BhG 14.13

analiza syntaktyczna

he kuru-nandana (o radości wśród Kurów!),
aprakāśaḥ (brak przejrzystości) apravṛttiḥ (brak działania) pramādaḥ (szaleństwo) mohaḥ eva ca [iti] (i zaiste omroczenie).
etāni (te) tamasi vivṛddhe (gdy tamas jest rozwinięty) jāyante (powstają).

analiza gramatyczna

aprakāśaḥ	–	a-prakāśa 1i.1 m. – brak jasności, brak wyrazistości (od: pra- √ kaś – być widocznym, jaśnieć, n. prakāśa – uwidocznione, jasne);
apravṛttiḥ	–	a-pravṛtti 1i.1 f. – brak aktywności, brak działania (od: pra- √ vṛt – wprawiać w ruch, obracać, dziać się);
ca	–	av. – i;
pramādaḥ	–	pramāda 1i.1 m. – szaleństwo, zabawa (od: pra- √ mad – bawić się, cieszyć się, być skonfundowanym);
mohaḥ	–	moha 1i.1 m. – ogłupienie, oszołomienie, zamęt (od: √ muh – mylić się, być skonfundowanym, omroczonym, ogłupiałym);
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
ca	–	av. – i;
tamasi	–	tamas 7i.1 n. loc.abs. – gdy ciemność, gdy mrok, gdy tępotę, gdy bierność (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać);
etāni	–	etat sn. 1i.3 n. – te;
jāyante	–	√ jan (rodzić się, powstawać) Praes. Ā 1c.3 – powstają, rodzą się;
vivṛddhe	–	vi-vṛddha ( √ vṛdh – wzrastać) PP 7i.1 n. loc.abs. – gdy jest wzrosły, gdy jest w pełni rozwinięty, gdy jest potężny;
kuru-nandana	–	kuru-nandana 8i.1 m. ; TP : kurūṇāṃ nandaneti – o radości wśród Kurów (od: kuru – Kuru, Kurowie – potomkowie Kuru; √ nand – radować, nandana – radość, uciecha);

warianty tekstu

aprakāśo 'pravṛttiś ca → aprakāśo 'pravidyaś ca / aprakāśaṃ pravṛttiś ca (brak przejrzystości i brak zrozumienia / brak przejrzystości i działanie);
moha → moham (omroczenie);
jāyante → jāyaṃti (powstają);
vivṛddhe → pravṛddhe (gdy jest rozwinięty);
kuru-naṃdana → bharata-rṣabha (o byku wśród Bharatów);

Śāṃkara

aprakāśo’vivekaḥ | atyantam apravṛttiś ca pravṛtty-abhāvas tat-kāryaṃ pramādo moha eva ca | aviveko mūḍhatā ity arthaḥ | tamasi guṇe vivṛddha etāni liṅgāni jāyante he kuru-nandana !

Rāmānuja

aprakāśaḥ jñānānudayaḥ; apravṛttiś ca stabdhatā; pramādaḥ akāryapravṛttiphalam anavadhānam; mohaḥ viparītajñānam / etāni tamasi pravṛddhe jāyante / etais tamaḥ pravṛddham iti vidyāt

Śrīdhara

kiṃ ca aprakāśa iti | aprakāśo viveka-bhraṃśaḥ | apravṛttir anudyamaḥ | pramādaḥ kartavyārthānusandhāna-rāhityam | moho mithyābhiniveśaḥ | tamasi vivṛddhe saty etāni liṅgāni jāyante | etais tamaso vivṛddhiṃ jānīyād ity arthaḥ

Madhusūdana

aprakāśaḥ saty apy upadeśādau bodha-kāraṇe sarvathā bodhāyogyatvam | apravṛttiś ca saty apy agnihotraṃ juhuyād ity ādau pravṛtti-kāraṇaṃ janita-bodhe 'pi śāstre sarvathā tat-pravṛtty-ayogyatvam | pramādas tat-kāla-kartavyatvena prāptasya arthasyānusandhānābhāvaḥ | moha eva ca moho nidrā viparyayo vā | cau samuccaye | eva-kāro vyabhicāra-vāraṇārthaḥ | tamasy eva vivṛddha etāni liṅgāni jāyante he kuru-nandana ! ata etair liṅgair avayabhicāribhir vivṛddhaṃ tamo jānīyād ity arthaḥ

Viśvanātha

aprakāśo vivekābhāvaḥ | śāstrāvihita-śabdādi-grahaṇam | apravṛttiḥ prayatna-mātra-rāhityam | pramādaḥ kaṇṭhādi-dhṛte 'pi vastuni nāstīti pratyayaḥ | moho mithyābhiniveśaḥ

Baladeva

aprakāśo jñānābhāvaḥ | śāstrāvihita-viṣaya-graha-rūpo 'pravṛttiḥ kriyā-vimukhatā | pramādaḥ karādisthe 'py arthe nāstīti pratyayo moho mithyābhiniveśaḥ | etair liṅgais tamo vivṛdhaṃ vidyāt

Michalski

Ciemnota, bezczynność, opieszałość, zaślepienie powstają, gdy mocy nabierze tamas, latorośli Kurawów!

Olszewski

Oślepienie, opieszałość, głupota, błąd rodzą się, synu Kuru, z ciemności w jej pełni.

Dynowska

A gdy ciemnota, zastój, obojętność i niedbalstwo, a także zaślepienie wzrastają – znaczy to, o radości Kaurawów, iż Bezwład bierze w nim górę.

Sachse

Ciemność i gnuśność,
opieszałość i zaślepienie —
te rodzą się, gdy przeważa tama
o radości Kaurawów.

Kudelska

Brak blasku, niechęć do jakiegokolwiek czynu, szaleństwo l otępienie,
Oto oznaki wzrastania cechy mroczności.

Rucińska

Tępota, niemoc działania, bezmyślność i zaślepienie
Powstają, o synu Kunti, gdy tamas dojdzie do głosu.

Szuwalska

Ciemnota, obojętność, niedbalstwo, ułuda
Pojawiają się, kiedy przejawia się bierność.

Babkiewicz

Gdy znów mrok urasta w siłę,
to się rodzą: brak działania,
nieprzejrzystość, omroczenie
i niedbalstwo, dziecię Kurów.