BhG 3.13

analiza syntaktyczna

yajña-siṣṭāśinaḥ (jedzący pozostałości ofiary) santaḥ (święci) sarva-kilbiṣaiḥ (od wszelkich grzechów) mucyante (są uwalniani),
ye tu (ale którzy) ātma-kāraṇāt (z własnej przyczyny) pacanti (gotują),
te (ci) pāpāḥ (grzesznicy) agham (grzech) bhuñjate (jedzą).

analiza gramatyczna

yajña-śiṣṭāśinaḥ	–	yajña-śiṣṭa-āśin 1i.3 m. ; TP : yajñasya śiṣṭāni āsina iti – ci, którzy jedzą pozostałości ofiary (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić, yajña – ofiara, czczenie, imię Wisznu; √ śiṣ – pozostawiać, PP śiṣṭa – pozostawione, porzucone, pozostałości; √ aś – jeść, cieszyć się, āśin – jedzący, cieszący się, -in, -min, -vin – sufiksy tworzące przymiotniki posesywne);
santaḥ	–	sant ( √ as – być) PPr 1i.3 m. – będący, prawdziwi, istniejący, święci;
mucyante	–	√ muc (wyzwalać, uwalniać) Praes. pass. 1c.3 – są uwalniani (od czego? – pass. wymaga instrumentalisu lub ablativusu);
sarva-kilbiṣaiḥ	–	sarva-kilbiṣa 3i.3 n. ; sarvair kilbiṣaiṛ iti – od wszystkich grzechów (od: sarva – wszystko; kilbiṣa – błąd, przewina, grzech, choroba);
bhuñjate	–	√ bhuj (jeść, cieszyć się)  Praes. Ā 1c.3 – jedzą;
te	–	tat sn. 1i.3 m. – oni;
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
agham	–	agha 2i.1 n. – zło, grzech, cierpienie;
pāpāḥ	–	pāpa 1i.3 m. – grzesznicy, nikczemnicy, niegodziwcy;
ye	–	yat sn. 1i.3 m. – którzy;
pacanti	–	√ pac (gotować, trawić) Praes. P 1c.3 – gotują, trawią;
ātma-kāraṇāt	–	ātma-kāraṇa 5i.1 n. ; TP : ātmanaḥ kāranāt iti – z własnego powodu (od: ātman – jaźń; √kṛ – robić, karaṇa – czyn, bezpośrednia przyczyna, instrument, pomocnik, kāraṇa – przyczyna, powód, motyw, zasada);

warianty tekstu

yajña-siṣṭāśinaḥ → yajña-siṣṭāśanaḥ (ci którzy mają jadło będące pozostałością ofiary);
sarva-kilbiṣaiḥ → te ‘pi kilbiṣaiḥ (oni nawet od grzechów);
bhuñjate te tv aghaṃ pāpā → te tv aghaṃ bhuṃjate pāpā (ale ci grzesznicy jedzą grzech);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Natomiast ci, którzy:		ye punaḥ –
Święci, którzy jedzą pozostałości ofiary, uwalniają się od wszelkich grzechów. Ale ci, którzy gotują dla siebie, ci grzesznicy jedzą grzech.”		yajña-śiṣṭāśinaḥ santo mucyante sarva-kilbiṣaiḥ | bhuñjate te tv aghaṃ pāpā ye pacanty ātma-kāraṇāt ||3.13||
Święci, którzy jedzą pozostałości ofiary – ci, którzy mają nawyk spożywania resztek jadła zwanych nektarem, po tym jak przeprowadzili ofiarę dla bogów i innych. Uwalniają się od wszelkich grzechów – wszelkich przewin, powstałych z pięciu rzeźni[1] począwszy od rozpalania ognia, zrodzonych z szaleństwa, przemocy i innych [grzesznych czynów].		deva-yajñādīn nirvartya tac-chiṣṭam aśanam amṛtākhyam aśituṃ śīlaṃ yeṣāṃ te yajña-śiṣṭāśinaḥ santo mucyante sarva-kilbiṣaiḥ sarva-pāpaiś culiy-ādi-pañca-sūnā-kṛtaiḥ pramāda-kṛta-hiṃsādi-janitaiś cānyaiḥ |
Ale egoiści jedzą tylko grzech – swoje własne przewiny, grzesznicy, którzy gotują – przeprowadzają czynności kulinarne, dla siebie – tylko z własnego powodu.		ye tv ātmam-bharayo bhuñjate te tv aghaṃ pāpaṃ svayam api pāpā ye pacanti pākaṃ nirvartayanti ātma-kāraṇāt ātma-hetoḥ ||3.13||
[1] Pięcioma „rzeźniami” (sūnā) w codziennym życiu są: ogień, naczynie na wodę, narzędzie tnące, narzędzia mlące i zmiotki.

