BhG 3.15

analiza syntaktyczna

karma (czyn) brahmodbhavam (powstały z brahmana / z Wedy) viddhi (znaj),
brahma (brahmana) akṣara-samudbhavam (powstałego z niezniszczalnego / z sylaby) [vidhi] (znaj).
tasmāt (dlatego) sarva-gatam (znajdujący się wszędzie) brahma (brahman) nityam (zawsze) yajñe (w ofierze) pratiṣṭhitam (stabilny) [asti] (jest).

analiza gramatyczna

karma	–	karman 2i.1 n. – czyn, działanie i jego skutki (od: √ kṛ – robić);
brahmodbhavam	–	brahma-udbhava 2i.1 n. ; yasya brahmaṇa udbhavam asti tat – to, czyje powstanie jest z brahmana (od: √ bṛh – zwiększać, brahman – duch, Weda; ud- √ bhū – powstawać, wyłaniać się, udbhava – wyłonienie się, powstanie);
viddhi	–	√ vid (wiedzieć) Imperat. P 2c.1 – wiedz, znaj;
brahma	–	brahman 2i.1 n. – ducha, Wedę (od: √ bṛh – zwiększać);
akṣara-samudbhavam	–	a-kṣara-samudbhava 2i.1 m. ; BV : yasya akṣarāt samudbhavam asti tat – to, czego powstanie jest z niezniszczalnego / z sylaby (od: √ kṣar – zmniejszać się, znikać, a-kṣara – niezniszczalny, głoska; sam-ud- √ bhū – powstawać, wyłaniać się, samudbhava – wyłonienie się, powstanie);
tasmāt	–	av. – dlatego (od: tat sn. 5i.1 m. – z tego);
sarva-gatam	–	sarva-gata 1i.1 n. ; TP : sarvatra gata iti – znajdujący się wszędzie (od: sarva – wszystko; √ gam – iść, PP gata – poszły);
brahma	–	brahman 1i.1 n. – duch, Weda (od: √ bṛh – zwiększać);
nityam	–	av. – zawsze, ciągle (od: nitya – wrodzony, wieczny);
yajñe	–	yajña 7i.1 m. – w ofierze, w czczeniu (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić);
pratiṣṭhitam	–	pratiṣṭhita (prati- √ sthā – stać stabilnie) PP 1i.1 f. – stały, stabilny, solidny;

warianty tekstu

karma brahmodbhavaṃ viddhi → brahma karmodbhavaṃ viddhi (znaj brahmana jako powstałego z czynu);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Skąd powstaje tak przedstawiony czyn? Odpowiada:		tac caivaṃ vidhaṃ karma kuto jātam ity āha –
Wiedz, że czyn powstaje z brahmana, a brahman powstaje z niepodzielnego. Dlatego wszechprzenikający brahman zawsze usytuowany jest w ofierze.		karma brahmodbhavaṃ viddhi brahmākṣara-samudbhavam | tasmāt sarva-gataṃ brahma nityaṃ yajñe pratiṣṭhitam ||3.15||
Wiedz, czyli dowiedz się, że czyn powstaje z brahmana. Brahman to Weda, która jest przyczyną powstania, zamanifestowania się czynu.		karma brahmodbhavam | brahma vedaḥ | sa udbhavaḥ kāraṇaṃ prakāśako yasya tat karma brahmodbhavaṃ viddhi vijānīhi |
Z kolei brahman nazywany Wedą powstaje z niepodzielnego. Niepodzielne to brahman, najwyższa jaźń – to z niej powstaje brahman, a brahman to Weda. Oto znaczenie.		brahma punaḥ vedākhyam akṣara-samudbhavam akṣaraṃ brahma paramātmā samudbhavo yasya tat akṣara-samudbhavam | brahma veda ity arthaḥ |
Ponieważ brahman powstaje bezpośrednio z najwyższej jaźni, z niepodzielnego, niczym wydech z człowieka, dlatego, ponieważ ukazuje wszelkie przedmioty, jest wszechprzenikający. Choć przenika wszystko, to zawsze, czyli wiecznie, usytuowany jest w ofierze – z powodu dominacji zasad ofiarnych.		yasmāt sākṣāt paramātmākhyād akṣarāt puruṣa-niḥśvāsavat samudbhūtaṃ brahma tasmāt sarvārtha-prakāśakatvāt sarva-gatam | sarva-gatam api sat nityaṃ sadā yajña-vidhi-pradhānatvāt yajñe pratiṣṭhitam ||3.15||

Rāmānuja

komentarz wspólny przy wersecie BhG 3.16

Śrīdhara

tathā karmeti | tac ca yajamānādi-vyāpāra-rūpaṃ karma brahmodbhavaṃ viddhi | brahma vedaḥ | tasmāt pravṛttaṃ jānīhi | asya mahato bhūtasya niḥśvasitam etad ṛg-vedo yajur-veaḥ sāma-vedo |thāṅgīrasaḥ iti śruteḥ | yata evam akṣarād eva yajña-pravṛtter atyantam abhipreto yajñaḥ, tasmāt sarva-gatam apy akṣaraṃ brahma nityaṃ sarvadā yajñe pratiṣṭhitam | yajñenopāya-bhūtena prāpyata iti yajñe pratiṣṭhitam ucyata iti | udyama-sthā sadā lakṣmīr itivat | yad vā, jagac-cakrasya mūlaṃ karma tasmāt sarva-gataṃ mantrārtha-vādaiḥ sarveṣu siddhārtha-pratipādakeṣu bhūtārthākhyānādiṣu gataṃ sthitam api vedākhyaṃ brahma sarvadā yajñe tātparya-rūpeṇa pratiṣṭhitam | ato yajñādi karma kartavyam ity arthaḥ

