BhG 5.17

analiza syntaktyczna

[ye] (którzy) tad-buddhayaḥ (których roztropność jest w tym) tad-ātmānaḥ (których jaźń jest w tym) tan-niṣṭhāḥ (których wiara jest w tym) tat-parāyaṇāḥ (którzy są temu oddani) jñāna-nirdhūta-kalmaṣāḥ (których grzechy zostały zniszczone dzięki wiedzy)
[te janāḥ] (ci ludzie) apunar-āvṛttim (ku niepowracaniu ponownie) gacchanti (idą).

analiza gramatyczna

tad-buddhayaḥ	–	tad-buddhi 1i.3 m. ; BV : yeṣāṃ buddhis tasminn asti te – ci, których roztropność jest w tym (od: tat – sn. to; √ budh – budzić, rozumieć, percepować; buddhi – roztropność, rozum, myśl, rozsądek, intelekt, percepcja, poznanie, idea, pogląd);
tad-ātmānaḥ	–	tad-ātman 1i.3 m. ; BV : yeṣām ātmā tasminn asti te – ci, których jaźń jest w tym (od: tat – sn. to; ātman – jaźń);
tan-niṣṭhāḥ	–	tad-niṣṭha 1i.3 m. ; BV : yeṣāṃ niṣṭhā tasminn asti te – ci, których wiara jest w tym (od: tat – sn. to; √ sthā – stać, istnieć, niṣṭhā – stan, stałość, pewność, oddanie, wiara, przekonanie, doskonałość, konkluzja, śmierć);
tat-parāyaṇāḥ	–	tad-parāyaṇa 1i.3 m. ; BV : yeṣāṃ tat parāyaṇam asti te – ci, dla których to jest najwyższym celem (od: tat – sn. to; para – daleki, odległy, poza, wcześniejszy, późniejszy, starożytny, ostateczny, najlepszy; ayana – droga; parāyaṇa – najwyższa droga, ostateczny cel; w złożeniach – całkowicie poświęcony czemuś, oddany);
gacchanti	–	√ gam (iść) Praes. P 1c.3 – idą;
apunar-āvṛttim	–	a-punar-āvṛtti 2i.1 f. – w ponowne niepowracanie (od: av. punaḥ – ponownie, jeszcze raz, z powrotem, a-punaḥ – nigdy więcej, nie ponownie; ā- √ vṛt – zawracać, obracać się; āvṛtti – zawrócenie, powrót, powtórzenie);
jñāna-nirdhūta-kalmaṣāḥ	–	jñāna-nirdhūta-kalmaṣa 1i.3 m. ; BV : yeṣāṃ kalmaṣāṇi jñānena nirdhūtāni santi te – ci których grzechy zniszczone są dzięki wiedzy (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć, jñāna – wiedza, mądrość, inteligencja; nir- √ dhū – trząść, niszczyć; PP nir-dhūta – uderzone, zniszczone; karma+so – niszczący dobre czyny, kalmaṣa – brud, plama, grzech);

warianty tekstu

jñāna-nirdhūta-kalmaṣāḥ → jñāna-nirdhauta-kalmaṣāḥ (których grzechy zmyte są dzięki wiedzy);

… → werset spoza wydania krytycznego po wersecie 5.17:
smaranto 'pi muhus tv etat spṛśanto 'pi svakarmaṇi
saktā api na sajjanti paṅke ravikarā iva
Chociaż wciąż rozpamiętują, choć tego dotykają, choć do własnych czynów
przylgnięci, to nie lgną tak jak promienie Słońca do błota.

Śāṃkara

yat paraṃ jñānaṃ prakāśitaṃ—

tasmin brahmaṇi gatā buddhir yeṣāṃ te tad-buddhayaḥ, tad-ātmānas tad eva paraṃ brahma ātmā yeṣāṃ te tad-ātmanāḥ, tan-niṣṭhāḥ niṣṭhā abhiniveśas tātparyaṃ sarvāṇi karmāṇi saṃnyasya tasmin brahmaṇy eva avasthānaṃ yeṣāṃ te tan-niṣṭhāḥ, tat-parāyaṇā ca tad eva param ayanaṃ parā gatir yeṣāṃ bhavati te tat-parāyaṇāḥ kevalātma-rataya ity arthaḥ | yeṣāṃ jñānena nāśitam ātmano’jñānaṃ te gacchanti evaṃ-vidyāḥ apunar-āvṛttim apunar-deha-saṃbandhaṃ jñāna-nirdhūta-kalmaṣā yathoktena jñānena nirdhūto nāśitaḥ kalmaṣaḥ pāpādi-saṃsāra-kāraṇa-doṣo yeṣāṃ te jñāna-nirdhūta-kalmaṣā yatayaḥ ity arthaḥ

