradatvam āyuḥ-sattva-balārogya-virodhi | duḥkha-śokaa-pradatvaṃ sukha-prīti-virodhi | evaṃ sāttvika-varga-virodhitvaṃ rājasa-varge spaṣṭam | tathā tāmasa-varge 'pi gata-rasatva-yātayāmatva-paryuṣitatvāni yathā-sambhavaṃ rasyatva-snighdhatva-sthiratva-virodhīni | pūtitvocchiṣṭatvāmedhyatvāni hṛdyatva-virodhīni | āyuḥ-sattvādi-virodhitvaṃ tu spaṣṭam eva | rājasa-varge dṛṣṭa-virodha-mātraṃ tāmasa-varge tu dṛṣṭādṛṣṭa-virodha ity atiśayaḥ

Viśvanātha

yāto yāmaḥ praharo yasya pakvasyaudanādes tad yāta-yāmaṃ śaityāvasthāṃ prāptam ity arthaḥ | gata-rasaṃ gata-svābhāvika-rasaṃ niṣpīḍita-rasam pakvāmratva-gaṣṭy-ādikaṃ vā | pūti durgandham | paryūṣitaṃ dināntara-pakvam | ucchiṣṭam gurvādibhyo 'nyeṣāṃ bhuktāvaśiṣṭam | amedhyam abhakṣyaṃ kalajñādi | tataś caivaṃ paryālocya sva-hitaiṣibhiḥ sāttvika āhāraḥ sevya iti bhāvaḥ | vaiṣṇavais tu so 'pi bhagavad-aniveditas tyājya eva | bhagavan-niveditam annādikaṃ tu nirguṇa-bhakta-loka-priyam iti śrī-bhāgavatāj jñeyam

Baladeva

tāmasāhāram āha yāteti | yāto 'tikrānto yāmaḥ praharo yasya rāddhasyānnādes tad yātayāmam | gata-rasaṃ vairasyavat | pūtiḥ durgandham | paryuṣitaṃ pūrve 'hni rāddham ucchiṣṭaṃ guror anyeṣāṃ bhuktāvaśiṣṭam amedhyam apavitraṃ kalañjādi | īdṛg-bhojanaṃ tāmasānāṃ priyaṃ sāttvikānāṃ tv atidūrato heyam

tłumaczenia

Michalski

Pokarm wystały, niesmaczny, stęchły, zepsuty, nawet resztki i to nieczyste – są ulubione przez tamasów.

Olszewski

Pokarm stary, mdły, smrodliwy, zepsuty, a nawet wyrzucony i skalany jest pożywieniem, który się podoba ludziom mroku.

Dynowska

Zaś ludzie gnuśni i niemrawi do nieświeżych, stęchłych, psujących się, nadgniłych potraw niezdrowe mają upodobanie, a nieraz nawet nieczyste, po innych pozostałe spożywają resztki.

Sachse

Natomiast dla tych, których wypełnia tamas,
miłe jest pożywienie zużyte, pozbawione smaku,
nadpsute i nieświeże,
będące nieczystą resztką.

Kudelska

Zaś pożywienie zepsute, bez smaku, cuchnące, nieświeże, przez innych pozostawione i nieczyste,
Takie pożywienie jest miłe ludziom o mrocznej naturze.

Rucińska

W strawie ostygłej, bez soku, śmierdzącej, w strawie nieświeżej,
Niedojedzonej, nieczystej – lubują się tamasowi.

Szuwalska

Pożywienie nieświeże, pozbawione smaku,
Cuchnące i zepsute, resztki, nieczystości
Cieszą tych, którzy żyją w nastroju bierności.

Babkiewicz

Dawno zwarzon, już bez smaku,
porzucony lub zepsuty,
cuchnący, nieczysty także –
pokarm miły jest tym w mroku.

BhG 17.11

aphalākāṅkṣibhir yajño vidhi-dṛṣṭo ya ijyate
yaṣṭavyam eveti manaḥ samādhāya sa sāttvikaḥ

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

aphalākāṅkṣibhiḥ (przez tych, którzy nie pragną owocu) yaṣṭavyam eva iti (zaiste do ofiarowania)
manaḥ (umysł) samādhāya (skoncentrowawszy)
yaḥ vidhi-dṛṣṭaḥ (w której widziane są zasady) yajñaḥ (ofiara) ijyate (jest składana),
saḥ sāttvikaḥ [yajñaḥ asti] (ta jest ofiarą sattwiczną).

analiza gramatyczna

aphalākāṅkṣibhiḥ	–	a-phala-ākāṅkṣin 3i.3 m. ; TP : ye phalaṃ nākāṅkṣanti taiḥ – przez tych, którzy nie pragną owocu (od: √ phal – dojrzewać; phala – owoc, rezultat; ā- √ kāṅkṣ – pragnąć, tęsknić, ākāṅkṣā – pragnienie, tęsknota; -in, -min, -vin – sufiksy tworzące przymiotniki posesywne);
yajñaḥ	–	yajña 1i.1 m. – ofiara, czczenie (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić);
vidhi-dṛṣṭaḥ	–	vidhi-dṛṣṭa 1i.1 m. ; BV : yasmin vidhayo dṛṣṭāḥ santi saḥ – ten, w którym widoczne są zasady (od: vidhi – zasada, nakaz, prawo; √ dṛś – widzieć, PP dṛṣṭa – widziany);
yaḥ	–	yat sn. 1i.1 m. – kto;
ijyate	–	√ yaj (poświęcać, składać w ofierze, czcić) Praes. pass. 1c.1 – jest ofiarowywana;
yaṣṭavyam	–	yaṣṭavya ( √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić) PF 1i.1 m. – do złożenia w ofierze;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
manaḥ	–	manas 2i.1 n. – umysł (od: √ man – myśleć);
samādhāya	–	sam-ā- √ dhā (umieszczać, naprawiać, ustawiać, korygować, koncentrować) absol. – umieściwszy, skoncentrowawszy;
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – on;
sāttvikaḥ	–	sāttvika 1i.1 m. – związany z sattwą, sattwowy (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun);

warianty tekstu

aphalākāṅkṣibhir → aphalākāṃkṣiṇā (przez niepragnącego owocu);
vidhi-dṛṣṭo → vidhi-diṣṭo (ustalony dzięki zasadom) – brak w wydaniu krytycznym, ale zaświadczone np. w komentarzu Śridhary;
ya ijyate → na yujyate (nie przystoi);
yaṣṭavyam → yaṣṭavya (do złożenia w ofierze m. );
eveti → ityeva (tak zaiste);
manaḥ → tataḥ (w ten sposób);
sāttvikaḥ → sāttvikam (sattwiczną);

komentarze

Śāṃkara

athedānīṃ yajñas trividha ucyate—
aphalākāṅkṣibhir aphalārthibhir yajño vidhi-dṛṣṭaḥ śāstra-codanādṛṣṭau yo yajña ijyate nirvartyate, yaṣṭavyam eveti yajña-svarūpa-nirvartanam eva kāryam iti manaḥ samādhāya, nānena puruṣārtho mama kartavya ity evaṃ niścitya, sa sāttviko yajña ucyate

Rāmānuja

phalākāṅkṣārahitaiḥ puruṣaiḥ vidhidṛṣṭaḥ śāstradṛṣṭaḥ mantradravyakriyādibhir yuktaḥ, yaṣṭavyam eveti bhagavadārādhanatvena svayaṃprayojanatayā yaṣṭavyam iti manas samādhāya yo yajña ijyate, sa sāttvikaḥ

Śrīdhara

yajño 'pi trividhaḥ | tatra sāttvikaṃ yajñam āha aphalākāṅkṣibhir iti | phalākāṅkṣā-rahitaiḥ puruṣair vidhinādiṣṭa āvaśyakatayā vihito yo yajña ijyate 'nuṣṭhīyate sa sāttviko yajñaḥ | katham ijyate | yaṣṭavyam eveti | yajñānuṣṭhānam eva kāryam | nānyat phalaṃ sādhanīyam ity evaṃ manaḥ samādhāyaikāgraṃ kṛtvety arthaḥ

Madhusūdana

idānīṃ krama-prāptaṃ trividhaṃ yajñam āha aphaleti tribhiḥ | agnihotra-darśapūrṇamāsa-cāturmāsya-paśu-bandha-jyotiṣṭomādir yajño dvividhaḥ kāmyo nityaś ca | phala-saṃyogena coditaḥ kāmyaḥ sarvāṅgopasaṃhāreṇaiva mukhya-kalpenānuṣṭheyaḥ | phala-saṃyogaṃ vinā jīvanādi-nimitta-saṃyogena coditaḥ sarvāṅgopasaṃhārāsambhave pratinidhy-ādy-upādānenāmukhya-kalpenāpy anuṣṭheyo nityaḥ | tatra sarvāṅgopasaṃhārāsambhave 'pi pratinidhim upādāyāvaśyaṃ yaṣṭavyam eva pratyavāya-parihārāyāyāvaśyaka-jīvanādi-nimittena coditatvād iti manaḥ samādhāya niścityāphalākāṅkṣibhir antaḥ-karaṇa-śuddhy-arthitayā kāmya-prayoga-vimukhair vidhi-dṛṣṭo yathā-śāstraṃ niścito yo yajña ijyate 'nuṣṭhīyate sa yathā-śāstram antaḥ-karaṇa-śuddhy-artham anuṣṭhīyamāno nitya-prayogaḥ sāttviko jñeyaḥ

Viśvanātha

atha yajñasya traividhyam āha aphalākāṅkṣibhir iti | phalākāṅkṣā-rāhitye kathaṃ yajñe pravṛttir ata āha — yaṣṭavyam eveti | svānuṣṭheyatvena śāstroktatvād avaśya-kartavyam etad iti manaḥ samādhāya

Baladeva

atha yajña-traividhyam āha aphaleti tribhiḥ | aphalākāṅkṣibhiḥ phalecchā-śūnyair yo yajña ijyate kriyate vidhi-dṛṣṭo vidhi-vākyāj jātaḥ sa sāttvikaḥ | nanu phalecchāṃ vinā tatra kathaṃ pravṛttis tatrāha yaṣṭavyam eveti | māṃ prati vedenoktatvāt tat yajanam eva kāryaṃ, na tu tena phalaṃ sādhyam iti manaḥ samādhāyaikāgraṃ kṛtvety arthaḥ

tłumaczenia

Michalski

Ofiara, która składaną bywa według przepisów i przez tych, którzy zapłaty za nią nie żądają, a w myśli mają tylko to, że ona złożoną być powinna, – taka ofiara jest sattwam.

Olszewski

Ofiara, złożona wedle przepisów, bez oglądania się na nagrodę, jedynie z myślą spełnienia dzieła świętego, jest ofiarą prawdy.

Dynowska

Ofiara bezosobista, bez żadnej prośby ni nadziei nagrody, składana prosto, a ze skupioną myślą, jako obowiązek i zgodnie z Pism świętych wskazaniem, czysta jest i pełna harmonii.

Sachse

Ofiara spełniona zgodnie z przepisem,
przez ludzi nie łaknących jej owocu,
lecz przekonanych, że należy ją spełnić,
pełna jest sattwy.

Kudelska

Ofiara składana bezinteresownie, według reguł przepisanych w księgach, z przeświadczeniem, że tak spełniona być powinna,
Z umysłem na ofierze tylko skupionym, taka ofiara przynależy ludziom o szlachetnej naturze.

Rucińska

Ofiara zgodnie z przepisem przez nie pragnących owocu
Składana w wierze, że trzeba ją spełnić – pełna jest sattwy.

Szuwalska

Ofiara z zasadami pism zgodna, składana
Bez żadnych oczekiwań, pragnienia korzyści,
Ma naturę harmonii.

Babkiewicz

Złożona z regułą w zgodzie,
bez dążenia do owocu,
z myślą: „trzeba ją wypełnić” –
oto jest ofiara istna.

BhG 17.12

abhisaṃdhāya tu phalaṃ dambhārtham api caiva yat
ijyate bharata-śreṣṭha taṃ yajñaṃ viddhi rājasam

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

he bharata-śreṣṭha (o najlepszy spośród potomków Bharaty),
phalam tu (lecz owoc) abhisandhāya (mając na celu) dambhārtham api eva ca (i zaiste właśnie w celu oszustwa) yat (które) ijyate (jest składane),
tam rājasam yajñam (tą jako ofiarę radźasową) viddhi (znaj).

analiza gramatyczna

abhisaṃdhāya	–	abhi-sam-√dhā (mieć na celu, mieć w zamiarze) absol. – mając na celu;
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
phalam	–	phala 2i.1 n. – owoc, rezultat (od: √ phal – dojrzewać);
dambha-artham	–	av. – w celu oszustwa (od: √ dabh – oszukiwać, zwodzić, niszczyć, dambha – oszustwo, udawanie, hipokryzja; √ arth – pragnąć, prosić, artha – korzyść, zdobycz, cel, zamiar, sprawa, kwestia, rzecz, użycie, na końcu złożeń: w celu, z powodu);
api	–	av. – chociaż, jak również, także, co więcej, nawet;
ca	–	av. – i;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – które;
ijyate	–	√ yaj (poświęcać, składać w ofierze, czcić) Praes. pass. 1c.1 – jest ofiarowywana;
bharata-śreṣṭha	–	bharata-rṣabha 8i.1 m. ; TP : bharatāṇāṃ śreṣṭheti – o byku wśród Bharatów (od: √ bhṛ – dzierżyć lub bharata – król Bharata, utrzymywany, aktor, w l. mnogiej – potomkowie Bharaty; stopień najwyższy od: śrī – śreyas, śreṣṭha);
tam	–	tat sn. 2i.1 m. – tego;
yajñam	–	yajña 2i.1 m. – ofiara, czczenie (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić);
viddhi	–	√ vid (wiedzieć) Imperat. P 2c.1 – wiedz, znaj;
rājasam	–	rājasa 2i.1 m. – związanego z radźasem, radźasowego (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rajas – pokolorowany, kurz, namiętność, jedna z trzech gun);

warianty tekstu

abhisandhāya → abhisaṃdheya;
caiva yat → caiva yaḥ (i zaiste który);
ijyate → ijyeta (byłaby składana);
taṃ yajñaṃ viddhi → viddhi taṃ yajñaṃ (znaj tę ofiarę);
bharata-śreṣṭha → bhārata-śreṣṭha (o najlepszy spośród Bharatów);
taṃ yajñaṃ viddhi rājasam → rājasaṃ ca balam adhruvam (i radźasową, silną i niestabilną);

komentarze

Śāṃkara

abhisandhāya tu uddiśya phalaṃ dambhārtham api caiva yad ijyate bharata-śreṣṭha taṃ yajñaṃ viddhi rājasam

Rāmānuja

phalābhisandhiyuktair dambhagarbho yaśaḥphalaś ca yo yajña ijyate, taṃ yajñaṃ rājasaṃ viddhi

Śrīdhara

rājasaṃ yajñam āha abhisandhāyeti | phalam abhisandhāyoddiśya tu yad ijyate yajñaḥ kriyate | dambhārthaṃ ca sva-mahattva-khyāpanārthaṃ ca | taṃ yajñaṃ rājasaṃ viddhi

Madhusūdana

phalaṃ kāmyaṃ svargādi abhisandhāyoddiśya na tv antaḥkaraṇa-śuddhiḥ | tur nitya-prayoga-vailakṣaṇya-sūcanārthaḥ | dambho loke dhārmikatva-khyāpanaṃ tad-artham | api caiveti vikalpa-samuccayābhyāṃ traividhya-sūcanārtham | pāralaukikaṃ phalam abhisandhāyaivādambhārthatve 'pi pāralaukika-phalānabhisandhāne 'pi dambhārtham eveti vikalpena dvau pakṣau | pāralaukika-phalārtham apy aihalaukika-dambhārtham apīti samuccayenaikaḥ pakṣaḥ | evaṃ dṛṣṭādṛṣṭa-phalābhisandhināntaḥ-karaṇa-śuddhim anuddiśya yad ijyate yathā-śāstraṃ yo yajño 'nuṣṭhīyate taṃ yajñaṃ rājasaṃ viddhi hānāya | he bharata-śreṣṭheti yogyatva-sūcanam

Viśvanātha

brak komentarza do BhG 17.13

Baladeva

phalaṃ svargādikam abhisandhāya yad ijyate dambhārhtaṃ vā svamahima-khyāpanāya, taṃ yajñaṃ rājasaṃ viddhi

tłumaczenia

Michalski

Jeżeli zaś ofiarę złożono w celu otrzymania nagrody, lub też przez pychę, – to wiedz, najlepszy z Bharatów, że taka ofiara – to radżas.

Olszewski

Lecz taka, którą składają przez wzgląd na nagrodę i z obłudą, o najlepszy z Bharatów, jest ofiarą żądzy.

Dynowska

Lecz ofiara pełniona by otrzymać coś w zamian, albo z próżności – by chwały sobie przysporzyć – wiedz, o najlepszy z Bharatów, iż z namiętności pochodzi.

Sachse

To, co ofiarowane jest nieszczerze,
z myślą o owocu [ofiary], o najlepszy z Bharatów,
jest — wiedz o tym — ofiarą pełną radżasu.

Kudelska

Ofiara składana z myślą o korzyściach z niej płynących, wiedz, iż
powodowana jest pychą,
Taka ofiara cechuje ludzi o namiętnej naturze, o najlepszy z Bharatów.

