BhG 13.14

analiza syntaktyczna

[tat jñeyam] (to do poznania) sarvendriya-guṇābhāsam (to, co oświetla przymioty dla wszystkich zmysłów) sarvendriya-vivarjitam (pozbawione wszystkich zmysłów) asaktam (nielgnące) sarva-bhṛt ca eva (i zaiste utrzymujące wszystko) nirguṇam (pozbawione przymiotów) guṇa-bhoktṛ ca (i cieszące się przymiotami) [asti] (jest).

analiza gramatyczna

sarvendriya-guṇābhāsam	–	sarva-indriya-guṇa-ābhāsa 1i.1 n. ; yat sarvāṇi indriyāṇi guṇān ca ābhāsayati tat – to, co oświetla wszystkie zmysły i przymioty / to, co oświetla przymioty dla wszystkich zmysłów / to, co jest odbiciem przymiotów we wszystkich zmysłach (od: sarva – wszystko; √ ind – posiadać moc, indriya – zmysły; √ grah – chwytać, guṇa – cecha, zaleta, sznur; ā- √ bhās – wydawać się, oświetlać, ābhāsa – blask, odbicie, pozór);
sarvendriya-vivarjitam	–	sarva-indriya-vivarjita 1i.1 n. ; TP : sarvaiṛ indriyaiṛ vivarjitam iti – pozbawione wszelkich zmysłów (od: sarva – wszystko; √ ind – posiadać moc, indriya – zmysły; vi- √ vṛj – wykluczać, omijać, caus. PP vivarjita – wyłączony, pozbawiony, poza);
asaktam	–	a-sakta ( √ sañj – polegać na, być przymocowanym do, obejmować) PP 1i.1 n. – nieprzywiązane, nielgnące;
sarva-bhṛt	–	sarva-bhṛt 1i.1 n. ; yat sarvam bibharti tat – to, co wszystko utrzymuje (od: sarva – wszystko; √ bhṛ – nieść, trzymać, dzierżyć, bhṛt – na końcu złożeń: noszący, utrzymujący);
ca	–	av. – i;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
nirguṇam	–	nir-guṇa 1i.1 n. – pozbawione gun (od: niḥ – wolny od, bez; √ grah – chwytać, guṇa – cecha, zaleta, sznur);
guṇa-bhoktṛ	–	guṇa-bhoktṛ 1i.1 n. ; TP : guṇānām bhoktṛ iti – spożywające guny (od: niḥ – wolny od, bez; √ grah – chwytać, guṇa – cecha, zaleta, sznur; √ bhuj – jeść, cieszyć się, bhoktṛ  – jedzący, cieszący się);
ca	–	av. – i;

warianty tekstu

sarva-bhṛc caiva → sarva-taś caiva / sarva-bhṛt tv eva / sarva-hṛc caiva (i zaiste zewsząd / ale zaiste utrzymujący wszystko / i zaiste serce wszystkich);

Pierwsze dwie pady BhG 13.14 są takie same jak pierwsze dwie pady Śvetāśvataropaniṣad 3.17;

