BhG 8.18

analiza syntaktyczna

ahar-āgame (z nadejściem dnia) avyaktāt (z nieprzejawionego) sarvāḥ vyaktayaḥ (wszystko przejawione) prabhavanti (powstaje).
rātry-āgame (z nadejściem nocy) tatra eva (tam właśnie) avyakta-saṃjñake (w nazywane nieprzejawionym) pralīyante (wtapia się).

analiza gramatyczna

avyaktāt	–	a-vyakta (vi- √ añj – dekorować, powodować powstanie) PP 5i.1 m. – z niewidocznego, z nierozwiniętego, z niepowstałego;
vyaktayaḥ	–	vyakti  1i.3 f. – widoczne, zamanifestowane, rozwinięte, powstałe (od: vi- √ añj – dekorować, powodować powstanie);
sarvāḥ	–	sarva sn. 1i.3 f. – wszystkie;
prabhavanti	–	pra- √ bhū (powstawać, wyłaniać się) Praes. P 1c.3 – powstają, wyłaniają się;
ahar-āgame	–	ahar-āgama 7i.1 m. ; TP : ahnar āgama iti – w nadejściu dnia (od: ahar / ahan – dzień; ā- √ gam – przychodzić, āgama – przybycie);
rātry-āgame	–	rātry-āgama 7i.1 m. ; TP : rātrer āgama iti – w nadejściu nocy (od: √ rā – obdarowywać lub √ ram – radować, rātri – noc; ā- √ gam – przychodzić, āgama – przybycie);
pralīyante	–	pra- √ lī (rozpuszczać się, znikać, ginąć) Praes. Ā 1c.3 – znikają, giną;
tatra	–	av. – tam (od: tat; locativus nieodmienny zakończony na -tra);
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
avyakta-saṃjñake	–	avyakta-saṃjñaka 7i.1 m. ; yasyāvyakto iti saṃjñāsti – w nazywane niezamanifestowanym (od: vi- √ añj – dekorować, powodować powstanie, PP a-vyakta – niewidoczny, nierozwinięty, niepowstały; sam- √ jñā – być jednej opinii, rozumieć, saṃjñā – uczynione znanym, zakomunikowane, nazywane, definiowane, saṃjñaka – na końcu złożeń: nazywany);

warianty tekstu

avyaktād vyaktayaḥ sarvāḥ → avyaktā vyaktayaḥ sarvāḥ (wszystko przejawione i nieprzejawione);
prabhavanty → pralayaṃti (giną);
avyakta-saṃjñake → avyakta-saṃjñike (w nazywane nieprzejawionym);

Śāṃkara

prajāpater ahani yad bhavati rātrau ca, tad ucyate—

avyaktād avyaktaṃ prajāpateḥ svāpāvasthā | tasmād avyaktād vyaktayo vyajyanta iti vyaktayaḥ sthāvara-jaṅgama-lakṣaṇāḥ sarvāḥ prajāḥ prabhavanty abhivyajyante, ahna āgamo’har-āgamas tasmin ahar-āgame kāle brahmaṇaḥ prabodha-kāle | tathā rātry-āgame brahmaṇaḥ svāpa-kāle pralīyante sarvā vyaktayas tatraiva pūrvokte’vyakta-saṃjñake

Rāmānuja

komentarz wspólny przy wersecie BhG 8.19

Śrīdhara

tatra kim ? ata āha avyaktād iti | kāryasyāvyaktaṃ rūpaṃ kāraṇātmakam | tasmād avyaktāt kāraṇa-rūpād vyajyanta iti vyaktayaś carācarāṇi bhūtāni prādurbhavanti | kadā ? ahar-āgame brahmaṇo dinasyopakrame | tathā rātrer āgame brahma-śayane | tasminn evāvyakta-saṃjñake kāraṇa-rūpe pralayaṃ yānti | yad vā te 'horātra-vida ity etan na vidhīyante | kintu te prasiddhā ahorātra-vido janā brahmaṇo yad ahar vidus tasyāhna āgame 'vyaktād vyaktayaḥ prabhavanti | yāṃ ca rātriṃ vidus tasyā rātrer āgame pralīyante iti dvayor anvayaḥ

