BhG 4.40

analiza syntaktyczna

ajñaḥ (niewiedzący) aśraddadhānaḥ ca (i niepokładający wiary) saṃśayātmā ca (i wątpiący) vinaśyati (ginie).
saṃśayātmanaḥ (wątpiącego) ayam lokaḥ (ten świat) na asti (nie jest),
paraḥ [ca] (i wyższy) [lokaḥ] (świat) na [asti] (nie jest),
sukham [ca](i szczęście) na [asti] (nie jest).

analiza gramatyczna

ajñaḥ	–	a-jña 1i.1 m. – niewiedzący, głupi (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć);
ca	–	av. – i;
aśraddadhānaḥ	–	a-śrad-dadhāna 1i.1 m. – nie pokładający wiary (od: śrat- – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę], PPr dadhāna – pokładający);
ca	–	av. – i;
saṃśayātmā	–	saṃśaya-ātman 1i.1 m. ; BV : yasyātmā saṃśaye ‘sti saḥ – ten, którego jaźń waha się, wątpiący (od: sam- √ śī – chwiać się, saṃśaya – wątpliwości, wahania; ātman – jaźń);
vinaśyati	–	vi- √ naś (niszczeć, zanikać, być straconym) Praes. P 1c.1 – przepada;
na	–	av. – nie;
ayaṃ	–	idam sn. 1i.1 m. – ten;
lokaḥ	–	loka 1i.1 m. – świat;
asti	–	√ as (być) Praes. P 1c.1 – jest;
na	–	av. – nie;
paraḥ	–	para 1i.1 m. – daleki, odległy, późniejszy, ostateczny, najwyższy, najlepszy;
na	–	av. – nie;
sukham	–	sukha 1i.1 n. – radość, szczęście, komfort (od: su – prefiks: dobry, wspaniały, piękny, szlachetny; kha – zagłębienie, otwór, piasta; su-kha – radość, szczęście, dosłownie: dobre zagłębienie [przez które przechodzi oś rydwanu], stąd poruszanie się gładko; lub od: su- √ sthā; przeciwieństwo do: duḥkha  – cierpienie, niedola);
saṃśayātmanaḥ	–	saṃśaya-ātman 6i.1 m. ; BV : yasyātmā saṃśaye ‘sti tasya – tego, kogo jaźń waha się, wątpiącego (od: sam- √ śī – chwiać się, saṃśaya – wątpliwości, wahania; ātman – jaźń);

Śāṃkara

atra saṃśayo na kartavyaḥ, pāpiṣṭho hi saṃśayaḥ | katham ity ucyate —-

ajñaś cānātmajñaś cāśraddadhānaś ca guru-vākya-śāstreṣv aviśvāsavāṃś ca saṃśayātmā ca saṃśaya-cittaś ca vinaśyati | ajñāśraddadhānau yadyapi vinaśyataḥ, na tathā yathā saṃśayātmā | saṃśayātmā tu pāpiṣṭhaḥ sarveṣām | kathaṃ ? nāyaṃ sādhāraṇo’pi loko’sti | tathā na paro lokaḥ | na sukham, tatrāpi saṃśayotpatteḥ saṃśayātmanaḥ saṃśaya-cittasya | tasmāt saṃśayo na kartavyaḥ

Rāmānuja

ajñaḥ evam upadeśalabdhajñānarahitaḥ, upadiṣṭajñānavṛddhyupāye cāśraddhadhānaḥ atvaramāṇaḥ, upadiṣṭe ca jñāne saṃśayātmā saṃśayamanāḥ vinaśyati vinaṣṭo bhavati / asminn upadiṣṭe ātmayāthātmyaviṣaye jñāne saṃśayātmano 'yam api prākṛto loko nāsti, na ca paraḥ / dharmārthakāmarūpapuruṣārthāś ca na sidhyanti, kuto mokṣa ityarthaḥ; śāstrīyakarmasiddhirūpatvāt sarveṣāṃ puruṣārthānām, śāstrīyakarmajanyasiddheś ca dehātiriktātmaniścayapūrvakatvāt / ataḥ sukhalavabhāgitvam ātmani saṃśayātmano na saṃbhavati

Śrīdhara

jñānādhikāriṇam uktvā tad-viparītam anadhikāriṇam āha ajñaś ceti | ajño gurūpadiṣṭārthānabhijñaḥ | kathaṃcij jñāne jāte 'pi tatrāśraddadhānaś ca | jātāyām api śraddhāyāṃ mamedaṃ siddhen na veti aṃśayākrānta-cittaś ca vinaśyate | svārthād bhraśyati | eteṣu triṣv api saṃśayātmā sarvathā naśyati | yatas tasyāyaṃ loko nāsti dhanārjana-vivāhādy-asiddheḥ | na ca para-loko dharmasyāniṣpatteḥ | na ca sukhaṃ saṃśayenaaiva bhogasyāpy asambhavāt

