BhG 5.21

analiza syntaktyczna

bāhya-sparśeṣu (w zewnętrznej percepcji) asaktātmā (którego umysł jest nielgnący) ātmani (w jaźni) yat sukhaṃ (którą radość) [tat] (tę) vindati (znajduje).
saḥ (on) brahma-yoga-yuktātmā (którego jaźń zaprzężona jest w jogę brahmana) akṣayam (niezniszczalną) sukham (radość) aśnute (osiąga).

analiza gramatyczna

bāhya-sparśeṣu	–	bāhya-sparśa 7i.3 m. ; TP : bāhyeṣu sparśeṣv iti – w zewnętrznej percepcji (od: bahiḥ – av. na zewnątrz, bāhya – zewnętrzny; √ spṛś – dotykać, sparśa – dotyk, percepcja);
asaktātmā	–	asakta-ātman 1i.1 m. ; BV : yasya ātmāsakto ‘sti saḥ – ten, którego jaźń nie jest lgnąca (od: √ sañj – polegać na, być przymocowanym do, obejmować, PP a-sakta – nieprzywiązany, nielgnący; ātman – jaźń);
vindati	–	√ vid (znajdować) Praes. P 1c.1 – znajduje, osiąga;
ātmani	–	ātman 7i.1 m. – w jaźni, w sobie;
yat	–	yat sn. 2i.1 n. – którą;
sukham	–	sukha 2i.1 n. – radość, komfort (od: su – prefiks: dobry, wspaniały, piękny, szlachetny; kha – zagłębienie, otwór, piasta; su-kha – radość, szczęście, dosłownie: dobre zagłębienie [przez które przechodzi oś rydwanu], stąd poruszanie się gładko; lub od: su- √ sthā; przeciwieństwo do: duḥkha  – cierpienie, niedola);
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – on;
brahma-yoga-yuktātmā	–	brahma-yoga-yuktātman 1i.1 m. ; BV : yasyātmā brahmaṇo yoge yukto ‘sti saḥ – ten, którego jaźń zaprzężona jest w jogę brahmana (od: √ bṛh – zwiększać, brahman – duch, Weda; √ yuj – zaprzęgać, łączyć, yoga  – przyłączanie, zysk, zaprzęgnięcie, zastosowanie, metoda, środki, jedna ze szkół filozofii indyjskiej; √ yuj – zaprzęgać, łączyć, PP yukta – połączony, zaprzężony; ātman – jaźń); lub: BV : yasyātmā brahmaṇi yogena yukto ‘sti saḥ – ten, którego jaźń dzięki jodze połączona jest z brahmanem;
sukham	–	sukha 2i.1 n. – radość, komfort (od: su – prefiks: dobry, wspaniały, piękny, szlachetny; kha – zagłębienie, otwór, piasta; su-kha – radość, szczęście, dosłownie: dobre zagłębienie [przez które przechodzi oś rydwanu], stąd poruszanie się gładko; lub od: su- √ sthā; przeciwieństwo do: duḥkha  – cierpienie, niedola);
akṣayam	–	a-kṣaya 2i.1 n. – niezniszczalne (od: √ kṣi – zmniejszać się, PF kṣaya – zmniejszenie, zniszczenie);
aśnute	–	√ aś (osiągać, radować się, przenikać) Praes. Ā 1c.1 – osiąga;

warianty tekstu

bāhya-sparśeṣv → brāhma-sparśeṣv / bāhu-sparśeṣv (w percepcjach brahmana / w licznych percepcjach);
yat → yaḥ (kto);
brahma-yoga-yuktātmā → brahma-loka-yuktātmā (którego jaźń połączona jest ze światem brahmana);
akṣayam → avyayam / akṣayyam (nieprzemijające / niezniszczalne);

Śāṃkara

kiṃ ca, brahmaṇi sthitaḥ—

bāhya-sparśeṣu bāhyā ca te sparśāś ca bāhya-sparśāḥ | spṛśyante iti sparśāḥ śabdādayo viṣayās teṣu bāhya-sparśeṣu | asakta ātmā antaḥ-karaṇaṃ yasya so’yam asaktātmā viṣayeṣu prīti-varjitaḥ san vindati labhate | ātmani yat sukhaṃ tad vindatīty etat | sa brahma-yoga-yuktātmā brahmaṇi yogaḥ samādhir brahma-yogas tena brahma-yogena yuktaḥ samāhitas tasmin vyāpṛta ātmā antaḥ-karaṇaṃ yasya sa brahma-yoga-yuktātmā | sukham akṣayam aśnute vyāpnoti | tasmād bāhya-viṣaya-prīteḥ kṣaṇikāyā indriyāṇi nivartayed ātmany akṣaya-sukhārthīty arthaḥ

Rāmānuja

evamuktena prakāreṇa bāhyasparśeṣu ātmavyatiriktaviṣayānubhaveṣu, asaktātmā asaktamanāḥ antarātmany eva yaḥ sukhaṃ vindati labhate, sa prakṛtyabhyāsaṃ vihāya brahmayogayuktātmā brahmābhyāsayuktamanāḥ brahmānubhavarūpam akṣayaṃ sukhaṃ prāpnoti

Śrīdhara

moha-nivṛttyā buddhi-sthairye hetum āha bāhya-sparśeṣv iti | indriyaiḥ spṛśyanta iti sparśā viṣayāḥ | bāhyendriya-viṣayeṣv asaktātmānāsakta-cittaḥ | ātmani antaḥ-karaṇe yad upaśamātmakaṃ sāttvikaṃ sukham tad vindati labhate | sa copaśamaṃ sukhaṃ labdhvā brahmaṇi yogena samādhinā yuktas tadaikyaṃ prāpta ātmā yasya so 'kṣayaṃ sukham aśnute prāpnoti

