BhG 8.16

analiza syntaktyczna

he arjuna (Ardźuno!), he kaunteya (Kuntjowicu!),
ā-brahma-bhuvanāt (aż po siedzibę Brahmy) lokāḥ (światy) punar-āvartinaḥ (powracające ponownie) [santi] (są).
mām tu (lecz mnie) upetya (osiągnąwszy)
punar-janma (ponowne narodziny) na vidyate (nie istnieją).

analiza gramatyczna

ā-brahma-bhuvanāt	–	ā-brahma-bhuvana 5i.1 n. – aż od siedziby Brahmy (od: ā – stojące przed wyrazem w ablativusie oznacza: aż do – włącznie z lub bez wyrazu, z którym jest związane; √ bṛh – zwiększać, brahman – duch, Weda, Brahma; √ bhū – być, bhuvana – istota, stworzenie, świat, siedziba);
lokāḥ	–	loka 1i.3 m. – światy;
punar-āvartinaḥ	–	punar-āvaṛtin 1i.3 m. – mające ponowne powracanie (od: av. punaḥ – ponownie, jeszcze raz, z powrotem; ā- √ vṛt – zawracać, obracać się; āvartin – zawracający, powracający);
arjuna	–	arjuna 8i.1 m. – biały, jasny;
mām	–	asmat sn. 2i.1 – mnie;
upetya	–	upa- √ i (podchodzić, osiągać) absol. – osiągnąwszy, zbliżywszy się;
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
kaunteya	–	kaunteya 8i.1 m. – o synu Kunti (od: kunti – lud Kuntiów, kuntī – Kunti, matka Pandowiców);
punar-janma	–	punar-janman 1i.1 n. – ponowne narodziny (od: √ jan – rodzić, janman – narodziny; av. punaḥ – ponownie, jeszcze raz, z powrotem);
na	–	av. – nie;
vidyate	–	√ vid (być) Praes. Ā 1c.1 – jest;

warianty tekstu

ā-brahma-bhuvanāl → ā-brahma-bhavanāl (aż do pałacu Brahmy);
lokāḥ → lokān / lokāt (światy / od światów);
punar-āvartino → punar-āvṛttino;
upetya tu → upeyati;

Śāṃkara

kiṃ punas tvatto’nyat prāptāḥ punar āvartante ? ity ucyate—

ā brahma-bhuvanāt bhavanty asmin bhūtānīti bhuvanam | brahmaṇo bhuvanaṃ brahma-bhuvanam, brahma-loka ity arthaḥ | ā brahma-bhuvanāt saha brahma-bhuvanena lokāḥ sarve punar-āvartinaḥ punar-āvartana-svabhāvāḥ | he’rjuna | mām ekam upetya tu kaunteya punar-janma punar-utpattiḥ na vidyate

Rāmānuja

aiśvaryagatiṃ prāptānāṃ bhagavantaṃ prāptānāṃ ca punarāvṛttau apunarāvṛttau ca hetum anantaram āha

brahmalokaparyantāḥ brahmāṇḍodaravartinas sarve lokā bhogāiśvaryālayāḥ punarāvartinaḥ vināśinaḥ / ata aiśvaryagatiṃ prāptānāṃ prāpyasthānavināśād vināśitvam avarjanīyam / māṃ sarvajñaṃ satyasaṅkalpaṃ nikhilajagadutpattisthitilayalīlaṃ paramakāruṇikaṃ sadaikarūpaṃ prāptānāṃ vināśaprasaṅgābhāvāt teṣāṃ punarjanma na vidyate

Śrīdhara

sarva eva jīvā mahā-sukṛtino 'pi jāyante | mad-bhaktās tu tadvan na jāyanta ity āha ā-brahmeti | brahmaṇo bhuvanaṃ satya-lokaḥ tam abhivyāpya

Madhusūdana

bhagavantam upāgatānāṃ samyag-darśinām apunar-āvṛttau kathitāyāṃ tato vimukhānām asamyag-darśināṃ punar-āvṛttir artha-siddhety āha ābrahmeti | ābrahma-bhuvanāt bhavanty atra bhūtānīti bhuvanaṃ lokaḥ | abhividhāv ā-kāraḥ | brahma-lokena saha sarve 'pi lokā mad-vimukhānām asamyag-darśināṃ bhoga-bhūtayaḥ punar-āvartinaḥ punar-āvartana-śīlāḥ | brahma-bhavanād iti pāṭhe bhavanaṃ vāsa-sthānam iti sa evārthaḥ | he 'rjuna svataḥ-prasiddha-mahā-puruṣa |