Rucińska

Zaś ta składana obłudnie i z nastawieniem na owoc,
Wiedz, o najlepszy z Bharatów, ofiarą jest radżasową.

Szuwalska

Ofiara złożona
Dla zysku lub z próżności, wiedz, wielki Bharato,
Pochodzi z dynamiki,

Babkiewicz

Gdy spełniana dla owocu
lub składana jest obłudnie,
ta ofiara jest aktywną,
najprzedniejszy wśród Bharatów.

BhG 17.13

vidhi-hīnam asṛṣṭānnaṃ mantra-hīnam adakṣiṇam
śraddhā-virahitaṃ yajñaṃ tāmasaṃ paricakṣate

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

vidhi-hīnam (pozbawioną zasad) asṛṣṭānnam (w której nie rozdaje się jadła) mantra-hīnam (pozbawioną świętych formuł) adakṣiṇam (pozbawioną wynagrodzenia dla kapłana) śraddhā-virahitam (pozbawioną wiary) yajñam (ofiarę) tāmasam (tamasową) paricakṣate (nazywają).

analiza gramatyczna

vidhi-hīnam	–	vidhi-hīna 2i.1 m. ; yo vidhibhir hīno ‘sti tam – tego, który jest pozbawiony zasad (od: vidhi – zasada, nakaz, prawo; hīna – porzucony, mały, w złożeniach: wolny od, bez, pozbawiony czego? wymaga instrumentalisu, ablativusa lub locativusa);
asṛṣṭānnam	–	asṛṣṭa-anna 2i.1 m. ; BV : yasmin annaṃ sṛṣtaṇ nāsti tam vidhibhir hīno ‘sti tam – w której jadło nie jest rozdawane (od: ( √ sṛj – uwalniać, emitować, PP sṛṣṭa – uwolnione, wypuszczone, rozdane; √ ad – jeść, PP anna – jadło);
mantra-hīnam	–	mantra-hīna 2i.1 m. ; yo mantrair hīno ‘sti tam – tego, który jest pozbawiony świętych formuł (od: √ mantṛ – myśleć, doradzać, mantra – święta formuła; hīna – porzucony, mały, w złożeniach: wolny od, bez, pozbawiony czego? wymaga instrumentalisu, ablativusa lub locativusa);
adakṣiṇam	–	a-dakṣiṇa 2i.1 m. ; BV : yasmin dakṣinā nāsti tam – w której nie ma wynagrodzenia dla kapłana (od: dakṣiṇa – prawy, południowy, szczery, okrążanie na znak szacunku, dakṣiṇā – wynagrodzenie dla kapłana);
śraddhā-virahitam	–	śraddhā-virahita 2i.1 m. ; yaḥ śraddhayā virahito ‘sti tam – tego, który pozbawiony jest wiary (od: śrat – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę]; śraddhā – wiara, przekonanie; vi-rahita – opuszczony, porzucony, samotny, pozbawiony czego? wymaga instrumentalisu lub genetivusu);
yajñam	–	yajña 2i.1 m. – ofiarę, czczenie (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić);
tāmasam	–	tāmasa 2i.1 m. – związany z tamasem, tamasowy (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać; tamas – ciemność, mrok, tępota, bierność, jedna z trzech gun);
paricakṣate	–	pari- √ cakṣ (nazywać) Praes. Ā 1c.3 – nazywają;

warianty tekstu

asṛṣṭānnaṃ → amṛṣṭānnaṃ / asṛṣṭārthaṃ / anuṣṭhānaṃ (w której jadło nie jest umyte / w której dobra nie są rozdawane / praktykowaną [bez zasad]);
śraddhā-virahitaṃ → śraddhā-vivarjitaṃ (pozbawioną wiary);
yajñaṃ → yac ca (i którą);

komentarze

Śāṃkara

vidhi-hīnaṃ yathā-codita-viparītam, asṛṣṭānnaṃ brāhmaṇebhyo na sṛṣṭaṃ na dattam, annaṃ yasmin yajñe so’sṛṣṭānnas tam asṛṣṭānnam | mantra-hīnaṃ mantrataḥ svarato varṇato vā viyuktaṃ mantra-hīnam, adakṣiṇam ukta-dakṣiṇā-rahitam, śraddhā-virahitaṃ yajñaṃ tāmasaṃ paricakṣate tamo-nirvṛttaṃ kathayanti

Rāmānuja

vidhihīnam brāhmaṇoktihīnam; sadācārayuktair vidvadbhir brāhmaṇair yajasvetyuktihīnam ityarthaḥ; asṛṣṭānnaṃ acoditadravyam, mantrahīnam adakṣiṇaṃ śraddhāvirahitaṃ ca yajñaṃ tāmasaṃ paricakṣate

Śrīdhara

tāmasaṃ yajñam āha vidhi-hīnam iti | vidhi-hīnaṃ śāstrokta-vidhi-śūnyam asṛṣṭānnaṃ brāhmaṇādibhyo na sṛṣṭaṃ na niṣpāditam annaṃ yasmiṃs tam | mantrair hīnaṃ | yathokta-dakṣiṇā-rahitaṃ śraddhā-śūnyaṃ ca yajñaṃ tāmasaṃ paricakṣate kathayanti śiṣṭāḥ

Madhusūdana

yathā-śāstra-bodhita-viparītam anna-dāna-hīnaṃ svarato varṇataś ca mantra-hīnaṃ yathokta-dakṣiṇā-hīnam ṛtvig-dveṣādinā śraddhā-rahitaṃ tāmasaṃ yajñaṃ paricakṣate śiṣṭāḥ | vidhi-hīnatvādy-ekaika-viśeṣaṇaḥ pañca-vidhaḥ sarva-viśeṣaṇa-samuccayena caika-vidha iti ṣaṭ | dvi-tri-catur-viśeṣaṇa-samuccayena ca bahavo bhedās tāmasa-yajñasya jñeyāḥ | rājase yajñe 'ntaḥ-karaṇa-śuddhy-abhāve 'pi phalotpādakam apūrvam asti yathā-śāstram anuṣṭhānāt | tāmase tv ayathā-śāstrānuṣṭhānān na kim apy apūrvam astīty atiśayaḥ

Viśvanātha

asṛṣṭānnam anna-dāna-rahitam

Baladeva

vidhīti asṛṣṭānnam anna-dāna-rahitaṃ mantra-hīnaṃ svarato varṇataś ca hīnena mantraṇopetaṃ śraddhā-virahitaṃ ṛtvig-vidveṣāt

tłumaczenia

Michalski

Ofiara, która została złożoną bez zachowaniu przepisów, bez ofiarowania pokarmów, bez hymnów, bez zapłaty za nią, taka ofiara, całkiem pozbawiona wiary, nazywa się tamas.

Olszewski

Ofiara, spełniona niezgodnie z przepisami, bez rozdawania pokarmów, bez hymnów, bez wynagrodzenia dla kapłana, bez wiary, zowie się ofiarą mroku.

Dynowska

Zaś ze wskazówkami Ksiąg świętych niezgodna, żywej wiary wyzbyta, bez Mantramów sprawowana, oraz poświęconej nie rozdając strawy, ani przepisanych darów, jest zaiste w ciemności poczęta.

Sachse

Natomiast za ofiarę pełną tamasu uważa się taką,
która została spełniona wbrew przepisom,
bez ofiarowania pożywienia,
bez [recytacji] mantr, bez zapłaty i bez wiary.

Kudelska

Ofiara, która odrzuca wszelkie wskazówki ksiąg oraz święte hymny, która nie jest związana z rozdawaniem resztek uświęconej strawy,
Ani z należytą zapłatą dla kapłanów i wiary w niej nie ma, taka ofiara jest uznana za rzynależną ludziom o mrocznej naturze.

Rucińska

Ofiarę nieprzepisową, bez poczęstunku, bez mantry,
Nieopłaconą, bez wiary – za tamasową uznają.

Szuwalska

lecz ofiara, która
Składana jest bez wiedzy, ofiarowania potraw,
Bez hymnów i zapłaty ani nawet wiary,
Jest bez wątpienia zwana obrzędem bierności.

Babkiewicz

Bez reguły, poczęstunku,
bez zapłaty i bez hymnów,
ofiara wyzbyta wiary
uważana jest za mroczną.

BhG 17.14

deva-dvija-guru-prājña-pūjanaṃ śaucam ārjavam
brahma-caryam ahiṃsā ca śārīraṃ tapa ucyate

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

deva-dvija-guru-prājña-pūjanam (uczczenie niebian, dwakroć zrodzonych, mistrzów i mędrców) śaucam (czystość) ārjavam (prostolinijność) brahmacaryam (celibat) ahiṃsā ca (i niekrzywdzenie) śārīram tapaḥ (ascezą cielesną) ucyate (jest zwane).

analiza gramatyczna

deva-dvija-guru-prājña-pūjanam	–	deva-dvija-guru-prājña-pūjana 1i.1 n. ; DV / TP : devāṃś ca dvijāṃś ca gurūṃś ca prājñāṃś ca pujanam iti – uczczenie niebian, dwakroć zrodzonych, mistrzów i mędrców (od: √ div – jaśnieć, bawić się, deva – bóg, niebianin; yo dvir jataḥ sa dvijaḥ – kto narodził się dwukrotnie, ten jest dwakroć zrodzony – człowiek po otrzymaniu inicjacji upanayana lub ptak; guru – potężny, mistrz, preceptor; pra- √ jñā – wiedzieć, rozumieć, rozróżniać, prajñā – rozeznanie, mądrość, orzeczenie, werdykt, prājña – mądry, rozeznany; √ pūj – czcić, oddawać honor, pūjā – procedura oddania czci, pūjana – uczczenie, oddanie czci, okazanie szacunku);
śaucam	–	śauca 1i.1 n. – czystość (od: √ śuc – jaśnieć, być mokrym, śuci – czysty);
ārjavam	–	ārjava 1i.1 n. – prostolinijność, uczciwość, szczerość, bezpośredniość (od: √ arj – osiągać; ṛju – właściwy, uczciwy, szczery);
brahma-caryam	–	brahma-carya 1i.1 n. – celibat praktykowany przez studenta Wedy (od: √ bṛh – zwiększać, brahman – duch, Weda; √ car – poruszać się, PF carya – do wykonania, do praktykowania);
ahiṃsā	–	a-hiṃsā 1i.1 f. – zaniechanie przemocy, niekrzywdzenie (od: √ hiṃs – ranić, krzywdzić, zabijać);
ca	–	av. – i;
śārīram	–	śārīra 2i.1 n. – związany z ciałem, cielesny (od: √ śri – spoczywać na, wspierać się na; lub od: √ śṝ – łamać, niszczyć, śarīra – łatwe do zniszczenia, ciało);
tapaḥ	–	tapas 1i.1 n. – gorąco, asceza (od: √ tap – topić, palić);
ucyate	–	√ vac (mówić) Praes. pass. 1c.1 – mówi się o, jest nazywane;

komentarze

Śāṃkara

atha idānīṃ tapas tri-vidham ucyate—
devā ca dvijā ca guravaś ca prājñāś ca deva-dvija-guru-prājñās teṣāṃ pūjanaṃ deva-dvija-guru-prājña-pūjanam | śaucam | ārjavam ṛjutvam | brahmacaryam ahiṃsā ca śarīra-nirvartyaṃ śārīraṃ śarīra-pradhānaiḥ sarvair eva kārya-karaṇaiḥ kartrādibhiḥ sādhyaṃ śārīraṃ tapa ucyate | pañcaite tasya hetavaḥ [gītā 18.15] iti hi vakṣyati

Rāmānuja

atha tapaso guṇatas traividhyaṃ vaktuṃ tasya śarīravāṅmanoniṣpādyatayā svarūpabhedaṃ tāvad āha
devadvijaguruprājñānāṃ pūjanam, śaucam tīrthasnānādikam, ārjavam yathāmanaḥśarīravṛttam, brahmacaryam yoṣitsu bhogyatābuddhiyuktekṣaṇādirahitatvam, ahiṃsā aprāṇipīḍā; etac charīraṃ tapa ucyate

Śrīdhara

tapasaḥ sāttvikādi-bhedaṃ darśayituṃ prathamaṃ tāvat śārīrādi-bhedena tasya traividhyam āha devety ādi tribhiḥ | tatra śārīram āha deveti | prājñā guru-vyaktiriktā anye 'pi tattva-vidaḥ | deva-brāhmaṇādi-pūjanaṃ śaucādikaṃ ca śārīraṃ śarīra-nirvartyaṃ tapa ucyate

Madhusūdana

krama-prāptasya tapasaḥ sāttvikādi-bhedaṃ kathayituṃ śārīra-vācika-mānasa-bhedena tasya travidhyam āha tribhiḥ deveti | devā brahma-viṣṇu-śiva-sūryāgni-durgādayaḥ | dvijā dvijottamā brāhmaṇāḥ | guravaḥ pitṛ-mātr-ācāryādayaḥ | prājñāḥ paṇḍitāḥ vidita-veda-tad-upakaraṇārthāḥ | teṣāṃ pūjanaṃ praṇāma-śuśrūṣādi yathā-śāstraṃ | śaucaṃ mṛj-jalābhyāṃ śarīra-śodhanam | ārjavam akauṭilyaṃ bhāva-saṃśuddhi-śabdena mānase tapasi vakṣyati | śārīraṃ tv ārjavaṃ vihita-pratiṣiddhayor eka-rūpa-pravṛtti-nivṛtti-śālitvam | brahmacaryaṃ niṣiddha-maithuna-nivṛttiḥ | ahiṃsā-śāstrīya-prāṇi-pīḍanābhāvaḥ | ca-kārād asteyāparigrahāv api | śārīraṃ śarīra-pradhānaiḥ kartrādibhiḥ sādhyaṃ na tu kevalena śarīreṇa | pañcaite tasya hetava iti hi vakṣyati | itthaṃ śārīraṃ tapa ucyate

Viśvanātha

tapasas traividhyaṃ vadana prathamaṃ sāttvikasya tapasas traividhyam āha devety ādi tribhiḥ

Baladeva

krama-prāptasya tapasaḥ sāttvikādi-bhedaṃ vaktuṃ tasyādau śārīrādi-bhāvena traividhyam āha deveti tribhiḥ | devā vasu-rudrādayo dvijā brāhmaṇa-śreṣṭhā guravo mātṛ-pitṛ-deśikāḥ prājñā vidita-veda-vedāṅgāḥ pare 'tra teṣāṃ pūjanam | śaucaṃ dvividham uktam | ārjavaṃ vihita-niṣiddhayor aikya-rūpyeṇa pravṛtti-nivṛttatvam | brahmacaryaṃ vihita-maithunaṃ ca | etac chārīraṃ śarīra-nirvartyaṃ tapaḥ

tłumaczenia

Michalski

Cześć dla bogów, dla podwójnie urodzonych, dla nauczycieli i mędrców, – czystość, prawość, powściągliwość i nieszkodzenie nikomu – wszystko to nazywa się pokutą ciała.

Olszewski

Poszanowanie bogów, braminów, nauczycieli, ludzi uczonych, czystość, prawość, niewinność, łaskawość, zowią się surowością ciała.

Dynowska

Cześć oddawana Świetlistym, oraz swemu duchowemu Kierownikowi, szacunek dla dwakroć urodzonych i dla ludzi rozumnych; schludność szczerość i rzetelność w postępowaniu, czystość zmysłowego życia oraz unikanie krzywdy jakiejkolwiek żywej istoty, a dobroć dla wszystkich, oto wewnętrznego wysiłku fizyczne przejawy.

Sachse

Cześć dla bogów, braminów, nauczycieli i mędrców,
czystość, uczciwość, brahmaczaria, nieczynienie krzywdy
to asceza ciała.

Kudelska

Cześć oddawana bóstwom, braminom, nauczycielom, mędrcom,
Oraz czystość, prawość, wstrzemięźliwość i życzliwość wobec każdego, jest nazywana ascezą ciała.

Rucińska

Cześć bogom, braminom, starszym i mądrym, czystość, prostota,
Niewinność i niekrzywdzenie cielesną zwie się ascezą.

Szuwalska

Cześć oddawana bogom, braminom i mistrzom,
Jak i innym czci godnym, higiena, prostota,
Życie w ślubie czystości, łagodność – to wszystko
Nazywa się pokutą cielesnej natury.

Babkiewicz

Czczenie bogów, mistrzów, mędrców,
dwakroć zrodzonych, prostota,
niekrzywdzenie, śluby ucznia,
czystość – zwą ascezą ciała.

