BhG 8.20

analiza syntaktyczna

tasmāt tu (lecz co więcej) yaḥ (który) avyaktāt paraḥ (wyższy od nieprzejawionego) anyaḥ (inny) avyaktaḥ (nieprzejawiony) sanātanaḥ (odwieczny) bhāvaḥ (byt),
saḥ (ten) sarveṣu bhūteṣu naśyatsu (gdy przepadają wszystkie istoty) na vinaśyati (nie przepada).

analiza gramatyczna

paraḥ	–	para 1i.1 m. – daleki, odległy, późniejszy, ostateczny, najwyższy, najlepszy;
tasmāt	–	av. – dlatego (od: tat sn. 5i.1 m. – z tego);
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
bhāvaḥ	–	bhāva 1i.1 m. – egzystencja, istnienie, natura, emocje (od: √ bhū – być);
anyaḥ	–	anya sn. 1i.1 m. – inny;
avyaktaḥ	–	a-vyakta (vi- √ añj – dekorować, powodować powstanie) PP 1i.1 m. – niewidoczny, nierozwinięty, niepowstały;
avyaktāt	–	a-vyakta (vi- √ añj – dekorować, powodować powstanie) PP 5i.1 m. – od niewidocznego, od nierozwiniętego, od niepowstałego;
sanātanaḥ	–	sanātana 1i.1 m. – wieczny, prastary;
yaḥ	–	yat sn. 1i.1 m. – który;
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – ten;
sarveṣu	–	sarva sn. 7i.3 m. loc.abs. – we wszystkich, w każdym;
bhūteṣu	–	bhūta ( √ bhū – być) PP 7i.3 m. loc.abs. – w istotach, w bytach;
naśyatsu	–	naśyant ( √ naś – niszczeć, zanikać, być straconym) PPr 7i.3 m. loc.abs. – w ginących;
na	–	av. – nie;
vinaśyati	–	vi- √ naś (niszczeć, zanikać, być straconym) Praes. P 1c.1 – przepada;

warianty tekstu

paras → parāt (od wyższego);
‘vyakto 'vyaktāt → ‘vyaktāvyaktaḥ / puruṣākhyaḥ / vyaktāvyaktaḥ (nieprzejawiony, nieprzejawiony / zwany Mężem / przejawiony i nieprzejawiony);
sanātanaḥ → avyaktaḥ / avyaktāt / sanātanāt (nieprzejawiony / od nieprzejawionego / od wiecznego);
yaḥ sa sarveṣu → sarveṣvapi / yas tu sarveṣu / yaḥ samaṃ sarva- / sarva eveṣu (nawet gdy wszystkie / ale, który gdy wszystkie / który równo gdy wszystkie);

Śāṃkara

yad upanyastam akṣaram, tasya prāpty-upāyo nirdiṣṭa om ity ekākṣaraṃ brahma [gītā 8.13] ity ādinā | athedānīm akṣarasyaiva svarūpa-nirdidikṣayedam ucyate, anena yoga-mārgeṇedaṃ gantavyam iti—

paro vyatirikto bhinnaḥ | kutaḥ ? tasmāt pūrvoktāt | tu-śabdo’kṣarasya vivakṣitasyāvyaktād vailakṣaṇya-viśeṣaṇārthaḥ | bhāvo’kṣarākhyaṃ paraṃ brahma | vyatiriktatve saty api sālakṣaṇya-prasaṅgo’stīti tad-vinivṛtty-artham āha—anya iti | anyo vilakṣaṇaḥ | sa cāvyakto’nindriya-gocaraḥ | paras tasmād ity uktam | kasmāt punaḥ paraḥ ? pūrvoktād bhūta-grāma-bīja-bhūtād avidyā-lakṣaṇād avyaktāt | anyo vilakṣaṇo bhāva ity abhiprāyaḥ | sanātanaś cirantano yaḥ sa bhāvaḥ sarveṣu bhūteṣu brahmādiṣu naśyatsu na vinaśyati

Rāmānuja

komentarz wspólny przy wersecie BhG 8.21

Śrīdhara

lokānām anityatvaṃ prapañcya parameśvara-svarūpasya nityatvaṃ prapañcayati – para iti dvābhyām | tasmāc carācara-kāraṇa-bhūtād avyaktāt paras tasyāpi kāraṇa-bhūto yo 'nyas tad-vilakṣaṇo 'vyaktaś cakṣur-ādy-agocaro bhāvaḥ sanātano 'nādiḥ | sa tu sarveṣu kārya-kāraṇa-lakṣaṇeṣu bhūteṣu naśyatv api na vinaśyati

