BhG 4.20

analiza syntaktyczna

[yaḥ] (kto) karma-phalāsaṅgam (lgnięcie do owocu czynu) tyaktvā (porzuciwszy),
nitya-tṛptaḥ (zawsze zadowolony) nirāśrayaḥ (bez schronienia) [san] (będący),
saḥ (on) karmaṇi (w czynie) abhipravṛttaḥ api (chociaż zaangażowany) kiṃ-cit eva (zaiste niczego) na karoti (nie robi).

analiza gramatyczna

tyaktvā	–	√ tyaj (porzucać) absol. – porzuciwszy;
karma-phalāsaṅgam	–	karma-phala-āsaṅga  2i.1 m. ; TP : karmaṇāṃ phale āsaṅgam iti  – lgnięcie do owoców czynów (od: √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki; √ phal – dojrzewać; phala – owoc, rezultat; ā- √ sañj – lgnąć, sklejać, kurczowo trzymać, przywiązywać się, wchodzić w kontakt, ā-saṅga – lgnięcie, zejście się, przywiązanie);
nitya-tṛptaḥ	–	nitya-tṛpta 1i.1 m. ; nityaṃ tṛpta iti  – zawsze zadowolony (od: av. nityam – zawsze; √ tṛp – być zadowolonym, PP tṛpta – zadowolony, usatysfakcjonowany);
nirāśrayaḥ	–	nir-ā-śraya 1i.1 m. – pozbawiony wsparcia, bez schronienia (od: niḥ – wolny od, bez; ā- √ śri – spoczywać na, uciekać się do, āśraya – schronienie, oparcie);
karmaṇi	–	karman 7i.1 n. – w czynie, w działaniu (od: √ kṛ – robić);
abhipravṛttaḥ	–	abhi-pra-vṛtta (pra- √ vṛt – rozpoczynać) PP 1i.1 m. – posuwający się, postępujący, zaangażowany;
api	–	av. – jak również, także, co więcej, nawet;
na	–	av. – nie;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
kiṃ-cit	–	kiṃ-cit sn. 2i.1 m. – cokolwiek (od: kim – co?; -cit – partykuła nieokreśloności);
karoti	–	√ kṛ (robić) Praes. P 1c.1 – czyni;
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – on;

warianty tekstu

nirāśrayaḥ → nirāmayaḥ (pozbawiony choroby);
karmaṇy abhipravṛtto ‘pi → karmaṇy api pravṛtto ‘pi / karmabhiḥ sampravṛtto ‘pi (choć w czynie nawet działający / choć czynami zajęty);
saḥ → me (dla mnie / mój);
Czwarta pada 4.20 taka sama jak pierwsza pada: BhG 5.8;

Śāṃkara

yas tu karmādāv akarmādi-darśī so’karmādi-darśanād eva niṣkarmā sannyāsī jīvana-mātrārtha-ceṣṭaḥ san karmaṇi na pravartate, yadyapi prāg-vivekataḥ pravṛttaḥ | yas tu prārabdha-karmā sann uttara-kālam utpannātma-samyag-darśanaḥ syāt, sa sarva-karmaṇi prayojanam apaśyan sa-sādhanaṃ karma pariyajaty eva | sa kutaścin nimittāt karma-parityāgāsambhave sati karmaṇi tat-phale ca saṅga-rahitatayā sva-prayojanābhāvāl loka-saṅgrahārthaṃ pūrvavat karmaṇi pravṛtto’pi naiva kiṃcit karoti jñānāgni-dagdha-karmatvāt tadīyaṃ karmākarmaiva sampadyata ity etam arthaṃ darśayiṣyann āha

tyaktvā karmasv abhimānaṃ phalāsaṅgaṃ ca yathoktena jñānena nitya-tṛpto nirākāṅkṣo viṣayeṣv ity arthaḥ | nirāśraya āśraya-rahitaḥ | āśrayo nāma yad āśritya puruṣārthaṃ sisādhayiṣati | dṛṣṭādṛṣṭa-phala-sādhanāśraya-rahita ity arthaḥ | viduṣā kriyamāṇaṃ karma paramārthato’karmaiva | tasya niṣkriyātma-darśana-sampannatvāt | tenaivambhūtena sva-prayojanābhāvāt sa-sādhanaṃ karma parityaktavyam eveti prāpte, tato nirgamāsambhavāl loka-saṅgraha-cikīrṣayā śiṣṭa-vigarhaṇāparijihīrṣayā vā pūrvavat karmaṇy-abhipravṛtto’pi niṣkryātma-darśana-sampannatvān naiva kiṃcit karoti saḥ

