BhG 4.17

analiza syntaktyczna

karmaṇaḥ hi api (zaiste nawet czynu) [gatim] (droga) bodhavyam (do zrozumienia)[asti] (jest),
vikarmaṇaḥ ca (złego czynu) [gatim](droga) bodhavyam (do zrozumienia) [asti] (jest),
akarmaṇaḥ api (bezczynu) [gatim] (droga) bodhavyam (do zrozumienia) [asti] (jest).
karmaṇaḥ (czynu) gatiḥ (droga) gahanā (nieprzenikniona) [asti] (jest).

analiza gramatyczna

 

karmaṇaḥ	–	karman 6i.1 n. – czynu, działania (od: √ kṛ – robić);
hi	–	av. – ponieważ, albowiem, właśnie, zaiste, z pewnością;
api	–	av. – jak również, także, co więcej, nawet;
boddhavyam	–	boddhavya ( √ budh – budzić, rozumieć, percepować) PF 1i.1 n. – to, co ma być poznane, zrozumiane;
boddhavyam	–	boddhavya ( √ budh – budzić, rozumieć, percepować) PF 1i.1 n. – to, co ma być poznane, zrozumiane;
ca	–	av. – i;
vikarmaṇaḥ	–	vi-karman 6i.1 n. – złego czynu, niewłaściwego działania (od: vi- √ kṛ – zmieniać, psuć);
akarmaṇaḥ	–	a-karman 6i.1 n. – bezczynu (od: √ kṛ – robić);
ca	–	av. – i;
boddhavyam	–	boddhavya ( √ budh – budzić, rozumieć, percepować) PF 1i.1 n. – to, co ma być poznane, zrozumiane;
gahanā	–	gahanā 1i.1 f. – głęboka, gęsta, nieprzenikniona;
karmaṇaḥ	–	karman 6i.1 n. – czynu, działania (od: √ kṛ – robić);
gatiḥ	–	gati 1i.1 f. – poruszanie się, droga, podróż, rezultat, schronienie, źródło (od: √ gam – iść);

warianty tekstu

karmaṇo hy api → karmaṇo ‘pi hi (a nawet zaiste czynu);
akarmaṇaś ca → akarmaṇo ‘pi / akarmaṇas tu (a nawet bezczynu / ale bezczynu);

Śāṃkara

na caitat tvayā mantavyaṃ, karma nāma dehādi-ceṣṭā loka-prasiddhaṃ, akarma nāma tad-akriyā tūṣṇīm āsanam | kiṃ tatra boddhavyaṃ ? iti | kasmāt ? ucyate—

karmaṇaḥ śāstra-vihitasya hi yasmād apy asti boddhavyam | boddhavyaṃ cāsty eva vikarmaṇaḥ pratiṣiddhasya | tathākarmaṇaś ca tūṣṇīmbhāvasya boddhavyam astīti triṣv apy adhyāhāraḥ kartavyaḥ | yasmād gahanā viṣamā durjñānā karmaṇa ity upalakṣaṇārthaṃ karmādīnāṃ karmākarma-vikarmaṇāṃ gatir yāthātmyaṃ tattvam ity arthaḥ

Rāmānuja

kuto 'sya durjñānatety āha

yasmān mokṣasādhanabhūte karmasvarūpe boddhavyam asti; vikarmaṇi ca / nityanaimittikakāmyarūpeṇa, tatsādhanadravyārjanādyākāreṇa ca vividhatāpannaṃ karma vikarma / akarmaṇi jñāne ca boddhavyam asti / gahanā durvijñānā mumukṣoḥ karmaṇo gatiḥ

Śrīdhara

nanu loka-prasiddham eva karma dehādi-vyāpārātmakam | akarma tad-avyāpārātmakam | ataḥ katham ucyate kavayo 'py atra mohaṃ prāptā iti ? tatrāha karmaṇa iti | karmaṇo vihita-vyāpārasyāpi tattvaṃ boddhavyam asti | na tu loka-prasiddha-mātram eva | akarmaṇo 'vihita-vyāpārasyāpi tattvaṃ boddhavyam asti | vikarmaṇo niṣiddha-vyāpārasyāpi tattvaṃ boddhavyam asti | yataḥ karmaṇo gatir gahanā | karmaṇa ity upalakṣaṇārtham | karmākarma-vikarmaṇāṃ tattvaṃ durvijñeyam ity arthaḥ

Madhusūdana

nanu sarva-loka-prasiddhatvād aham evaitaj jānāmi dehendriyādi-vyāpāraḥ karma tūṣṇīm āsanam akarmeti tatra kiṃ tvayā vaktavyam iti tatrāha karmaṇa iti | hi yasmāt karmaṇaḥ śāstra-vihitasyāpi tattvaṃ boddhavyam asti, vikarmaṇaś ca pratiṣiddhasya, akarmaṇaś ca tūṣṇīmbhāvasya | atra vākya-traye 'pi tattvam asīty adhyāhāraḥ | yasmād gahanā durjñānā | karmaṇa ity upalakṣaṇaṃ karmākarma-vikarmaṇām | gatis tattvam ity arthaḥ

Viśvanātha

niṣiddhācaraṇaṃ durgati-prāpakam iti tattvam | tathākarmaṇaḥ karmākaraṇasyāpi sannyāsinaḥ kīdṛśaṃ karmākaraṇaṃ śubhadam iti | anyathā niḥśreyasaṃ kathaṃ hasta-gataṃ syād iti bhāvaḥ | karmaṇa ity upalakṣaṇaṃ karmākarma-vikarmaṇām | gatis tattvam | gahanā durgamā

Baladeva

nanu kavayo 'pi mohaṃ prāpur iti cet tatrāha karmaṇo hīti | karmaṇo niṣkāmasya mumukṣubhir anuṣṭhātavyasya svarūpaṃ boddhavyam | vikarmaṇo jñāna-viruddhasya kāmya-karmaṇaḥ svarūpaṃ boddhavyam | akarmaṇaś ca karma-bhinnasya jñānasya ca svarūpaṃ boddhavyam | tat-tat-svarūpavidbhiḥ sārdhaṃ vicāryam ity arthaḥ | karmaṇo 'karmaṇaś ca gatir gahanā durgamā | ataḥ kavayo 'pi tatra mohitāḥ

Michalski

Poznać należy i dobry czyn i zły. Poznać należy, co jest bezczynność. Wiążąca nić czynu głęboko się kryje.

Olszewski

Musisz wiedzieć, co to jest czyn, zaniechanie, bezczynność. Abowiem treść czynu trudną jest bo ujęcia.

Dynowska

Zaprawdę zrozumieć trzeba co znaczy czyn, czym jest czyn zły, a czy bezczyn; trudną i tajemniczą jest droga czynu.

Sachse

Należy poznać [prawdę] o czynie [właściwym]
i o czynie niewłaściwym.
Należy też poznać [prawdę] o bezczynie.
Tajemnicze są ścieżki czynu.

Kudelska

Należy zrozumieć, czym jest czyn, należy zrozumieć, czym jest
Czyn zły, a czym jest bezczyn; droga czynu jest trudna do zrozumienia.

Rucińska

Albowiem zrozumieć trzeba ukryte znaczenie czynu,
Tak samo jak złego czynu, tak samo jak bezczynności.

Szuwalska

Co uczynkiem jest, pomyśl, a co jest występkiem?
Czym jest zwykła bezczynność? Trudno je odróżnić.

Babkiewicz

Trzeba pojąć, co jest czynem,
wyrozumieć czyn występny,
no i bezczyn też zmiarkować –
niezgłębiona droga czynu.