
tasmāt tvam indriyāṇy ādau niyamya bharata-rṣabha
pāpmānaṃ prajahi hy enaṃ jñāna-vijñāna-nāśanam
Update RequiredTo play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.
he bharatarṣabha (o byku wśród Bharatów!),
tasmāt (dlatego) tvam (ty) ādau (na początku) indriyāṇi (zmysły) niyamya (powstrzymawszy),
enam (tego) jñāna-vijñāna-nāśanam (zabójcę wiedzy i mądrości) pāpmānam (grzesznika) hi prajahi (zaiste zabij).
tasmāt |
– |
av. – dlatego (od: tat sn. 5i.1 m. – z tego); |
tvam |
– |
yuṣmat sn. 1i.1 – ty; |
indriyāṇi |
– |
indriya 2i.3 n. – zmysły (od: √ ind – posiadać moc); |
ādau |
– |
av. – na początku (od: ādi – początek, rozpoczęcie; locativus); |
niyamya |
– |
ni- √ yam (powściągać) absol. – powściągnąwszy; |
bharata-rṣabha |
– |
bharata-rṣabha 8i.1 m. ; TP : bharatāṇām ṛṣabha iti – byk wśród Bharatów (od: √ bhṛ – dzierżyć lub bharata – król Bharata, utrzymywany, aktor, w l. mnogiej – potomkowie Bharaty; ṛṣabha – byk, dominujący, najlepszy); |
pāpmānam |
– |
pāpman 2i.1 m. – zło, nieszczęście, grzech; |
prajahi |
– |
pra- √ han (uderzać, zabijać) Imperat. P 2c.1 – zniszcz, zabij;
lub prajahihi → pra- √ hā (opuszczać, pozostawiać, porzucać) Imperat. P 2c.1 – porzuć, zostaw; |
hi |
– |
av. – ponieważ, albowiem, właśnie, zaiste, z pewnością; |
enam |
– |
etat sn. 2i.1 m. – go; |
jñāna-vijñāna-nāśanam |
– |
jñāna-vijñāna-nāśana 2i.1 m. ; BV : yena jñānasya vijñānasya ca nāśanam asti tam – tego, przez którego wiedza i mądrość jest niszczona (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć, jñāna – wiedza, mądrość, inteligencja; vi-jñāna – mądrość, zrozumienie, pojęcie, rozpoznanie; √ naś – niszczeć, zanikać, nāśa – zniszczenie, nāśana – zniszczenie, usunięcie); |
niyamya → niyatya (wysiliwszy się);
prajahi hy enaṃ → prajahī hy enaṃ;
Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki
A zatem:
|
|
yata evaṃ — |
O byku wśród Bharatów, dlatego na początku powściągnij zmysły
i zabij tego grzesznika, niszczącego wiedzę i mądrość.
|
|
tasmāt tvam indriyāṇy ādau niyamya bharatarṣabha |
pāpmānaṃ prajahi hy enaṃ jñāna-vijñāna-nāśanam ||3.41||
|
Dlatego na początku, czyli najpierw, powściągnij – poddaj kontroli, zmysły, o byku wśród Bharatów, i zabij, czyli porzuć, tego grzesznika – żądzę skłaniającą do grzechu, naturalnego wroga niszczącego wiedzę i mądrość.
|
|
tasmāt tvam indriyāṇy ādau pūrvam eva niyamya vaśīkṛtya bharatarṣabha pāpmānaṃ pāpācāraṃ kāmaṃ prajahi hi parityaja enaṃ prakṛtaṃ vairiṇaṃ jñāna-vijñāna-nāśanaṃ | |
Wiedzę (jñāna) dotyczącą jaźni i innych [zagadnień] można osiągnąć z pism i od nauczycieli. Mądrość (vijñāna), ze względu na jej wyższość, jest jej doświadczeniem. Obie – wiedza i mądrość – są przyczyną pomyślności. Ich niszczyciela, czyli przyczynę zaniku, usuń, z siebie wyrzuć. Oto znaczenie.