BhG 17.15

anudvega-karaṃ vākyaṃ satyaṃ priya-hitaṃ ca yat
svādhyāyābhyasanaṃ caiva vāṅ-mayaṃ tapa ucyate

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

yat (które) anudvega-karam (nie tworzy poruszenia) satyam (prawdziwe) priya-hitam ca (jest miłe i dobroczynne) vākyam (słowo),
svādhyāyābhyasanam ca eva (i zaiste praktyka recytacji),
[tat] (to) vāṅ-mayam tapaḥ (ascezą uczynioną z mowy) ucyate (jest zwane).

analiza gramatyczna

anudvega-karam	–	an-udvega-kara 1i.1 n. ; TP : yad udvegaṃ na karoti tat – to, co nie tworzy poruszenia (od: ud- √ vij – pędzić ku górze, być poruszonym, być wstrząśniętym, udvega – drżenie, strach, poruszenie, rozpacz z powodu utraty ukochanego obiektu; √ kṛ – robić, kara – twórca, sprawca);
vākyam	–	vākya ( √ vac – mówić) PF 1i.1 n. – słowo, wypowiedź;
satyam	–	satya 1i.1 n. – prawda, prawdziwość (od: √ as – być, PPr sant – będący);
priya-hitam	–	priya-hita 1i.1 n. ; DV : priyaṃ ca hitaṃ ceti – miłe i dobroczynne (od: √ prī – sprawić radość, priya – lubiany, ukochany, miły; √ dhā – umieszczać, PP hita – umieszczony, ustanowiony, opanowany; dobroczynny, korzystny, pomyślny);
ca	–	av. – i;
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – który;
svādhyāyābhyasanam	–	svādhyāya-abhyasana 1i.1 n. ; TP : svādhyāyasyābhyasanam iti – praktyka recytacji (od: ā– √ dhī – kontemplować, rozmyślać, sv-ā-dhyāya – recytacja, powtarzanie [Wedy], studiowanie, czytanie; abhi- √ as – być górą, obezwładnić, abhyasana – praktyka, ćwiczenie);
ca	–	av. – i;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
vāṅ-mayam	–	vāc-maya 1i.1 n. – uczynione z mowy (od: √ vac – mówić, vāk – mowa; –maya – w złożeniach: uczyniony z, składający się z);
tapaḥ	–	tapas 1i.1 n. – gorąco, asceza (od: √ tap – topić, palić);
ucyate	–	√ vac (mówić) Praes. pass. 1c.1 – mówi się o, jest nazywane;

warianty tekstu

svādhyāyābhyasanaṃ → svādhyāyābhyāsanaṃ (powtarzanie recytacji);

komentarze

Śāṃkara

anudvega-karaṃ prāṇinām aduḥkha-karaṃ vākyaṃ satyaṃ priya-hitaṃ ca yat priya-hite dṛṣṭādṛṣṭārthe | anudvega-karatvādibhir dharmair vākyaṃ viśeṣyate | viśeṣaṇa-dharma-samucayārthaś ca-śabdaḥ | para-pratyayārthaṃ prayuktasya vākyasya satya-priya-hitānudvega-karatvānām anyatamena dvābhyāṃ tribhir vā hīnatā syād yadi, na tad vāṅ-mayaṃ tapaḥ | tathā satya-vākyasya itareṣām anyatamena dvābhyāṃ tribhir vā vihīnatāyāṃ na vāṅ-maya-tapastvam | tathā priya-vākyasyāpītareṣām anyatamena dvābhyāṃ tribhir vā vihīnasya na vāṅ-maya-tapastvam | tathā hita-vākyasyāpītareṣām anyatamena dvābhyāṃ tribhir vā vihīnasya na vāṅ-maya-tapastvam | kiṃ punas tat tapaḥ ? yat satyaṃ vākyam anudvega-karaṃ priyaṃ hitaṃ ca, tat tapo vāṅ-mayam | yathā śānto bhava vatsa, svādhyāyaṃ yogaṃ cānutiṣṭha, tathā te śreyo bhaviṣyatīti | svādhyāyābhyasanaṃ caiva yathā-vidhi vāṅ-mayaṃ tapa ucyate

Rāmānuja

pareṣām anudvegakaraṃ satyaṃ priyahitaṃ ca yad vākyaṃ svādhyāyābhyasanaṃ cety etad vāṅmayaṃ tapa ucyate

Śrīdhara

vācikaṃ tapa āha anudvegakaram iti | udvegaṃ bhayaṃ na karotīty anudvegakaraṃ vākyam | satyaṃ śrotuḥ priyam | hitaṃ ca pariṇāme sukha-karam | svādhyāyābhyasanaṃ vedābhyāsaś ca vāṅ-mayaṃ vācā nirvartyaṃ tapaḥ

Madhusūdana

anudvega-karaṃ na kasyacid duḥkha-karaṃ, satyaṃ pramāṇa-mūlam abādhitārtham | priyaṃ śrotus tat-kāla-śruti-sukhaṃ hitaṃ pariṇāme sukha-karam | ca-kāro viśeṣaṇānāṃ samucchayārthaḥ | anudvega-karatvādi-viśeṣaṇa-catuṣṭayena viśiṣṭaṃ na tv ekenāpi viśeṣaṇena nyūnam | yad vākyaṃ yathā śānto bhava vatsa svādhyāyaṃ yogaṃ cānutiṣṭha tathā te śreyo bhaviṣyatīty ādi tad vāṅ-mayaṃ vācikaṃ tapaḥ śārīravat | svādhyāyābhyasanaṃ ca yathā-vidhi vedābhyāsaś ca vāṅ-mayaṃ tapa ucyate | eva-kāraḥ prāg-viśeṣaṇa-samuccayāvadhāraṇe vyākhyātavyaḥ

Viśvanātha

anudvega-karaṃ sambodhya-bhinnānām apy unudvejakam

Baladeva

anudvegakaram udvegaṃ bhayaṃ kasyāpi yan na karoti | satyaṃ pramāṇikam | śrotuḥ priyam | pariṇāme hitaṃ ca | etad-viśeṣaṇa-catuṣṭayavad-vākyaṃ tathā svādhyāyasya vedābhyasanaṃ ca vāṅ-mayaṃ vācā nirvartyaṃ tapaḥ

tłumaczenia

Michalski

Mowa, która nie niepokoi, która jest prawdziwa, przyjazna i miła, a także poznawanie szeptem, nauki Wed – nazywa się pokutą słowa.

Olszewski

Umiarkowanie w słowach, prawdomówność, słodycz, ćwiczenie się w pobożnem czytaniu, są surowością mowy.

Dynowska

Mowa, która nikomu nie czyni przykrości, prawdziwa, miła i dobroczynna; wierne spełnianie ustnych obowiązków, czytanie Ksiąg świętych – zwane są wewnętrznego wysiłku przejawami w słowie.

Sachse

Mowa, która nie wywołuje wzburzenia,
prawdziwa, przyjazna i dobra,
ciągła recytacja mantr
to asceza słowa.

Kudelska

Wypowiadanie słów, które nikogo nie obrażają,
Które są prawdziwe i miłe, oraz powtarzanie hymnów wedyjskich, jest nazywane ascezą mowy.

Rucińska

Zaś mowa, która nie rani, prawdziwa, mila i dobra,
Oraz pism ciągle zgłębianie słowną asceza jest zwane.

Szuwalska

Słowa, które nie ranią, szczere, miłe, dobre,
Wierne pismom, z pewnością są pokutą mowy.

Babkiewicz

Mowa, co nie niepokoi,
miła, dobra, zgodna z prawdą
i praktyka recytacji –
oto jest asceza słowa.

BhG 17.16

manaḥ-prasādaḥ saumyatvaṃ maunam ātma-vinigrahaḥ
bhāva-saṃśuddhir ity etat tapo mānasam ucyate

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

manaḥ-prasādaḥ (zadowolenie umysłu) saumyatvam (delikatność) maunam (milczenie) ātma-vinigrahaḥ (okiełznanie jaźni) bhāva-saṃśuddhiḥ iti (oczyszczenie egzystencji)
etat (oto) mānasam tapaḥ (ascezą umysłową) ucyate (jest zwane).

analiza gramatyczna

manaḥ-prasādaḥ	–	manaḥ-prasāda 1i.1 m. ; TP : manasaḥ prasāda iti – zadowolenie umysłu (od: xman – myśleć, manas – umysł; pra- √ sad – osiąść, stać się zadowolonym, odnieść sukces, prasāda – zadowolenie, przejrzystość, jasność, spokój, ukojenie, stateczność, sukces, przychylność, względy);
saumyatvam	–	saumyatva abst. 1i.1 n. – delikatność, wrażliwość (od: √ su – wyciskać, soma – sok, nektar, księżyc, Soma; saumya – związany z nektarem; delikatny, miły);
maunam	–	mauna 1i.1 n. – należące do mędrców, milczenie, małomówność (od: √ man – myśleć, wyobrażać sobie, muni – mędrzec, święty, wieszcz);
ātma-vinigrahaḥ	–	ātma-vinigraha 1i.1 m. ; TP : ātmano vinigraha iti – okiełznanie jaźni (od: ātman – jaźń; ni- √ grah – zatrzymywać, ściągać, kontrolować, nigraha – powstrzymywanie, powściąganie);
bhāva-saṃśuddhiḥ	–	bhāva-saṃśuddhi 1i.1 f. ; TP : bhāvasya saṃśuddhir iti – oczyszczenie egzystencji (od: √ bhū – być, bhāva – egzystencja, istnienie, natura, emocje; sam- √ śudh – stawać się czystym, saṃ-śuddhi – oczyszczenie, zmycie, uświęcenie);
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
etat	–	etat sn. 1i.1 n. – to;
tapaḥ	–	tapas 1i.1 n. – gorąco, asceza (od: √ tap – topić, palić);
mānasam	–	mānasa 1i.1 n. – należący do umysłu, mentalny (od: √ man – myśleć, manas – umysł);
ucyate	–	√ vac (mówić) Praes. pass. 1c.1 – mówi się o, jest nazywane;

warianty tekstu

manaḥ-prasādaḥ saumyatvaṃ → manaḥ-prasāda-saumyatvaṃ (delikatność i zadowolenie umysłu);
bhāva-saṃśuddhir → bhāva-saṃbuddhir (doskonała wiedza o istnieniu);
mānasam → mānasa / dānaṃ sa (umysłu [ascezą] / dobroczynność to [jest ascezą nazywane]);

komentarze

Śāṃkara

manaḥ-prasādaḥ manasaḥ praśāntiḥ svacchatāpādanaṃ prasādaḥ | saumyatvaṃ yat saumanasyam āhuḥ | mukhādi-prasādādi-kāryonneyāntaḥ-karaṇasya vṛttiḥ | maunaṃ vāṅ-niyamo’pi manaḥ-saṃyama-pūrvako bhavatīti kāryeṇa kāraṇam ucyate manaḥ-saṃyamo maunam iti | ātma-vinigraho mano-nirodhaḥ sarvataḥ sāmānya-rūpa ātma-vinigrahaḥ | vāg-viṣayasyaiva manasaḥ saṃyamaḥ maunam iti viśeṣaḥ | bhāva-saṃśuddhiḥ paraiḥ vyavahāra-kāle’māyāvitvaṃ bhāva-saṃśuddhiḥ | ity etat tapo mānasam ucyate

Rāmānuja

manaḥprasādaḥ manasaḥ krodhādirahitatvam, saumyatvam manasaḥ pareṣām abhyudayaprāvaṇyam, maunaṃ manasā vākpravṛttiniyamanam, ātmavinigrahaḥ manovṛtter dhyeyaviṣaye 'vasthāpanam, bhāvaśuddhiḥ ātmavyatiriktaviṣayacintārahitatvam; etan mānasaṃ tapaḥ

Śrīdhara

Madhusūdana

manasaḥ prasādaḥ svacchatā viṣaya-cintā-vyākulatva-rāhityam | saumyatvaṃ saumasyaṃ sarva-loka-hitaiṣitvaṃ pratiṣiddhācintanaṃ ca | maunaṃ muni-bhāva ekāgratayātma-cintanaṃ nididhyāsanākhyaṃ vāk-saṃyama-hetur manaḥ-saṃyamo maunam iti bhāṣyam | ātma-vinigraha ātmano manaso viśeṣeṇa sarva-vṛtti-nigraho nirodha-samādhir asamprajñātaḥ | bhāvasya hṛdayasya śuddhiḥ kāma-krodha-lobhādi-mala-nivṛttiḥ | punar aśuddhy-utpāda-rāhityena samyaktvena viśiṣṭā sā bhāva-śuddhiḥ | paraiḥ saha vyavahāra-kāle māyā-rāhityaṃ seti bhāṣyam | ity etad evaṃ-prakāraṃ tapo mānasam ucyate

Viśvanātha

brak komentarza do BhG 17.17

Baladeva

tłumaczenia

Michalski

Radość wewnętrzna, łagodność, milczenie, panowanie nad sobą, czystość uczucia, – pokuta taka nazywa się pokutą ducha.

Olszewski

Pokój serca, spokojność, milczenie, panowanie nad sobą, czystość życia, taką jest surowość serca.

Dynowska

Spokój i pogoda umysłu; równowaga, milczenie, życzliwość, samoopanowanie, oczyszczanie i harmonizowanie całej swej natury – oto wysiłek wewnętrzny w dziedzinie duszy.

Sachse

Nieskazitelność umysłu, życzliwość, milczenie,
opanowanie samego siebie, wewnętrzna pogoda
to asceza umysłu.

Kudelska

Pogoda ducha, łagodność, milczenie, samoopanowanie, czystość umysłu,
Jest nazywana ascezą umysłu.

Rucińska

Pogoda ducha, łagodność, milczenie, czystość uczucia
I panowanie nad sobą to umysłowa asceza.

Szuwalska

Pogoda ducha, spokój, milczenie, życzliwość,
Czystość myśli, pokutą umysłu są zwane.

Babkiewicz

Radość myśli, delikatność,
milczenie, jarzmienia jaźni
oraz uczuć oczyszczenie –
oto myśli jest asceza.

BhG 17.17

śraddhayā parayā taptaṃ tapas tat tri-vidhaṃ naraiḥ
aphalākāṅkṣibhir yuktaiḥ sāttvikaṃ paricakṣate

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

[yat] (która) aphalākāṅkṣibhiḥ (przez niepragnących owocu) yuktaiḥ naraiḥ (przez zaprzężonych ludzi) parayā śraddhayā (z najwyższą wiarą) taptam (praktykowana) tapaḥ (asceza),
tat [pūrvoktam] (tę wcześniej opisaną) tri-vidham [śārīram vāṅ-mayam mānasam ca tapaḥ] (trojaką ascezę – ciała, słów i umysłu) sāttvikam (sattwiczną) paricakṣate (nazywają).

analiza gramatyczna

śraddhayā	–	śraddhā 3i.1 f. – przez wiarę (od: śrat – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę]; śraddhā – wiara, przekonanie);
parayā	–	para 3i.1 f. – przez daleką, przez ostateczną, przez najwyższą, przez najlepszą;
taptam	–	√ tap (topić, palić) PP 1i.1 n. – rozgrzane, praktykowane;
tapaḥ	–	tapas 1i.1 n. – gorąco, asceza (od: √ tap – topić, palić);
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
tri-vidham	–	tri-vidha 1i.1 n. – trojakie, mające trzy części (od: tri – trzy; vi- √ dhā – rozdzielać, vidhā – dział, część);
naraiḥ	–	nara 3i.3 m. – przez ludzi (od: nṛ – człowiek, ludzkość);
aphalākāṅkṣibhiḥ	–	a-phala-ākāṅkṣin 3i.3 m. ; TP : ye phalaṃ nākāṅkṣanti taiḥ – przez tych, którzy nie pragną owocu (od: √ phal – dojrzewać; phala – owoc, rezultat; ā- √ kāṅkṣ – pragnąć, tęsknić, ākāṅkṣā – pragnienie, tęsknota; -in, -min, -vin – sufiksy tworzące przymiotniki posesywne);
yuktaiḥ	–	yukta ( √ yuj – zaprzęgać, łączyć) PP 3i.3 m. – przez połączonych, przez zaprzężonych;
sāttvikam	–	sāttvika 1i.1 n. – związany z sattwą (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun);
paricakṣate	–	pari- √ cakṣ (nazywać) Praes. Ā 1c.3 – nazywają;

warianty tekstu

parayā taptaṃ → parayopetaṃ (wyposażona w najwyższą);
tapas tat → tapas tu (ale asceza);
yuktaiḥ → muktaiḥ (przez wyzwolonych);
paricakṣate → parirakṣate (chroni zewsząd);

komentarze

Śāṃkara

yathoktaṃ kāyikaṃ vācikaṃ mānasaṃ ca tapas taptaṃ naraiḥ sattvādi-guṇa-bhedena kathaṃ tri-vidhaṃ bhavatīti, ucyate—
śraddhayā āstikya-buddhyā parayā prakṛṣṭayā taptam anuṣṭhitaṃ tapas tat prakṛtaṃ tri-vidhaṃ tri-prakāraṃ try-adhiṣṭhānaṃ narair anuṣṭhātṛbhir aphalākāṅkṣibhiḥ phalākāṅkṣā-rahitair yuktaiḥ samāhitair yad īdṛśaṃ tapaḥ, tat sāttvikaṃ sattva-nirvṛttaṃ paricakṣate kathayanti śiṣṭāḥ

Rāmānuja

aphalākāṅkṣibhiḥ phalākāṅkṣārahitaiḥ, yuktaiḥ paramapuruṣārādhanarūpam idam iti cintāyuktaiḥ naraiḥ parayā śraddhayā yat trividhaṃ tapaḥ kāyavāṅmanobhis taptam, tat sāttvikaṃ paricakṣate

Śrīdhara

tad evaṃ śarīra-vāṅ-manobhir nirvartyaṃ trividhaṃ tapo darśitam | tasya trividhasyāpi tapasaḥ sāttvikādi-bhedena traividhyam āha śraddhayetyādi-tribhiḥ | tat trividham api tapaḥ parayā śreṣṭhayā śraddhayā phalākāṅkṣā-śūnyair yuktair ekāgra-cittair narais taptaṃ sāttvikaṃ kathayanti

Madhusūdana

śārīra-vācika-mānasa-bhedena trividhasyoktasya tapasaḥ sāttvikādi-bhedena traividhyam idānīṃ darśayati śraddhayeti tribhiḥ | tat-pūrvoktaṃ trividhaṃ śārīraṃ vācikaṃ mānasaṃ ca tapaḥ śraddhayāstikya-buddhyā parayā prakṛṣṭayāprāmāṇya-śaṅkākalaṅka-śūnyayā phalābhisandhi-śūnyair yuktaiḥ samāhitaiḥ siddhy-asiddhyor nirvikārair narair adhikāribhis taptam anuṣṭhitaṃ sāttvikaṃ paricakṣate śiṣṭāḥ

Viśvanātha

trividham ukta-lakṣaṇaṃ kāyika-vācika-mānasam

Baladeva

uktasya tapasaḥ sāttvikāditayā traividhyam āha śraddhayeti-tribhiḥ | tad uktaṃ trividhaṃ tapaḥ phalākāṅkṣā-śūnyair yuktair ekāgra-cittair narair parayā śraddhayā taptam anuṣṭhitaṃ sāttvikam

tłumaczenia

Michalski

Ta trojaka pokuta, pełniona z żarliwą wiarą przez ludzi oddanych, nieoczekujących nagrody za nią, – nazywa się sattwam.