Rāmānuja

tadbuddhayaḥ tathāvidhātmadarśanādhyavasāyāḥ, tadātmānaḥ tadviṣayamanasaḥ, tanniṣṭhāḥ tadabhyāsaniratāḥ, tatparāyaṇāḥ tad eva paramaprayojanam iti manvānāḥ, evam abhyasyamānena jñānena nirdhūtaprācīnakalmaṣāḥ tathāvidham ātmanam apunarāvṛttiṃ gacchanti / yad avasthād ātmanaḥ punarāvṛttir na vidyate, sa ātmā apunarāvṛttiḥ / svena rūpeṇāvasthitam ātmānaṃ gacchantītyarthaḥ

Śrīdhara

evaṃbhūteśvaropāsakānāṃ phalam āha tad-buddhaya iti | tasminn eva buddhir niścayātmikā yeṣām | tasminn etātmā mano yeṣām | tasminn eva niṣṭhā tātparyaṃ yeṣām | tad eva param ayamam āśrayo yeṣām | tataś ca tat-prasāda-labdhenātma-jñānena nirdhūtaṃ nirastaṃ kalmaṣaṃ yeṣām | te 'punar-āvṛttiṃ muktiṃ yānti

Madhusūdana

jñānena paramātma-tattva-prakāśe sati tad-buddhaya iti | tasmin jñāna-prakāśite paramātma-tattve sac-cid-ānanda-ghana eva bāhya-sarva-viṣaya-parityāgena sādhana-paripākāt paryavasitā buddhir antaḥkaraṇa-vṛttiḥ sākṣātkāra-lakṣaṇā yeṣāṃ te tad-buddhayaḥ sarvadā nirbīja-samādhi-bhāja ity arthaḥ | tat kiṃ boddhāro jīvā boddhavyaṃ brahma-tattvam iti boddhṛ-boddhavya-bhāvo hi māyā-vijṛmbhito na vāstavābheda-virodhīti bhāvaḥ |

nanu tad-ātmāna iti viśeṣaṇaṃ vyartham | avidvad-vyavartakaṃ hi vidvad-viśeṣaṇam | ajñā api hi vastu-gatyā tad-ātmāna iti kathaṃ tad-vyāvṛttir iti cet, na | itarātmatva-vyāvṛttau tātparyāt | ajñā hi anātma-bhūte dehādāv ātmābhimānina iti na tad-ātmāna iti vyapadiśyante | vijñās tu nivṛtta-dehādy-abhimānā iti virodhi-nivṛttyā tad-ātmāna iti vyapadiśyanta iti yuktaṃ viśeṣaṇam |

nanu karmānuṣṭhāna-vikṣepe sati kathaṃ dehādy-abhimāna-nivṛttir iti tatrāha tan-niṣṭhā iti | tasminn eva brahmaṇi sarva-karmānuṣṭhāna-vikṣepa-nivṛttyā niṣṭhā sthitir yeṣāṃ te tan-niṣṭhāḥ | sarva-karma-saṃnyāsena tad-eka-vicāra-parā ity arthaḥ | phala-rāge sati kathaṃ tat-sādhana-bhūta-karma-tyāga iti tatrāha tat-parāyaṇāḥ | tad eva param ayanaṃ prāptavyaṃ yeṣāṃ te tat-parāyaṇāḥ | sarvato viraktā ity arthaḥ |

atra tad-buddhaya ity anena sākṣātkāra uktaḥ | tad-ātmāna ity anātmābhimā-rūpa-viparīta-bhāva-nivṛtti-phalako vedānta-vicāraḥ śravaṇa-manana-paripāka-rūpaḥ | tat-parāyaṇā ity anena vairāgya-prakarṣaṃ ity uttarottarasya pūrva-pūrva-hetutvaṃ draṣṭavyam | ukta-viśeṣaṇā yatayo gacchanty apunar-āvṛttiṃ punar-deha-sambandhābhāva-rūpāṃ muktiṃ prāpnuvanti | sakṛn muktānām api punar deha-sambandhaḥ kuto na syād iti tatrāha jñāna-nirdhūta-kalmaṣāḥ jñānena nirdhūtaṃ samūlam unmūlitaṃ punar-deha-sambandha-kāraṇaṃ kalmaṣaṃ puṇya-pāpātmakaṃ karma yeṣāṃ te tathā | jñānenānādy-ajñāna-nivṛttyā tat-kārya-karma-kṣaye tan-mūlakaṃ punar deha-grahaṇaṃ kathaṃ bhaved iti bhāvaḥ

