śreyān dravya-mayād yajñāj jñāna-yajñaḥ paraṃtapa
sarvaṃ karmākhilaṃ pārtha jñāne parisamāpyate
Update RequiredTo play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.
he parantapa (o pogromco wrogów!), he pārtha (Prythowicu!),
dravya-mayāt (od uczynionej z rzeczy) yajñāt (od ofiary) jñāna-yajñaḥ (ofiara z wiedzy) śreyān (lepsza),
akhilam (bez przerw) sarvam (wszelki) karma (czyn) jñāne (w wiedzy) parisamāpyate (zawiera się).
śreyān |
– |
śreyas 1i.1 m. – lepszy, wyższy, doskonały (stopień wyższy od: śrī – śreyas, śreṣṭha); |
dravya-mayāt |
– |
dravya-maya 5i.1 m. – od uczynionych z rzeczy (od: dravya – substancje, rzeczy, obiekty, posiadłości, bogactwa; –maya – w złożeniach: uczyniony z, składający się z, mający naturę); |
yajñāt |
– |
yajña 5i.1 m. – od ofiary, od czczenia (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić); |
jñāna-yajñaḥ |
– |
jñāna-yajña 1i.1 m. ; TP : jñānena yajña iti – ofiara dzięki wiedzy (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć, jñāna – wiedza, mądrość; √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić, yajña – ofiara, czczenie); |
paraṃtapa |
– |
param-tapa 8i.1 m. ; yaḥ parān tāpayati saḥ – ten, który sprawia cierpienie innym (od: para – drugi, inny, obcy; √ tap – topić, palić, tapas – gorąco, asceza); |
sarvam |
– |
sarva sn. 1i.1 n. – wszystko, całość (sarvam idam – najczęściej w znaczeniu „ten cały świat”); |
karma |
– |
karman 1i.1 n. – czyn, działanie (od: √ kṛ – robić); |
akhilam |
– |
a-khila 1i.1 n. – cały, kompletny, bez przerw (od: khila – dziura, przerwa); |
pārtha |
– |
pārtha 8i.1 m. – o synu Prythy (od: √ pṛth – rozszerzać, pṛthā – Kunti, matka Pandowiców); |
jñāne |
– |
jñāna 7i.1 n. – w wiedzy, w mądrości (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć); |
parisamāpyate |
– |
pari-sam- √ āp (osiągać, zdobywać) Praes. pass. 1c.1 – dochodzi do pełni, zawiera się w, należy do (wymaga locativusu); |
dravya-mayād yajñāj → dravya-mayād yajño / brahmayād yajñāj (od uczynionych z rzeczy ofiara / od ofiar brahmana – recytacji wedy);
sarvaṃ karmākhilaṃ → sarva-karmākhilaṃ (cały kompletny czyn);
brahmārpaṇaṃ [gītā 4.24] ity ādi lokena samyag-darśanasya yajñatvaṃ saṃpāditam | yajñāś cāneka upadiṣṭāḥ | taiḥ siddha-puruṣārtha-prayojanair jñānaṃ stūyate | kathaṃ ? —-
śreyān dravya-mayāt dravya-sādhana-sādhyād yajñāj jñāna-yajño he paraṃtapa | dravya-mayo hi yajñaḥ phalasyārambhakaḥ, jñāna-yajño na phalārambhakaḥ, ataḥ śreyān praśasyataraḥ | kathaṃ ? yataḥ sarvaṃ karma samastam akhilam apratibaddhaṃ pārtha jñāne mokṣa-sādhane sarvataḥ saṃplutodaka-sthānīye parisamāpyate antarbhavatīty arthaḥ | yathā kṛtāya vijitāyādhareyāḥ saṃyanty evam enaṃ sarvaṃ tad abhisameti yat kiṃcit prajāḥ sādhu kurvanti yas tad veda yat sa veda [candrhāuttaṃ 4.1.4] iti śruteḥ
antargatajñānatayā karmaṇo jñānākāratvam uktam; tatrāntargatajñāne karmaṇi jñānāṃśasyaiva prādhānyam āha