Olszewski

Ta potrójna surowość, uprawiana przez ludzi pobożnych z głęboką wiarą i bez troski o nagrodę, nazywa się zgodną z prawdą.

Dynowska

Ten trojaki Tapas z żywą wiarą pełniony, bez żadnej chęci nagrody, z myślą w Jodze skupioną – jest zwany harmonijnym i czystym.

Sachse

Potrójna ta asceza
przestrzegana z najgłębszą wiarą
przez ludzi nie łaknących owocu [czynu],
stąpających ścieżką jogi,
uznawana jest za ascezę pełną sattwy.

Kudelska

Oto trojaka asceza, uprawiana przez ludzi zrównoważonych,
Którzy nie pragną owoców czynu i których wiara jest wielka, taka ascezą nazywana jest szlachetną.

Rucińska

Potrójna owa asceza z wiarą najlepszą spełniana
Przez nie pragnących owocu, skupionych, zwie się sattwiczną.

Szuwalska

Te trzy rodzaje pokut spełniane z oddaniem
I wiarą, bez nadziei na zyski, są zwane
Harmonijną pokutą.

Babkiewicz

Trojaka asceza owa
spełniana z żarliwą wiarą,
przez owocu niełaknących,
zaprzężonych – zwie się istną.

BhG 17.18

sat-kāra-māna-pūjārthaṃ tapo dambhena caiva yat
kriyate tad iha proktaṃ rājasaṃ calam adhruvam

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

sat-kāra-māna-pūjārtham (w celu [zdobycia] szacunku, zaszczytów i czczenia) dambhena ca eva (i zaiste z dumą) yat tapaḥ (która asceza) kriyate (jest praktykowana),
iha (tutaj) tat calam adhruvam tapaḥ (ta zmienna niestabilna asceza) rājasam proktam (nazywana radźasową).

analiza gramatyczna

sat-kāra-māna-pūjā-artham	–	av. sat-kāryasya ca mānasya ca pūjāyāś cārtham iti – w celu [zdobycia] szacunku, zaszczytów i czczenia (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie; √ kṛ – robić, kāra – twórca; sat-kāra – przychylność, szacunek, zaszczyt, honor; √ man – myśleć, māna – szacunek, honor, duma; √ pūj – czcić, oddawać honor, pūjā – obrzęd oddania czci; √ arth – pragnąć, prosić, artha – korzyść, zdobycz, cel, zamiar, sprawa, kwestia, rzecz, użycie, na końcu złożeń: w celu, z powodu);
tapaḥ	–	tapas 1i.1 n. – gorąco, asceza (od: √ tap – topić, palić);
dambhena	–	dambha 3i.1 m. – oszustwem, udawaniem, hipokryzją, dumą (od: √ dabh – oszukiwać, zwodzić, niszczyć);
ca	–	av. – i;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – który;
kriyate	–	√ kṛ (robić) Praes. pass. 1c.1 – jest wykonywana;
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
iha	–	av. – tutaj (często w znaczeniu: w tym świecie);
proktam	–	prokta (pra- √ vac – mówić) PP 1i.1 n. – powiedziane, nazwane;
rājasam	–	rājasa 1i.1 n. – związane z radźasem, radźasowe (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rajas – pokolorowany, kurz, namiętność, jedna z trzech gun);
calam	–	cala 1i.1 n. – ruchome, niestabilne (od: √ cal – ruszać, trząść);
adhruvam	–	adhruva 1i.1 n. – niepewne, niestabilne (od: √ dhṛ – dzierżyć lub √ dhru – być stabilnym, dhruva – pewny, stabilny);

warianty tekstu

tad iha → yad iha (która tutaj);

komentarze

Śāṃkara

satkāraḥ sādhu-kāraḥ sādhu ayaṃ tapasvī brāhmaṇa ity evam artham | māno mānanaṃ pratyutthānābhivādanādis tad-artham | pūjā pāda-prakṣālanārcanāśayitṛtvādis tad-arthaṃ ca tapaḥ satkāra-māna-pūjārtham | dambhena caiva yat kriyate tapas tad iha proktaṃ kathitaṃ rājasaṃ calaṃ kādācitka-phalatvena adhruvam

Rāmānuja

manasā ādaraḥ satkāraḥ, vācā praśaṃsā mānaḥ, śarīro namaskārādiḥ pūjā / phalābhisandhipūrvakaṃ satkārādyarthaṃ ca dambhena hetunā yat tapaḥ kriyate, tad iha rājasaṃ proktam; svargādiphalasādhanatvenāsthiratvāc calam adhruvam / calatvam pātabhayena calanahetutvam, adhruvatvam kṣayiṣṇutvam

Śrīdhara

Madhusūdana

satkāraḥ sādhur ayaṃ tapasvī brāhmaṇa ity evam avivekibhiḥ kriyamāṇā stutiḥ | mānaḥ pratyutthānābhivādanādiḥ | pūjā pāda-prakṣālanārcana-dhana-dānādiḥ | tad-arthaṃ dambhenaiva ca kevalaṃ dharma-dhvajitvenaiva ca na tv āstikya-buddhyā yat tapaḥ kriyate tad rājasaṃ proktaṃ śiṣṭaiḥ | ihāsminn eva loke phaladaṃ na pāralaukikaṃ calam atyalpa-kāla-sthāyi-phalam | adhruvaṃ phala-janakatā-niyama-śūnyam

Viśvanātha

sat-kāraḥ sādhur ayam ity anyaḥ kartavyā vāk-pūjā | mānaḥ pratutthānābhivādanādibhir anyaiḥ kartavyā daihikī pūjā | pūjā anyair dīyamānair dhanādibhir bhāvinī vā mānasī pūjā tad artham | dambhena ca yat kriyate tad rājasaṃ tapaḥ | calam kiñcit-kālikam | adhruvam aniyata-satkārādi-phalakam

Baladeva

sat-kāraḥ sādhur ayaṃ tapasvīti stutiḥ | mānaḥ pratutthānādir ādaraḥ | pūjā caraṇa-prakṣālana-dhan-dānadis tad-arthaṃ yat tapo dambhena ca kriyate tad rājasaṃ proktam | calaṃ kiñcit-kālikam | adhruvam aniyata-satkārādi-phalakam

tłumaczenia

Michalski

Pokuta czyniona dla wyróżnienia się, czci lub chwały, pokuta czyniona przez pychę, niestała, wahająca, – nazywa się radżas.

Olszewski

Surowość obłudna, uprawiana dla zaszczytów, szacunku i hołdów, jakie sprowadza, jest surowością żądzy; taka surowość jest niestała i niepewna.

Dynowska

Lecz jeśli się go pełni dla chwały, uznania, podziwu i czci ludzkiej, dla wywyższania się, z próżności, tedy z pożądań wypływa, niestały jest i przemijający.

Sachse

Jeśli jednak uprawia się ascezę nieszczerze
i jej celem jest zyskanie szacunku, uznania i czci,
wówczas mówi się o niej tutaj,
że pełna jest radżasu, chwiejna i niestała.

Kudelska

Asceza, która wypływa z pychy, uprawiana z myślą o zaszczytach i sławie,
Taka asceza nazywana jest namiętną, chwiejną i niestałą.

Rucińska

Dla chwały, czci, poważania oraz obłudnie czynioną
Ascezę zwą radżasową – ta krótka jest i nietrwała.

Szuwalska

Jeśli się ją spełnia
Dla chwały, wyróżnienia, z próżności i dumy,
Rządzi nią dynamika, nietrwałość i zmienność.

Babkiewicz

Dla czci, sławy, poważania
i obłudnie wypełniana,
asceza niestała, zmienna –
nazywana jest aktywną.

BhG 17.19

mūḍha-grāheṇātmano yat pīḍayā kriyate tapaḥ
parasyotsādanārthaṃ vā tat tāmasam udāhṛtam

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

mūḍha-grāheṇa (przez błędne poglądy) ātmanaḥ pīḍayā (przez męczenie siebie) parasya utsādanārtham vā (lub w celu pognębienia innych) yat tapaḥ (która asceza) kriyate (jest praktykowana),
tat tāmasam (to tamasowe) udāhṛtam (jest oznajmione).

analiza gramatyczna

mūḍha-grāheṇa	–	mūḍha-grāha 3i.1 m. ; KD : mūḍho grāha iti – przez omroczone rozumienie (od: √ muh – mylić się, być skonsternowanym, omroczonym, ogłupiałym, PP mūḍha – omroczony, skonsternowany; √ grah – chwytać, grāha – chwytanie, zrozumienie, pochwycone, pogląd, koncepcja);
ātmanaḥ	–	ātman 6i.1 m. – jaźni, swoje;
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – które;
pīḍayā	–	pīḍā 3i.1 f. – przez męczenie (od: √ pīḍ – miażdżyć, męczyć, krzywdzić);
kriyate	–	√ kṛ (robić) Praes. pass. 1c.1 – jest wykonywana;
tapaḥ	–	tapas 1i.1 n. – gorąco, asceza (od: √ tap – topić, palić);
parasya	–	para 6i.1 m. – drugiego, innego, obcego;
utsādana-artham	–	av. utsādanasyārtham iti – w celu pognębienia (od: ut- √ sad – niszczyć, utsādana – zniszczenie, przewrócenie, starcie; √ arth – pragnąć, prosić, artha – korzyść, zdobycz, cel, zamiar, sprawa, kwestia, rzecz, użycie, na końcu złożeń: w celu, z powodu);
vā	–	av. – lub, i, z drugiej strony, nawet jeśli, jednakże;
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
tāmasam	–	tāmasa 1i.1 n. – związane z tamasem, tamasowe (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać; tamas – ciemność, mrok, tępota, bierność, jedna z trzech gun);
udāhṛtam	–	ud-ā-hṛta (ud-ā- √ hṛ – ustalać, oznajmiać) PP 1i.1 n. – ustalone, nazwane, oznajmione;

warianty tekstu

mūḍha-grāheṇa → mūḍha-graheṇa / vyūḍha-grāheṇa / gūḍha-grāheṇa / mūḍhāgrāheṇa (przez omroczone pochwycenie / przez pojmowanie rozdzielające / przez zakryte pojmowanie / wskutek niepojmowania przez omroczonych);
tapaḥ → naraiḥ (przez ludzi);
parasyotsādanārthaṃ → parasyocchādanārthaṃ (w celu obsmarowania innych);
vā → ca (i);
tāmasam → tāmasa (tamasowy);

Czwarta pada BhG 17.19 jest taka sama jak czwarta pada BhG 17.22, 18.22 i 18.39;

komentarze

Śāṃkara

mūḍha-grāheṇa aviveka-niścayena ātmanaḥ pīḍayā yat kriyate tapaḥ parasya utsādanārthaṃ vināśārthaṃ vā, tat tāmasaṃ tapa udāhṛtam

Rāmānuja

mūḍhāḥ avivekinaḥ, mūḍhagrāheṇa mūḍhaiḥ kṛtenābhiniveśena ātmanaḥ śaktyādikam aparīkṣya ātmapīḍayā yat tapaḥ kriyate, parasyotsādanārthaṃ ca yat kriyate, tat tāmasam udāhṛtam

Śrīdhara

tāmasaṃ tapa āha mūḍheti | mūḍha-grāheṇāviveka-kṛtena durāgraheṇātmanā pīḍayā yat tapaḥ kriyate | parasyotsādanārthaṃ vā anyasya vināśārtham abhicāra-rūpaṃ tat tāmasam udāhṛtaṃ kathitam

Madhusūdana

mūḍha-grāheṇāvivekātiśaya-kṛtena durāgraheṇātmano dehendriya-saṃghātasya pīḍayā yat tapaḥ kriyate parasyotsādanārthaṃ vānyasya vināśārtham abhicāra-rūpaṃ vā tat tāmasam udāhṛtaṃ śiṣṭaiḥ

Viśvanātha

mūḍha-grāheṇa mauḍhya-grahaṇena | parasyotsādanārthaṃ vināśārtham

Baladeva

mūḍha-grāheṇāvivekajena durāgraheṇātmanā dehendriyādeḥ pīḍayā ca yat tapaḥ parasyotsādanārthaṃ vināśāya vā kriyate tat tāmasam

tłumaczenia

Michalski

Pokuta wreszcie pełniona dla głupstwa, dla własnej męki albo dla zguby innego człowieka – nosi nazwę tamas.

Olszewski

Surowość, zrodzona z wyobraźni zbłąkanej, która niema innego celu nad męczenie siebie samego lub zgubę innych, jest surowością mroku.

Dynowska

A gdy spaczony jest i nierozumny, udręczający ciało, lub z celem szkodzenia innym podjęty, na pewno z ciemnoty się rodzi.

Sachse

A jeśli ktoś, na skutek błędnej decyzji,
postępuje w sposób, który szkodzi jemu samemu
lub może wyrządzić krzywdę drugiej osobie,
wówczas przyjmuje się,
że jest to asceza pełna tamasu.

Kudelska

Asceza, uprawiana z umysłem pełnym pojęć obłąkanych, z bólem zadawanym sobie i niszcząca innych,
Taka asceza nazywana jest mroczna.

Rucińska

Z tępym uporem czyniona dręcząca ciało asceza
Albo na zgubę bliźniemu – nazywa się tamasową.

Szuwalska

Gdy pokutuje głupiec, wysiłkiem się dręcząc
Lub czyniąc krzywdę innym, to jego pokuta
Bez wątpienia jest tylko wysiłkiem w bierności.

Babkiewicz

Spełniana w mniemaniu błędnym
lub przez udręczanie siebie,
lub dla bliźnich pognębienia –
ta asceza zwie się mroczną.

BhG 17.20

dātavyam iti yad dānaṃ dīyate ‘nupakāriṇe
deśe kāle ca pātre ca tad dānaṃ sāttvikaṃ smṛtam

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

deśe (we [właściwym] miejscu) kāle ca (i we [właściwym] czasie) pātre ca (i wartościowej osobie) dātavyam iti („jest do dania”)
anupakāriṇe (temu, który nie rewanżuje się) yat dānam (który dar) dīyate (jest dawany),
tat dānam (ten dar) sāttvikam (satwicznym) smṛtam (jest znany).

analiza gramatyczna

dātavyam	–	dātavya ( √ dā – dawać) PF 1i.1 n. – do dania, to co powinno być dane;
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – które;
dānam	–	dāna 1i.1 n. – dar, jałmużna, dobroczynność (od: √ dā – dawać);
dīyate	–	√ dā (dawać) Praes. pass. 1c.1 – jest dawany;
anupakāriṇe	–	an-upakārin 4i.1 m. – temu, który nie będzie się rewanżował, temu, który nie pomaga (od: upa- √ kṛ – pomagać, służyć, upakāra – przysługa, pomoc, służba);
deśe	–	deśa 7i.1 m. – w miejscu, w kraju (od: √ diś – pokazywać);
kāle	–	kāla 7i.1 m. – w czasie (od: √ kal – liczyć);
ca	–	av. – i;
pātre	–	pātra 7i.1 m. – we właściwym odbiorcy (od: √ pā – pić, pātra – naczynie, właściwy darbiorca, kompetentna osoba, wartościowy człowiek);
ca	–	av. – i;
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
dānam	–	dāna 1i.1 n. – dar, jałmużna, dobroczynność (od: √ dā – dawać);
sāttvikam	–	sāttvika 1i.1 n. – związany z sattwą (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun);
smṛtam	–	smṛta ( √ smṛ – myśleć, pamiętać) PP 1i.1 n. – pamiętane, znane;

warianty tekstu

deśe i kāle zamieniają się miejscami;
smṛtam → viduḥ (znają);

komentarze

Śāṃkara

idānīṃ dāna-traividhyam ucyate—
dātavyam iti evaṃ manaḥ kṛtvā yad dānaṃ dīyate’nupakāriṇe pratyupakārāsamarthāya, samarthāyāpi nirapekṣaṃ dīyate | deśe puṇye kurukṣetrādau | kāle saṃkrānty-ādau | pātre ca ṣaḍ-aṅga-vid veda-pāraga ity ādau | tad dānaṃ sāttvikaṃ smṛtam

Rāmānuja

phalābhisandhirahitaṃ dātavyam iti deśe kāle pātre cānupakāriṇe yad dānaṃ dīyate, tad dānaṃ sāttvikaṃ smṛtam

Śrīdhara

pūrvaṃ pratijñātam eva dānasya traividhyam āha dātavyam iti | dātavyam evety evaṃ niścayena yad dānaṃ dīyate 'nupakāriṇe pratyupakāra-samarthāya | deśe kurukṣetrādau kāle grahaṇādau | pātre ceti deśa-kāla-sāhacaryāt saptamī prayuktā | pātre pātra-bhūtāya tapaḥ-śrutādi-sampannāya brāhmaṇāyety arthaḥ | yad vā pātra iti tṛj-antam | rakṣakāyety arthaḥ | caturthy evaiṣā | sa hi sarvasmād āpad-gaṇād dātāraṃ pātīti pātā | tasmai yad evambhūtaṃ dānaṃ tat sāttvikam

Madhusūdana

idānīṃ krama-prāptasya dānasya traividhyaṃ darśayati dātavyam iti tribhiḥ | dātavyam eva śāstra-condanā-vaśād ity evaṃ niścayena na tu phalābhisandhinā yad dānaṃ tulā-puruṣādi dīyate 'nupakāriṇe pratyupakārājanakāya | deśe puṇye kurukṣetrādau kāle ca puṇye sūryoparāgādau | pātre ceti caturthy-arthe saptamī | kīdṛśāyānupakāriṇe dīyate pātrāya ca vidyā-tapo-yuktāya | pātra rakṣakāyeti vā | vidyā-tapobhyām ātmano dātuś ca pālana-kṣama eva pratigṛhṇīyād iti śāstrāt | tad evaṃ-bhūtaṃ dānaṃ sāttvikaṃ smṛtam

Viśvanātha

dātavyam ity evaṃ niścayena | na tu phalābhisandhinā yad dānam

Baladeva

atha dānasya traividhyam āha dātavyam iti | niścayena yad dānam anupakāriṇe pātre vidyā-tapobhyāṃ dātū rakṣakāya brāhmaṇāya yad dīyate tad dānaṃ sāttvikam | anupakāriṇe pratyupakāram anuddiśyety arthaḥ | deśe tīrthe kāle ca saṅkrānty-ādau

tłumaczenia

Michalski

Jeżeli dar będzie dany z myślą, że go należy dać, przytym temu, kto nie jest w stanie się wywzajemnić, – dalej, w odpowiedniem miejscu, odpowiednim czasie i odpowiedniej osobie, taki dar nazywa się sattwam.

