BhG 3.29

analiza gramatyczna

prakṛteḥ	–	prakṛti 6i.1 f. – natury, podstawy, praprzyczyny, przejawionego świata (od: pra- √ kṛ – stwarzać);
guṇa-saṃmūḍhāḥ	–	guṇa-saṃmūḍhāḥ 1i.3 m. ; TP : guṇaiḥ saṃmūḍhā iti – omroczeni przez guny (od: √ grah – chwytać, guṇa – cecha, zaleta, sznur; sam- √ muh – mylić się, być skonsternowanym, omroczonym, ogłupiałym, PP saṃmūḍha – omroczony);
sajjante	–	√ sañj (zajmować się, przylegać) Praes. Ā 1c.3 – lgną, są przywiązani;
guṇa-karmasu	–	guṇa-karma 7i.3 m. ; TP : guṇānāṃ karmasu iti – do czynów gun (od: √ grah – chwytać, guṇa – cecha, zaleta, sznur; √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki);
tān	–	tat sn. 2i.3 m. – tych;
akṛtsna-vidaḥ	–	akṛtsna-vit 2i.3 m. ; ye ‘kṛtsnaṃ viduḥ tān – tych, którzy znają niekompletne (od: kṛtsna – cały, kompletny; √ vid – wiedzieć, rozumieć, -vit – na końcu wyrazów: znający, znawca);
mandān	–	manda 2i.3 m. – powolnych, leniwych, tępych (od: √ mand – ociągać się, stać, przerywać lub √ mand – być radosnym, pijanym);
kṛtsna-vit	–	kṛtsna-vit 1i.1 m. ; yaḥ kṛtsnaṃ vetti saḥ – ten, który zna całość (od: kṛtsna – cały, kompletny; √ vid – wiedzieć, rozumieć, -vit – na końcu wyrazów: znający, znawca);
na	–	av. – nie;
vicālayet	–	vi- √ cal (ruszać, trząść) Pot. caus. P 1c.1 – oby sprawiał poruszenie, zaniepokojenie;

warianty tekstu

sajjante → majjaṃte / sajjaṃti / sajyaṃte (toną / ruszają się / przylegają);

Rāmānuja

akṛtsnavidaḥ svātmadarśanāya pravṛttāḥ prakṛtisaṃsṛṣṭatayā prakṛter guṇair yathāvasthitātmani saṃmūḍhāḥ guṇakarmasu kriyāsv eva sajjante, na tadviviktātmasvarūpe / atas te jñānayogāya na prabhavantīti karmayoga eva teṣām adhikāraḥ / evaṃbhūtāṃs tān mandān akṛtsnavidaḥ kṛtsnavit svayaṃ jñānayogāvasthānena na vicālayet / te kila mandāḥ śreṣṭhajanācārānuvartinaḥ karmayogād utthitam enaṃ dṛṣṭvā karmayogāt pracalitamanaso bhaveyuḥ / ataḥ śreṣṭhaḥ svayam api karmayoge tiṣṭhan ātmayāthātmyajñānenātmano 'kartṛtvam anusandhānaḥ, karmayoga evātmāvalokane nirapekṣasādhanam iti darśayitvā tān akṛtsnavido joṣayed ityarthaḥ / jñānayogādhikāriṇo 'pi jñānayogād asyaiva jyāyastvaṃ pūrvam evoktam / ato vyapadeśyo lokasaṃgrahāyaitam eva kuryāt

Śrīdhara

na buddhi-bhedam ity upasaṃharati prakṛter iti | ye prakṛter guṇaiḥ sattvādibhiḥ saṃmūḍhāḥ santaḥ guṇeṣv indriyeṣu tat-karmasu ca sajjante | tān akṛtsna-vido mandān manda-matīn kṛtsna-vit sarvajño na vicālayet

Madhusūdana

tad evaṃ vidvad-aviduṣoḥ karmānuṣṭhāna-sāmyena vidvān aviduṣo buddhi-bhedaṃ na kuryād ity uktam upasaṃharati | prakṛteḥ pūrvoktāyā māyāyā guṇaiḥ kāryatayā dharmair dehādibhir vikāraiḥ samyaṅ mūḍhāḥ svarūpāsphuraṇena tān evātmatvena manyamānās teṣām eva guṇānāṃ dehendriyāntaḥ-karaṇānāṃ karmasu vyāpāreṣu sajjante saktiṃ vayaṃ kurmas tat-phalāyeti dṛḍhatarām ātmīya-buddhiṃ kurvanti ye tān karma-saṅgino 'kṛtsna-vido 'nātmābhimānino madnān aśuddha-cittatvena jñā̆nādhikāram aprāptān kṛtsna-vit paripūrṇātmavit svayaṃ na vicālayet karma-śraddhāto na pracyāvayed ity arthaḥ | ye tv amandāḥ śuddhāntaḥ-karaṇās te svayam eva vivekodayena vicalanti jñānādhikāraṃ prāptā ity abhiprāyaḥ |

kṛtsnākṛtsna-śabdāv ātmānātma-paratayā śruty-arthānusāreṇa vārtika-kṛdbhir vyākhyātau –