Madhusūdana

yathoktair aho-rātraiḥ pakṣam āsādi-gaṇanayā pūrṇaṃ varṣa-śataṃ prajāpateḥ paramāyur iti kāla-paricchinnatvenānityo 'sau | tena tal-lokāt punar-āvṛtti-yuktaiva | ye tu tato 'rvācīnās teṣāṃ tad ahar-mātra-paricchinnatvāt tat-tal-lokebhyaḥ punar-āvṛttir iti kim u vaktavyam ity āha avyaktād iti | atra dainandina-sṛṣṭi-pralayor eva vaktum upakrāntatvāt tatra cākāśādīnāṃ sattvād avyakta-śabdenākhyākṛtāvasthā nocyate | kintu prajāpateḥ svāpāvasthaiva | svāpāvasthaḥ prajāpatir iti yāvat | ahar-āgame prajāpateḥ prabodha-samaye 'vyaktāt tat-svāpāvasthā-rūpād vyaktayaḥ śarīra-viṣayādi-rūpā bhoga-bhūtayaḥ prabhavanti vyavahāra-kṣamatayā 'bhivyajyante | rātry-āgame tasya svāpa-kāle pūrvoktāḥ sarvā api vyaktayaḥ pralīyante tiro-bhavanti yata āvirbhūtās tatraivāvyakta-saṃjñake kāraṇe prāg-ukte svāpāvasthe prajāpatau

Viśvanātha

ye tu tato 'rvācīnās triloka-sthās teṣāṃ tu tasyāhany ahany api pāta ity āha avyaktād iti | atra dainandina-sṛṣṭi-pralayayor ākāśādīnāṃ sattvād avyakta-śabdena svāpāvasthaḥ prajāpatir evocyate iti madhusūdana-sarasvatī-pādāḥ | tataś ca avyaktāt svāpāvasthāt prajāpateḥ sakāśād vyaktayaḥ śarīra-viṣayādi-rūpā bhoga-bhūmayo bhavanti vyavahāra-kṣamāḥ syuḥ | rātry-āgame tasya svāpa-kāle pralīyante tasminn eva tirobhavanti

Baladeva

ye tu tasmād arvācīnās trilokī-vartinas teṣāṃ brahmaṇo dine pātaḥ syād ity āha avyaktād iti | ahar-āgame brahmaṇo jāgara-samaye avyaktāt svāpāvasthāt tasmāt sarvā śarīrendriya-bhogya-bhoga-sthāna-rūpā vyaktayaḥ prabhavanty utpadyante | rātry-āgame tasya svāpa-samaye tatraiva brahmaṇy avyakta-saṃjñake svāpāvasthe kāraṇe tāḥ pralīyante tirobhavanti | atrāvyakta-śabdena pradhānaṃ nābhidheyaṃ dainandina-sṛṣṭi-pralayayor upakramāt | tadā viyad-ādīnāṃ sthitatvāc ca | kintu svāpāvastho brahmaiva tasyārthaḥ

Michalski

Gdy dzień nadejdzie, wyłania się z nieujawy wszelka ujawa, Ardżuno, a gdy nadejdzie noc, wszystko rozpływa się z powrotem w nieujawie.

Olszewski

Wszystkie rzeczy widzialne wychodzą z Niewidzialnego z nadejściem dnia; a kiedy noc się zbliża, rozpływają się znowu w tejże niewidzialności.

Dynowska

Z początkiem Dnia z Nieprzejawionego wyłania się wszystkość zjawiona; z nastaniem Nocy znów powraca i całkowicie roztapia się w tym, co Nieprzejawionym się zowie.

Sachse

Kiedy nadchodzi dzień,
wszystko, co ma przybrać przejawioną postać,
wyłania się z nieprzejawionego [chaosu].
A kiedy nadchodzi noc —
rozpływa się w tym, co się zwie nieprzejawionym.

Kudelska

Z początkiem dnia z nieprzejawionego wyłania się to, co przejawione,
A gdy noc nastanie, znów zanika w tym, co zowią nieprzejawionym.

Rucińska

Z niezjawionego wszechprzejaw powstaje, gdy dzień nadchodzi.
Z nastaniem nocy rozpuszcza się w tymże nieprzejawionym.

Szuwalska

Z tego, co niestworzone, stwarzane jest wszystko
Wraz z dnia samym początkiem, by gdy noc nadejdzie,
Rozpłynęło się znowu w to, co niestworzone.

Babkiewicz

Z dnia nadejściem przejawione
staje się z nieprzejawienia,
a wraz z nocą się rozpływa
w tym, co zwą nieprzejawionym.