BhG 3.26

analiza syntaktyczna

ajñānām (niemądrych) karma-saṅginām (lgnących do czynu) buddhi-bhedam (rozszczepienia roztropności) na janayet (niech nie powoduje powstania).
vidvān (mądry) yuktaḥ (zaprzężony) samācaran (działający) sarva-karmāṇi (do wszystkich czynów) [ajñān] (niemądrych) joṣayet (niech sprawia upodobanie).

analiza gramatyczna

na	–	av. – nie;
buddhi-bhedam	–	buddhi-bheda 2i.1 m. ; TP : buddhyāḥ bhedam iti – rozszczepienia roztropności (od: √ budh – budzić, rozumieć, percepować, buddhi – roztropność, rozum, myśl, rozsądek, intelekt, percepcja, poznanie, idea, pogląd; √ bhid – rozdzielać, bheda – rozdzielenie, rozszczepienie, podział, różnica);
janayet	–	√ jan (rodzić) Pot. caus. P 1c.1 – niech powoduje powstanie;
ajñānām	–	a-jña 6i.3 m. – niewiedzących, głupich (od: √ jñā – wiedzieć);
karma-saṅginām	–	karma-saṅgin 6i.3 m. ; TP : karmaṇi saṅginām iti – lgnących do czynu (od: √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki; sam- √ gam – schodzić się lub √ sañj – lgnąć, sklejać, kurczowo trzymać, przywiązywać się, wchodzić w kontakt, saṅga – lgnięcie, zejście się, związek, towarzystwo, nadzieje, pragnienia, przywiązania, saṅgin – lgnący, przywiązany);
joṣayet	–	√ juṣ (być zadowolonym, lubić) Pot. caus. P 1c.1 – niech sprawia upodobanie;
sarva-karmāṇi	–	sarva-karman 2i.3 n. ; TP : sarvāṇi karmāṇi iti – wszystkie czyny (od: sarva – wszystko; √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki);
vidvān	–	vidvas 1i.1 m. – wiedzący, mądry, uczony;
yuktaḥ	–	yukta ( √ yuj – zaprzęgać, łączyć) PP 1i.1 m. – połączony, zaprzęgnięty, zajęty, właściwy, odpowiedni;
samācaran	–	samācarant (sam-ā- √ car – działać, wykonywać) PPr 1i.1 m. – działający;

warianty tekstu

joṣayet → yojayet (niech sprawi zaprzęgnięcie);
yuktaḥ → muktaḥ (wyzwolony);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Pragnący dobra świata są zmuszeni do działania, a nie ja, znawca jaźni, czy inni, którzy uwolnili się od [działania dla] dobra świata. Dlatego takiemu znawcy jaźni radzi się:		evaṃ loka-saṃgrahaṃ cikīrṣer na mamātma-vidaḥ kartavyam asti anyasya vā loka-saṃgrahaṃ muktvā | tatas tasya ātma-vidaḥ idam upadiśyate —
Niech nie powoduje rozszczepienia rozumu niemądrych i lgnących do czynu. Mądry, zaprzężony i aktywny, niech pobudza upodobanie do wszelkich czynów.		na buddhi-bhedaṃ janayed ajñānāṃ karma-saṅginām | joṣayet sarva-karmāṇi vidvān yuktaḥ samācaran ||3.26||
Rozszczepienie rozumu, to jego zniszczenie lub poruszenie będące przekonaniem: „powinienem zdobyć i spożyć owoc czynu”. Niech jego nie powoduje, nie sprawia powstania, u niemądrego – niezdolnego do rozróżnienia, i lgnącego do czynu czy mającego towarzystwo lgnących do czynu.		buddheḥ bhedo buddhi-bhedo mayā idaṃ kartavyaṃ bhoktavyaṃ cāsya karmaṇaḥ phalam iti niścaya-rūpāyā buddher bhedanaṃ cālanaṃ buddhi-bhedas taṃ na janayen notpādayed ajñānām avivekināṃ karma-saṅgināṃ karmaṇy āsaktānām āsaṅgavatām |
A co ma czynić? Mądry niech pobudza, czyli sprawia, upodobanie do wszelkich czynów, osobiście będąc zaprzężony, czyli zajęty, czynami nierozumnych.		kiṃ nu kuryāt? joṣayet kārayet sarva-karmāṇi vidvān svayaṃ tad evāviduṣāṃ karma yukto ’bhiyuktaḥ samācaran ||3.26||

