yas tv ātma-ratir eva syād ātma-tṛptaś ca mānavaḥ
ātmany eva ca saṃtuṣṭas tasya kāryaṃ na vidyate
yaḥ (który) tu (ale) mānavaḥ (człowiek) ātma-ratiḥ eva (ten, którego rozkosz jest w jaźni jedynie), ātma-tṛptaḥ ca (i w jaźni usatysfakcjonowany), ātmani eva ca (i w jaźni jedynie) santuṣṭaḥ (w pełni uradowany) syād (byłby),
tasya (jego) kāryaṃ (obowiązek) na vidyate (nie istnieje).
yaḥ | – | yat sn. 1i.1 m. – kto; |
tu | – | av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i; |
ātma-ratiḥ | – | ātma-rati 1i.1 m. ; BV : yasyātmani ratir asti saḥ – ten, czyja rozkosz jest w jaźni (od: ātman – jaźń; √ ram – radować się, bawić, rati – przyjemność, rozkosz – często seksualna); |
eva | – | av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie; |
syāt | – | √ as (być) Pot. P 1c.1 – byłby; |
ātma-tṛptaḥ | – | ātma-tṛpta 1i.1 m. ; TP : ātmanā / ātmani tṛpta iti – dzięki jaźni / w jaźni zadowolony (od: ātman – jaźń; √ tṛp – być zadowolonym, PP tṛpta – zadowolony, usatysfakcjonowany); |
ca | – | av. – i; |
mānavaḥ | – | mānava 1i.1 m. – człowiek (od: √ man – myśleć, manu – człowiek); |
ātmani | – | ātman 7i.1 m. – w jaźni, w sobie; |
eva | – | av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie; |
ca | – | av. – i; |
saṃtuṣṭaḥ | – | saṃtuṣṭa (sam- √ tuṣ – radować się) PP 1i.1 m. – uradowany, zadowolony w pełni; |
tasya | – | tat sn. 6i.1 m. – jego; |
kāryam | – | kārya ( √ kṛ – robić) PFx 1i.1 n. – do zrobienia, praca, obowiązek szczególnie religijny; |
na | – | av. – nie; |
vidyate | – | √ vid (być, istnieć) Praes. Ā 1c.1 – jest; |
yas tv ātma-ratir → yaścātma-ratir (a kto znajdujący rozkosz w jaźni);
ātmany eva ca → ātmanaiva ca (i dzięki jaźni jedynie);
Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki
Jeśli tak jest, to czy wprawiony w ruch cykl (BhG 3.16) ma być wspierany przez wszystkich, czy też jedynie przez tego, kto nie zna jaźni i kto nie uzyskał stałości w jodze wiedzy dostępnej znającym jaźń sankhjaikom, a osiąganej dzięki środkowi jakim jest wcześniej opisana joga czynu? Przewidując takie pytanie Ardźuny, [odpowiada] sam lub na mocy rozważonego w pismach znaczenia, [jak w poniższym fragmencie]: |
evaṃ sthite kim evaṃ pravartitaṃ caktraṃ (BhG 3.16) sarveṇānuvartanīyaṃ āho-svit pūrvokta-karma-yogānuṣṭhānopāya-prāpyām anātma-vidā jñāna-yogenaiva niṣṭhām ātma-vidbhiḥ sāṃkhyair anuṣṭheyām aprāptenaiva? ity evam artham arjunasya praśnam āśaṅkaya svayam eva vā śāstrārthasya viveka-pratipatty-artham | |
„Świętobliwy bramin, który odrzucił fałszywą wiedzę, ową jaźń poznał i dzięki odrzuceniu fałszywej wiedzy, oraz dzięki wypełnianiu wszelkimi sposobami [praktyk], porzuca pragnienia jak posiadania synów i zostaje ascetą angażującym się jedynie, by utrzymać ciało. Ci [którzy tak czynią] nie mają innych obowiązków poza rozważaniem wiedzy o jaźni” (Bṛh-up 3.5.1 – wersja znacznie różniąca się od współcześnie zaświadczonego tekstu, bądź jego parafraza). |
etaṃ vai tam ātmānaṃ viditvā nivṛtta-mithyā-jñānāḥ santo brāhmaṇā mithyā-jñānavadbhyo ’vaśyaṃ kartavyebhyaḥ putraiṣaṇādibhyo vyutthāyātha bhikṣā-caryaṃ śarīra-sthiti-mātra-prayuktaṃ caranti | na teṣām ātma-jñāna-niṣṭhā-vyatirekeṇānyat kāryam asti (Bṛh-up 3.5.1) | |
Bóg, pragnąc przedstawić w księdze Gity takie właśnie znaczenie Objawienia, oznajmia: |
ity evaṃ śruty-artham iha gītā-śāstre pratipipādayiṣitam āviṣkurvann āha bhagavān – | |
Ale człowiek, który jedynie w jaźni rozkosz znajduje, w jaźni jest zadowolony |
yas tv ātma-ratir eva syād ātma-tṛptaś ca mānavaḥ | |
|
Ale ten, sankhjaik, stały w wiedzy o jaźni, kto w jaźni rozkosz znajduje – raduje się jedynie w sobie, a nie [raduje się] przedmiotami, kto w jaźni jest zadowolony – kogo zadawala jedynie jaźń, a nie smaki płynące z jadła i innych [doznań], ten człowiek, czyli wyrzeczeniec jedynie w jaźni się raduje. |
yas tu sāṃkhya ātma-jñāna-niṣṭha ātma-ratiḥ ātmany eva ratir na viṣayeṣu yasya sa ātma-ratir eva syād bhaved ātma-tṛptaś cātmanaiva tṛpto nānna-rasādinā sa mānavo manuṣyaḥ saṃnyāsī ātmany eva ca santuṣṭaḥ | | |
Radość większości [osób] płynie z zewnętrznych przedmiotów, gdy się je zignoruje, w sobie się raduje, wówczas całkowicie wyzbywa się namiętności. Kto jest takim znawcą jaźni, dla niego nie ma obowiązku – nie ma powinności. Oto znaczenie. |
santoṣo hi bāhyārtha-lābhe sarvasya bhavati, tam anapekṣya ātmany eva ca santuṣṭaḥ sarvato vīta-tṛṣṇa ity etat | ya īdṛśaḥ ātma-vit tasya kāryaṃ karaṇīyaṃ na vidyate nāstīty arthaḥ ||3.17|| |
Ten zaś człek, co w sobie rady,
w sobie ukontentowany
i szczęśliwy tylko w sobie,
ten nic nie ma do zrobienia.