kiṃ tadvad eva tvāṃ prāptānām api punar āvṛttir nety āha mām īśvaram ekam upetya tu | tur lokāntara-vailakṣaṇya-dyotanārtho 'vadhāraṇārtho vā | mām eva prāpya nirvṛttānāṃ he kaunteya mātṛto 'pi prasiddha-mahānubhāva punar-janma na vidyate punar-āvṛttir nāstīty arthaḥ | atrārjuna kaunteyeti sambodhana-dvayena svarūpataḥ kāraṇataś ca śuddhir jñāna-saṃpattaye sūcitā |

atreyaṃ vyavasthā | ye krama-mukti-phalābhirupāsanābhir brahma-lokaṃ prāptās teṣām eva tatrotpanna-samyag-darśanānāṃ brahmaṇā saha mokṣaḥ | ye tu pañcāgni-vidyādibhir atat-kratavo 'pi tatra gatās teṣām avaśyambhāvi punar-janma | ataeva krama-mukty-abhiprāyeṇa brahma-lokam abhisampadyate na ca punar āvartate, anāvṛttiḥ śabdāt iti śruti-sūtrayor upapattiḥ | itaratra teṣām iha na punar āvṛttiḥ imaṃ mānavam āvartaṃ nāvartante itīhemam iti ca viśeṣaṇād gamanādhikaraṇa-kalpād anyatra punar āvṛttiḥ pratīyate

Viśvanātha

sarva eva jīvā mahā-sukṛtino 'pi jāyante mad-bhaktās tu tavan na jāyanta ity āha ābrahmeti | brahmaṇo bhuvanaṃ satya-lokas tam abhivyāpya

Baladeva

mad-vimukhās tu karma-viśeṣaiḥ svargādi-lokān prāptā api tebhyaḥ patantīty āha ābrahmeti | abhividhāvākāraḥ brahma bhuvanaṃ vyāpyety arthaḥ | brahma-lokena saha sarve svargādayo lokās tat-tad-vartino jīvās tat-tat-karma-kṣaye sati punar āvartino bhūmau punar janma labhante | mām upetyeti punaḥ kathanaṃ dṛḍhīkaraṇārtham | atredaṃ bodhyaṃ pañcāgni-vidyayā mahāhava-maraṇādinā ye brahma-lokaṃ gatās teṣāṃ bhogānte pātaḥ syāt | ye tu sa-niṣṭhāḥ pareśa-bhaktāḥ svargādi-lokān krameṇānubhavantas tatra gatās teṣāṃ tu na tasmāt pātaḥ | kintu tal-loka-vināśe tat-patinā saha pareśa-loka-prāptir eva –

brahmaṇā saha te sarve samprāpte pratisañcare |
parasyānte kṛtātmānaḥ praviśanti paraṃ padam || iti smaraṇād iti ||

Michalski

Wszystkie światy, począwszy od świata Brahmana, podlegają nawrotom, Ardżuno, – lecz ten, kto we mnie się rozpłynie, Kauntejo, – już nie narodzi się ponownie.

Olszewski

Światy wracają do Brahmy, o Ardżuno; lecz kto mnie dosięże, ten się więcej nie odradza.

Dynowska

Wszystkie sfery kosmiczne, o Ardżuno, aż do świata Brahmy, podlegają prawu narodzin ponownych; lecz ten, kto się we Mnie pogrąży, o Kauntejo, od narodzin jest wolny.

Sachse

Poczynając od świata Brahmy
wszyscy zmuszeni są do ponownych narodzin, Ardżuno.
Kiedy zaś przybędzie się do mnie, o synu Kunti,
ponownych narodzin już nie ma.

Kudelska

Wszystkie światy, Ardżuno, aż do Brahmy królestwa, podlegają ciągłym narodzinom,
Lecz mnie osiągając, synu Kunti, ponownych narodzin unikniesz.

Rucińska

Światy po Brahmy krainę powracać każą, Ardżuno –
Kto do mnie dotrze, Kauntejo, już więcej się nie narodzi!

Szuwalska

Wszystkie światy, począwszy od planety Brahmy,
Są miejscami kolejnych narodzin po śmierci.
Jednak ci, co są ze Mną, już się nie narodzą.

Babkiewicz

Światy, po siedzibę Brahmy,
są miejscami powracania,
lecz kto sięgnął mnie, Ardźuno,
ten ponownie się nie rodzi.