Madhusūdana

tac cāpūrvotpādakam | brahmodbhavaṃ brahma vedaḥ sa evodbhavaḥ pramāṇaṃ yasya tat tathā | veda-vihitam eva karmāpūrva-sādhanaṃ jānīhi | na tv anyat-pāṣaṇḍa-pratipāditam ity arthaḥ | nanu pāṣaṇḍa-śāstrāpekṣayā vedasya kiṃ vailakṣaṇyaṃ yato veda-pratipādita eva dharmo nānya ity ata āha brahma vedākhyam akṣara-samudbhavam akṣarāt paramātmano nirdoṣāt puruṣa-niḥśvāsa-nyāyenābuddhi-pūrvaṃ samudbhava āvirbhāvo yasya tad-akṣara-samudbhavam | tathā cāpauruṣeyatvena nirasta-samasta-doṣāśaṅkaṃ veda-vākyaṃ pramiti-janakam iti bhāvaḥ | tathā ca śrutiḥ — asya mahato bhūtasya niḥśvasitam etad ṛg-vedo yajur-veaḥ sāma-vedo 'thāṅgīrasa itihāsaḥ purāṇaṃ vidyā upaniṣadaḥ ślokāḥ sūtrāṇy anuvyākhānāni vyākhyānāny asyaivaitāni niḥśvasitāni [BAU 2.4.10] iti |

tasmāt sākṣāt paramātma-samudbhavatayā sarva-gataṃ sarva-prakāśakaṃ nityam avināśi ca brahma vedākhyaṃ yajñe dharmākhye 'tīndriye pratiṣṭhitaṃ tātparyeṇa | ataḥ pāṣaṇḍa-pratipāditopadharma-parityāgena veda-bodhita eva dharmo 'nuṣṭheya ity arthaḥ

Viśvanātha

tasya karmaṇo hetur brahma vedaḥ | vedokta-vidhi-vākya-śravaṇād eva yajñaṃ prati vyāpārotpattes tasya vedasya hetur akṣaraṃ brahma | brahmata eva vedotpatteḥ | tathā ca śrutiḥ – asya mahato bhūtasya niḥśvasitam etad ṛg-vedo yajur-veaḥ sāma-vedo |thāṅgīrasaḥ iti | tasmāt sarva-gataṃ brahma yajñe pratiṣṭhitam iti yajñena brahmāpi prāpyata iti bhāvaḥ | atra yadyapi kārya-kāraṇa-bhāvenānnādyā brahma-paryantāḥ padārtho uktās tad api teṣu madhye yajña eta vidheyatvena śāstreṇocyata iti | sa eva prastutaḥ –

agnau prāstāhutiḥ samyag ādityam upatiṣṭhate |
ādityāj jāyate vṛṣṭir vṛṣṭer annaṃ tataḥ prajāḥ || iti smṛteḥ

Baladeva

tac ca ṛtvig-ādi-vyāpāra-rūpa-karma-brahmodbhavaṃ viddhi | brahma-vedas tasmāt tat pravṛttiṃ jānīhīty arthaḥ | tac ca veda-rūpaṃ brahma akṣarāt pareśāt samudbhavaṃ prakaṭaṃ viddhi | asya mahato bhūtasya niḥśvasitam etad ṛg-vedo yajur-veaḥ sāma-vedo |thāṅgīrasaḥ ity ādi-śravaṇāt | yasmāt sva-sṛṣṭa-prajopajīvanāti-priyo yajñas tasmāt sarva-gataṃ nikhila-vyāpakam api brahma nityaṃ sarvadā yajñe pratiṣṭhitaṃ tenaiva tat prāpyata ity arthaḥ

Michalski

A wiedz, że czyn ma początek swój w Brahmanie, Brahman zaś powstał z Nieprzemijającego. Oto dlaczego wszystkoobejmujący Brahman jest obecny zawsze w ofierze.

Olszewski

Otóż wiedz, że Akt pochodzi od Brahmy i że Brahma pochodzi od Przedwiecznego. Dlatego więc Bóg, który przenika wsze rzeczy, jest zawsze obecny w Ofierze.

Dynowska

Wiedz, o Ardżuno, iż źródłem czynu wszelkiego jest Brahma, a Brahmy praźródłem – Niezmienny. Oto dlaczego wszechprzenikający Brahman jest w każdej obecny ofierze.

Sachse

Wiedz, że czyn pochodzi z brahmana,
brahman zaś pochodzi z akszary.
Stąd wszechobecny brahman
stale znajduje się w ofierze.

Kudelska

Wiedz, że czyn wszelki pochodzi od brahmana, a źródłem brahmana jest to, co niezmienne
Dlatego to brahman, który przenika wszystko, wiecznie tkwi w każdej ofierze.

Rucińska

Wiedz, że czyn powstał z Brahmana, a Brahman – z Niezniszczalnego.
Stąd Brahman wszechprzenikliwy i wieczny mieszka w ofierze.

Szuwalska

Wiedz, że czynu przyczyną jest Światłość najwyższa.
Światłość, która z wieczności emanuje, zawsze
Obecna jest w ofierze.

Byrski

Wiedz, że czyn ze Słowa zrodzon, Słowo zaś z Niezniszczalnego.
A więc Słowo wszechobecne wżdy w ofierze osadzone.

Babkiewicz

czyn z brahmana się wyłania,
brahman zaś z niezniszczalnego,
zatem brahman wszechobecny
spoczywa w ofierze wiecznie.