ubhayākāre karmaṇi dravyamayād aṃśāj jñānamayāṃśaḥ śreyān; sarvasya karmaṇaḥ taditarasya cākhilasyopādeyasya jñāne parisamāpteḥ tad eva sarvais sādhanaiḥ prāpyabhūtaṃ jñānaṃ karmāntargatatvenābhyasyate / tad eva abhyasyamānaṃ krameṇa prāpyadaśāṃ pratipadyate
karma-yajñāj jñāna-yajñas tu śreṣṭha ity āha śreyān iti | dravya-mayād anātma-vyāpāra-janyād daivādi-yajñāj jñāna-yajñaḥ śreyān śreṣṭhaḥ | yadyapi jñāna-yajñasyāpi mano-vyāpārādhīnatvam asty eva tathāpy ātma-svarūpasya jñānasya manaḥ-pariṇāme 'bhivyakti-mātram | na taj-janyatvam iti dravya-mayād viśeṣaḥ | śreṣṭhatve hetuḥ — sarvaṃ karmākhilaṃ phala-sahitaṃ jñāne parisamāpyate | antarbhavatīty arthaḥ | sarvaṃ tad abhisameti yat kiṃ ca prajāḥ sādhu kurvantīti śruteḥ
sarveṣāṃ tulyavan nirdeśātma-karma-jñānayoḥ sāmya-prāptāv āha śreyān iti | śreyān praśasyataraḥ sākṣān mokṣa-phalatvāt | dravya-mayāt tad-upalakṣitāj jñāna-śūnyāt sarvasmād api yajñāt saṃsāra-phalāj jñāna-yajña eka eva | he parantapa ! kasmād evam ? yasmāt sarvaṃ karmeṣṭi-paśu-soma-cayana-rūpaṃ śrautam akhilaṃ niravaśeṣaṃ smārtam upāsanādi-rūpaṃ ca yat karma taj-jñāne brahmātmaikya-sākṣātkāre samāpyate pratibandha-kṣaya-dvāreṇa paryavasyati | tam etaṃ vedānuvacanena brāhmaṇā vividiṣanti yajñena dāne tapasānāśakena iti dharmena pāpam apanudati iti ca śruteḥ | sarvāpekṣā ca yajñādi-śruter aśvavat [Vs. 3.4.26] iti nyāyāc cety arthaḥ
teṣāṃ madhye brahmārpaṇaṃ brahma-havir iti lakṣaṇād api dravya-mayād yajñād brahmāgnāv ity anenokto jñāna-yajñaḥ śreyān | kutaḥ ? jñāne sati sarvaṃ karmākhilam avyarthaṃ sat parisamāpyate samāptībhavati | jñānānantaraṃ karma na tiṣṭhatīty arthaḥ
uktāḥ karma-yogā viviktātmānusandhi-garbhatvād araṇyād iva ubhaya-rūpās teṣu jñāna-rūpaṃ saṃstauti śreyān iti | dvirūpe karmaṇi karma-dravya-bhayād aṃśāj jñāna-mayo 'ṃśaḥ śreyān praśastaraḥ | dravya-mayād ity upalakṣaṇām indirya-saṃyamādīnāṃ teṣāṃ tad-upāyatvāt | etad vivṛṇoti – he pārtha ! jñāne sati sarvaṃ karmākhilaṃ sāṅgaṃ parisamāpyate nivṛttim eti phale jāte sādhana-nivṛtter darśanāt
Lepszą od ofiary skarbów, o dręczycielu ludzi, jest ofiara wiedzy. Każde dzieło bez wyjątku osiąga swój koniec w wiedzy, o Partho!
Ofiara, która z wiedzy wypływa, więcej warta, niż ta, która z bogactw pochodzi; wszelka bowiem doskonałość czynu zawarta jest w nauce.
Ofiara mądrości lepszą jest od wszelkich przedmiotów ofiarnych, gdyż mądrość, o wrogów zwycięzco, jest wszystkich czynów najwyższym wypełnieniem.
Od ofiary materialnej
doskonalsza jest ofiara wiedzy,
Ciemiężco Wroga!
Każdy czyn, o synu Prithy,
bez reszty zawiera się w wiedzy.
Ofiara składana z mądrości, o Pogromco Wroga, lepszą jest niż jakakolwiek
ofiara materialna,
Wszystkie uczynki bez wyjątku, synu Prithy, znajdują swe dopełnienie w mądrości.
Od ofiar z dóbr tego świata jest lepsza ofiara z wiedzy,
Ciemięzco Wrogów! Czyn wszelki w wiedzy się kończy, o Partho!
Od ofiary z bogactw
Więcej warta jest z wiedzy – celu najwyższego.
Lepsza z wiedzy jest ofiara
od ofiary z dóbr, ciemiężco.
Wszystek, Partho, czyn bez reszty
w wiedzy całkiem się zawiera.