Madhusūdana

nanu bāhya-viṣaya-prīter aneka-janmānubhūtatvenātipracalatvāt tad-āsakta-cittasya katham alaukike brahmaṇi dṛṣṭa-sarva-sukha-rahite sthitiḥ syāt | paramānanda-rūpatvād iti cet, na | tad-ānandasyānanubhūta-caratvena citta-sthiti-hetutvābhāvāt | tad uktaṃ vārttike –

apy ānandaḥ śrutaḥ sākṣān mānenāviṣayīkṛtaḥ |
dṛṣṭānandābhilāṣaṃ sa na mandīkartum apy alam || iti |

tatrāha bāhyeti | indriyaiḥ spṛśyanta iti sparśāḥ śabdādayaḥ | te ca bāhyā anātma-dharmatvāt | teṣv asaktātmānāsakta-cittas tṛṣṇā-śūnyatayā viraktaḥ sann ātmani antaḥ-karaṇa eva bāhya-viṣaya-nirapekṣaṃ yad upaśamātmakaṃ sukhaṃ tad vindati labhate nirmala-sattva-vṛttyā | tad uktaṃ bhārate –

yac ca kāma-sukhaṃ loke yac ca divyaṃ mahat sukham |
tṛṣṇākṣaya-sukhasyaite nārhataḥ ṣoḍaśīṃ kalām || iti |

athavā pratyag-ātmani tvaṃ-padārthe yat sukhaṃ svarūpa-bhūtaṃ suṣuptāv anubhūyamānaṃ bāhya-viṣayāsakti-pratibandhād alambhamānaṃ tad eva tad-abhāvāl labhate |

na kevalaṃ tvaṃ-padārtha-sukham eva labhate kintu tat-padārthaikyānubhavena pūrṇa-sukham apīty āha sa tṛṣṇā-śūnyo brahmaṇi paramātmani yogaḥ samādhis tena yuktas tasmin vyāpṛta ātmāntaḥ-karaṇaṃ yasya sa brahma-yoga-yuktātmā | athavā brahmaṇi tat-padārthe yogena vākyārthānubhava-rūpeṇa samādhinā yukta aikyaṃ prāpta ātmā tvaṃ-padārtha-svarūpaṃ yasya sa tathā | sukham akṣayam anantaṃ sva-svarūpa-bhūtam aśnute vyāpnoti sukhānubhava-rūpa eva sarvadā bhavatīty arthaḥ | nitye 'pi vastuny avidyānivṛtty-abhiprāyeṇa dhātv-artha-yoga aupacārikaḥ | tasmād ātmany akṣaya-sukhānubhavārthī san bāhya-viṣaya-prīteḥ kṣaṇikāyā mahā-narakānubandhinyāḥ sakāśād indriyāṇi nivartayet tāvataiva ca brahmaṇi sthitir bhavatīty abhiprāyaḥ

Viśvanātha

sa ca bāhya-sparśeṣu viṣaya-sukheṣv asaktātmā anāsakta-manāḥ | tatra hetur ātmani jīvātmani paramātmānaṃ vindati sati prāpte yat sukhaṃ tad akṣayaṃ sukham | sa evāśnute prāpnoti, na hi nirantaram amṛtāsvādine mṛttikā rocata iti bhāvaḥ

Baladeva

paurvauttaryeṇa sva-parātmānāv anubhavatīty āha bāhyeti | bāhya-sparśeṣu śabdādi-viṣayānubhaveṣu asaktātmā san yadātmani sva-svarūpe 'nubhūyamāne sukham tadādau vindati, tad uttaraṃ brahmaṇi paramātmani yogaḥ samādhis tad-yuktātmā san yad akṣayaṃ mahad-anubhava-lakṣaṇaṃ sukham tad aśnute labhate

Michalski

Czyja dusza nie lgnie do zetknięć ze światem zewnętrznym, kto w samym sobie znajduje zadowolenie, ten całkowicie pogrążony w oddaniu się Brahmanowi, osiaga nieprzemijające szczęście.

Olszewski

wolny od zetknięć zewnętrznych, w sobie samym znajduje szczęście; przeto ten, kogo Jedność mistyczna z Bogiem łączy, zażywa szczęśliwości niezniszczalnej,

Dynowska

Kto z niczym zewnętrznym nie jest związany, a w duchu radość swą wszystką znajduje; kto przez Jogę z Brahmanem w stałą jedność wchodzi, ten nieprzemijające osiąga szczęście.

Sachse

Człowiek,
którego serce nie lgnie ku światu zewnętrznemu,
w samym sobie znajduje to, co jest szczęściem.
Sercem zespolony z brahmanem
osiąga niezniszczalne szczęście.

Kudelska

Jeżeli ducha nie wiąże żaden kontakt z przedmiotem zewnętrznym, to radość w sobie znajduje,
A dzięki jodze ten duch w pełni z brahmanem zharmonizowany osiąga szczęście wieczyste.

Rucińska

Kto nie lgnie do świata z zewnątrz, szczęście w swym wnętrzu znajduje,
I połączony z Brahmanem, cieszy się szczęściem bez końca!

Szuwalska

Porzuciwszy radość
Płynącą z zewnątrz, w sobie cieszy się, w skupieniu
Jednoczy się z Najwyższym w nieskończonym szczęściu.

Babkiewicz

A kto sobą nie przylega
do zewnętrznych dlań doświadczeń,
ten to szczęście znajdzie w sobie.
Zajęty brahmana jogą
wiecznym szczęściem się raduje.