BhG 6.42

analiza syntaktyczna

atha vā (lub wówczas) dhī-matām (posiadających mądrość) yoginām eva (właśnie joginów) kule (w rodzinie) bhavati (staje się).
yat īdṛśam (które takiego rodzaju) janma (narodziny) etat hi (te zaiste) loke (w świecie) durlabha-taram [asti] (są trudne do osiągnięcia).

analiza gramatyczna

atha	–	av. – wówczas, a oto, co więcej, lecz, z pewnością, raczej;
vā	–	av. – lub, i, z drugiej strony, nawet jeśli, jednakże;
yoginām	–	yogin 6i.3 m. – joginów, połączonych (od: √ yuj – zaprzęgać, łączyć, yoga – przyłączanie, zysk, zaprzęgnięcie, zastosowanie, metoda, środki, jedna ze szkół filozofii indyjskiej);
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
kule	–	kula 7i.1 n. – w rodzie, w rodzinie
bhavati	–	√ bhū (być) Praes. P 1c.1 – staje się;
dhīmatām	–	dhīmant 6i.3 m. – posiadających rozum, mądrych (od: √ dhī – myśleć, rozważać; dhī – myśl, rozum; -mant / -vant – sufiks oznaczający posiadacza);
etat	–	etat sn. 1i.1 n. – to;
hi	–	av. – ponieważ, albowiem, właśnie, zaiste, z pewnością;
durlabhataram	–	dur-labha-tara 1i.1 n. – niezwykle trudne do osiągnięcia (od: dur / dus – prefiks: trudny, zły, twardy; √ labh – zabierać, zdobywać; lābha – osiągnięcie, zdobycz; stopień wyższy od: durlabha – durlabha-tara, durlabha-tama)
loke	–	loka 7i.1 m. – w świecie;
janma	–	janman 1i.1 n. – narodziny (od: √ jan – rodzić);
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – które;
īdṛśam	–	īdṛśa 1i.1 n. – takie, takiego rodzaju;

warianty tekstu

bhavati → mahati (w potężnej [rodzinie]);
dhīmatām → nirmale (w pozbawionej skażenia [rodzinie]);
kule bhavati dhīmatām → jāyate dhī śrīmatāṃ kule (zaiste rodzi się w rodzie majętnych);

Śāṃkara

athavā śrīmatāṃ kulāt anyasmin yoginām eva daridrāṇāṃ kule bhavati jāyate dhīmatāṃ buddhimatām | etat hi janma, yat daridrāṇāṃ yogināṃ kule, durlabhataraṃ duḥkha-labhyataraṃ pūrvam apekṣya loke janma yad īdṛśaṃ yathokta-viśeṣaṇe kule

Rāmānuja

paripakvayogaś calitaś cet, yogināṃ dhīmatāṃ yogaṃ kurvatāṃ svayam eva yogopadeśakṣamāṇāṃ mahatāṃ kule bhavati; tad etad ubhayavidhaṃ yogayogyānāṃ yogināṃ ca kule janma loke prākṛtānāṃ durlabhataram / etat tu yogamāhātmyakṛtam

Śrīdhara

alpa-kālābhyasta-yoga-bhraṃśe gatir iyam uktā | cirābhyasta-yoga-bhraṃśe tu pakṣāntaram āha athaveti | yoga-niṣṭhānāṃ dhīmatāṃ jñāninām eva kule jāyate | na tu pūrvoktānām ārūḍha-yogānāṃ kule | etaj janma stauti īdṛśaṃ yaj janma etad dhi loke durlabhataraṃ mokṣa-hetutvāt

Madhusūdana

dvitīyaṃ prati pakṣāntaram āha athaveti | śraddhā-vairāgyādi-kalyāṇa-guṇādhikye tu bhoga-vāsanā-virahāt puṇya-kṛtāṃ lokān aprāpyaiva yoginām eva daridrāṇāṃ brāhmaṇānāṃ na tu śrīmatāṃ rājñāṃ gṛhe yoga-bhraṣṭa-janma tad api durlabham aneka-sukṛta-sādhyatvān mokṣa-paryavasāyitvāc ca | yat tu śucīnāṃ daridrāṇāṃ brāhmaṇānāṃ brahma-vidyāvatāṃ kule janma | etad dhi prasiddhaṃ śukādivat | durlabhataraṃ durlabhād api durlabhaṃ loke yad īdṛśaṃ sarva-pramāda-kāraṇa-śūnyaṃ janmeti dvitīyaḥ stūyate bhoga-vāsanā-śūnyatvena sarva-karma-saṃnyāsārhatvāt

Viśvanātha

alpa-kālābhyasta-yoga-bhraṃśe gatir iyam uktā | cira-kālābhyasta-yoga-bhraṃśe tu pakṣāntaram āha athaveti | yogināṃ nimi-prabhṛtīnām ity arthaḥ

Baladeva

cirārābdhād yogād bhraṣṭasya gatim āha athaveti | yogināṃ yogam abhyasatāṃ dhīmatāṃ yoga-deśikānāṃ kule bhavaty utpadyate | dvividhaṃ janma stauti etad iti | yogārhāṇāṃ yogam abhyasatāṃ ca kule pūrva-yoga-saṃskāra-bala-kṛtam etaj janma prākṛtānām atidurlabham

Michalski

Lub też, może, narodzi się w pokoleniu mądrych joginów, a takie narodzenie jest trudniejsze, niż cokolwiekbadź innego na świecie.

Olszewski

lub nawet mędrców, uprawiających jedność mistyczną: otóż trudno jest otrzymać na tym świecie taki początek.

Dynowska

albo nawet w rodzinie Jogów rozumnych, choć zasłużyć na takich rodziców niezmiernie jest w tym świecie trudno.

Sachse

albo nawet pojawia się
w rodzinie światłych joginów.
Takie jednak narodziny
są w tym świecie bardzo trudno dostępne.

Kudelska

Może nawet narodzić się w rodzinie bardzo uczonych joginów,
Choć takie narodziny na tym świecie to wielka rzadkość.

Rucińska

Albo w rodzinie joginów pełnych mądrości się zjawia –
Takie jak te narodziny najrzadsze są wszakże w świecie!

Szuwalska

Albo w rodzinie mędrców o duchowej wiedzy,
Co jest rzadkie w tym świecie, lecz w takich warunkach
Odzyska swoją dawną, duchową świadomość,
By ku doskonałości dalszą podjąć drogę.

Babkiewicz

Albo też w joginów rodzie
wielce mądrych się narodzi.
Takie narodziny w świecie
to zaiste wielka rzadkość.