BhG 10.42

analiza syntaktyczna

he arjuna (Ardźuno!),
atha (co więcej) tava (tobie) etena bahunā jñātena (tej wielorakiej wiedzy) kim vā (cóż po?).
aham (ja) idam kṛtsnam jagat (ten cały świat) ekāṃśena (jedną cząstką) viṣṭabhya (utwierdziwszy) sthitaḥ [asmi] (trwający jestem).

analiza gramatyczna

atha	–	av. – wówczas, a oto, co więcej, lecz, z pewnością, raczej;
vā	–	av. – lub, i, z drugiej strony, nawet jeśli, jednakże;
bahunā	–	bahu 3i.1 m. – po wielorakim, po licznym;
etena	–	etat sn. 3i.1 m. – po tym;
kim	–	av. – cóż po – wymaga instrumentalisu (od: kim – co?; łączy się często z: vā);
jñātena	–	jñāta ( √ jñā – wiedzieć) PP 3i.1 m. – po poznanym;
tava	–	yuṣmat sn. 6i.1 – twoje;
arjuna	–	arjuna 8i.1 m. – biały, jasny;
viṣṭabhya	–	vi- √ stambh (utwierdzać) absol. – utwierdziwszy, wsparłszy;
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;
idam	–	idam 2i.1 n. – to;
kṛtsnam	–	kṛtsna 2i.1 n. – cały;
ekāṃśena	–	eka-aṃśa 3i.1 m. ; TP : ekenāṃśeneti – dzięki jednej części (od: eka – jeden; √ aṃś – rozdzielać, aṃśa – cząstka, część, kawałek);
sthitaḥ	–	sthita ( √ sthā – stać) PP 1i.1 m. – pozostający, znajdujący się;
jagat	–	jagat 2i.1 n. – świat, poruszający się, ludzkość (od: √ gam – iść);

warianty tekstu

bahunaitena → bahunoktena / bahunaikena ([cóż] po różnorakim powiedzianym / [cóż] po wielorakim [a zarazem] jednym);
jñātena → jñānena ([cóż] po wiedzy);
sthito jagat → jagat sthitaḥ / sthitaṃ jagat (świat, trwam / trwający świat);

Śāṃkara

athavā bahunaitena evam ādinā kiṃ jñātena tavārjuna syāt sāvaśeṣeṇa | aśeṣatas tvam ucyamānam arthaṃ sṛṇu—viṣṭabhya viśeṣataḥ stambhanaṃ dṛḍhaṃ kṛtvedaṃ kṛtsnaṃ jagad ekāṃśenaikāvayavenaika-pādena, sarva-bhūta-svarūpeṇety etat | tathā ca mantra-varṇaḥ—pādo’sya viśvā bhūtāni [rādhāk 8.4.17.3] iti | sthito’ham iti

Rāmānuja

bahunā etena ucyamānena jñānena kiṃ prayojanam /idaṃ cidacidātmakaṃ kṛtsnaṃ jagat kāryāvasthaṃ kāraṇāvasthaṃ sthūlaṃ sūkṣmaṃ ca svarūpasadbhāve, sthitau, pravṛttibhede ca yathā matsaṅkalpaṃ nātivarteta, tathā mama mahimno 'yutāyutāṃśena viṣṭabhyāham avasthitaḥ / yathoktaṃ bhagavatā parāśareṇa, „yasyāyutāyutāṃśāṃśe viśvaśaktir iyaṃ sthitā” iti

Śrīdhara

athavā kim etena paricchinna-vibhūti-darśanena ? sarvatra mad-dṛṣṭim eva kurv ity āha athaveti | bahunā pṛthak-jñātena kiṃ tava kāryam ? yasmād idaṃ sarvaṃ jagad ekāṃśenaika-deśa-mātreṇa viṣṭabhya dhṛtvā vyāpyeti vā aham eva sthitaḥ | mad-vyatiriktaṃ kiṃcid asti pādo 'sya viśvā bhūtāni tripādayāmṛtaṃ divi [Rv 8.4.17.3] iti śruteḥ | tasmāt kim anena paricchinna-darśanena sarvatra mad-dṛṣṭim eva kurv ity abhiprāyaḥ

