BhG 6.44

analiza syntaktyczna

tena hi (zaiste przez to) pūrvābhyāsena eva (właśnie przez wcześniejszą praktykę) avaśaḥ api (choć bezwolny) saḥ (on) hriyate (jest niesiony).
yogasya (jogę) jijñāsuḥ api (choć pragnący poznać) śabda-brahma (brahmana będącego słowem) ativartate (przekracza).

analiza gramatyczna

pūrvābhyāsena	–	pūrvābhyāsa 3i.1 m. ; KD : pūrvo ‘bhyāsa iti – przez wcześniejszą praktykę (od: pūrva – wcześniejszy, starożytny; abhi- √ as – powtarzać, studiować, abhy-āsa – powtarzanie, praktyka, dyscyplina);
tena	–	tat sn. 3i.1 m. – przez to;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
hriyate	–	√ hṛ (nieść, zabierać) Praes. pass. 1c.1 – jest niesiony;
hi	–	av. – ponieważ, albowiem, właśnie, zaiste, z pewnością;
avaśaḥ	–	avaśa 1i.1 m. – bez władzy, bezwolny (od: √ vaś – pragnąć, podporządkowywać, rozkazywać, posiadać w mocy, vaśa  – pragnienie, moc, kontrola, dominacja);
api	–	av. – jak również, także, co więcej, nawet;
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – on;
jijñāsuḥ	–	jijñāsu ( √ jñā – wiedzieć) des. 1i.1 m. ; jñātum icchantaḥ – pragnący wiedzieć;
api	–	av. – jak również, także, co więcej, nawet;
yogasya	–	yoga 6i.1 m. – przyłączania, zysku, zaprzęgnięcia, zastosowania, metody, środka, jogi (od: √ yuj – zaprzęgać, łączyć);
śabda-brahma	–	śabda-brahma 2i.1 m. – brahmana będącego dźwiękiem ( KD : brahma cādaḥ śabdaś ca – jest brahmanem i jest też dźwiękiem; od: śabda – dźwięk; √ bṛh – zwiększać, brahman – duch, Weda);
ativartate	–	ati- √ vṛt (przechodzić ponad) Praes. Ā 1c.1 – przekracza;

warianty tekstu

hriyate → hrīyate / kriyate (jest porywany / jest czyniony);
hy avaśo → ‘py avaśo (choć bezwolny);
saḥ → san (będący);
yogasya → lokasya (świat [pragnący poznać]);
śabda-brahmātivartate → śabda-brahmāpi vartate / śabda-brahmādi vartate / śabda-brahmā nivartate (nawet przekracza brahmana będącego dźwiękiem / przekracza brahmana będącego dźwiękiem i inne / zatrzymuje brahmana będącego dźwiękiem);

Śāṃkara

kathaṃ pūrva-deha-buddhi-saṃyogeti tad ucyate—

yaḥ pūrva-janmani kṛto’bhyāsaḥ sa pūrvābhyāsaḥ, tenaiva balavatā hriyate saṃsiddhau hi yasmād avaśo’pi sa yoga-bhraṣṭaḥ | na kṛtaṃ ced yogābhyāsajāt saṃskārāt balavattaram adharmādi-lakṣaṇaṃ karma, tadā yogābhyāsa-janitena saṃskāreṇa hriyate | adharmaś cet balavattaraḥ kṛtaḥ, tena yogajo’pi saṃskāro’bhibhūyata eva, tat-kṣaye tu yogajaḥ saṃskāraḥ svayam eva kāryam ārabhate, na dīrgha-kālasthasyāpi vināśas tasyāstīty arthaḥ | ato jijñāsur api yogasya svarūpaṃ jñātum icchann api yoga-mārge pravṛttaḥ saṃnyāsī yoga-bhraṣṭaḥ, sāmarthyāt so’pi śabda-brahma vedokta-karmānuṣṭhāna-phalam ativartate’tikrāmaty apākariṣyati | kim uta buddhvā yo yogaṃ tan-niṣṭho’bhyāsaṃ kuryāt

Rāmānuja

apravṛttayogo yoge jijñāsur api tataś calitamānasaḥ punar api tām eva jijñāsāṃ prāpya karmayogādikaṃ yogam anuṣṭhāya śabdabrahmātivartate / śabdabrahma devamanuṣyapṛthivyantarikṣasvargādiśabdābhilāpayogyaṃ brahma prakṛtiḥ / prakṛtibandhād vimukto devamanuṣyādiśabdābhilāpānarhaṃ jñānānandaikatānam ātmānaṃ prāpnotītyarthaḥ

Śrīdhara

tatra hetuḥ pūrveti | tenaiva pūrva-deha-kṛtābhyāsenāvaśo 'pi kutaścid ambharāyād anicchann api saṃhriyate viṣayebhyaḥ purāvṛtya brahma-niṣṭhaḥ kriyate | tad evaṃ pūrvābhyāsa-balena prayatnaṃ kurvan śanair mucyata itīmam arthaṃ kaimutya-nyāyena sphuṭayati jijñāsur iti sārdhena | yogasya svarūpaṃ jijñāsur eva kevalaṃ na tu prāpta-yogaḥ | evambhūto yoge praviṣṭa-mātro 'pi pāpa-vaśād yoga-bhraṣṭo 'pi śabda-brahma vedam ativartate | vedokta-karma-phalāny atikrāmati | tebhyo 'dhikaṃ phalaṃ prāpya mucyata ity arthaḥ

