BhG 14.7

analiza syntaktyczna

he kaunteya (Kuntjowicu),
[tvam] (ty) rajaḥ rāgātmakam (radźas mający naturę namiętności) tṛṣṇā-saṅga-samudbhavam (tego, którego powstanie jest z lgnięcia i pragnienia) viddhi (znaj).
tat [rajas] (ten radźas) dehinam (mającego ciała) karma-saṅgena (lgnięciem do czynu) nibadhnāti (pęta).

analiza gramatyczna

rajaḥ	–	rajas 2i.1 n. – pokolorowanego, kurz, namiętność, jedną z trzech gun (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym);
rāgātmakam	–	rāga-ātmaka 2i.1 n. – mającego naturę namiętności (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rāga – kolor, namiętność, podniecenie, miłość, piękno; ātmaka – w złożeniach: mający naturę);
viddhi	–	√ vid (wiedzieć) Imperat. P 2c.1 – wiedz, znaj;
tṛṣṇā-saṅga-samudbhavam	–	tṛṣṇā-saṅga-samudbhava 2i.1 n. ; DV / BV : yasya tṛṣṇāyāḥ saṅgāt ca samudbhavo ‘sti tat – tego, którego powstanie jest z lgnięcia i pragnienia (od: √ tṛṣ – czuć pragnienie, tṛṣṇā – pragnienie, żądza; sam- √ gam – schodzić się lub √ sañj – lgnąć, sklejać, kurczowo trzymać, przywiązywać się, wchodzić w kontakt, saṅga – lgnięcie, zejście się, związek, towarzystwo, nadzieje, pragnienia, przywiązania; sam-ud- √ bhū – powstawać, wyłaniać się, samudbhava – wyłonienie się, powstanie);
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
nibadhnāti	–	ni- √ bandh (wiązać, pętać) Praes. P 1c.1 – wiąże, pęta;
kaunteya	–	kaunteya 8i.1 m. – o synu Kunti (od: kunti – lud Kuntiów, kuntī – Kunti, matka Pandowiców);
karma-saṅgena	–	karma-saṅga 3i.1 m. ; TP : karmena saṅgeneti – lgnięciem do czynu (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć, jñāna – wiedza, mądrość, inteligencja; sam- √ gam – schodzić się lub √ sañj – lgnąć, sklejać, kurczowo trzymać, przywiązywać się, wchodzić w kontakt, saṅga – lgnięcie, zejście się, związek, towarzystwo, nadzieje, pragnienia, przywiązania);
dehinam	–	dehin 2i.1 m. – mającego ciało (od: √ dih – namaszczać, kleić, deha – forma, kształt, ciało; dehin = dehavant = dehābhimānin – posiadacz ciała, myślący [o sobie jako] o ciele);

warianty tekstu

tṛṣṇā-saṅga-samudbhavam → tṛṣṇā-saṅga-samudbhavā;
dehinam → dehinām (mających ciało);

Śāṃkara

rajaḥ rāgātmakaṃ rajanād rāgo gairikād iva drāg ātmakaṃ viddhi jānīhi | tṛṣṇāsaṅga-samudbhavaṃ tṛṣṇā aprāptābhilāṣaḥ | āsaṅgaḥ prāpte viṣaye manasaḥ prīti-lakṣaṇaḥ saṃśleṣaḥ | tṛṣṇāsaṅgayoḥ samudbhavaṃ tṛṣṇāsaṅga-samudbhavam | tan nibadhnāti tad rajo nibadhnāti kaunteya karma-saṅgena, dṛṣṭādṛṣṭārtheṣu karmasu sañjanaṃ tat-paratā karma-saṅgas tena nibadhnāti rajo dehinam

Rāmānuja

rajo rāgātmakam rāgahetubhūtam / rāgaḥ yoṣitpuruṣayor anyānyaspṛhā / tṛṇāsaṅgasamudbhavam tṛṣṇāsaṅgayor udbhavasthānam tṛṣṇāsaṅgahetubhūtam ityarthaḥ / tṛṣṇā śabdādisarvaviṣayaspṛhā; saṅgaḥ putramitrādiṣu saṃbandhiṣu saṃśleṣaspṛhā / tad rajaḥ dehinaṃ karmasu kriyāsu spṛhājananadvāreṇa nibadhnāti; kriyāsu hi spṛhayā yāḥ kriyā ārabhate dehī, tāś ca puṇyapāparūpā iti tatphalānubhavasādhanabhūtāsu yoniṣu janmahetavo bhavanti / ataḥ karmasaṅgadvāreṇa rajo dehinaṃ nibadhnāti / tad evaṃ rajo rāgatṛṣṇāsaṅgahetuḥ karmasaṅgahetuś cety uktaṃ bhavati