Rāmānuja

avidvāṃsaḥ ātmany akṛtsnavidaḥ, karmaṇi saktāḥ karmaṇy avarjanīyasaṃbandhāḥ ātmany akṛtsnavittayā tadabhyāsarūpajñānayoge 'nadhikṛtāḥ karmayogādhikāriṇaḥ karmayogam eva yathā ātmadarśanāya kurvate, tathā ātmani kṛtsnavittayā karmaṇy asaktaḥ jñānayogādhikārayogyo 'pi vyapadeśyaḥ śiṣṭo lokarakṣārthaṃ svācāreṇa śiṣṭalokānāṃ dharmaniścayaṃ cikīrṣuḥ karmayogam eva kuryāt / ajñānām ātmany akṛtsnavittayā jñānayogopādānāśaktānāṃ mumukṣūṇāṃ karmasaṅginām anādikarmavāsanayā karmaṇy eva niyatatvena karmayogādhikāriṇāṃ karmayogād anyad ātmāvalokanasādhanam astīti na buddhibhedaṃ janayet / kiṃ tarhi? ātmani kṛtsnavittayā jñānayogaśakto 'pi pūrvoktarītyā, „karmayoga eva jñānayoganirapekṣaḥ ātmāvalokanasādhanam” iti buddhyā yuktaḥ karmaivācaran

sakalakarmasu akṛtsnavidāṃ prītiṃ janayet

Śrīdhara

nanu kṛpayā tattva-jñānam evopadeṣṭuṃ yuktam | nety āha na buddhi-bhedam iti ajñānām ataeva karma-saṅgināṃ karmāsaktānām akartātmeopadeśena buddher bhedam anyathātvaṃ na janayet | karmaṇaḥ sakāśād buddhi-vicālanaṃ na kuryāt | api tu joṣayet sevayet | ajñān karmāṇi kārayed ity arthaḥ | katham ? yukto 'vahito bhūtvā svayam ācaran san | buddhi-vicālane kṛte sati karmasu śraddhā-nivṛtter jñānasya cānutpattes tesām ubhaya-bhraṃśaḥ syād iti bhāvaḥ

Madhusūdana

nanu karmānuṣṭhānenaiva loka-saṃgrahaḥ kartavyo na tu tattva-jñānopadeśeneti ko hetur ata āha na buddhīti | ajñānām avivekināṃ kartṛtvābhimānena phalābhisandhinā ca karma-saṅgināṃ karmaṇy abhiniviṣṭānāṃ yā buddhir aham etat karma kariṣya etat-phalaṃ ca bhokṣya iti tasyā bhedaṃ vicālanam akartrātmopadeśena na kuryāt | kintu yukto 'vahitaḥ san vidvān loka-saṃgrahaṃ cikīrṣur avidvad-adhikārikāṇi sarva-karmaṇi samācaraṃs teṣāṃ śraddhām utpādya joṣayet prītyā sevayet | anadhikāriṇām upadeśena buddhi-vicālane kṛte karmasu śraddhā-nivṛttir jñānasya cānutpatter ubhaya-bhraṣṭatvaṃ syāt | tathā coktaṃ-

ajñasyārdha-prabuddhasya sarvaṃ brahmeti yo vadet |
mahā-niraya-jāleṣu sa tena viniyojitaḥ || iti

Viśvanātha

alaṃ karma-jaḍimnā | tvaṃ karma-sannyāsaṃ kṛtvā jñānābhyāsenāham iva kṛtārthībhavaiti buddhi-bhedaṃ na janayet karma-saṅginaṃ aśuddhāntaḥkaraṇatvena karmasv evāsaktimatām | kintu tvaṃ kṛtārthībhaviṣyan niṣkāma-karmaiva kru iti karmāṇy eva yojayet kārayet | atra karmāṇi samācaran svayam eva dṛṣṭāntībhavet |

nanu,
svayaṃ niḥśreyasaṃ vidvān na vakty ajñāya karma hi |
na rāti rogiṇo 'pathyaṃ vāñchato 'pi bhiṣaktamaḥ || [BhP 6.9.5]

