BhG 10.39

analiza syntaktyczna

he arjuna (Ardźuno!),
yat ca (a co) sarva-bhūtānām (wszystkich bytów) bījam [asti] (jest nasieniem),
tat api (to właśnie) aham (ja) [asmi] (jestem).
mayā vinā (beze mnie) yat (co) syāt (byłoby),
tat carācaram bhūtam (to ruchomym i nieruchomym bytem) na asti (nie jest).

analiza gramatyczna

yat	–	yat sn. 1i.1 n. – który;
ca	–	av. – i;
api	–	av. – chociaż, jak również, także, co więcej, nawet;
sarva-bhūtānām	–	sarva-bhūta 6i.3 m. ; sarvāṇāṃ bhūtānām iti – między wszystkimi bytami (od: sarva – wszystko; √ bhū – być, PP bhūta – będący, prawdziwy, istota, byt);
bījam	–	bīja 1i.1 n. – nasienie, zarodek, źródło;
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;
arjuna	–	arjuna 8i.1 m. – biały, jasny;
na	–	av. – nie;
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
asti	–	√ as (być) Praes. P 1c.1 – jest;
vinā	–	av. – bez, poza, oprócz (od: prefiks vi- – oddzielnie, osobno);
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – który;
syāt	–	√ as (być) Pot. P 1c.1 – byłby;
mayā	–	asmat sn. 3i.1 – przeze mnie;
bhūtam	–	bhūta ( √ bhū – być) PP 1i.1 n. – będący, prawdziwy, istota, byt;
carācaram	–	cara-acara 1i.1 n. ; DV / BV : yat caraiś cācaraiś ca sahāsti tat – będący wraz z ruchomym i nieruchomym [stworzeniem] (od: √ car –poruszać się, cara – poruszający się, ruchomy, żywy; a-cara – nie poruszający się, nieruchomy, nieżywy);

warianty tekstu

bījaṃ tad aham → mac cāpi / tad bījam aham (i właśnie ze mnie / ja jestem tym nasieniem);
tad asti → tad asmi (to ja);
yat syān → yaḥ syād / yasmān (który byłby / z którego);
mayā bhūtaṃ → mama bhūtaṃ / bhāva-bhūtaṃ (mój byt / byt istniejący);

Śāṃkara

yac cāpi sarva-bhūtānāṃ bījaṃ praroha-kāraṇam, tad aham arjuna | prakaraṇopa-saṃhārārthaṃ vibhūti-saṃkṣepam āha—na tad asti bhūtaṃ carācaraṃ caram acaraṃ vā, mayā vinā yat syāt bhavet | mayāpakṛṣṭaṃ parityaktaṃ nirātmakaṃ śūnyaṃ hi tat syāt | ato mad-ātmakaṃ sarvam ity arthaḥ

Rāmānuja

sarvabhūtānāṃ sarvāvasthāvasthitānām tattadavasthābījabhūtaṃ pratīyamānam apratīyamānaṃ ca yat, tad aham eva / bhūtajātaṃ mayā ātmatayāvasthitena vinā yat syāt, na tad asti / „aham ātmā guḍākeśa sarvabhūtāśayasthitaḥ” iti prakramāt, „na tad asti vinā yat syān mayā bhūtaṃ carācaram” ity atrāpy ātmatayāvasthānam eva vivakṣitam / sarvaṃ vastujātaṃ sarvāvasthaṃ mayā ātmabhūtena yuktaṃ syād ityarthaḥ / anena sarvasyāsya sāmānādhikaraṇyanirdeśasyātmatayāvasthitir eva hetur iti prakaṭitam

Śrīdhara

yac cāpīti | yad api ca sarva-bhūtānāṃ bījaṃ praroha-kāraṇaṃ tad aham | tatra hetuḥ -mayā vinā yat syād bhavet tac caram acaraṃ vā bhūtaṃ nāsty eveti

Madhusūdana

yad api ca sarva-bhūtānāṃ praroha-kāraṇaṃ bījaṃ tan-māyopādhikaṃ caitanyam aham eva | he arjuna ! mayā vinā yat syād bhave caram acaraṃ vā bhūtaṃ vastu tan nāsty eva yataḥ sarvaṃ mat-kāryam evety arthaḥ

Viśvanātha

bījaṃ prarohakāraṇaṃ yat tad aham asmi | tatra hetuḥ — mayā vinā yat syāt caram acaraṃ vā tan naivāsti mithyaivety arthaḥ

Baladeva

yac ca sarva-bhūtānāṃ bījaṃ praroha-kāraṇaṃ tad apy aham | tatra hetuḥ – na tad iti | mayā sarva-śaktimatāṃ pareśena vinā yac caram acaraṃ ca bhūtaṃ tattvaṃ syāt tan nāsti mṛṣaivety arthaḥ

Michalski

I jakiekolwiek byłoby nasienie wszystkich stworzeń, ja niem jestem, Ardżuno! Niema takiej rzeczy, ruchomej czy bezwładnej, któraby istniała bezemnie.

Olszewski

Ile jest potęgi rozrodczej w istotach żyjących, tem nawet jestem; albowiem bezemnie żadna rzecz stać się nie może.

Dynowska

Ja jestem tym, co wszystkich istot stanowi nasienie, o Ardżuno; nie masz nic we wszechświecie z tego co ruchome lub nieruchome jest, co by istnieć mogło poza Mną.

Sachse

Jestem też tym, Ardżuno,
co jest nasieniem wszelkich istot.
Nie ma żadnej istoty, ruchomej lub nieruchomej,
która istniałaby poza mną.

Kudelska

To Ja jestem, Ardżuno, życiodajnym nasieniem każdego stworzenia;
Nic na tym świecie, czy to ruchome, czy nieruchome, istnieć beze mnie nie może.

Rucińska

I tym, co jest wszystkich istot Nasieniem, jestem, Ardżuno!
Beze mnie nic nie istnieje, ruchome czy nieruchome!

Szuwalska

Jestem nasieniem istot rodzaju wszelkiego,
A we wszechświecie całym nie ma nic takiego
Wśród roślin ani zwierząt, co by istnieć mogło
Beze Mnie.

Babkiewicz

Co nasieniem jest, Ardźuno,
wszystkich istot – tym ja jestem,
bo beze mnie nie istnieje
byt ruchomy czy też bierny.