BhG 4.7

analiza syntaktyczna

he bhārata (o potomku Bharaty!),
yadā yadā hi (zaiste zawsze kiedy) dharmasya (dharmy) glāniḥ (zmniejszenie) bhavati (jest),
adharmasya [ca] (i antydharmy) abhyutthānam (wzrost) [bhavati] (jest),
tadā (wtedy) aham (ja) ātmānam (siebie) sṛjāmi (emanuję).

analiza gramatyczna

yadā yadā	–	av. – kiedy, kiedy, kiedykolwiek (korelatyw do: tadā – wtedy, wówczas; użycie dystrybutywne);
hi	–	av. – ponieważ, albowiem, właśnie, zaiste, z pewnością;
dharmasya	–	dharma 6i.1 m. – dharmy (od: √ dhṛ – dzierżyć, posiadać);
glāniḥ	–	glāni 1i.1 f. – wyczerpanie, osłabienie, zmniejszenie, choroba (od: √ glai – nie lubić, być wyczerpanym, omdlewać);
bhavati	–	√ bhū (być) Praes. P 1c.1 – staje się, jest;
bhārata	–	bhārata 8i.1 m. – potomku Bharaty;
abhyutthānam	–	abhi-utthāna 1i.1 n. – powstanie, podniesienie się, wzrost (od: abhi-ut- √ sthā – powstać);
adharmasya	–	a-dharma 6i.1 m. – antydharmy (od: √ dhṛ – dzierżyć, posiadać);
tadā	–	av. – wtedy, wówczas;
ātmānam	–	ātman 2i.1 m. – jaźń, siebie;
sṛjāmi	–	√ sṛj (uwalniać, emitować) Praes. P 3c.1 – uwalniam, wypuszczam, stwarzam, emanuję;
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;

warianty tekstu

tadātmānaṃ → tadātmāṃśaṃ (wtedy swoją cząstkę);

Śāṃkara

tac ca janma kadā kim-arthaṃ ca ? ity ucyate —

yadā yadā hi dharmasya glānir hānir varṇāśramādi-lakṣaṇasya prāṇinām abhyudaya-niḥśreyasa-sādhanasya bhavati | bhārata ! abhyutthānam udbhavo’dharmasya tadātmānaṃ sṛjāmy ahaṃ māyayā

Rāmānuja

janmakālam āha

na kālaniyamo 'smatsaṃbhavasya / yadā yadā hi dharmasya vedoditasya cāturvarṇyacāturāśramyavyavasthayāvasthitasya kartavyayasya glānir bhavati, yadā yadā ca tadviparyayasyādharmasyābhyutthānam tadāham eva svasaṅkalpenoktaprakāreṇātmānaṃ sṛjāmi

Śrīdhara

kadā sambhavasīty apekṣāyām āha yadā yadeti | glānir hāniḥ | abhyutthānam ādhikyam

Madhusūdana

evaṃ sac-cid-ānanda-ghanasya tava kadā kim-arthaṃ vā dehivad vyavahāra iti tatrocyate yadā yadeti | dharmasya veda-vihitasya prāṇinām abhyudaya-niḥśreyasa-sādhanasya pravṛtti-nivṛtti-lakṣaṇasya varṇāśrama-tad-ācāra-vyaṅgyasya yadā yadā glānir hānir bhavati he bhārata bharata-vaṃśodbhavatvena bhā jñānaṃ tatra ratatvena vā tvaṃ na dharma-hāniṃ soḍhuṃ śaknoṣīti sambodhanārthaḥ | evaṃ yadā yadābhyutthānam udbhavo 'dharmasya veda-niṣiddhasya nānā-vidha-duḥkha-sādhanasya dharma-virodhinas tadā tadātmānaṃ dehaṃ sṛjāmi nitya-siddham eva sṛṣṭam iva darśayāmi māyayā

Viśvanātha

kadā sambhavāmīty apekṣāyām āha yadeti | dharmasya glānir hānir adharmasyābhyutthānaṃ vṛddhis te dve soḍhum aśaknuvan tayor vaiparītyaṃ kartum iti bhāvaḥ | ātmānaṃ dehaṃ sṛjāmi nity siddham eva taṃ sṛṣṭam iva darśayāmi māyayā iti śrī-madhusūdana-sarasvatī-pādāḥ

Baladeva

atha sambhava-kālam āha yadeti | dharmasya vedoktasya glānir vināśaḥ adharmasya tad-viruddhasyābhyutthānam abhuyudayas tadāham ātmānaṃ sṛjāmi prakaṭayāmi | na tu nirmame tasya pūrva-siddhatvād iti nāsti mat-sambhava-kāla-niyamaḥ

Michalski

Kiedy bowiem cnota się wyczerpie, Bharato, a panowanie zła nastaje, wtedy zawsze stwarzam na nowo sam siebie,

Olszewski

Kiedy sprawiedliwość słabnie, Bharato, kiedy niesprawiedliwość się podnosi, wtedy staję się sam przez się tworem i tak odradzam się w różnych epokach,

Dynowska

Zaprawdę, o Bharato, gdy sprawiedliwość upada a nieprawość górę bierze, wówczas przychodzę na ziemię Ja Sam;

Sachse

Ilekroć wyczerpuje się prawo, Bharato,
a krzewi się bezprawie,
tylekroć zsyłam sam siebie.

Kudelska

Bo kiedykolwiek, Bharato, prawo zanika, a górę bierze nieprawość,
To wtedy Ja sam we własnej osobie na ten świat przychodzę.

Rucińska

Kiedy czas taki nastaje, że prawo słabnie, Bharato,
A w siłę rośnie bezprawie, ja wtedy stwarzam sam siebie.

Szuwalska

Gdy zanika pobożność i zło się panoszy,
Zstępuję,

Babkiewicz

Kiedy tylko prawo słabnie,
a nieprawość w moc urasta,
potomku Bharaty, wówczas
ja sam siebie zaraz stwarzam.