ity ajita-vākyenaitad virudhyate | satyam | tat khalu bhakty-upadeṣṭṛka-viṣayam idaṃ tu jñānopadeṣṭṛka-viṣayam ity avirodhaḥ | jñānasyāntaḥkaraṇa-śuddhy-adhīnatvāt | tac chuddhes tu niṣkāma-karmādhīnatvāt, bhaktes tu svataḥ prābalyād antaḥkaraṇa-śuddhi-paryantānapekṣatvāt | yadi bhaktau śraddhām utpādayituṃ śaknuyāt, tadā karmiṇāṃ buddhi-bhedam api janayet, bhaktau śraddhāvatāṃ karmānadhikārāt –

tāvat karmāṇi kurvīta na nirvidyeta yāvatā |
mat-kathā-śravaṇādau vā śraddhā yāvan na jāyate || [BhP 11.20.9] iti |

dharmān santyajya yaḥ sarvān māṃ bhajet sa tu sattamaḥ [BhP 11.11.32]iti,

sarva-dharmān parityajya mām ekaṃ śaraṇaṃ vraja [Gītā 18.66] iti,

tyaktvā sva-dharmaṃ caraṇāmbujaṃ harer
bhajann apakvo |tha patet tato yadi [BhP 1.5.17]

ity-ādi-vacanebhya iti vivecanīyam

Baladeva

kiṃ ca loka-hitecchur jñānī sāvahitaḥ syād ity āha na buddhīti | vidvān pariniṣṭhito 'pi karma-saṅgināṃ karma-śraddhā-jāḍya-bhājām ajñānāṃ buddhi-bhedaṃ na janayet | kiṃ karmab hir aham iva jñānenaiva kṛtārtho bhaveti karma-niṣṭhātas tad-buddhiṃ nāpanayed ity arthaḥ | kintu svayaṃ karmasu yuktaḥ sāvadhānas tāni samyak sarvāṅgopasaṃhāreṇācaran sarvāṇi vihitāni karmāṇi yoṣayet prītyā sevayet ajñān karmāṇi kārayed ity arthaḥ | buddhi-bhede sati karmasu śraddhā-nivṛtte jñānasya cānudayād ubhaya-vibhraṣṭās te syur iti bhāvaḥ |

svayaṃ niḥśreyasaṃ vidvān na vakty ajñāya karma hi |
na rāti rogiṇo 'pathyaṃ vāñchato 'pi bhiṣaktamaḥ || [BhP 6.9.5]

ity ajitoktis tu karma-saṅgītara-paratayā neyā

Michalski

Mędrzec nie wywoła rozłamu w umysłach ludzi nie wiedzących, przywiązanych do swego działania; na wszystkie ich czyny patrzy życzliwie i sam, oddany – działa.

Olszewski

Niech nie wywołuje podziału zdań między nieświadomymi, przywiązanymi do swoich czynów, lecz niechaj, wziąwszy się do dzieła wraz z nimi, wzbudzi w nich zamiłowanie do ich pracy.

Dynowska

Niech jednak nie mąci pojmowania nierozumnych, z namiętności pracujących ludzi, raczej sam działając w niewzruszonej ze Mną harmonii, niech mi trud każdy pociągającym stara się uczynić.

Sachse

Niech jednak nie wywołuje zamętu
w umysłach ludzi nieświadomych prawdy,
przywiązanych do swoich uczynków!
Niech ze zrozumieniem patrzy na wszystkie uczynki
ten, kto znając prawdę działa w myśl jogi.

Kudelska

Niech jednak mędrzec nie wpływa na świadomość ludzi zwykłych, namiętnie
pracę swą czyniących,
Lecz niech mnie oddany powinności swe wypełnia.

Rucińska

Niech niewiedzącym i czynem związanym myśli nie mąci,
Niech wspiera wszystkie ich czyny, mądry, skupiony w działaniu!

Szuwalska

Nie powinien też niszczyć przywiązania głupców,
Lecz skupić się na własnych praktykach duchowych.

Byrski

Niech rozterki nie przysparza głupcom do działania lgnącym.
Niech zachęca do dzieł wszelkich mąż uczony, wyćwiczony,
Jednako postępujący.

Babkiewicz

Mądry, czynny, zaprzężony,
niech nie mąci wszak rozumu
niewiedzącym, czyn lubiącym,
lecz ich skłonność do dzieł budzi.