Madhusūdana

evam avayavaśo vibhūtim uktvā sākalyena tām āha athaveti | athaveti pakṣāntare | bahunaitena sāvaśeṣeṇa jñātena kiṃ tava syāt | he arjuna ! idaṃ kṛtsnaṃ sarvaṃ jagad ekāṃśenaikadeśa-mātreṇa viṣṭabhya vidhṛtya vyāpya vāham eva sthito na mad-vyatiriktaṃ kiṃcid asti pādo 'sya viśvā bhūtāni tripādayāmṛtaṃ divi iti śruteḥ | tasmāt kim anena paricchinna-darśanena sarvatra mad-dṛṣṭim eva kurv ity abhiprāyaḥ

Viśvanātha

bahunā pṛthak-pṛthag-jñātena kiṃ phalaṃ samuditam eva jānīhīty āha viṣṭabhyeti | ekāṃśenaikenaivāṃśena prakṛty-antaryāminā puruṣa-rūpeṇaivedaṃ sṛṣṭaṃ jagad viṣṭabhyādhiṣṭhānatvād vidhṛtyādhiṣṭhātṛtvād adhiṣṭhāya | niyantṛtvān niyamya vyāpakatvād vyāpya kāraṇatvāt sṛṣṭvā sthito 'smi

Baladeva

evam avayavaśo vibhūtīr apavarṇya sāmsatyena tāḥ prāha athaveti | bahunā pṛthak-pṛthag-upadiśyamānena vibhūti-viṣayakeṇa jñānena tava kiṃ prayojanam | he arjuna ! cid-acid-ātmakaṃ hara-viriñci-pramukhaṃ kṛtsnaṃ jagad aham ekenaiva prakṛtyādy-antaryāmiṇā puruṣākhyenāṃśena viṣṭabhya sraṣṭṛtvāt sraṣṭā dhārakatvād dhṛtvā vyāpakatvād vyāpya pālakatvāt pālayitvā ca sthito 'smīti sarjanādīni mad-vibhūtayo mad-vyāpteṣu sarveṣv aiśvaryādi-sarvāṇi vastūni mad-vibhūtitayā bodhyānīti

Michalski

Lecz na co ci ta rozległa wiedza, Ardżuno? Ja trwam i utrzymuję w równowadze cały ten świat jedną cząsteczką swej istoty!

Olszewski

Lecz pocóż mam cię obarczać tą nauką nieskończoną, Ardżuno? Kiedym oparł wszystkie rzeczy na jednej cząsteczce mojej, świat został zbudowany.

Dynowska

Lecz po cóż ci Ardżuno, te szczegóły poznawać? Wiedz iż cząstką Siebie stwarzam i przenikam wszechświat, a Sam niezmienny trwam.

Sachse

Ale na cóż zda ci się, Ardżuno,
dogłębna znajomość tych spraw?
Oto jestem — ja,
który jedną tylko cząstką [mej istoty]
wspieram świat cały!

Kudelska

Lecz po cóż ci, Ardżuno, ta wiedza tak dokładna?
Wiedz, iż Ja zaledwie cząstką siebie cały świat stwarzam i podtrzymuję.

Rucińska

A zresztą na cóż ci o tym wiedzieć coś więcej, Ardżuno?
Jedną mą cząstką ten cały świat przeniknąwszy, trwam oto!

Szuwalska

Lecz po co ci, Ardżuno, jest to wszystko wiedzieć,
Gdy wszechświat ten przenikam ledwie cząstką siebie.

Babkiewicz

Cóż ci zatem po tej wiedzy,
tak rozległej, o Ardźuno?
Jedną cząstką utwierdziwszy
ten świat cały – tutaj stoję.