Olszewski

Dar, ofiarowany z uczuciem obowiązku człowiekowi, który nie może się wywzajemnić, dar uczyniony w swojem miejscu i czasie i wedle zasługi jest darem prawdy.

Dynowska

Dary miłosierdzia czynione prosto, jako powinność, w odpowiednim miejscu i czasie, ludziom, którzy na pomoc zasługują, a niczym nie mogą się nam odwzajemnić – za czyste są poczytywane.

Sachse

Dar ofiarowany dlatego, że należy go ofiarować,
temu, kto go nie odwzajemni,
w odpowiednim miejscu i czasie,
i odpowiedniej osobie,
uważany jest za dar pełen sattwy.

Kudelska

Dar, podarowany osobie, od której wdzięczności się nie oczekuje, osobie wartościowej, w odpowiednim miejscu i czasie,
Jest uznany za dar ludzi o szlachetnej naturze.

Rucińska

Dar, który daje się z myślą, że trzeba dać, bezwzajemnie,
W stosownym miejscu i czasie, godnemu – to dar sattwiczny.

Szuwalska

Dar darowany darmo właściwej osobie
I we właściwym miejscu, o właściwym czasie
Uważany jest zawsze za harmonii przejaw.

Babkiewicz

Dar zaś dany z obowiązku
temu, kto nie odwzajemni,
we właściwym miejscu, czasie
i osobie tego godnej
nazywają darem istnym.

BhG 17.21

yat tu praty-upakārārthaṃ phalam uddiśya vā punaḥ
dīyate ca parikliṣṭaṃ tad dānaṃ rājasaṃ smṛtam

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

yat tu (ale który) praty-upakārārtham (licząc na odwzajemnienie się) phalam uddiśya vā (lub mając na celu owoc)
punaḥ ca (i co więcej) parikliṣṭam (z niechęcią) dīyate (jest dawany),
tat dānam (ten dar) rājasam (radźasowym) smṛtam (jest znany).

analiza gramatyczna

yat	–	yat sn. 1i.1 n. – które;
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
praty-upakāra-artham	–	av. praty-upakārasyārtham iti – licząc na odwzajemnienie się (od: prati- – prepozycja: naprzeciw, w opozycji; upa- √ kṛ – pomagać, służyć, upakāra – przysługa, pomoc, służba; √ arth – pragnąć, prosić, artha – korzyść, zdobycz, cel, zamiar, sprawa, kwestia, rzecz, użycie, na końcu złożeń: w celu, z powodu);
phalam	–	phala 2i.1 n. – owoc, rezultat (od: √ phal – dojrzewać);
uddiśya	–	ut- √ diś (mieć na celu) absol. – mając na celu;
vā	–	av. – lub, i, z drugiej strony, nawet jeśli, jednakże;
punaḥ	–	av. – ponownie, jeszcze raz, z powrotem, co więcej, ponad to;
dīyate	–	√ dā (dawać) Praes. pass. 1c.1 – jest dawany;
ca	–	av. – i;
parikliṣṭam	–	av. – z niechęcią, bez woli (od: pari- √ kliś – cierpieć, PP pari-kliṣṭa – dręczony, zakłopotany, cierpiący);
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
dānam	–	dāna 1i.1 n. – dar, jałmużna, dobroczynność (od: √ dā – dawać);
rājasam	–	rājasa 1i.1 n. – związane z radźasem, radźasowe (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rajas – pokolorowany, kurz, namiętność, jedna z trzech gun);
smṛtam	–	smṛta ( √ smṛ – myśleć, pamiętać) PP 1i.1 n. – pamiętane, znane;

warianty tekstu

parikliṣṭaṃ → parikruṣṭaṃ (opłakiwany);
tad dānaṃ rājasaṃ smṛtam → tad rājasam iti smṛtam / tad rājasam udāhṛtam (ten jako radźasowy jest znany / ten nazywany jest radźasowym);

komentarze

Śāṃkara

yat tu dānaṃ pratyupakārārthaṃ kāle tv ayaṃ māṃ pratyupakariṣyatīty evam artham, phalaṃ vāsya dānasya me bhaviṣyaty adṛṣṭam iti | tad uddiśya punar dīyate ca parikliṣṭaṃ kheda-saṃyuktam, tad dānaṃ rājasaṃ smṛtam

Rāmānuja

pratyupakārakaṭākṣagarbhaṃ phalam uddiśya ca, parikliṣṭam akalyāṇadravyakaṃ yad dānaṃ dīyate, tad rājasam udāhṛtam

Śrīdhara

rājasaṃ dānam āha yad iti | kālāntare 'yaṃ māṃ pratyupakariṣyatīty evam arthaṃ phalaṃ vā svargādikam uddiśya yat punar dānaṃ dīyate parikliṣṭaṃ citta-kleśa-yuktaṃ yathā bhavati evambhūtaṃ tad dānaṃ rājasam udāhṛtam

Madhusūdana

pratyupakārārthaṃ kālāntare mām ayaṃ upakariṣyatīty evam dṛṣṭārthaṃ phalaṃ vā svargādikam uddiśya yat punar dānaṃ sāttvika-vilakṣaṇaṃ dīyate parikliṣṭaṃ ca katham etāvad vyayitam iti paścāt tāpa-yuktaṃ yathā bhavaty evaṃ ca yad dīyate tad dānaṃ rājasam udāhṛtam

Viśvanātha

para-kliṣṭaṃ katham etāvad vyayitam iti paścāt-tāpa-yuktam | yad vā ditsāyāṃ abhāve 'pi gurv-ādyājñānrodha-vaśād eva dattam | parikliṣṭam akalyāṇa-dravya-karmakam

Baladeva

yat tu pratupakārārthaṃ dṛṣṭa-phalārthaṃ phalaṃ vā svargādikam adṛṣṭam uddiśyānusandhāya dīyate tad dānaṃ rājasam | parikliṣṭaṃ katham etāvad vyayitavyam iti paścāt-tāpa-yuktaṃ yathā syāt tathā guru-vākyānurodhād vā yad dīyate tad rājasam

tłumaczenia

Michalski

Dar ofiarowany w oczekiwaniu wywzajemnienia się albo zapłaty, jak również dar dany niechętnie – uważany jest za radżas.

Olszewski

Podarunek, ofiarowany w nadziei wzajemności lub nagrody i jakby wbrew woli, pochodzi z żądzy.

Dynowska

Lecz dar, co się wdzięczności spodziewa lub na wzajemność liczy, dany niechętnie z wahaniem, jest interesowny i namiętnością skalany;

Sachse

Dar ofiarowany w nadziei na odwzajemnienie go
lub w oczekiwaniu na przyszłą korzyść,
bądź też ofiarowany niechętnie,
uważany jest za [dar] pełen radżasu.

Kudelska

Dar ofiarowany w oczekiwaniu wdzięczności, z myślą o spodziewanej nagrodzie i darowany niechętnie,
Jest uznany za dar ludzi o namiętnej naturze.

Rucińska

Zaś ten z nadzieją na wdzięczność albo ze względu na owoc
Ofiarowany niechętnie, ten dar się zwie radżasowym.

Szuwalska

To, co dane jest tylko, by coś zyskać w zamian,
Przekazane niechętnie – zwie się dynamiką.

Babkiewicz

Dar, co liczy na wzajemność
albo owoc ma na względzie,
lub z niechęcią jest dawany –
taki dar zwie się aktywnym.

BhG 17.22

adeśa-kāle yad dānam apātrebhyaś ca dīyate
asat-kṛtam avajñātaṃ tat tāmasam udāhṛtam

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

adeśa-kāle (w [niewłaściwym] miejscu i czasie) apātrebhyaḥ ca (i nieodpowiednim osobom) asat-kṛtam (bez szacunku) avajñātam (pogardliwie) yat dānam (który dar) dīyate (dawany),
tat tāmasam (ten tamasowym) udāhṛtam (nazwany).

analiza gramatyczna

adeśa-kāle	–	a-deśa-kāla 7i.1 m. ; DV : adeśe cākāle ceti – w [nieodpowiednim] miejscu i w [nieodpowiednim] czasie (od: √ diś – pokazywać, deśa – miejsce; √ kal – liczyć, kāla – czas);
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – które;
dānam	–	dāna 1i.1 n. – dar, jałmużna, dobroczynność (od: √ dā – dawać);
apātrebhyaḥ	–	a-pātra 4i.3 m. – dla bezwartościowych osób (od: √ pā – pić, pātra – naczynie, właściwy darbiorca, kompetentna osoba, wartościowy człowiek);
ca	–	av. – i;
dīyate	–	√ dā (dawać) Praes. pass. 1c.1 – jest dawany;
asat-kṛtam	–	av. – obraźliwie, bez szacunku (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie; √ kṛ – robić, kāra – twórca; sat-kāra – przychylność, szacunek, zaszczyt, honor; a-sat-kṛta – źle traktowany, obraza);
avajñātam	–	av. – pogardliwie, bez szacunku (od: ava- √ jñā – nie szanować, pogardzać, PP ava-jñāta – wzgardzony);
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
tāmasam	–	tāmasa 1i.1 n. – związane z tamasem, tamasowe (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać; tamas – ciemność, mrok, tępota, bierność, jedna z trzech gun);
udāhṛtam	–	ud-ā-hṛta (ud-ā- √ hṛ – ustalać, oznajmiać) PP 1i.1 n. – ustalone, nazwane, oznajmione;

warianty tekstu

apātrebhyaś ca dīyate → apātrebhyaḥ pradīyate (niewłaściwym osobom oddany);
avajñātaṃ → avijñātaṃ / avajñātuṃ (nieświadomie / wzgardzić);
tat tāmasam udāhṛtam → tad dānaṃ tāmasaṃ smṛtam / tat tāmasa udāhṛtam (ten dar znany jest tamasowym / ten tamasowym jest nazywany);

Czwarta pada BhG 17.22 jest taka sama jak czwarta pada BhG 17.19, 18.22 i 18.39;

komentarze

Śāṃkara

adeśa-kāle’deśe’puṇye deśe mlecchāśucy-ādi-saṃkīrṇe | akāle puṇya-hetutvenāprakhyāte saṃkrānty-ādi-viśeṣa-rahite’pātrebhyaś ca mūrkha-taskarādibhyaḥ | deśādi-saṃpattau vā asatkṛtaṃ priya-vacana-pāda-prakṣālana-pūjādi-rahitam avajñātaṃ pātra-paribhava-yuktaṃ ca yad dānam, tat tāmasam udāhṛtam

Rāmānuja

adeśakāle apātrebhyaś ca yad dānaṃ dīyate, asatkṛtam pādaprakṣālanādigauravarahitam, avajñātaṃ sāvajñam anupacārayuktaṃ yad dīyate, tat tāmasam udāhṛtam

Śrīdhara

Madhusūdana

adeśe svato durjana-saṃsargād vā pāpa-hetāv aśuci-sthāne | akāle puṇya-hetutvenāprasiddhe yasmin kasmiṃścit | aśauca-kāle vā | apātrebhyaś ca vidyā-tapo-rahitebhyo naṭa-viṭādibhyo yad dānaṃ dīyate deśa-kāla-pātra-sampattāv api asat-kṛtaṃ priya-bhāṣaṇa-pāda-prakṣālana-pūjādi-satkāra-śūnyam avajñānaṃ pātra-paribhava-yuktaṃ ca tad dānaṃ tāmasam udāhṛtam

Viśvanātha

asatkāro 'vajñāyāḥ phalam

Baladeva

adeśe 'śuci-sthāne | akāle 'śuci-samaye | yad apātrebhyo naṭādibhyo dīyate, deśādi-sampattāv api yad asatkṛtaṃ caraṇa-prakṣālanādi-satkāra-śūnyam avajñātaṃ tūṅkārādy-anādara-bhāṣaṇopetaṃ ca yad dānaṃ tat tāmasam

tłumaczenia

Michalski

Dar zaś, dany w nieodpowiedniem miejscu i czasie i nieodpowiedniej osobie, dar nieprzyjazny, dany z lekceważeniem, nazywa się tamas.

Olszewski

Dar, ofiarowany niegodnym, nie w swoim czasie i miejscu, nieoględnie, w sposób obraźliwy, jest darem mroku.

Dynowska

a jałmużna dana w nieodpowiednim czasie i miejscu, niegodnym ludziom, bez szacunku, pogardliwie – zaiste z ciemnoty pochodzi.

Sachse

Natomiast za pełen tamasu uważa się dar
ofiarowany w nieodpowiednim miejscu, czasie
i nieodpowiednim osobom,
bez szacunku a z pogardą.

Kudelska

Dar ofiarowany w niewłaściwym miejscu i czasie, osobie tego niegodnej, bez szacunku i z lekceważeniem,
Jest uznany za dar ludzi o mrocznej naturze.

Rucińska

Dar dany w niedobrym miejscu i czasie ludziom niegodnym,
Niegrzecznie, lekceważąco, ten dar się zwie tamasowym.

Szuwalska

A co jest w niewłaściwym miejscu powierzone,
W chwili nieodpowiedniej, osobie niegodnej,
Bez szacunku, z pogardą – pochodzi z bierności.

Babkiewicz

W niewłaściwym miejscu, czasie
i niegodnej go osobie,
bez szacunku, pogardliwie
dany dar jest zwany mrocznym.