Madhusūdana

atra ca saṃśayo na kartavyaḥ, kasmāt ? ajña iti | ajño 'nadhīta-śāstratvenātma-jñāna-śūnyaḥ | guru-vedānta-vākyārtha idam evaṃ na bhavaty eveti viparyaya-rūpā nāstikya-buddhir aśraddhā tadvān aśraddadhānaḥ | idam evaṃ bhavati na veti sarvatra saṃśayākrānta-cittaḥ saṃśayātmā vinaśyati svārthād bhraṣṭo bhavati | ajñaś cāśraddadhānaś ca vinaśyatīti saṃśayātmāpekṣayā nyūnatva-kathanārthaṃ cakārābhyāṃ tayoḥ prayogaḥ | kutaḥ ? saṃśayātmā hi sarvataḥ pāpīyān yato nāyaṃ manuṣya-loko 'sti vittārjanādy-abhāvāt, na paro lokaḥ svarga-mokṣādi-dharma-jñānādy-abhāvāt | na sukhaṃ bhojanādi-kṛtaṃ saṃśayātmanaḥ sarvatra sandehākrānta-cittasya | ajñaś cāśraddadhānaś ca paro loko nāsti manuṣya-loko bhojanādi-sukhaṃ ca vartate | saṃśayātmā tu tritaya-hīnatvena sarvataḥ pāpīyān ity arthaḥ

Viśvanātha

jñānādhikāriṇam uktvā tad-viparītādhikāriṇam āha ajñaś ceti | ajñaḥ paśv-ādivan mūḍhaḥ | aśraddadhānaḥ śāstra-jñānavattve 'pi nānā-vādināṃ paraspara-vipratipattiṃ dṛṣṭvā na kvāpi viśvastaḥ | śraddhāvattve 'pi saṃśayātmā mamaitat sidhyen na veti sandehākrānt-matiḥ | teṣv api madhye saṃśayātmānaṃ viśeṣato nindati nāyam iti

Baladeva

jñānādhikāriṇaṃ tat-phalaṃ cābhidhāya tad-viparītaṃ tat-phalaṃ cāha ajñaś ceti | ajñaḥ paśv-ādivac chāstra-jñāna-hīnaḥ | aśraddadhānaḥ śāstra-jñāne saty api vivādi-pratipattibhir na kvāpi viśvastaḥ, śraddadhānatve 'pi saṃśayātmā mamaitat siddhyen na veti sandihāna-manā vinaśyati svārthād vicyavate | teṣv api madhye saṃśayātmānaṃ vinindati nāyam iti | ayaṃ prākṛto lokaḥ paro 'prākṛtaḥ saṃśayātmanaḥ kiṃcid api sukhaṃ nāsti | śāstrīya-karma-janyaṃ hi sukhaṃ, tac ca karma viviktātma-jñāna-pūrvakam | tatra sandihānasya kutas tad ity arthaḥ

Michalski

Ten zaś, kto nie wie, nie wierzy, lub wątpi, idzie ku zgubie. Ani ten świat, ani tamten, ani szczęście nie są dla człowieka o duszy wątpiącej.

Olszewski

Lecz człowiek nieświadomy i bez wiary, oddany zwątpieniom, jest stracony; bo ani ten świat ani inny, ani szczęśliwość nie są udziałem człowieka oddanego zwątpieniom.

Dynowska

Lecz ci, co wiedzy nie posiadają, ani wiary, a pełni są wątpień, zgubę sobie gotują. Ani ten, ani następny świat, ani też szczęście, nie jest dla tych, co się wciąż wahają i wątpią.

Sachse

Ginie natomiast [człowiek] nieświadomy prawdy,
pozbawiony wiary, a pełen zwątpienia.
Ani ten, ani tamten świat, ani szczęście
nie należy do tego, kto wątpi.

Kudelska

Ten, co mądrości nie posiadł, wiary w sobie nie ma, a umysł jego wątpiący, ten przepada;
Dla tego, którego umysł wciąż wątpi, nie ma szczęścia, ani na tym, ani na tamtym świecie.

Rucińska

Wiedzy i wiary wyzbyty oraz wątpiący – przepada!
Ten świat ni tamten, ni szczęście nie są dla tego, kto wątpi.

Szuwalska

Pozbawieni mądrości i wiary, by słuchać,
Nie mogą być szczęśliwi ani tu, ni w niebie.
Szczęście nie jest dla ludzi, co bez przerwy wątpią.

Babkiewicz

Kto jest głupcem, bez ufności
i kto wątpi, ten przepadnie.
Wątpiący nie włada światem –
tym ni wyższym, ani szczęściem.