Śāṃkara

upādhibhūta-pāṇi-pādādīndriyādhyāropaṇāj jñeyasya tadvattāśaṅkā mā bhūd ity evam arthaḥ ślokārambhaḥ—
sarvendriya-guṇābhāsaṃ sarvāṇi ca tānīndriyāṇi śrotrādīni buddhīndriya-karmendriyākhyāni, antaḥ-karaṇe ca buddhi-manasī, jñeyopādhitvasya tulyatvāt, sarvendriya-grahaṇena gṛhyante | api ca, antaḥ-karaṇopādhi-dvāreṇaiva śrotrādīnām api upādhitvam ity ato’ntaḥ-karaṇa-bahiṣkaraṇopādhi-bhūtaiḥ sarvendriya-guṇair adhyavasāya-saṃkalpa-śravaṇa-vacanādibhir avabhāsate iti sarvendriya-guṇābhāsaṃ sarvendriya-vyāpārair vyāpṛtam iva taj jñeyam ity arthaḥ | dhyāyatīva lelāyatīva [bhāvātmauttaṃ 4.3.7] iti śruteḥ |
kasmāt punaḥ kāraṇān na vyāpṛtam eveti gṛhyata ity ataḥ āha—sarvendriya-vivarjitam, sarva-karaṇa-rahitam ity arthaḥ | ato na karaṇa-vyāpāraiḥ vyāpṛtaṃ taj jñeyam | yas tv ayaṃ mantraḥ—apāṇi-pādo javano grahītā paśyaty acakṣuḥ sa sṛṇoty akarṇaḥ [śāstrvetuttaṃ 3.19] ity ādiḥ | sa sarvendriyopādhi-guṇānuguṇya-bhajana-śaktimat taj jñeyam ity evaṃ pradarśanārthaḥ, na tu sākṣād eva javanādi-kriyāvattva-pradarśanārthaḥ | andho maṇim avindad [sthitaitteṇa 1.11] ity ādi-mantrārthavat tasya mantrasyārthaḥ | yasmāt sarva-karaṇa-varjitaṃ jñeyam, tasmād asaktaṃ sarva-saṃśleṣavarjitam | yadyapy evam, tathāpi sarva-bhṛc caiva | sad-āspadaṃ hi sarvaṃ sarvatra sad-buddhy-anugamāt | na hi mṛgatṛṣṇikādayo’pi nirāspadā bhavanti | ataḥ sarva-bhṛt sarvaṃ bibhartīti | syād idaṃ cānyaj jñeyasya sattvādhigama-dvāraṃ—nirguṇaṃ sattva-rajas-tamāṃsi guṇās tair varjitaṃ taj jñeyam, tathāpi guṇa-bhoktṛ ca guṇānāṃ sattva-rajas-tamasāṃ śabdādi-dvāreṇa sukha-duḥkha-mohākāra-pariṇatānāṃ bhoktṛ copalabdhṛ ca taj jñeyam ity arthaḥ

Rāmānuja

sarvendriyaguṇābhāsam sarvendriyaguṇair ābhāso yasya tat sarvendriyābhāsam / indriyaguṇā indriyavṛttayaḥ / indriyavṛttibhir api viṣayān jñatuṃ samartham ityarthaḥ / svabhāvatas sarvendriyavivarjitam vinaivendriyavṛttibhiḥ svata eva sarvaṃ jānātītyarthaḥ / asaktam svabhāvato devādidehasaṅgarahitam, sarvabhṛc caiva devādisarvadehabharaṇasamarthaṃ ca; „sa ekadhā bhavati tridhā bhavati” ityādiśruteḥ / nirguṇam tathā svabhāvatas sattvādiguṇarahitam / guṇabhoktṛ ca sattvādīnāṃ guṇānāṃ bhogasamarthaṃ ca

Śrīdhara

kiṃ casarvendriyeti | sarveṣāṃ cakṣur-ādīnāṃ guṇeṣu rūpādy-ākārāsu vṛttiṣu tat-tad-ākāreṇa bhāsate iti tathā | sarvendriyāṇi guṇāṃś ca tat-tad-viṣayān ābhāsayatīti vā | sarvaiḥ indriyair vivarjitaṃ ca | tathā ca śrutiḥ — apāṇi-pādo javano grahītā paśyaty acakṣuḥ sa śṛṇoty akarṇaḥ ity ādiḥ | asaktaṃ saṅga-śūnyam | tathāpi sarvaṃ bibhartīti sarvasyādhārabhūtam | tad eva nirguṇaṃ sattvādi-guṇa-rahitaṃ | guṇa-bhoktṛ ca guṇānāṃ sattvādīnāṃ bhoktṛ pālakam

Madhusūdana

sarvendriyaguṇābhāsam sarvendriyaguṇair ābhāso yasya tat sarvendriyābhāsam / indriyaguṇā indriyavṛttayaḥ / indriyavṛttibhir api viṣayān jñatuṃ samartham ityarthaḥ / svabhāvatas sarvendriyavivarjitam vinaivendriyavṛttibhiḥ svata eva sarvaṃ jānātītyarthaḥ / asaktam svabhāvato devādidehasaṅgarahitam, sarvabhṛc caiva devādisarvadehabharaṇasamarthaṃ ca; „sa ekadhā bhavati tridhā bhavati” ityādiśruteḥ / nirguṇam tathā svabhāvatas sattvādiguṇarahitam / guṇabhoktṛ ca sattvādīnāṃ guṇānāṃ bhogasamarthaṃ ca