BhG 17.23

oṃ tat sad iti nirdeśo brahmaṇas tri-vidhaḥ smṛtaḥ
brāhmaṇās tena vedāś ca yajñāś ca vihitāḥ purā

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

oṃ tat sat iti (OM, TAT, SAT)
brahmaṇaḥ (brahmana) tri-vidhaḥ (mające trzy części) nirdeśaḥ (określenie) smṛtaḥ (znane),
tena [tri-vidhena] (dzięki temu trójdzielnemu) brāhmaṇāḥ ca (i bramini) vedāḥ ca (i Wedy) yajñāḥ ca (i ofiary) purā (niegdyś) vihitāḥ [āsan] (były rozłożone).

analiza gramatyczna

om tat sat	–	av. – OM, TAT, SAT (od: om – tak, święta głoska OM, praṇava; tat – to, zawołanie TAT; √ as – być, PPr sant – będący, istnienie);
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
nirdeśaḥ	–	nirdeśa 1i.1 m. – pouczenie, wskazanie, opis, określenie (od: nir- √ diś – wskazywać, nazywać);
brahmaṇaḥ	–	brahman 6i.1 n. – ducha, Wedy (od: √ bṛh – zwiększać);
tri-vidhaḥ	–	tri-vidha 1i.1 m. – trojakie, mające trzy części (od: tri – trzy; vi- √ dhā – rozdzielać, vidhā – dział, część);
smṛtaḥ	–	smṛta ( √ smṛ – myśleć, pamiętać) PP 1i.1 m. – pamiętany, znany;
brāhmaṇāḥ	–	brāhmaṇa 1i.3 m. – bramini (od: √ bṛh – zwiększać, brahman – duch, Weda);
tena	–	tat sn. 3i.1 m. – przez to, tym;
vedāḥ	–	veda 1i.3 m. – Wedy ( √ vid – wiedzieć);
ca	–	av. – i;
yajñāḥ	–	yajña 1i.3 m. – ofiary, czczenia (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić);
ca	–	av. – i;
vihitāḥ	–	vihita (vi- √ dhā – rozmieszczać, rozkładać) 1i.3 m. – umieszczone, ułożone, ustawione;
purā	–	av. – dawniej, niegdyś, w zamierzchłych czasach, na początku (od: √ pur – poprzedzać);

warianty tekstu

nirdeśo → nirdiṣṭo (wskazany);
brahmaṇas → brāhmaṇas (związane z brahmanem [określenie]);
brāhmaṇās → brahmaṇā (dzięki [temu] brahmanowi);

komentarze

Śāṃkara

yajña-dāna-tapaḥ-prabhṛtīnāṃ sādguṇya-karaṇāyāyam upadeśa ucyate—
oṃ tat sad iti evaṃ nirdeśaḥ, nirdiśyate’neneti nirdeśaḥ | trividho nāma nirdeśo brahmaṇaḥ smṛtaś cintito vedānteṣu brahma-vidbhiḥ | brāhmaṇās tena nirdeśena trividhena vedāś ca yajñāś ca vihitāḥ nirmitāḥ purā pūrvam iti nirdeśa-stuty-artham ucyate

Rāmānuja

evaṃ vaidikānāṃ yajñatapodānānāṃ sattvādiguṇabhedena bheda uktaḥ; idānīṃ tasyaiva vaidikasya yajñādeḥ praṇavasaṃyogena tatsacchabdavyapadeśytayā ca lakṣaṇam ucyate
oṃ tat sad iti trividho 'yaṃ nirdeśaḥ śabdaḥ brahmaṇaḥ smṛtaḥ brahmaṇo 'nvayī bhavati / brahma ca vedaḥ / vedaśabdena vaidikaṃ karmocyate / vaidikaṃ yajñādikam / yajñādikaṃ karma oṃ tat sad iti śabdānvitaṃ bhavati / om iti śabdasyānvayo vaidikakarmāṅgatvena prayogādau prayujyamānatayā; tat sad iti śabdayor anvayaḥ pūjyatvāya vācakatayā / tena trividhena śabdenānvitā brāhmaṇāḥ vedānvayinas traivarṇikāḥ vedāś ca yajñāś ca purā vihitāḥ purā mayaiva nirmitā ityarthaḥ

Śrīdhara

nanv evaṃ vicāryamāṇe sarvam api yajña-tapo-dānādi rājasa-tāmasa-prāyam eveti vyartho yajñādi-prayāsa ity āśaṅkya tathāvidhasyāpi sāttvikatvopapādanāt prakāraṃ darśayitum āha om iti | oṃ tat sad iti trividho brahmaṇaḥ paramātmano nirdeśo nāma-vyapadeśaḥ smṛtaḥ śiṣṭaiḥ | tatra tāvad om iti brahma ity ādi śruti-prasiddher om iti brahmaṇo nāma | jagat-kāraṇatvenāti-prasiddhatvād aviduṣāṃ parokṣatvāc ca tac-chabdo 'pi brahmaṇo nāma | paramārtha-sattva-sādhutva-praśastatvādibhiḥ sac-chabdo 'pi brahmaṇo nāma | sad eva saumyedam agra āsīt ity ādi śruteḥ | ayaṃ trividho 'pi nāma nirdeśena brāhmaṇāś ca vedāś ca yajñāś purā sṛṣṭy-ādau vihitā vidhātrā nirmitāḥ | saguṇī-kṛtā iti vā | yathā yasyāyaṃ trividho nirdeśas tena paramātmanā brāhmaṇādayaḥ pavitratamāḥ sṛṣṭāḥ | tasmāt tasyāyaṃ trividho nirdeśo 'tipraśasta ity arthaḥ

Madhusūdana

tad evam āhāra-yajña-tapo-dānānāṃ traividhya-kathanena sāttvikāni tāny ādeyāni rājasa-tāmasāni tu parihartavyānīty uktam | tatrāhārasya dṛṣṭārthatvena nāsty aṅga-vaiguṇyena phalābhāva-śaṅkā | yajña-tapo-dānānāṃ tv adṛṣṭārthānām aṅga-vaiguṇyād apūrvānutpattau phalābhāvaḥ syād iti sāttvikānī̀am api teṣām ānarthakyaṃ prāptaṃ pramāda-bahulatvād anuṣṭhātṝṇām atas tad-vaiguṇya-parihārārya oṃ tat sad iti bhagavan-nāmoccāraṇa-rūpaṃ sāmānya-prāyaścittaṃ parama-kāruṇikatayopadiśati bhagavān om iti | oṃ tat sad ity evaṃ-rūpo brahmaṇaḥ paramātmano nirdeśo nirdiśyate 'neneti nirdeśaḥ pratipādaka-śabdo nāmeti yāvat | trividhas tisro vidhā avayavā yasya sa trividhaḥ smṛto vedānta-vidbhiḥ | eka-vacanāt try-avayavam ekaṃ nāma praṇavavat | yasmāt pūrvair maharṣibhir ayaṃ brahmaṇo nirdeśaḥ smṛtas tasmād idānīntanair api smartavya iti vidhir atra kalpyate | vaṣaṭ-kartuḥ prathama-bhakṣa ity ādiṣv iva vacanāni tv apūrvatvād iti nyāyāt | yajña-dāna-tapaḥ-kriyā-saṃyogāc cāsya tad avaiguṇyam eva phalaṃ ##ṣṭāśva-dagdha-ratha-vat-parasparākāṅkṣayā kalpyate |
pramādāt kurvatāṃ karma pracyavetādhvareṣu yat |
smaraṇād eva tad viṣṇoḥ sampūrṇaṃ syād iti śrutiḥ ||
iti smṛtes tathaiva śiṣṭācārāc ca | brahmaṇo nirdeśaḥ stūyate karma-vaiguṇya-parihāra-sāmarthya-kathanāya | brāhmaṇā iti traivarṇikopalakṣaṇam | brāhmaṇādyāḥ kartāro vedāḥ karaṇāni yajñāḥ karmāṇi tena brahmaṇo nirdeśena karaṇa-bhūtena purā vihitāḥ prajāpatinā | tasmād yajñādi-sṛṣṭi-hetutvena tad-vaiguṇya-parihāra-samartho mahā-prabhāvo 'yaṃ nirdeśa ity arthaḥ

Viśvanātha

komentarz wspólny przy BhG 17.24

Baladeva

tad evaṃ tapo-yajña-tapo-dānānāṃ traividhya-kathanena sāttvikānāṃ teṣām upadeyatvaṃ, rājasādīnāṃ heyatvaṃ ca darśitam | atha sāttvikādhikāriṇāṃ yajñādīni viṣṇu-nāma-pūrvakāṇy evabhavantīty ucyate om iti | om ity ādikas trividho brahmaṇo viṣṇor nirdeśo nāma-dheyaṃ śiṣṭaiḥ smṛtaḥ | om ity etad brahmaṇo nediṣṭaṃ nāma iti śruteḥ | om ity ekaṃ nāma | tat tvam asi iti śruteḥ tad iti dvitīyaṃ nāma | sad eva saumya iti śruteḥ sad iti tṛtīyaṃ nāma | upalakṣaṇam idam | viṣṇv-ādi-nāmnāṃ tena trividhena nirdeśena brāhmaṇā vedā yajñāś ca purā caturmukhena vihitāḥ prakaṭitās tasmān mahā-prabhāvo 'yaṃ nirdeśas tat-pūrvakāṇāṃ yajñādīnāṃ nāṅga-vaiguṇyam | tena phala-vaiguṇyaṃ ca neti

tłumaczenia

Michalski

OM, TAD, SAT – słowa te uważane są za trojakę nazwę Brahmana. Przez nie zostali niegdyś stworzeni brahmani tudzież Wedy i ofiary.

Olszewski

Om, To (tad), Dobro (sat). Takie jest potrójne określenie Boga; przez niego ongi zostali ustanowieni Bramini, Wedy i Ofiara.

Dynowska

„Aum Tat Sat” – oto najwyższego Brahmana wyraz trójsłowny; od niego to, w czasach pradawnych, księgi Wed i Brahmanów oraz ofiary początek swój wzięły.

Sachse

OM, TAT, SAT —
oto przekazane przez tradycję
potrójne określenie brahmana.
To przez nie powołani zostali niegdyś
bramini, wedy i ofiary.

Kudelska

„OM Tat Sat”, jak podaje tradycja, jest to trójsłowne określenie brahmana,
On to w starożytnych czasach stworzył Wedy, komentarze oraz ofiarę.

Rucińska

Om Tat Sat – tak przekazano potrójne imię Brahmana,
To przez nie ongiś powstali bramini, Wedy, ofiary.

Szuwalska

OM, TAT, SAT – te trzy słowa dotyczą Światłości
– Najwyższego. To od nich pochodzą kapłani,
Święte księgi wedyjskie i obrzęd ofiary.

Babkiewicz

OM TAT SAT – to określenia
trójdzielnego są brahmana.
Ongiś z niego to powstały
Wedy, ryty i bramini.

BhG 17.24

tasmād om ity udāhṛtya yajña-dāna-tapaḥ-kriyāḥ
pravartante vidhānoktāḥ satataṃ brahma-vādinām

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

tasmāt (dlatego) om iti (OM) udāhṛtya (oznajmiwszy),
brahma-vādinām (dysputantów brahmana) vidhānoktāḥ (opisane w pouczeniu) yajña-dāna-tapaḥ-kriyāḥ (akty ofiarne, darowizny i ascetyczne) satatam (zawsze) pravartante (mają miejsce).

analiza gramatyczna

tasmāt	–	av. – dlatego (od: tat sn. 5i.1 m. – z tego);
om	–	av. – OM (od: om – tak, święta głoska OM, praṇava);
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
udāhṛtya	–	ud-ā- √ hṛ (ustalać, oznajmiać) absol. – nazwawszy, oznajmiwszy;
yajña-dāna-tapaḥ-kriyāḥ	–	yajña-dāna-tapaḥ-kriya 1i.3 m. ; DV / TP : yajñānāṃ ca dānānāṃ ca tapasāṃ ca kriyā iti – akty ofiarne, darowizny i ascetyczne (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić, yajña – ofiara, czczenie, imię Wisznu; √ dā – dawać, dāna – dar, jałmużna, dobroczynność; √ tap – topić, palić, tapas – gorąco, asceza; √ kṛ – robić, kriyā – akt, praca, szczególnie o rytualnym charakterze);
pravartante	–	pra- √ vṛt (toczyć się, poruszać) Praes. Ā 1c.3 – poruszają się, działają;
vidhānoktāḥ	–	vidhāna-ukta 1i.3 n. ; TP : vidhānenoktā iti – powiedziane przez zasady (od: vi- √ dhā – rozkładać, układać, dawać, vidhāna – porządek, ułożenie, zasada; √ vac – mówić, PP ukta – nazwane, powiedziane);
satatam	–	av. – zawsze, stale (od: sa-tata – stały, niewyczerpany, nieprzerwany);
brahma-vādinām	–	brahma-vādin 6i.3 m. ; TP : brahmanaṃ vādināṃ – tych, którzy objaśniają brahmana (od: √ bṛh – zwiększać, brahman – duch, Weda; √ vad – mówić, vāda – mowa, dysputa, doktryna; -in, -min, -vin – sufiksy tworzące przymiotniki posesywne; vādin – mówiący, tłumaczący, oznajmiający, dyskutujący, wyjaśniający);

warianty tekstu

Druga pada BhG 17.24 jest taka sama jak trzecia pada BhG 18.3 i pierwsza pada BhG 18.5;

komentarze

Śāṃkara

tasmāt om ity udāhṛtya uccārya yajña-dāna-tapaḥ-kriyā yajñādi-svarūpāḥ kriyāḥ pravartante vidhānoktāḥ śāstra-coditāḥ satataṃ sarvadā brahma-vādināṃ brahma-vadana-śīlānām

Rāmānuja

trayāṇām oṃ tat sad iti śabdānām anvayaprakāro varṇyate; prathamam om iti śabdasyānvayaprakāram āha
tasmād brahmavādinām vedādināṃ traivarṇikānāṃ yajñadānatapaḥkriyāḥ vidhānoktāḥ vedavidhānoktāḥ ādau om ity udāhṛtya satataṃ sarvadā pravartante / vedāś ca om ity udāhṛtyārabhyante / evaṃ vedānāṃ vaidikānāṃ ca yajñādīnāṃ karmaṇām om iti śabdānvayo varṇitaḥ / om itiśabdānvitavedadhāraṇāt tadanvitayajñādikarmakaraṇāc ca brāhmaṇaśabdanirdiṣṭānāṃ traivarṇikānām api om iti śabdānvayo varṇitaḥ

Śrīdhara

idānīṃ pratyekam oṅkārādīnāṃ prāśastyaṃ darśayiṣyann oṅkārasya tad evāha tasmād iti | yasmād evaṃ brahmaṇo nirdeśaḥ praśastas tasmād om ity udāhṛtya uccārya kṛtā veda-vādināṃ yajñādyāḥ śāstroktāḥ kriyāḥ satataṃ sarvadā aṅga-vaikalye 'pi prakarṣeṇa vartante | saguṇā bhavantīty arthaḥ

Madhusūdana

idānīm a-kāra-u-kāra-ma-kāra-vyākhyānena tat-samudāyoṃkāra-vyākhyānavad oṃkāra-tac-chabda-sac-chabda-vyākhyānena tat-samudāya-rūpaṃ brahmaṇo nirdeśaṃ stuty-atiśayāya vyākhyātum ārabhate caturbhiḥ | tatra prathamam oṃkāraṃ vyācaṣṭe tasmād iti | yasmād om iti brahma ity ādiṣu śrutiṣv om iti brahmaṇo nāma prasiddhaṃ tasmād om ity udāhṛtyoṃkāroccāraṇānantaraṃ vidhānoktā vidhi-śāstra-bodhitā brahma-vādināṃ veda-vādināṃ yajña-dāna-tapaḥ-kriyāḥ satataṃ pravartante prakṛṣṭatayā vaiguṇya-rāhityena vartante | yasyaikāvayavoccāraṇād apy avaiguṇyaṃ kiṃ punas tasya sarvasyoccāraṇād iti stuty-atiśayaḥ

Viśvanātha

tad evaṃ tapo-yajñādīnāṃ traividhyaṃ sāmānyato manuṣya-mātram adhikṛtyoktam | tatra ye sāttvikeṣv api madhye brahma-vādinas teṣāṃ tu brahma-nirdeśa-pūrvakā eva yajñādayo bhavantīty āha oṃ tat sad ity evaṃ brahmaṇo nirdeśo nāmnā vyapadeśaḥ smṛtaḥ | śiṣṭair deśitaḥ | tatra om iti sarva-śrutiṣu prasiddham eva brahmaṇo nāma | jagat-kāraṇatvenātiprasiddher atan-nirasanena ca prasiddhes tad iti ca | sad eva saumyedam agra āsīt iti śruteḥ sad iti ca | yasmāt oṃ tat sat śabda-vācyena brahmaṇaiva brāhmaṇā vedā yajñāś ca vihitāḥ kṛtās tasmāt om iti brahmaṇo nāmodāhṛtyoccārya vartamānānāṃ brahma-vādināṃ yajñādayaḥ pravartante

Baladeva

yasmād evaṃ tasmād om iti nirdeśam udāhṛtyoccāryānuṣṭhitā brahma-vādināṃ sāttvikānāṃ trai-varṇikānāṃ yajñādyāḥ kriyāḥ pravartante | aṅga-vaikalye 'pi sāṅgatāṃ bhajantīti

tłumaczenia

Michalski

Dlatego też czciciele Brahmana, spełniając przepisane czynności przy ofierze, darach, pokucie, zaczynają zawsze od słowa OM.

Olszewski

Dlatego teologowie spełniając akty Ofiary, dobroczynności lub umartwienia, zawsze wymawiają wyraz om.

Dynowska

Dlatego wedle wskazań Ksiąg świętych, każdą ofiarę i dar miłosierdzia, jak i ćwiczenia wewnętrzne, najświętszym słowem „Aum” poprzedzają ci, którzy o Brahmanie mówią.

Sachse

Dlatego sylaba OM towarzyszy
zalecanej przez przepis ofierze, darom i ascezie
tych, którzy wymawiają słowo „brahman”.

Kudelska

Przeto od wypowiedzenia świętej sylaby Om rozpoczynali, jak to w księgach przepisane,
Każdy czyn, ascezę, dar oraz ofiarę, ci ludzie, którzy są wyznawcami brahmana.

Rucińska

Przeto Om stale poprzedza zgodne z przepisem obrzędy
Ofiar, ascezy i darów u tych, co głoszą Brahmana.

Szuwalska

Dlatego święte księgi zalecają, aby
Wymawiać OM przed ofiar składaniem i darów
Czy przed spełnianiem pokut dla duchowych celów.
Tak czynią ci, co dążą do najwyższej prawdy.

Babkiewicz

Zatem zawsze „OM” poprzedza
w pouczeniach opisane
dar, ofiarę, ryt, ascezę
tych, co piewcą są brahmana.

