bṛhat-sāma tathā sāmnāṃ gāyatrī chandasām aham
māsānāṃ mārgaśīrṣo ‘ham ṛtūnāṃ kusumākaraḥ
Update RequiredTo play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.
sāmnām (wśród samanów) [aham] (ja) bṛhat-sāma [asmi] (jestem Wielkim Samanem),
tathā chandasām (podobnie wśród hymnów) aham (ja) gāyatrī [asmi] (jestem Gajatri),
māsānām (wśród miesięcy) aham (ja) mārgaśīrṣaḥ [asmi] (jestem Margaśirszą),
ṛtūnām (wśród pór roku) [aham] (ja) kusumākaraḥ [asmi] (jestem mnogością kwiatów).
bṛhat-sāma |
– |
bṛhat-sāman 1i.1 n. – Wielki Saman (od: √ bṛh – zwiększać, bṛhat – wielki; √ so – niszczyć [grzech] lub √ sā – dawać [błogosławieństwo], sāman – jedna z czterech Wed lub hymn z niej pochodzący; Bṛhad-sāma wg Śridhary jest to: Samaweda 1.235 tożsamy z: RV 6.46.1); |
tathā |
– |
av. – tak, w ten sposób, podobnie; |
sāmnām |
– |
sāman 6i.3 n. – pośród samanów (od: √ so – niszczyć [grzech] lub √ sā – dawać [błogosławieństwo], sāman – jedna z czterech Wed lub hymn z niej pochodzący); |
gāyatrī |
– |
gāyatrī 1i.1 f. – Gajatri (od: √ gai – śpiewać, wychwalać, gāyatrī – hymn: RV 3.62.10 lub metrum 24-sylabowe [3×8]); |
chandasām |
– |
chandas 6i.3 n. – pośród hymnów wedyjskich (od: chandas – pragnienie, wola); |
aham |
– |
asmat sn. 1i.1 – ja; |
māsānām |
– |
māsa 6i.3 m. – pośród miesięcy (od: √ mā – odmierzać, mās – księżyc, miesiąc); |
mārgaśīrṣaḥ |
– |
mārga-śīrṣa 1i.1 m. – Margaśirsza (od: √ mṛg – ścigać, mṛga –zwierzę; śiras – głowa; mṛga-śiras – 3 gwiazdy z konstelacji Oriona przypominające głowę antylopy, mārgaśīrṣa – związany z konstelacją mrygaśiras, jeden z miesięcy pory zimowej, którego pełnia przypada w konstelacji mrygaśiras); |
aham |
– |
asmat sn. 1i.1 – ja; |
ṛtūnām |
– |
ṛtu 6i.3 m. – pośród pór roku (od: ṛtu – ustalony czas, właściwy czas; sześć pór roku to: vasanta, grīṣma, varṣa, śarat, hemanta, śiśira); |
kusumā-karaḥ |
– |
kusuma-ākara 1i.1 m. ; TP : kusumāni ākara iti – rozrzucający kwiaty, mnogość kwiatów, wiosna (od: √ kuś – obejmować, kusuma – kwiat; ā- √ kṛ – przyprowadzać blisko, ā-kara – rozdzielający, mnogość); |
bṛhat-sāma → bṛhat-sāmas (Wielka Sama);
tathā → kathā (w jaki sposób?);
mārgaśīrṣo ‘ham → mārgaśīrṣo ‘smi (jestem Mrygaśirszą);
… → półtora wersu spoza wydania krytycznego po wersecie 10.35:
oṣadhīnāṃ yavaś cāsmi dhātūnām asmi kāñcanam
saurabheyo gavām asmi snehānāṃ sarpir apy aham
sarvāsāṃ tṛṇajātīnāṃ darbho 'haṃ pāṇḍunandana
Pośród roślin leczniczych jestem jęczmieniem, a spośród minerałów złotem,
pośród krów jestem potomkiem Surabhi, pośród tłuszczów klarowanym masłem.
O synu Pandu pośród wszystkich gatunków traw jestem darbhą.