Rāmānuja

etad eva vivṛṇoti

karmaphalasaṅgaṃ tyaktvā nityatṛptaḥ nitye svātmny eva tṛptaḥ, nirāśrayaḥ asthiraprakṛtau āśrayabuddhirahito yaḥ karmāṇi karoti, sa karmaṇy ābhimukhyena pravṛtto 'pi naiva kiṃcit karma karoti karmāpadeśena jñānābhyāsam eva karotītyarthaḥ

Śrīdhara

kiṃ ca tyaktveti | karmaṇi tat-phale cāsaktiṃ tyaktvā nityena nijānandena tṛptaḥ | ataeva yoga-kṣemārtham āśrayaṇīya-rahitaḥ | evambhūto yaḥ svābhāvike vihite vā karmaṇy abhitaḥ pravṛtto 'pi kiṃcid eva naiva karoti | tasya karmākarmatām āpadyata ity arthaḥ

Madhusūdana

bhavatu jñānāgninā prāktanānām aprārabdha-karmaṇāṃ dāha āgāmināṃ cānutpattiḥ | jñānotpatti-kāle kriyamāṇaṃ tu pūrvottarayor anantar-bhāvāt phalāya bhaved iti bhavet kasyacid āśaṅkā tām apanudaty āha tyaktveti | karmaṇi phale cāsaṅgaṃ kartṛtvābhimānaṃ bhogābhilāṣaṃ ca tyaktvākartr-abhoktr-ātma-samyag-darśanena bādhitvā nitya-tṛptaḥ paramānanda-svarūpa-lābhena sarvatra nirākāṅkṣaḥ | nirāśraya āśrayo dehendriyādir advaita-darśanena nirgato yasmāt sa nirāśrayo dehendriyādy-abhimāna-śūnyaḥ | phala-kāmanāyāḥ kartṛtvābhimānasya ca nivṛttau hetu-garbhaṃ krameṇa viśeṣaṇa-dvayam | evambhūto jīvanmukto vyutthāna-daśāyāṃ karmaṇi vaidike laukike vābhipravṛtto 'pi prārabdha-karma-vaśāl loka-dṛṣṭyābhitaḥ sāṅgopāṅgānuṣṭhānāya pravṛtto 'pi sva-dṛṣṭyā naiva kiṃcit karoti sa niṣkriyātma-darśanena bādhitatvād ity arthaḥ

Viśvanātha

nitya-tṛpto nityaṃ nijānandaena tṛptaḥ | nirāśrayaḥ svayoga-kṣemārthaṃ na kam apy āśrayate

Baladeva

uktam arthaṃ viśadayati tyaktveti | karma-phale saṅgaṃ tyaktvā nityenātmanānubhūtena tṛpto nirāśrayo yoga-kṣemaārtahm apy āśraya-rahita īdṛśo yo 'dhikārī sa karmaṇy abhitaḥ pravṛtto 'pi naiva kiṃcit karoti | karmānuṣṭhānāpadeśena jñāna-niṣṭhām eva sampādayatīty ārurukṣor daśeyam | etena vikarmaṇaḥ svarūpaṃ bandhakatvaṃ boddhavyam ity uktaṃ bhavati

Michalski

Kto pozbył się przywiązania do owoców czynu i, zawsze zadowolony, w nikim, nie szuka oparcia, ten nawet choćby działał, właściwie nie działa.

Olszewski

Kto bowiem wygnał żądzę owocu czynów, kto jest zawsze zadowolony i wolny od pragnień, ten acz dziełem zajęty, pozostaje jednak w spoczynku.

Dynowska

Pragnienia plonów wyzbyty, zadowolony zawsze i pogodny, w niczym nie szukający ostoi, nawet w pełni działania jest wolny, jakby nie działał wcale.

Sachse

Wolny od przywiązania do owocu czynu,
pogodny wciąż i niezależny,
nawet jeśli uczestniczy w działaniu —
niczego nie czyni.

Kudelska

Albowiem on, wyrzekając się przywiązania do owoców czynu,
Jest pogodny, nie szuka w niczym oparcia, a czyny spełnia tak, jakby nic nie czynił.

Rucińska

Czyn go nie wiąże ni owoc, radosny wciąż, niezależny,
Choć pogrążony w działaniu, on już niczego nie robi!

Szuwalska

Porzucając owoce wszelkiego działania,
Niezależny i zawsze ukontentowany,
Mimo licznych wysiłków wolny jest od pracy.

Babkiewicz

Kto więc nie lgnie do owocu,
zawsze syty, bez schronienia,
pogrążony choć w działaniach,
to zaiste nic nie czyni.