BhG 17.25

tad ity anabhisaṃdhāya phalaṃ yajña-tapaḥ-kriyāḥ
dāna-kriyāś ca vividhāḥ kriyante mokṣa-kāṅkṣibhiḥ

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

tat iti [udāhṛtya] (TAT oznajmiwszy)
phalam (owocu) anabhisandhāya (nie mając na celu),
mokṣa-kāṅkṣibhiḥ (przez tych, którzy pragną wyzwolenia) vividhāḥ (rozmaite) yajña-tapaḥ-kriyāḥ (akty ofiarne i ascetyczne) dāna-kriyāḥ ca (i akty darowizny) kriyante (są podejmowane).

analiza gramatyczna

tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
anabhisaṃdhāya	–	na abhi-sam- √ dhā (zamierzać się na, mieć na celu) absol. – nie mając na celu;
phalam	–	phala 2i.1 n. – owoc, rezultat (od: √ phal – dojrzewać);
yajña-tapaḥ-kriyāḥ	–	yajña-tapaḥ-kriya 1i.3 m. ; DV / TP : yajñānāṃ ca tapasāṃ ca kriyā iti – akty ofiarne i ascetyczne (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić, yajña – ofiara, czczenie, imię Wisznu; √ tap – topić, palić, tapas – gorąco, asceza; √ kṛ – robić, kriyā – akt, praca, szczególnie o rytualnym charakterze);
dāna-kriyāḥ	–	dāna-kriya 1i.3 m. ; TP : dānānāṃ kriyā iti – akty obdarowywania (od: √ dā – dawać, dāna – dar, jałmużna, dobroczynność; √ kṛ – robić, kriyā – akt, praca, szczególnie o rytualnym charakterze);
ca	–	av. – i;
vividhāḥ	–	vi-vidha 1i.3 n. – różne, rozmaite, rozgałęzione;
kriyante	–	√ kṛ (robić) Praes. pass. 1c.3 – są wykonywane;
mokṣa-kāṅkṣibhiḥ	–	mokṣa-kāṅkṣin 3i.3 m. ; TP : ye mokṣaṃ kāṅkṣanti taiḥ – przez tych, którzy pragną wyzwolenia (od: √ muc – wyzwalać, mokṣa – uwolnienie, wyzwolenie, porzucenie; ā- √ kāṅkṣ – pragnąć, tęsknić, ākāṅkṣā – pragnienie, tęsknota; -in, -min, -vin – sufiksy tworzące przymiotniki posesywne);

warianty tekstu

yajña-tapaḥ-kriyāḥ → yajñas tapaḥ-kriyāḥ / yajñās tapaḥ-kriyāḥ (ofiara i akty ascetyczne / ofiary i akty ascetyczne);
dāna-kriyāś ca → dānaḥ kriyāś ca (dar i akty);
kriyante → kriyaṃtām (niech będą wykonywane);

komentarze

Śāṃkara

tad ity anabhisaṃdhāya | tad iti brahmābhidhānam uccāryānabhisaṃdhāyaś ca yajñādi-karmaṇaḥ phalaṃ yajña-tapaḥ-kriyā yajña-kriyāś ca tapaḥ-kriyāś ca yajña-tapaḥ-kriyā dāna-kriyāś ca vividhāḥ kṣetra-hiraṇya-pradānādi-lakṣaṇāḥ kriyante nirvartyante mokṣa-kāṅkṣibhir mokṣārthibhir mumukṣubhiḥ

Rāmānuja

athaiteṣāṃ tad iti śabdānvayaprakāram āha
phalam anabhisandhāya vedādhyayanayajñatapodānakriyāḥ mokṣakāṅkṣibhis traivarṇikair yāḥ kriyante, tāḥ brahmaprāptisādhanatayā brahmavācinā tad iti śabdena nirdeśyāḥ; „sa vaḥ kaḥ kiṃ yat tat padam anuttamam” iti tacchabdo hi brahmavācī prasiddhaḥ / evaṃ vedādhyayanayajñādīnāṃ mokṣasādhanabhūtānāṃ tacchabdanirdeśyatayā tad iti śabdānvaya uktaḥ / traivarṇikānām api tathāvidhavedādhyayanādyanuṣṭhānād eva tacchabdānvaya upapannaḥ

Śrīdhara

dvitīyaṃ nāma prastautīti tad iti tad ity udāhṛtya iti pūrvasyānuṣaṅgaḥ | tad ity udāhṛtyoccārya śuddha-cittair mokṣa-kāṅkṣibhiḥ puruṣaiḥ phalābhisandhim akṛtvā yajñādyāḥ kriyāḥ kriyante | ataś citta-śodhana-dvāreṇa phala-saṅkalpa-tyajanena mumukṣutva-sampādakatvāt tac-chabda-nirdeśaḥ praśasta ity arthaḥ

Madhusūdana

dvitīyaṃ tac-chabdaṃ vyācaṣṭe tad iti | tattvam asi ity ādi-śruti-prasiddhaṃ tad iti brahmaṇo nāmodāhṛtya phalam anabhisandhāyāntaḥ-karaṇa-śuddhy-arthaṃ yajña-tapaḥ-kriyā dāna-kriyāś ca vividhā mokṣa-kāṅkṣibhiḥ kriyante tasmād atipraśastam etat

Viśvanātha

tad ity udāhṛtyeti pūrvasyānuṣaṅgaḥ | anabhisandhāya phalābhisandhim akṛtvā

Baladeva

tad iti nirdeśam udāhṛtya phalam anabhisandhāya yajñādī-kriyā mokṣa-kāṅkṣibhis taiḥ kriyante anuṣṭhīyante | niṣkāmatayā mumukṣā-sampādanān mahā-prabhāvas tac-chabdaḥ

tłumaczenia

Michalski

TAD bywa używane przez ludzi nieoczekujących zapłaty i dążących do zbawienia, – przy różnych obrzędach podczas ofiary i pokuty oraz przy obrzędzie obdarowywania.

Olszewski

To: oto co mówią w nadziei powrotu ci, którzy pragną wyzwolenia, spełniając różnorodne czyny, ofiary, dobroczynności i umartwienia.

Dynowska

A słowem „Tat”, bez najdrobniejszej myśli o nagrodzie, akty ofiarne, dary i wysiłki rozpoczynają ci, którzy wyzwolenia pragną.

Sachse

[Słowo] TAT towarzyszy czynnościom
związanym z ofiarą i ascezą,
oraz rozmaitym czynnościom związanym z darem,
spełnianym przez tych, którzy dążą do wyzwolenia
i nie zważają na owoc czynu.

Kudelska

Słowem Tat rozpoczynają każdą ofiarę, ascezę, czyn, oraz wszelkie działania, nie oczekując za nie nagrody,
Ci ludzie, którzy poszukują brahmana.

Rucińska

Z Tat, nie szukając owocu, spełniają różne obrzędy
Ofiar, ascezy i darów ci, którzy chcą wyzwolenia.

Szuwalska

TAT wypowiada człowiek, który przez ofiary
Nie pragnie się wzbogacić ni przez wyrzeczenia,
Za dary swe i pracę nie liczy też w zamian
Na nic oprócz zbawienia.

Babkiewicz

A zaś chciwi wyzwolenia
z okrzykami „TAT” spełniają
ryt, ofiarę, dar, ascezę
bez dążenia do owocu.

BhG 17.26

sad-bhāve sādhu-bhāve ca sad ity etat prayujyate
praśaste karmaṇi tathā sac-chabdaḥ pārtha yujyate

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

he pārtha (Prythowicu!),
sad-bhāve (w znaczeniu bytu) sādhu-bhāve ca (i w znaczeniu świętości) sat iti (SAT)
etat (ten) prayujyate (jest stosowany),
tathā (w ten sposób) praśaste (w pochwale) karmaṇi ca (i w działaniu) sac-śabdaḥ (słowo SAT) yujyate (jest stosowane).

analiza gramatyczna

sad-bhāve	–	sad-bhāva 7i.1 m. – w znaczeniu bytu (od: √ as – być, PPr sant – prawdziwy, będący, istniejący, esencja; √ bhū – być, bhāva – bycie, istnienie, stan, charakter, uczucie, miłość);
sādhu-bhāve	–	sādhu-bhāva 7i.1 m. – w znaczeniu świętości (od: √ sādh – osiągać sukces, sādhu – właściwy, dobry, pobożny, szlachetny, święty; √ bhū – być, bhāva – bycie, istnienie, stan, charakter, uczucie, miłość);
ca	–	av. – i;
sat	–	sant ( √ as – być) PPr 1i.1 n. – prawdziwy, będący, istniejący, esencja;
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
etat	–	etat sn. 1i.1 n. – to;
prayujyate	–	pra- √ yuj (włączyć, mówić, używać) Praes. pass. 1c.1 – jest łączony, jest wypowiadany, jest stosowany;
praśaste	–	praśasta (pra- √ śaṃs – sławić, chwalić) PP 7i.1 – w wychwalanym, w głoszonym, w pomyślnym;
karmaṇi	–	karman 7i.1 n. – w czynie, w działaniu (od: √ kṛ – robić);
tathā	–	av. – tak, w ten sposób, podobnie;
sac-chabdaḥ	–	sat-śabda 1i.1 m. – dźwięk SAT (od: √ as – być; PPr sant – będący, istniejący, prawdziwy, esencja; śabda – dźwięk, słowo);
pārtha	–	pārtha 8i.1 m. – o synu Prythy (od: √ pṛth – rozszerzać, pṛthā – Kunti, matka Pandowiców);
yujyate	–	√ yuj (włączyć się, zająć się) Praes. pass. 1c.1 – jest łączony;

warianty tekstu

praśaste karmaṇi → praśasta-karmaṇi (w czynie pochwalnym);
sac-chabdaḥ → sa-chaṃdaḥ / sa śabdaḥ (wraz z własną wolą / ów dźwięk);
pārtha yujyate → pārtha gīyate / paripaṭḥyate / pārtha ucyate (Prythowicu, jest śpiewane / jest recytowane / Prythowicu, jest powiedziane);

komentarze

Śāṃkara

oṃ-tac-chabdayor viniyoga uktaḥ | athedānīṃ sac-chabdasya viniyogaḥ kathyate—
sad-bhāve | asataḥ sad-bhāve yathā-vidyamānasya putrasya janmani | tathā sādhu-bhāve cāsad-vṛttasyāsādhoḥ sad-vṛttatā sādhu-bhāvas tasmin sādhu-bhāve ca | sad ity etad abhidhānaṃ brahmaṇaḥ prayujyate’bhidhīyate | praśaste karmaṇi vivāhādau ca tathā sac-chabdaḥ pārtha yujyate prayujyata ity etat

Rāmānuja

athaiṣāṃ sacchabdānvayaprakāraṃ vaktuṃ loke sacchabdasya vyutpattiprakāram āha
sadbhāve vidyamānatāyām, sādhubhāve kalyāṇabhāve ca sarvavastuṣu sad ity etat padaṃ prayujyate lokavedayoḥ / tathā kenacit puruṣeṇānuṣṭhite laukike praśaste kalyāṇe karmaṇi satkarmedam iti sacchabdo yujyate prayujyate ityarthaḥ

Śrīdhara

Madhusūdana

tṛtīyaṃ sac-cabdaṃ vyācaṣṭe sad-bhāva iti dvābhyām | sad eva somyedam agra āsīt ity ādi-śruti-prasiddhaṃ sad ity etad brahmaṇo nāma sad-bhāve 'vidyamānatva-śaṅkāyāṃ vidyamānatve sādhu-bhāve cāsādhutva-śaṅkāyāṃ sādhutve caprayujyate śiṣṭaiḥ | tasmād vaiguṇya-parihāreṇa yajñādeḥ sādhutvaṃ tat-phalasya ca vidyamānatvaṃ kartuṃ kṣamam etad ity arthaḥ | tathā sad-bhāva-sādhu-bhāvayor iva praśaste 'pratibandhenāśu-sukha-janake māṅgalike karmaṇi vivāhādau sac-chabdo he pārtha yujyate prayujyate | tasmād apratibandhenāśu-phala-janakatvaṃ vaiguṇya-parihāreṇa yajñādeḥ samartham etan nāmeti praśastataram etad ity arthaḥ

Viśvanātha

komentarz wspólny przy BhG 17.27

Baladeva

komentarz wspólny przy BhG 17.27

tłumaczenia

Michalski

SAT używa się dla oznaczenia rzeczywistości i dobroci. Słowo to używa się również dla oznaczenia każdego chwalebnego dzieła, o Partho.

Olszewski

Kiedy chodzi o akt prawdy i uczciwości, używa się wyrazu: Dobro; wymawia go się także dla oznaczenia wszelkiego uczynku chwalebnego.

Dynowska

Zaś słowo „Sat” jest Prawdy, Rzeczywistości i Dobra wyrazem; nazywa się nim również wszelki szlachetny czyn, o Parto.

Sachse

[Słowa] SAT używa się
dla [określenia] prawdy i dobra.
Słowa SAT, o synu Prithy,
używa się też
dla [określenia] chwalebnego uczynku.

Kudelska

Słowo Sat zawiera w sobie naturę bytu oraz naturę dobra,
Jak również łączy w sobie, synu Prithy, każdy czyn chwalebny.

Rucińska

Sat się używa w znaczeniu tak „istniejący”, jak „dobry”.
W pomyślnym obrzędzie, Partho, też słowa Sat się używa.

Szuwalska

SAT w swojej naturze
Jest niczym święty mędrzec. SAT określa czyny
Chwalebne.

Babkiewicz

Trzeba słowa „SAT” używać,
gdzie jest prawdy stan i dobra.
I się łączy ono, Partho,
z czynem wielce wychwalanym.

BhG 17.27

yajñe tapasi dāne ca sthitiḥ sad iti cocyate
karma caiva tad-arthīyaṃ sad ity evābhidhīyate

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

yajñe (w ofierze) tapasi (w ascezie) dāne ca (i w darze) [yā] sthitiḥ (który stan) [asti] (jest)
[sā] sat iti (ten SAT) ucyate (jest nazywany),
tad-arthīyam ca (przeznaczony dla niego) karma (i czyn) sat iti eva (zaiste SAT) abhidhīyate (jest zwane).

analiza gramatyczna

yajñe	–	yajña 7i.1 m. – w ofierze, w czczeniu (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić);
tapasi	–	tapas 7i.1 n. – w gorącu, w ascezie (od: √ tap – topić, palić);
dāne	–	dāna 7i.1 n. – w darze, w jałmużnie (od: √ dā – dawać);
ca	–	av. – i;
sthitiḥ	–	sthiti 1i.1 f. – stanie, stan, pozycja, pobyt, egzystencja (od: √ sthā – stać);
sat	–	sant ( √ as – być) PPr 1i.1 n. – prawdziwy, będący, istniejący, esencja;
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
ca	–	av. – i;
ucyate	–	√ vac (mówić) Praes. pass. 1c.1 – mówi się o, jest nazywane;
karma	–	karman 1i.1 n. – czyn, działanie i jego skutki (od: √ kṛ – robić);
ca	–	av. – i;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
tad-arthīyam	–	tad-arthīya 1i.1 m. ; tasyārthīyam iti – przeznaczone dla niego (od: tat – to; √ arth – pragnąć, chcieć zdobyć, artha – cel, zamiar, motyw, użycie, rzecz, obiekt, bogactwo, posiadłości, arthīya – przeznaczony do);
sat	–	sant ( √ as – być) PPr 1i.1 n. – prawdziwy, będący, istniejący, esencja;
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
abhidhīyate	–	abhi- √ dhā (nazywać, mówić) Praes. pass. 1c.1 – jest zwane;

warianty tekstu

yajñe → yatte (w wysiłku);
dāne → dānaṃ (dar);
cocyate → cośyate / codyate ( / w podjętym);
evābhidhīyate → evābhidadhate (zaiste przyjmuje);

komentarze

Śāṃkara

yajñe yajña-karmaṇi yā sthitiḥ, tapasi ca yā sthitiḥ, dāne ca yā sthitiḥ, sā sad iti cocyate vidvadbhiḥ | karma caiva tad-arthīyaṃ yajña-dāna-tapo’rthīyam | athavā, yasyābhidhāna-trayaṃ prakṛtaṃ tad-arthīyaṃ yajña-dāna-tapo’rthīyam īśvarārthīyam ity etat | sad ity evābhidhīyate | tad etad yajña-dāna-tapa-ādi-karmāsāttvikaṃ viguṇam api śraddhā-pūrvakaṃ brahmaṇo ’bhidhāna-traya-prayogeṇa sa-guṇaṃ sāttvikaṃ saṃpāditaṃ bhavati

Rāmānuja

ato vaidikānāṃ traivarṇikānāṃ yajñe tapasi dāne ca sthitiḥ kalyāṇatayā sad ity ucyate / karma ca tadarthīyam traivarṇikārthīyaṃ yajñadānādikaṃ sad ity evābhidhīyate / tasmād vedāḥ vaidikāni karmāṇi brāhmaṇaśabdanirdiṣṭās traivarṇikāś ca oṃ tat sad iti śabdānvayarūpalakṣaṇena avedebhyaś cāvaidikebhyaś ca vyāvṛttā veditavyāḥ