Śrīdhara

rajaso lakṣaṇaṃ bandhakatvaṃ cāha raja iti | rajaḥ-saṃjñakaṃ guṇaṃ rāgātmakam anurañjana-rūpaṃ viddhi | ataeva tṛṣṇāsaṅga-samudbhavam | tṛṣṇāprāpter 'rthe 'bhilāṣaḥ | sagagaḥ prāPte 'rthe prītir viśeṣeṇāsaktiḥ | tayos tṛṣṇāsaṅgayoḥ samudbhavo yasmāt tad-rajo dehinaṃ dṛṣṭādṛṣṭārtheṣu karmasu saṅgenāsaktyā nitarāṃ badhnāti | tṛṣṇāsaṅgābhyāṃ hi karmasu āsaktir bhavatīty arthaḥ

Madhusūdana

rajyate viṣayeṣu puruṣo 'neneti rāgaḥ kāmo gardhaḥ sa evātmā svarūpaṃ yasya dharma-dharmitṇos tādātmyāt tad rāgātmakaṃ rajo viddhi | ata evāprāptābhilāṣas tṛṣṇā | prāptasyopasthite 'pi vināśe saṃrakṣaṇābhilāṣa āsaṅgas tayos tṛṣṇāsaṅgayoḥ sambhavo yasmāt tad rajo nibadhnāti | he kaunteya ! karma-saṅgena karmasu dṛṣṭādṛṣṭārtheṣu aham ikdaṃ karomy etat phalaṃ bhokṣya ity abhiniveśa-viśeṣeṇa dehinaṃ vastuto 'kartāram eva kartṛtvābhimāninaṃ rajasaḥ pravṛtti-hetutvāt

Viśvanātha

rajo-guṇaṃ rāgātmakam anurañjana-rūpaṃ viddhi | tṛṣṇā aprāpte 'rthe abhilāṣaḥ | saṅgaḥ prāpte 'rthe āsaktiḥ | tayoḥ samudbhavo yasmāt tad rajaḥ dehinaṃ dṛṣṭādṛṣṭārtheṣu karmasu saṅgenāsaktyā badhnāti tṛṣṇā-saṅgābhyāṃ karmasv āsaktir bhavati

Baladeva

raja iti rāgaḥ strī-puruṣayor mitho 'bhilāsas tad-ātmakaṃ rajo-vṛddhi-hetu-kāryayos tādātmyāt | tac ca tṛṣṇādi-samudbhavaṃ śabdādi-viṣayābhilāṣas tṛṣṇā | putra-mitrādi-saṃyogo 'bhilāṣaḥ saṅgas tayoḥ sambhavo yasmāt tat | tathā ca rāga-tṛṣṇāsaṅga-kāraṇaṃ rajaḥ iti | tad rajaḥ strī-viṣaya-putrādi-prāpakeṣu karmasu saṅgenābhilāṣeṇa dehinaṃ puruṣaṃ nibadhnāti | stry-ādi-spṛhayā karmāṇi karoti | tāni tat-phalānubhavopāya-bhūtān stry-ādīn prāpayanti | punar apy evam iti rajaso na vimuktiḥ

Michalski

Radżas zaś – wiedz – ma za swą istotę namiętność i daje początek żądzy i skłonności. On wiąże ducha, Kauntejo, przez pociąg do czynu.

Olszewski

Instynkt, pokrewny namiętności i pochodzący z żądzy przywiązuje ją dążeniem do czynów.

Dynowska

Ruchliwość o Kauntejo, z natury swej namiętną żądzę życia rodzi i za przedmiotami pogoń gorączkową, a wiąże duszę niepowstrzymaną działania potrzebą.

Sachse

Co do radżasu wiedz, że pełen jest namiętności.
Rodzi pożądanie i tęsknotę,
i więzi ucieleśnionego pragnieniem czynu,
o synu Kunti.

Kudelska

Cechu namiętności, zrodzona z pragnienia, jest źródłem przywiązania
do przedmiotów pożądanych,
Ona przyobleka duszę w więzy czynu, Kauntejo.

Rucińska

Radżas ma postać pragnienia, jest źródłem żądz i przywiązań
I wiąże duszę wcieloną więzami czynu, Kauntejo!

Szuwalska

Dynamika to żywioł, co z żądzy się rodzi.
Z niego też przywiązanie, Kauntejo, pochodzi
I praca dla korzyści, co ze światem spaja.

Babkiewicz

Wiedz, aktywność to namiętność
wstała z lgnięcia i tęsknoty.
Wiąże ona, synu Kunti,
wcielonego związkiem z czynem.