Madhusūdana

eam avaśānām utpatti-vināśa-pradarśanenābrahma-bhuvanāl lokāḥ punar āvartina ity etad vyākhyātam adhunā mām upetya punar janma na vidyata ity etad vyācaṣṭe dvābhyāṃ paras tasmād iti | tasmāc carācara-sthūla-prapañca-kāraṇa-bhūtād dhiraṇyagarbhākhyād avyaktāt paro vyatiriktaḥ śreṣṭho vā tasyāpi kāraṇa-bhūtaḥ | vyatireke 'pi sālakṣaṇyaṃ syād iti nety āha-anyo 'tyanta-vilakṣaṇaḥ na tasya pratimā asti iti śruteḥ | avyakto rūpādi-hīnatayā cakṣur-ādy-agocaro bhāvaḥ kalpiteṣu sarveṣu kāryeṣu sad-rūpeṇānugataḥ | ataeva sanātano nityaḥ | tu-śabdo heyād anityād avyaktād upādeyatvaṃ ntiyasyāvyaktasya vailakṣaṇyaṃ sūcayati | etādṛśo yo bhāvaḥ sa hiraṇyagarbha iva sarveṣu bhūteṣu naśyatsv api na vinaśyati utpadyamāneṣv api notpadyata ity arthaḥ | hiraṇyagarbhasya tu kāryasya bhūtābhimānitvāt tad-utpatti-vināśābhyāṃ yuktāv evotpatti-vināśau na tu tad-anabhimānino 'kāryasya parameśvarasyeti bhāvaḥ

Viśvanātha

tasmād ukta-lakṣaṇād avyaktāt prajāpater hiraṇyagarbhāt sakāśāt paraḥ śreṣṭaḥ | hiraṇyagarbhasyāpi kāraṇabhūto yo 'nyaḥ khalv avyakto bhāvaḥ sanātano 'nādiḥ

Baladeva

tad evaṃ karma-tantrāṇāṃ janma-vināśa-darśanena ābrahma-bhuvanāt ity etad vivṛtam | atha mām upetyaitad vivṛṇoti paras tasmād iti | tasmād utka-rūpād avyaktād brahmaṇo hiraṇyagarbhād anyo yo bhāvaḥ padārthaḥ paraḥ śreṣṭhas tato 'tyanta-vilakṣaṇas tasyopāsya ity arthaḥ | ativailakṣaṇyam āha avyakta iti | ātam-vigrahatvāt pratyak ity arthaḥ | prasāditas tu pratyakṣo 'pi bhavatīty uktaṃ prāk | sanātano 'nādiḥ | sa khalu hiraṇyagarbha-paryanteṣu sarveṣu bhūteṣu na vinaśyati

Michalski

Wyższym jednak ponad nieujawę jest inny wieczny, bezpostaciowy pierwiastek, który nie zginie, chociażby wszystkie istnienia zginęły.

Olszewski

Lecz oprócz tej natury widzialnej istnieje inna, niewidzialna, wieczna: kiedy wszystkie istoty giną, ona nie ginie.

Dynowska

Lecz ponad tym Nieprzejawionym istnieje zaprawdę inne pra-odwieczne, ponad kosmiczne Nieprzejawione, gdy całość wszechświatów zanika, Ono Samo niezmiennie trwa.

Sachse

Inny natomiast, wyższy od tego stan bytu,
bardziej nieprzejawiony od tego, co nieprzejawione,
wieczysty,
on to nie ginie, choć giną wszystkie stworzenia.

Kudelska

Lecz ponad tym nieprzejawionym istnieje inny byt nieprzejawiony, który odwiecznym jest;
Wszystkie stworzenia zanikają, a on nigdy nie ginie.

Rucińska

Lecz wyższy niż niezjawione, nieprzejawiony, odwieczny
Istnieje Byt, co gdy wszystkie giną stworzenia, nie ginie!

Szuwalska

Ponad tym jest natura inna od tej, która
Ze stworzonego znowu w niebyt się rozpada.
Jest wieczna i nie ginie, gdy wszystko zanika.

Babkiewicz

Jednak wyższy byt istnieje,
wieczny i nieprzejawiony,
różny od nieprzejawienia.
Gdy istoty wszystkie giną,
on to istnieć nie przestaje.