Viśvanātha

kiṃ ca sarvāṇi indriyāṇi guṇān indriya-viṣayāṃś ca ābhāsayatīti tac cakṣuṣaś cakṣuḥ ity ādi śruteḥ | yad vā sarvendriyair guṇaiḥ śabdādibhiś cābhāsate virājatīti tat | tad api sarvendriya-vivarjitaṃ prākṛtendriyādi-rahitam | tathā ca śrutiḥ – apāṇi-pādo javano grahītā paśyaty acakṣuḥ sa śṛṇoty akarṇaḥ ity ādi | parāsya śaktir bahudhaiva śrūyate svābhāvikī jñāna-bala-kriyā ca iti śruti-prasiddha-svarūpa-śaktyāspadatvād iti bhāvaḥ | asaktaṃ āsakti-śūnyaṃ sarvabhṛt śrī-viṣṇu-svarūpeṇa sarva-pālakam | nirguṇaṃ sattvādi-guṇa-rahitākāram | kiṃ ca guṇa-bhoktṛ triguṇātīta-bhaga-śabda-vācā ṣaḍ-guṇāsvādakam

Baladeva

kiṃ ca sarveti sarvair indriyair guṇaiś ca tad-vṛttibhir ābhāsate dīpyata iti tathā sarvair indriyair jīvendriyavat svarūpa-bhinnair vivarjitaṃ santyaktaṃ prākṛtaiḥ karaṇaiḥ śūnyaḥ svarūpānubandhibhis tair viśiṣṭo harir iti svīkāryam | apāṇi-pādo javano grahītā paśyaty acakṣuḥ sa śṛṇoty akarṇaḥ | yad ātmako bhagavāṃs tad-ātmikā vyaktiḥ kim ātmako bhagavān jñānātmaka aiśvaryātmakaḥ śaktyātmakaś ceti buddhimano 'ṅga-pratyaṅgavattāṃ bhagavato lakṣayāmahe buddhimān mano-bāṇaṅga-pratyaṅgavān iti śruteḥ | sarvabhṛt sarva-tattva-dhārakam apy asaktaṃ saṅkalpenaiva tad-dhāraṇāt tat-sparśa-rahitaṃ nirguṇaṃ sākṣī cetāḥ kevalo nirguṇaś ca iti śruter māyā-guṇa-spṛṣṭam eva sad-guṇa-bhoktṛ-niyamyatayā guṇanubhavi-vikāra-jananīm ajñām ity ārabhya
ekas tu pibate devaḥ
svacchando 'tra vaśānugām |
dhyāna-kriyābhyāṃ bhagavān
bhuṅkte 'sau prasabhaṃ vibhuḥ || iti śravaṇāt

Michalski

Promieniejący własnościami wszystkich zmysłów, a pomimo to nieposiadający tych zmysłów, do niczego nieprzywiązany, a pomimo to wszystko podtrzymujący, wolny od żywiołów, a jednak nad żywiołami panujący,

Olszewski

On rozświeca wszystkie władze zmysłowe, sam nie mając żadnego zmysłu; oderwany od wszystkiego, jest oporą wszystkiego, bez sposobów istnienia przenika wszystkie sposoby.

Dynowska

Wszystkimi zmysłów jaśnieje władzami, choć zmysłów nie posiada zgoła; z niczym nigdzie nie związany, choć wszechstwór na Nim się wspiera; energii Przyrody używa, a Sam wolny jest od wszelkich jej cech.

Sachse

Zdaje się przejawiać wszelkie własności zmysłów,
[a równocześnie] wolny jest od wszelkich zmysłów.
Niezależny jest,
a jednak na nim wszystko się wspiera.
Wolny od gun,
a jednak — doświadcza [skutków działania] gun.

Kudelska

On jaśnieje zaletami wszystkich zmysłów, choć od nich niezależny, nie
związany niczym, a cały świat podtrzymuje,
Choć wolny od wszelkich cech natury, raduje się nimi.

Rucińska

Zdaje się mieć cechy zmysłów, sam żadnych zmysłów nie mając,
Nie wiążąc się, wszystko wspiera, wolny od guń – guń doznaje.

Szuwalska

Z niego też wszelkich zmysłów emanuje siła,
Choć jest od zmysłów wolny i nieporuszony.
Nie ma w nim cech materii, choć nad nią panuje.

Babkiewicz

Ukazuje zmysłom cechy,
chociaż zmysłów nie posiada,
nie lgnie, chociaż wszystko trzyma,
bez cech, chociaż cech kosztuje.