bṛhat-sāma tathā sāmnāṃ pradhānam asmi | gāyatrī cchandasām ahaṃ gāyatry-ādi-cchando-viśiṣṭānām ṛcāṃ gāyatrī ṛg aham asmīty arthaḥ | māsānāṃ mārgaśīrṣo’ham, ṛtūnāṃ kusumākaro vasantaḥ
sāmnāṃ bṛhatsāma aham / chandasāṃ gāyatry aham / kusumākaraḥ vasantaḥ
bṛhat-sāmeti | tvām iddhi havāmahe [Rv 6.46.1] ity asyām ṛci gīyamānaṃ bṛhat-sāma | tena cendraṃ sarveśvaratvena sthūyata iti śraiṣṭhyam | chanda-viśiṣṭānāṃ mantrāṇāṃ madhye gāyatrī mantro 'ham | dvijatvāpādakatvena somāharaṇe ca śreṣṭhatvāt | kusumākaro vasantaḥ
vedānāṃ sāmavedo 'smīty uktaṃ tatrāyam anyo viśeṣaḥ sāmnām ṛg-akṣarārūḍhānāṃ gīti-viśeṣāṇāṃ madhye tvām iddhi havāmaha [Rv 6.46.1] ity asyām ṛci gīti-viśeṣo bṛhat-sāma | tac cātirātre pṛṣṭha-stotraṃ sarveśvaratvenendra-stuti-rūpam anyataḥ śreṣṭhatvād aham | chandasāṃ niyatākṣara-pādatva-rūpa-cchando-viśiṣṭānām ṛcāṃ madhye dvijāter dvitīya-janma-hetutvena prātaḥ-savanādi-savana-traya-vyāpitvena tirṣṭubh-jagatībhyāṃ somāharaṇārthaṃ gatābhyāṃ somo na labdho 'kṣarāṇi ca hāritāni jagatyā trīṇi triṣṭubhaikam iti catvāri tair akṣaraiḥ saha somasyāharaṇena ca sarva-śreṣṭhā gāyatry-ṛg aham | catur-akṣarāṇi ha vā agre chandāṃsy āsutato jagatī somam acchātpat sā trīṇy akṣarāṇi hitvā jagām tatas triṣṭup somam acchāpatat saikam akṣaraṃ hitvāpatat tato gāyatrī somam acchāpatat sā tāni cākṣarāṇi haranty āgacchat somaṃ ca tasmād aṣṭākṣarā gāyatrī ity upakramya tadāhur gāyatrāṇi vai sarvāṇi savanāni gāyatrī hy evaitad upasṛjamānaiḥ iti śatapatha-śruteḥ | gāyatrī vā idaṃ sarvaṃ bhūtam ity-ādi-chāndogya-śruteś ca |
māsānāṃ dvādaśānāṃ madhye 'bhinivaśāli-vāstūka-śākādi-śālī śīrtātapa-śūnyatvena ca sukha-hetur mārgaśīrṣo 'ham | ṛtūnāṃ ṣaṇṇāṃ madhye kusumākaraḥ sarva-sugandhi-kusumānām ākaro 'tiramaṇīyo vasantaḥ | vasante brāhmaṇam upanayīta | vasante brāhmaṇo 'gnīnād adhīta | vasante vasante jyotiṣā yajeta | tad vai vasanta evābhyārabheta | vasanto vai brāhamasya rtuḥ | ity ādi-śāstra-prasiddho 'ham asmi
vedānāṃ sāmavedo 'smīty uktam | tatra sāmnām api madhye bṛhat-sāma tvām iddhi havāmahe [Rv 6.46.1] ity asyām ṛci vigīyamānaṃ bṛhat-sāma | chandasāṃ madhye gāyatrī nāma chandaḥ | kusumākaro vasantaḥ
vedānāṃ sāmavedo 'smīty uktaṃ prāk | tatrānyaṃ viśeṣam āha bṛhad iti | sāmnām ṛg-akṣara-rūḍhānāṃ gīti-viśeṣāṇāṃ madhye tvām iddhi havāmahe [Rv 6.46.1] ity asyām ṛci gītiṃ viśeṣo bṛhat-sāma tac cātirātre pṛṣṭha-stotraṃ sarveśvaratvendra-stuti-rūpam anya-sāmotkṛṣṭatvād aham | chandasāṃ niyatākṣara-pādatva-rūpa-cchando-viśiṣṭānām ṛcāṃ madhye gāyatrī ṛg ahaṃ dvijāter dvitīya-janma-hetutvena tasyāḥ śraiṣṭhyāt | gāyatrī vā idaṃ sarvaṃ bhūtaṃ yad idaṃ kiṃ ca iti brahmāvatāratva-śravaṇāc ca | mārgaśīrṣo 'ham ity abhinava-dhānāydi-sampattyā tasyānyebhyaḥ śraiṣṭhyāt | kusumākaro vasanto 'ham iti śītātapābhāvena vividha-sugandhi-puṣpamayatvena mad-utsava-hetutvena ca tasyānyebhyaḥ śraiṣṭhyāt
Jestem Brihatsaman pomiędzy pieśniami Saman, między rytmami, jestem gajatri, pomiędzy miesiącami jestem majem, pomiędzy porami roku – kwiecistą wiosną.
Jestem wielkim hymnem między śpiewami Samy; a między rytmami gayatri. Między miesiącami jestem margaśirsza, między porami roku wiosną kwitnącą.
Spośród hymnów Samy – Jam Brihadsaman, a Gajatri wśród poetyckich miar; z miesięcy Jam Margasirsza, wśród pór roku – rozkwiecona wiosna.
Wśród śpiewów jestem Brihatsaman,
wśród metrów jestem gajatri,
wśród miesięcy jestem początkiem roku,
wśród pór roku — tą, która rodzi kwiaty.
Spośród hymnów jestem Brihatsmanem, wśród miar wierszowych metrum gajatri,
Wśród wszystkich miesięcy jestem Margaśirszą i wiosną wśród pór roku.
Pośród pieśni jam Bryhatsaman, jam jest Gajatri wśród wierszy
Jam grudniem jest wśród miesięcy i wiosną pośród pór roku,
Wśród hymnów Samawedy jestem Bryhatsamą,
A wśród wierszy – Gajatri. Jestem Margaśirszą
– Miesiącem schyłku pory jesiennej, a wiosną
Z sezonów.
W Samawedzie Wielką Pieśnią,
wśród miar wierszy jam gajatri,
wśród miesięcy margaśirszą,
wśród sezonów kwietną wiosną.