Rāmānuja

tad eva vivṛṇoti

indrādyātmanāvasthitaparamapuruṣārādhanārthatayaiva dravyāṇy upādāya vipacya tair yathāvasthitaṃ paramapuruṣam ārādhya tacchiṣṭāśanena ye śarīrayātrāṃ kurvate, te tv anādikālopārjitaiḥ kilbiṣaiḥ ātmayāthātmyāvalokanavirodhibhiḥ sarvair mucyante / ye tu paramapuruṣeṇendrādyātmanā svārādhanāya dattāni ātmārthatyopādāya vipacyāśnanti, te pāpātmano 'gham eva bhuñjate / aghapariṇāmitvād agham ity ucyate / ātmāvalokanavimukhāḥ narakāyaiva pacante

Śrīdhara

ataś ca yajanta eva śreṣṭhāḥ | netara ity āha yajña-śiṣṭāśina iti | vaiśva-devādi-yajñāvaśiṣṭaṃ ye 'śnanti te pañcasūnākṛtaiḥ sarvaiḥ kilbiṣair mucyante | pañca-sūnāś ca smṛtāv uktāḥ –

kaṇḍanī peṣaṇī cullī udakumbhī ca mārjanī |
pañca-sūnā gṛhasthasya tābhiḥ svargaṃ na vindati || iti ||

ye ātmano bhojanārtham eva pacanti, na tu vaiśvadevādy-arthaṃ te pāpā durācārā agham eva bhuñjate

Madhusūdana

ye tu vaiśvadevādi-yajñāvaśiṣṭam amṛtaṃ ye 'śnanti te santaḥ śiṣṭā vedokta-kāritvena devādy-ṛṇāpākaraṇāt atas te mucyante sarvair vihitākaraṇa-nimittaiḥ pūrva-kṛtaiś ca pañca-sūnā-nimittaiḥ kilbiṣaiḥ | bhūta-bhāvi-pātakā-saṃsargiṇas te bhavantīty arthaḥ |

evam anvaye bhūta-bhāvi-pāpābhāvām uktvā vyatireke doṣam āha bhuñjate te vaiśvadevādy-akāriṇo 'ghaṃ pāpam eva | tu-śabdo 'vadhāraṇe | ye pāpāḥ pañca-sūnā-nimittaṃ pramāda-kṛta-hiṃsā-nimittaṃ ca kṛta-pāpāḥ santa ātma-kāraṇād eva pacanti na tu vaiśvadevādy-artham | tathā ca pāñca-sūnādi-kṛta-pāpe vidyamāna eva vaiśvadevādi-nitya-karmākaraṇa-nimittam aparaṃ pāpam āpnuvantīti bhuñjate te tv aghaṃ pāpā ity uktam | tathā ca smṛtiḥ –

kaṇḍanī peṣaṇī cullī udakumbhī ca mārjanī |
pañca-sūnā gṛhasthasya tābhiḥ svargaṃ na vindati ||iti |