Viśvanātha

kintu vidyā jīvātma-jñānam eva prakāśayati, na tu paramātma-jñānaṃ bhaktyāham ekayā grāhyaḥ iti bhagavad-ukteḥ | tasmāt paramātma-jñānārthaṃ jñānibhir api punar viśeṣato bhaktiḥ kāryā ity ata āha tad-buddhaya iti | tat-padena pūrvam upakrānto vibhuḥ parāmṛśyate | tasmin parameśvara eva buddhir yeṣām te tam-manana-parā ity arthaḥ | tad-ātmānas tan-manaskās tam eva dhyāyanta ity arthaḥ | tan-niṣṭhāḥ jñānaṃ mayi saṃnyaset iti bhagavad-ukteḥ | dehādy-atiriktātmma-jñāne 'pi sāttvike niṣṭhāṃ parityajya tad-eka-niṣṭhāḥ | tat-parāyaṇās tadīya-śravaṇa-kīrtana-parāḥ | yad vakṣyate –

bhaktyā mām abhijānāti yāvān yaś cāsmi tattvataḥ |
tato māṃ tattvato jñātvā viśate tad-anantaram || [Gītā 18.55] iti |

jñāna-nirdhūta-kalmaṣā jñānena vidyāyaiva pūrvam eva dhvasta-samastāvidyāḥ

Baladeva

paramātmany avaiṣamyādi-dhyāyatāṃ phalam āha tad iti | tasmiṃs tad-avaiṣamyādike guṇa-gaṇe buddhir niścayātmikā yeṣāṃ te | tad-ātmānas tasmin niviṣṭa-manasaḥ tan-niṣṭhās tat-tātparyavantas tat-parāyaṇās tat-samāśrayāḥ | evam abhyastena tad-vaiṣamyādi-guṇa-jñānena nirdhūta-kalmaṣā vinaṣṭa-tad-vaimukhyāḥ santa apunar-āvṛttiṃ muktiṃ gacchantīti

Michalski

I ci, co poznali Najwyższe, co w Niem ujrzeli swego Atmana, oparli się na Niem, mają Je za cel jedyny, – ci, ugasiwszy błędy swe przez wiedzę, idą tam, skąd niema już nawrotu.

Olszewski

Myśląc o Niej, dzieląc Jej jestestwo, przebywając w Niej, Jej całkowicie oddani, mędrcy kroczą drogą, skąd się nie wraca, przez naukę wyzwoleni z grzechów.

Dynowska

A gdy ku NIEMU zwraca się całą swą myśl i bezgraniczne a wyłączne samooddanie, w NIM pogrążając się całą swą istnością, JEGO za ostateczny mając cel, idzie tam skąd się na ziemię nie wraca, grzech wszelki zniweczywszy mądrością.

Sachse

Jeśli nim zajęty będzie ich rozum,
jeśli on stanie się ich istotą,
on będzie podstawą
i on będzie ich najwyższym przeznaczeniem,
wówczas dojdą do stanu,
w którym nie będą musieli podlegać dalszym wcieleniom,
albowiem dzięki wiedzy
otrząsną się z wszelkiej winy.

Kudelska

I gdy w tym pokłada całą swą myśl, siebie samego i zupełne oddanie, jedynie to za cel mając,
Osiąga stan, z którego nie ma powrotu, gdyż wszelki grzech dzięki mądrości porzucił.

Rucińska

Skupieni w Tym, Tym będący, trwający w Tym, w To wpatrzeni,
Nigdy już więcej nie wrócą, poznaniem zła pozbawieni!

Szuwalska

Na tym rozum skupiając, czując w głębi serca
Wiarę i zaufanie, oczyszczona wiedzą
Osiąga wyzwolenie, porzuca obawy.

Babkiewicz

W niej ich rozum, jaźń i wiara,
to jej całkiem są oddani,
a gdy wiedza zło ich zniszczy,
idą tam, skąd się nie wraca.