sad evety ādi-vākyebhyaḥ kṛtsnaṃ vastu yato 'dvayam |
sambhavas tad-viruddhasya kuto 'kṛtsnasya vastunaḥ ||
yasmin dṛṣṭe 'py adṛṣṭo 'rthaḥ sa tad anyaś ca śiṣyate |
tathādṛṣṭe 'pi dṛṣṭaḥ syād akṛtsnas tādṛg ucyate || iti |

anātmanaḥ sāvayavatvād aneka-dharmavattāc ca kenacid dharmeṇa kenacid avayavena vā viśiṣṭe tasminn ekasmin ghaṭādau jñāte 'pi dharmāntareṇa avayavāntareṇa vā viśiṣṭaḥ sa evājñāto 'vaśiṣyate | tad anyaś ca paṭādir ajñāto ’ vaśiṣyata eva | tathā tasmin ghaṭādāv ajñāte 'pi paṭādir jñātaḥ syād iti taj-jñāne 'pi tasyānyasya cājñānāt tad-ajñāne æpy anya-jñānāc ca so 'kṛtsna ucyate | kṛtsnas tv advaya ātmaiva taj-jñāne kasyacid avaśeṣasyābhāvād iti śloka-dvayārthaḥ

Viśvanātha

nanu yadi jīvā guṇebhyo guṇa-kāryebhyaś ca pṛthag-bhūtās tad-asambandhās tarhi kathaṃ te viṣayeṣu sajjanto dṛśyante ? tatrāha prakṛter guṇa-saṃmūḍhās tad-āveśāt prāpta-saṃmohā yathā bhūtāviṣṭo manuṣya ātmānaṃ bhūtam eva manyate, tathaiva prakṛti-guṇāviṣṭā jīvāḥ svān guṇān eva manyante | tato guṇa-karmasu guṇa-kāryeṣu viṣayeṣu sajjante | tān akṛtsna-vido manda-matīn kṛtsna-vit sarvajño na vicālayet | tvaṃ guṇebhyaḥ pṛthag-bhūto jīvo na tu guṇaḥ iti vicāraṃ prāpayituṃ na yatate, kintu guṇāveśa-nivartakaṃ niṣkāma-karmaiva kārayet | na hi bhūtāviṣṭo manuṣyaḥ na tvaṃ bhūtaḥ kintu manuṣya eva iti śata-kṛtve 'py upadeśena na svāsthyam āpadyate, kintu tan-nivartakauṣudha-maṇi-mantrādi-prayogenaiveti bhāvaḥ

Baladeva

na buddhi-bhedaṃ janayed ity etad upasaṃharati prakṛter iti | prakṛter guṇena tat-kāryeṇāhaṅkāreṇa mūḍhā bhūtāveśa-nyāyena dehādikam evātmānaṃ manyamānā janā guṇānāṃ dehendriyāṇāṃ karmasu vyāpāreṣu sajjante | tān akṛtsna-vido 'lpa-jñān mandān ātma-tattva-grahaṇālasān kṛtsna-vit pūrṇātma-jñāno na vicālayet guṇa-karmānyo viśuddha-caitanyānandas tvam iti tattvaṃ grāhayituṃ necchet, kintu tad-rucim anusṛtya vaidika-karmāṇi śreṇyākramād ātma-tattva-pravaṇaṃ cikīrsed iti bhāvaḥ

Olszewski

Ci, których poruszają przymioty naturalne (guny), rzeczy, przywiązują się do czynów, z nich wypływających. To są umysły półświadome, które nie znają ogółu zjawisk. Ten, kto go zna, ulec im nie może.

Dynowska

Ludzie nierozumni, złudzeni tych energii grą, są z ich działaniem związani; lecz mędrzec, który prawdę zna, niechaj ich pojęć nie mąci.

Sachse

Ludzie, których zwiodły guny zrodzone z materii,
wiążą się z tym, co guny te zdolne są sprawić.
Tych to, nie znających całej [prawdy],
nieprzebudzonych,
niechże nie wzbudza ten, kto zna [ją] całą!

Kudelska

Ci, którzy zwiedzeni są działaniem cech przynależnych naturze, usidleni są w ich pracę,
Lecz mędrzec niech ich umysłów nie mąci, bo choć prawdy nie poznali, to do czynu lgną.

Rucińska

Zwiedzieni gunami Złudy z czynami tych guń się wiążą!
Tępych, znających niepełne, niech świadom Pełni nie chwieje!

Szuwalska

Jednak ci, których zwiodły żywioły natury,
Pracują w przywiązaniu, pozbawieni wiedzy.
Nie należy ich jednak siłą uświadamiać.

Byrski

Omamieni przez natury trzy przymioty, do działania
Lgną przymiotów – takich głupców, co nie mają całej wiedzy,
Nie powinni bulwersować ci, co wiedzę mają całą.

Babkiewicz

Przez te cechy ogłupieni
lgną do działań z cech powstałych.
Otępiałych, coś wiedzących,
niech nie trapi, kto zna całość.