pañca-sūnākṛtaṃ pāpaṃ pañca-yajñair vyapohati iti ca | śrutiś ca idam evāsya tat-sādhāraṇam annaṃ yad idam adyate | sa ya etad upāste na sa pāpnamo vyāvartate miśraṃ hy etat iti | mantra-varṇo 'pi –

mogham annaṃ vindate agra-cetāḥ
satyaṃ bravīmi vadha itsa tasya |
nāryamāṇaṃ puṣyati no sakhāyaṃ
kevalādho bhavati kevalādī ||iti |

idaṃ copalakṣaṇaṃ pañca-mahā-yajñānāṃ smārtānāṃ śrautānāṃ ca nitya-karmaṇām | adhikṛtena nityāni karmāṇy avaśyam anuṣṭheyānīti prajāpati-vacanārthaḥ

Viśvanātha

vaiśvadevādi-yajñāvaśiṣṭam annaṃ ye 'śnanti te pañca-sūnākṛtaiḥ sarvaiḥ pāpair mucyante | pañca-sūnāś ca smṛty-uktāḥ –

kaṇḍanī peṣaṇī cullī udakumbhī ca mārjanī |
pañca-sūnā gṛhasthasya tābhiḥ svargaṃ na vindati || iti

Baladeva

ye indrādy-aṅgatayāvasthitaṃ yajñaṃ sarveśvaraṃ viṣṇum abhyarcya tac-cheṣam aśnanti tena tad-deha-yātrāṃ sampādayanti te santaḥ sarveśvarasya yajña-puruṣasya bhaktāḥ sarva-kilbiṣair anādi-kāla-vivṛddhair ātmānubhava-pratibandhakair nikhilaiḥ pāpair vimucyante | te tu pāpāḥ pāpa-grastāḥ agham eva bhuñjate | ye tat-tad-devatāṅgatayāvasthitena yajña-puruṣeṇa svārcanāya dattaṃ vrīhy-ādy-ātma-kāraṇāt pacanti tad vipacyātma-poṣaṇaṃ kurvantīty arthaḥ | pakvasya vrīhy-āder agha-rūpeṇa pariṇāmād aghatvam uktam

Michalski

Ludzie cnotliwi, żywiący się resztkami ofiar, wolni są od wszelkich grzechów, ci zaś, którzy gotują tylko dla siebie, cnoty wyzbyci, żywią się własną zagubą.

Olszewski

Ci, którzy jedzą resztki Ofiary, są rozgrzeszeni ze wszystkich przewinień swoich, a winowajcy, którzy dla siebie tylko pożywienie gotują, grzechem się karmią.

Dynowska

Człowiek sprawiedliwy, który po złożeniu ofiar poświęconą spożywa strawę, uwolniony jest od grzechu; lecz ten, co lekceważy ofiarę i tylko dla siebie strawę gotuje, zaprawdę grzechem się żywi.

Sachse

Sprawiedliwi, żywiący się resztkami ofiar,
uwalniają się od wszelkiej zmazy.
A złoczyńcy
przygotowujący posiłki dla samych siebie
spożywają nieszczęście.

Kudelska

Ludzie dobrzy, którzy spożywają resztki ofiar, uwalniają się od wszelkiego grzechu,
A ci, którzy strawę tylko dla siebie gotują, grzechem strasznym się żywią.

Rucińska

Resztkami ofiar się żywiąc, dobrzy win wszystkich się zbędą,
Lecz grzeszni, co strawę warzą dla siebie – grzech spożywają!”.

Szuwalska

Uczciwi spożywają ofiar pozostałość,
Co uwalnia od grzechu, lecz ci, co dla siebie
Przyrządzają posiłki, grzechem swym się żywią’.

Byrski

Święci, którzy spożywają, co zostało po ofierze
Z wszelkich zmaz się uwalniają.
Ci, co warzą jeno sobie, ci grzesznicy złem się karmią.

Babkiewicz

Święci, co ofiarne resztki
jedzą, wolni są od winy.
Grzesznicy, co sobie ważą,
zło jedynie spożywają.