Śrīdhara

kiṃ ca yajña iti | yajñādiṣu ca yā sthitis tātparyenāvasthānaṃ tad api sad ity ucyate | yasya cedaṃ nāma-trayaṃ sa eva paramātmā arthaḥ phalaṃ yasya tat-tad-arthaṃ karma-pūjopahāra-gṛhāṅgana-parimārjanopalepana-raṅga-māṅgalikādi-kriyā tat-siddhaye yad anyat karma kriyata udyāna-śāli-kṣetra-dhanārjanādi-viṣayaṃ tat karma tad-arthīyam | tac cātivyavahitam api sad ity evābhidhīyate | yasmād evam ati-praśastam etan nāma-trayaṃ tasmād etat sarva-karma-sādguṇyārthaṃ kīrayed iti tātparyārthaḥ | atra cārthavādānupapattyā vidhiḥ kalpyate | vidheyaṃ stūyate vastv iti nyāyāt | apare tu pravartante vidhinoktāḥ kriyante mokṣa-kāṅkṣibhiḥ ity ādi vartamānopadeśaḥ samidhā yajatīty ādivad vidhitayā pariṇamanīya ity āhuḥ | tat tu sad-bhāve sādhu-bhāve cety ādiṣu prāptārthatvān na saṅgacchata iti pūrvokta-krameṇa vidhi-kalpanaiva jyāyasī

Madhusūdana

yajñe tapasi dāne ca yā sthitis tat-paratayāvasthitir niṣṭhā sāpi sad ity ucyate vidvadbhiḥ | karma caiva tad-arthīyaṃ teṣu yajña-dāna-tapo-rūpeṣv artheṣu bhavaṃ tad-anukūlam eva ca karma tad-arthīyaṃ bhagavad-arpaṇa-buddhyā kriyamāṇaṃ karma vā tad-arthīyaṃ sad ity evābhidhīyate | tasmāt sad iti nāma karma-vaiguṇyāpanodana-samarthaṃ praśastataram | yasyaikaiko 'vayavo 'py etādṛśaḥ kiṃ vaktavyaṃ tat-samudāyasya oṃ tat sad iti nirdeśasya māhātmyam iti saṃpiṇḍitārthaḥ

Viśvanātha

brahma-vācakaḥ sac-chabdaḥ praśasteṣv api vartate | tasmāt praśasta-mātre karmaṇi prākṛte 'prākṛte 'pi sac-chabdaḥ prayoktavya ity āśayenāha sad-bhāva iti dvābhyām | sad-bhāve brahmatve sādhu-bhāve brahma-vāditve prayujyate saṅgacchata ity arthaḥ | yajñādau sthitir yajñādi-tātparyeṇāvasthānam ity arthaḥ | tad-arthīyaṃ karma brahmacaryopayogi yat karma bhagavan-mandira-mārjanādikam tad api

Baladeva

sad iti nirdeśaḥ praśasteṣv arthāntareṣu vartate tasmāt praśaste karma-mātre sa prayojya iti bhāvenāha sad-bhāva iti dvābhyām | sad-bhāve brahma-bhāve sādhu-bhāve ca brahma-jñatve 'bhidhāyakatayā sac-chabdaḥ prayujyate sad eva saumya ity ādau | satāṃ prasaṅgāt ity ādau ca | tathā praśaste upanayana-vivāhādike ca māṅgalike karmaṇi sac-chabdo yujyate saṅgacchate | yajñādau yā teṣāṃ sthitis tātparyeṇāvasthitis tad api sad ity ucyate | yasyedaṃ nāma-trayaṃ tad-arthīyaṃ karma ca tan-mandira-nirmāṇa-tad-vimārjanādi sad ity abhidhīyate | atra trividho 'yaṃ nirdeśaḥ smartavya iti vidhiḥ kalpyate | vaṣaṭ-kartuḥ prathamaṃ bhakṣyaḥ ity ādāv iva vacanāni tv apūrvatvād iti nyāyād yajña-dānādi-saṃyogāc cāsya tad-vaiguṇyam eva phalam |
pramādāt kurvatāṃ karma pracyavetādhvareṣu yat |
smaraṇād eva tad viṣṇoḥ sampūrṇaṃ syād iti śrutiḥ || iti smaraṇāc ca

tłumaczenia

Michalski

Również stałość w ofierze, pokucie i obdarowywaniu nazywa się SAT. Tak samo wszelki czyn, służący do takiego celu, nosi miano SAT.

Olszewski

Wytrwałość w pobożności, surowość, są także oznaczane tym wyrazem: Dobro; i wszelki uczynek, mający na celu te cnoty, jest oznaczany tym wyrazem.

Dynowska

Stałość w ofiarach, w darach miłosierdzia i wysiłku wewnętrznym, jest również słowem „Sat” nazywana, jako też każde działanie z nimi związane, a w imię Najwyższego podjęte.

Sachse

Nieprzerwane spełnianie ofiary,
nieprzerwana ascezą i hojność
również określane są słowem SAT.

Kudelska

Stałość w ofierze, ascezie i w darach jest nazywana słowem Sat,
Sat mówią o czynie, który do takiego celu zmierza.

Rucińska

Stałość w ofierze, ascezie i darze też Sat jest zwana,
I obrzęd im odpowiedni tak samo Sat się nazywa.

Szuwalska

SAT to słowo, które wypowiada
Ten, kto poprzez rytuał ofiarny, pokuty
I hojność pragnie tylko SAT zgłębiać najwyższe.

Babkiewicz

Ów stan w czas ofiary, daru
i ascezy „SAT” jest zwany,
„SAT” jest również nazywany
czyn dla Niego wypełniany.

BhG 17.28

aśraddhayā hutaṃ dattaṃ tapas taptaṃ kṛtaṃ ca yat
asad ity ucyate pārtha na ca tat pretya no iha

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

he pārtha (Prythowicu!),
aśraddhayā (bez wiary) yat (co) hutam (złożone w ofierze) dattam (dane w darze) tapaḥ (asceza) taptam (praktykowana) kṛtaṃ ca (i uczyniona) [asti] (jest),
[tat] asat iti (ta niebytem) ucyate (jest zwana),
tat na iha (ta nie tutaj) na ca pretya (i nie po śmierci) [phalati] (owocuje).

analiza gramatyczna

aśraddhayā	–	a-śraddhā 3i.1 f. – przez brak wiary (od: śrat – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę]; śraddhā – wiara, przekonanie);
hutam	–	huta (od: √ hu – składać ofiarę) PP 1i.1 n. – złożone w ofierze;
dattam	–	datta ( √ dā – dawać) PP 1i.1 n. – dane;
tapaḥ	–	tapas 1i.1 n. – gorąco, asceza (od: √ tap – topić, palić);
taptam	–	√ tap (topić, palić) PP 1i.1 n. – rozgrzane, praktykowane;
kṛtam	–	kṛta ( √ kṛ – robić) PP 1i.1 n. – zrobione, uczynione;
ca	–	av. – i;
yat	–	yat sn. 2i.1 n. – co; yat sn. 1i.1 n. – który;
asat	–	a-sant ( √ as – być) PPr 1i.1 n. – nieprawdziwy, nieistniejący (od: sant – będący, istniejący, prawdziwy, esencja);
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
ucyate	–	√ vac (mówić) Praes. pass. 1c.1 – mówi się o, jest nazywane;
pārtha	–	pārtha 8i.1 m. – o synu Prythy (od: √ pṛth – rozszerzać, pṛthā – Kunti, matka Pandowiców);
na	–	av. – nie;
ca	–	av. – i;
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
pretya	–	pra- √ i (odchodzić, umierać) absol. – umarłszy, po śmierci, w następnym świecie (przeciwieństwo do: iha – tutaj);
na	–	av. – nie;
iha	–	av. – tutaj (często w znaczeniu: w tym świecie);

warianty tekstu

dattaṃ → dānaṃ (dar);
asad ity → asatīty (w niebycie);
ca tat → caitat (i to);

komentarze

Śāṃkara

tatra ca sarvatra śraddhā-pradhānatayā sarvaṃ saṃpādyate yasmāt, tasmāt—
aśraddhayā hutaṃ havanaṃ kṛtam | aśraddhayā dattaṃ brāhmaṇebhyaḥ | aśraddhayā tapas taptam anuṣṭhitam | tathāśraddhayaiva kṛtaṃ yat stuti-namaskārādi, tat sarvam asad ity ucyate mat-prāpti-sādhana-mārga-bāhyatvāt pārtha | na ca tad bahulāyāsam api pretya phalāya no apīhārtham, sādhubhir ninditatvād iti

Rāmānuja

aśraddhayā kṛtaṃ śāstrīyam api homādikam asad ity ucyate / kutaḥ ? na ca tat pretya, no iha na mokṣāya, na sāṃsārikāya ca phalāyeti

Śrīdhara

idānīṃ sarva-karmasu śraddhayaiva praṛtty-artham aśraddhayā kṛtaṃ sarvaṃ nindati aśraddhayeti | aśraddhayā hutaṃ havanam | dattaṃ dānam | tapas taptaṃ nirvartitam | yac cānyad api kṛtaṃ karma | tat sarvam asad ity ucyate yatas tat pretya lokāntare na phalati viguṇatvāt | no iha na ca asmin loke phalati ayaśaskatvāt |

Madhusūdana

yady ālasyādinā śāstrīyaṃ vidhim utsṛjya śraddadhānatayaiva vṛddha-vyavahāra-mātreṇa yajña-tapo-dānādi kurvatāṃ pramādād vaiguṇyaṃ prāpta oṃ tat sad iti brahma-nirdeśena tat-parihāras tarhy aśraddadhānatayā śāstrīyaṃ vidhim utsṛjya kāma-kāreṇa yat kiṃcid yajñādi kurvatām asurāṇām api tenaiva vaiguṇya-parihāraḥ syād iti kṛtaṃ śraddhayā sāttvikatva-hetu-bhūtayety ata āha aśraddhayeti | aśraddhayā yad dhutaṃ havanaṃ kṛtam agnau dattaṃ yad brāhmaṇebhyo yat tapas taptaṃ yac cānyat karma kṛtaṃ stuti-namaskārādi tat sarvam aśraddhayā kṛtam asad asādhv ity ucyate | ata eva oṃ tat sad iti nirdeśena na tasya sādhu-bhāvaḥ śakyate kartuṃ sarvathā tad-ayogyatvāc chilāyā ivāṅkuraḥ |
tat kasmād asad ity ucyate śṛṇu he pārtha | co hetau | yasmāt tad-aśraddhākṛtaṃ na pretya para-loke phalati viguṇatvenāpūrvājanakatvāt | no iha nāpīha loke yaśaḥ sādhubhir ninditatvāt | ata aihikāmuṣmika-phala-vikalatvād aśraddhā-kṛtasya sāttvikyā śraddhayaiva sāttvikaṃ yajñādi kuryād antaḥ-karaṇa-śuddhaye | tādṛśasyaiva śraddhā-pūrvakasya sāttvikasya yajñāder daivād vaiguṇya-śaṅkāyāṃ brahmaṇo nāma-nirdeśena sādguṇyaṃ sampādanīyam iti paramārthaḥ | śraddhā-pūrvakam asāttvikam api yajñādi viguṇaṃ brahmaṇo nāma-nirdeśena sāttvikaṃ sa-guṇaṃ ca sampāditaṃ bhavatīti bhāṣyam |
tad evam asminn adhyāya ālasyādinānādṛta-śāstrāṇāṃ śraddhā-pūrvakaṃ vṛddha-vyavahāra-mātreṇa pravartamānānāṃ śāstrānādareṇāsura-sādharmyeṇa śraddhā-pūrvakānuṣṭhānena ca deva-sādharmyeṇa kim asurā amī devā vety arjuna-saṃśaya-viṣayāṇāṃ rājasa-tāmasa-śraddhā-pūrvakaṃ rājasa-tāmasa-yajñādi-kāriṇo 'surāḥ śāstrīya-jñāna-sādhanān adhikāriṇaḥ sāttvika-śraddhā-pūrvakaṃ sāttvika-yajñādi-kāriṇas tu devāḥ śāstrīya-jñāna-sādhanādhikāriṇa iti śraddhā-traividhya-pradarśana-mukhenāhārādi-traividhya-pradarśanena bhagavatā nirṇayaḥ kṛta iti siddham

Viśvanātha

Baladeva

atha sāttvikyā śraddhayā sarveṣu karmasu pravartitavyam | tayā vinā sarvaṃ vyartham iti nindati aśraddhayeti | hutaṃ homo | dattaṃ dānam | taptam anuṣṭhitaṃ yac cānyad api stuti-praṇaty-ādi-karma kṛtaṃ, tat sarvam asan nindyam ity ucyate | kuta ity atrāha na ceti | hetau ca-śabdo yato 'śraddhayā kṛtaṃ, tat pretya para-loke na phalati viguṇāt tasmāt pūrvānutpatter nāpīha loke kīrtiḥ sadbhir ninditatvāt

tłumaczenia

Michalski

Wszystko zaś, co jest bez wiary ofiarowane, podarowane lub jako pokuta spełnione, wszystko, co bez wiary jest uczynione, o Partho, nosi nazwę ASAT. Nic ono nie znaczy ani po śmierci, ani tu na ziemi.

Olszewski

Lecz wszelka ofiara, wszelki dar, wszelka pokuta, wszelki uczynek, spełnione bez Wiary, nazywają się złemi, synu Prithy i nie są niczem ani w tem ani w innem życiu.

Dynowska

Zaś wszelki czyn, ofiara, dar, rytuał czy wysiłek, bez wiary, bez prawdy wewnętrznej spełniany – „A-sat” jest zwany, jakoby nie istniejący był, albowiem zaprawdę niczym jest on, Ardżuno, zarówno w tym jak i następnym świecie.

Sachse

Bez wiary złożona ofiara lub dar,
pozbawiona wiary asceza
i w ogóle wszystko, co spełnione jest bez wiary,
zwane jest a-SAT, o synu Prithy,
i nie ma wartości
ani za życia, ani po śmierci [człowieka].

Kudelska

O każdej ofierze, darze, ascezie i czynie spełnianym bez wiary, powiada się, iż jest aSat,
To jest niczym, Partho, zarówno tu, jak i na tamtym świecie.

Rucińska

To, co czynione bez wiary: ofiary, asceza, dary,
Asat się zwie – i tu, Partho, i w przyszłym świecie jest na nic!

Szuwalska

Zaś wszelki czyn, rytuał, wysiłek bez wiary
Zwie się ASAT, Ardżuno, tak jakby nie istniał,
Nie znacząc nic w tym życiu ani też w następnych.«

Babkiewicz

Dar bez wiary i asceza
czy ofiara przedłożona
„anty-SAT” się zwie, o Partho.
Nic tu nie da ni po śmierci.

BhG 17.kolofon

iti śrī-mahābhārate bhiṣma-parvaṇi ekona-catvāriṃso ‘dhyāyaḥ

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

tłumaczenie polskie

A oto trzydziesty dziewiąty rozdział w chwalebnej Mahabharacie w parwanie Bhiszmy.

warianty tekstu

iti śrī-mahābhārate śata-sāhasryāṃ saṃhitāyāṃ vaiyāsakyāṃ bhīṣma-parvaṇi*
A oto w chwalebnej Mahabharacie, w sanhicie Wjasowej, posiadającej sto tysięcy [wersów] w parwanie Bhiszmy
śrīmad-bhagavad-gītāsu upaniṣatsu brahma-vidyāyāṃ yoga-śāstre śrī-kṛṣṇārjuna-saṃvāde śraddhā-guṇa-nirdeśo / śraddhā-viveka-yogo / śraddhā-guṇa-bhedo / śraddhā-maya-puruṣa-varṇana-pūrvakaṃ tri-guṇa-rūpa-tapa?āhāra-yajña-trividha-tapo-dāna-brahma-nirdeś?oṃ-tat-sad-asat-prayoga-varṇanaṃ / guṇa-karma-śraddhā-viveka-yogo / śraddhā-trividha-yogo / guṇa-yogo / śraddhā-traya-yogo / śraddhā-traya-vibhāga-yogo / siddhāṃta-yogo / prakṛti-guṇa-saṃyogo / karma-guṇa-vibhāga-yogo / śāstra-yogo / śraddhā-vibhāga-yogo / guṇa-nirdeśa-yogo nāma saptadaśo ‘dhyāyaḥ
W chwalebnych pieśniach Pana, w upaniszadach, w wiedzy o brahmanie, w księdze jogi, w rozmowie chwalebnego Kryszny z Ardźuną siedemnasty rozdział zatytułowany: Pouczenie o wierze i przymiotach / Joga rozważań o wierze / Podziały wiary i przymiotów / Opis zastosowania OM TAT SAT i ASAT, pouczenie o brahmanie będącym trojakim darem, ascezą, ofiarą, jedzeniem, które to mają postać trójgunowości, poprzedzony opisem człowieka, którego naturą jest wiara / Joga rozważań o przymiotach, czynie i wierze / Joga trojakiej wiary / Joga przymiotów / Joga potrójnej wiary / Joga podziału na trzy rodzaje wiary / Joga konkluzji / Połączenie przyrody i przymiotów / Joga podziału na czyny i przymioty / Joga pouczeń / Joga podziałów wiary / Joga pouczenia o przymiotach.
* Ta część kolofonu z: Śrīmad-Bhagavad-gītā (czcionka bengalska), komentarz: Śrīdhara Svāmipāda “Subodhinī”, tłumaczenie na język bengalski: Nārāyaṇa-dāsa Bhakti-sudhā-kara, Gaudīya mission Kalkuta 1996r.

komentarze