Madhusūdana

nanu yo brahma-vidāṃ brāhmaṇānāṃ sarva-pramāda-kāraṇa-śūnye kule samutpannas tasya madhye viṣaya-bhoga-vyavadhānābhāvād avyavahita-prāg-bhavīya-saṃskārodbodhāt punar api sarva-karma-saṃnyāsa-pūrvako jñāna-sādhana-lābho bhavatu nāma | yas tu śrīmatāṃ mahārāja-cakravartināṃ kule bahuvidha-viṣaya-bhoga-vyavadhānenotpannas tasya viṣaya-bhoga-vāsanā-prābalyāt pramāda-kāraṇa-sambhavāc ca katham ativyavahita-jñāna-saṃskārodbodhaḥ kṣatriyatvena sarva-karma-saṃnyāsānarhasya kathaṃ vā jñāna-sādhana-lābha iti | tathocyate pūrvābhyāseneti | aticira-vyavahita-janmopacitenāpi tenaiva pūrvābhyāsena prāg-arjita-jñāna-saṃskāreṇāvaśo 'pi mokṣa-sādhanāyāprayatamāno 'pi hriyate svavaśīkriyate | akasmād eva bhoga-vāsanābhyo vyutthāpya mokṣa-sādhanonmukhaḥ kriyate, jñāna-vāsanāyā evālpa-kālābhyastāyā api vastu-viṣayatvenāvastu-viṣayābhyo bhoga-vāsanābhyaḥ prābalyāt | paśya yathā tvam eva yuddhe pravṛtto jñānāyāpratayamāno 'pi pūrva-saṃskāra-prābalyād akasmād eva raṇa-bhūmau jñānonmukho 'bhūr iti | ataeva prāg uktaṃ nehābhikrama-nāśo 'sti [Gītā 2.40] iti | aneka-janma-sahasra-vyavahito 'pi jñāna-saṃskāraḥ sva-kāryaṃ karoty eva sarva-virodhy-upamardenety abhiprāyaḥ |

sarva-karma-saṃnyāsābhāve 'pi hi kṣatriyasya jñānādhikāraḥ sthita eva | yathā pāṭac-careṇa bahūnāṃ rakṣiṇāṃ madhye vidyamānam api aśvādi-dravyaṃ svayam anicchad api tān sarvān abhibhūya sva-sāmarthya-viśeṣād evāpahriyate | paścāt tu kadāpahṛtam iti vimarśo bhavati | evaṃ bahūnāṃ jñāna-pratibandhakānāṃ madhye vidyamāno 'pi yoga-bhraṣṭaḥ svayam anicchann api jñāna-saṃskāreṇa balavatā svasāmarthaya-viśeṣād eva sarvān pratibandhakān abhibhūyātma-vaśī kriyata iti hṛñaḥ prayogena sūcitam | ataeva saṃskāra-prābalyāj jijñāsur jñātum icchur api yogasya mokṣa-sādhana-jñānasya viṣayaṃ brahma, prathama-bhūmikāyāṃ sthitaḥ saṃnyāsīti yāvat | so 'pi tasyām eva bhūmikāyāṃ mṛto 'ntarāle bahūn viṣayān bhuktvā mahārāja-cakravartināṃ kule samutpanno 'pi yoga-bhraṣṭaḥ prāg-upacita-jñāna-saṃskāra-prābalyāt tasmin janmani śabda-brahma vedaṃ karma-pratipādakam ativartate 'tikramya tiṣṭhati karmādhikārātikrameṇa jñānādhikārī bhavatīty arthaḥ | etenāpi jñāna-karma-samuccayo nirākṛta iti draṣṭavyam | samuccaye hi jñānino 'pi karma-kāṇḍātikramābhāvāt

Viśvanātha

hriyata ākṛṣyate | yogasya yogaṃ jijñāsur api bhavati | ataḥ śabda-brahma veda-śāstram ativartate vedokta-karma-mārgam atikramya vartate | kintu yoga-mārga eva tiṣṭhatīty arthaḥ

Baladeva

tatra hetuḥ | tenaiva yoga-viṣayakeṇa pūrvābhyāsena sa yogī hriyate ākṛṣyate avaśo 'pi kenacid vighnenānicchann apīty arthaḥ | hīti prasiddho 'yaṃ yoga-mahimā | yogasya jijñāsur api tu yogam abhyasituṃ pravṛttaḥ śabda-brahma sa-kāma-karma-nirūpakaṃ vedam ativartate | taṃ na śabda-ghātīty arthaḥ

Michalski

Dzięki poprzednim wysiłkom zostanie porwany wbrew swojej woli, – a kiedy zechce poznać Jogę, przekroczy daleko w słowo ujętego Brahmana.

Olszewski

Albowiem poprzednie wysiłki go unoszą, porywają mimo nawet jego woli, kiedy w swojem pragnieniu dojścia do jedności grzeszy przeciwko nauce brahmy.

Dynowska

Praktykowana ongiś Joga nieodparcie go pociągnie. A pragnąc ją poznać, przeniknie poza słowa Wed i ku samej istocie Brahmy się zbliży.

Sachse

I nawet bez udziału jego woli
porywają go owe poprzednie próby.
Pragnąc gorąco poznać jogę
wykracza poza słowa o brahmanie.

Kudelska

A ćwiczenia z poprzednich wcieleń niechybnie go wesprą,
Gdyż, jogin pragnący poznania jogi wyższy jest niż słowa samych Wed.

Rucińska

Tym właśnie przeszłym ćwiczeniem porwany jest mimo woli.
Ten nawet, kto szuka jogi, przekracza Brahmana Słowa.

Szuwalska

Dzięki swym doświadczeniom z poprzedniego życia,
Nie czyniąc wielu starań, będzie pragnął wiedzy
O jodze i przeniknie Światłość przenajwyższą
W słowa święte ujętą.

Babkiewicz

Poprzednimi praktykami
mimo woli jest niesiony,
a gdy jogę pragnie poznać,
przekracza brahmana słowa.