|
|
jñānaṃ śāstrata ācāryataś cātmādīnām avabodhaḥ | vijñānaṃ viśeṣatas tad-anubhavas tayor jñāna-vijñānayoḥ śreyaḥ-prāpti-hetvor nāśanaṃ nāśa-karaṃ prajahihi ātmanaḥ parityajety arthaḥ ||3.41|| |
yasmāt sarvendriyavyāpāroparatirūpe jñānayoge pravṛttasyāyaṃ kāmarūpaḥ śatruḥ viṣayābhimukhyakaraṇena ātmani vaimukhyaṃ karoti, tasmāt prakṛtisaṃsṛṣṭatayendriyavyāpārapravaṇastvam ādau mokṣopāyārambhasamaya eva, indriyavyāpārarūpe karmayoge indriyāṇi niyamya, enaṃ jñānavijñānanāśanam ātmasvarūpaviṣayasya jñānasya tadvivekaviṣayasya ca nāśanaṃ pāpmānaṃ kāmarūpaṃ vairiṇaṃ prajahi nāśaya
yasmād evaṃ tasmād iti | tasmād ādau vimohāt pūrvam evendriyāṇi mano buddhiṃ ca niyamya pāpmānaṃ pāpa-rūpam enaṃ kāmaṃ hi sphuṭaṃ prajahi ghātaya | yad vā prajahihi parityaja | jñānam ātma-viṣayaṃ | vijñānaṃ nididhyāsanajam | tam eva dhīro vijñāya prajñāṃ kurvīta iti śruteḥ
yasmād evam | yasmād indriyādhiṣṭhānaḥ kāmo dehinaṃ mohayati tasmāt tvam ādau mohanāt pūrvaṃ kāma-nirodhāt pūrvam iti vā | indriyāṇi śrotrādīni niyamya vaśīkṛtya | teṣu hi vaśīkṛteṣu mano-buddhyor api vaśīkaraṇaṃ sidhyati saṅkalpādhyavasāyayor bāhyendriya-pravṛtti-dvāraivānartha-hetutvāt | ata indriyāṇi mano buddhir iti pūrvaṃ pṛthaṅ-nirdiśyāpīhendriyāṇīty etāvad uktam | indriyatvena tayor api saṅgraho vā | he bharatarṣabha mahā-vaṃśa-prabhūtatvena samartho 'si | pāpmānaṃ sarva-pāpa-mūla-bhūtam enaṃ kāmaṃ vairiṇaṃ prajahihi parityaja hi sphuṭaṃ prajahi prakarṣeṇa mārayeti vā | jahi śatrum ity upasaṃhārāc ca | jñānaṃ śāstrācāryopadeśa-jaṃ parokṣaṃ vijñānam aparokṣaṃ tat-phalaṃ tayor jñāna-vijñānayoḥ śreyaḥ-prāpti-hetvor nāśanam
vairiṇaḥ khalv āśraye jite sati vairī jīyata iti nītir ataḥ kāmasyāśrayeṣv indriyādiṣu yathottaraṃ durjayatvādhikyam | ataḥ prathama-prāptānīndriyāṇi durjayāny apy uttarāpekṣayā sujayāni | prathamaṃ te jīyantām ity āha tasmād iti | indriyāṇi niyamyena yadyapi para-strī-para-dravyādy-apaharaṇe durnivāraṃ mano gacchaty eva | tad api tatra tatra netra-śrotra-kara-caraṇādīndriya-vyāpāra-stha-gaṇanād indriyāṇi na gamayety arthaḥ | pāpmānam atyugraṃ kāmaṃ jahītīndriya-vyāpārastha-gaṇanam atikālena mano 'pi kāmād vicyutaṃ bhavatīti bhāvaḥ
yasmād ayaṃ kāma-rūpo vairī nikhilendriya-vyāpāra-virati-rūpāyātma-jñānāyodyatasya viṣaya-rasa-pravaṇair indriyair jñānam āvṛṇoti tasmāt prakṛti-sṛṣṭa-dehādimāṃs tvam ādāv ātma-jñānodayāyārambha-kāla evendriyāṇi sarvāṇi tad-vyāpāra-rūpe niṣkāme karma-yoge niyamya pravaṇāni kṛtvā enaṃ pāpmānaṃ kāmaṃ śatruṃ prajahi vināśaya | hi yasmāj jñānasya śāstrīyasya dehādi-viviktātma-viṣayakasya vijñānasya ca tādṛg-ātmānubhavasya nāśanam āvarakam
Dlatego, przedewszystkim, powściągnij zmysły, Bharato-buhaju, a później wypleń to zło, które niszczy wiedzę i poznanie.
Dlatego więc, doskonały synu Bharaty, okiełznaj swoje zmysły od samego początku i zniszcz tę grzesznicę, która odbiera wiedzę i sąd.
więc najpierw zmysły opanuj, o najlepszy z Bharatów, a potem zniwecz tego twórcę grzechu, wroga wszelkiej mądrości i wiedzy.
Najpierw więc powściągnij twe zmysły,
najdzielniejszy z Bharatów,
odtrąć [przez to] wroga
niosącego zgubę poznaniu i doświadczeniu prawdy.
Dlatego panuj nad swymi zmysłami od początku, o Najlepszy z ludzi,
I zło pokonaj, które niszczy wszelką mądrość i pojmowanie.
Wpierw zatem zmysły powściągnij, najznakomitszy z Bharatów,
I zabij tego złoczyńcę, co niszczy wiedzę i ogląd!
Dlatego, nie czekając, panuj nad zmysłami,
By zgładzić móc w zalążku to zło wszechniszczące,
Co wrogiem jest największym wiedzy i mądrości.
Więc ty, turze wśród Bharatów, zmysły najpierw powściągnąwszy,
Zniszcz grzesznika właśnie tego, zgubę wiedzy i poznania.
Pierwej zmysły okiełznawszy,
o ty, byku wśród Bharatów,
grzesznika owego zabij,
zgubę wiedzy i mądrości.