BhG 14.15

analiza syntaktyczna

rajasi [pravṛddhe] (gdy radźas jest rozwinięty) pralayam (w śmierć) gatvā (poszedłszy)
karma-saṅgiṣu (wśród lgnącymi do czynu) jāyate (rodzi się).
tathā (podobnie) tamasi [pravṛddhe] (gdy tamas jest rozwinięty) pralīnaḥ (umierający) mūḍha-yoniṣu (wśród omroczonych stworzeń) jāyate (rodzi się).

analiza gramatyczna

rajasi	–	rajas 7i.1 n. loc.abs. – kiedy radźas (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rajas – pokolorowany, kurz, namiętność, jedną z trzech gun);
pralayam	–	pralaya 2i.1 m. – do zniknięcia, do rozpuszczenia, w koniec, ku śmierci (od: pra- √ lī – rozpuszczać, zakańczać);
gatvā	–	√ gam (iść) absol. – poszedłszy;
karma-saṅgiṣu	–	karma-saṅgin 7i.3 m. ; TP : karmaṇi saṅgiṣv iti – pośród lgnących do czynu (od: √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki; sam- √ gam – schodzić się lub √ sañj – lgnąć, sklejać, kurczowo trzymać, przywiązywać się, wchodzić w kontakt, saṅga – lgnięcie, zejście się, związek, towarzystwo, nadzieje, pragnienia, przywiązania, saṅgin – lgnący, przywiązany);
jāyate	–	√ jan (rodzić, stwarzać) Praes. Ā 1c.1 – rodzi się, powstaje;
tathā	–	av. – tak, w ten sposób, podobnie;
pralīnaḥ	–	pralīna (pra- √ lī – rozpuszczać, zakańczać) PP 1i.1 m. – umarły, rozpuszczony, ten, który zniknął;
tamasi	–	tamas 7i.1 n. loc.abs. – gdy ciemność, gdy mrok, gdy tępotę, gdy bierność (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać);
mūḍha-yoniṣu	–	mūḍha-yoni 7i.3 f. ; TP : mūḍhānāṃ yoniṣv iti – wśród omroczonych ras (od: vi- √ muh – mylić się, być skonsternowanym, omroczonym, ogłupiałym, PP vimūḍha – omroczony; yoni – łono, pochwa, miejsce powstania, źródło, rodzina, rasa);
jāyate	–	√ jan (rodzić, stwarzać) Praes. Ā 1c.1 – rodzi się, powstaje;

warianty tekstu

karma-saṅgiṣu jāyate → jāyate karma-saṃgiṣu / karma-saṃgīṣu jāyate / karma-saṃgeṣu jāyate / karma-saṃdhiṣu jāyate (rodzi się wśród lgnących do czynu / rodzi się w grupach lgnących do czynu / rodzi się w połączeniach z czynem);
tathā pralīnas tamasi → tadā tamasi līne tu / tathā tamasi līnas tu / tathā pralīne tamasi (ale wówczas gdy umarły w tamasie / podobnie umarły w tamasie / podobnie gdy umarły w tamasie);
mūḍha-yoniṣu → mūḍhā yoniṣu;

Śāṃkara

rajasi guṇe vivṛddhe pralayaṃ maraṇaṃ gatvā prāpya karma-saṅgiṣu karmāsakti-yukteṣu manuṣyeṣu jāyate | tathā tadvad eva pralīno mṛtas tamasi vivṛddhe mūḍha-yoniṣu paśv-ādi-yoniṣu jāyate

Rāmānuja

rajasi pravṛddhe maraṇaṃ prāpya phalārthaṃ karma kurvatāṃ kuleṣu jāyate; tatra janitvā svargādiphalasādhanakarmasv adhikarotītyarthaḥ /
tathā tamasi pravṛddhe mṛtā mūḍhayoniṣu śvasūkarādiyoniṣu jāyate / sakalapuruṣārthārambhānarho jāyata ityarthaḥ

Śrīdhara

kiṃ ca rajasīti | rajasi pravṛddhe sati mṛtyuṃ prāpya karmāsakteṣu manuṣyeṣu jāyate | tathā tamasi pravṛddhe sati pralīno mṛto mūḍha-yoniṣu jāyate

Madhusūdana

rajasi pravṛddhe sati pralayaṃ mṛtyuṃ gatvā prāpya karma-saṅgiṣu śruti-smṛti-vihita-pratiṣiddha-karma-phalādhikāriṣu manuṣyeṣu jāyate | tathā tadvad eva tamasi pravṛddhe pralīno mṛto mūḍha-yoniṣu paśv-ādiṣu jāyate

Viśvanātha

karma-saṅgiṣu karmāsakta-manuṣyeṣu

Baladeva

rajasi pravṛddhe pralayṃ maraṇaṃ gatvā janaḥ karma-saṅgiṣu kāmya-karmāsakteṣu nṛṣu madhye jāyate | tathā tamasi pravṛddhe pralīno mṛto jano mūḍha-yoniṣu paśv-ādiṣu

Michalski

Kto zaś umrze podczas panowania w nim radżasu, ten się narodzi powtórnie wśród ludzi mających skłonność do czynu, a ten, kto umrze wtedy, gdy panuje w nim tamas, ten się narodzi z podłego łona.

Olszewski

Kto umarł w namiętności, ten odradza się między istotami, których namiętność pcha do czynu. Kto umiera w ciemności Duszy, odradza się w łonie rodu głupców.

Dynowska

Jeśli człowiek umiera gdy w nim Ruchliwość przeważa tedy ponownie się rodzi wśród tych, którzy są działaniem związani; a odchodząc w Bezwładu niewoli ponowne narodziny w łonach ciemnych i bezrozumnych znajduje.

Sachse

Jeśli dochodzi do kresu
w chwili, gdy panował w nim radżas,
odradza się wśród związanych z czynem,
podczas gdy zmarły w tamasie
odradza się wśród bezrozumnych.

Kudelska

A gdy w chwili śmierci przeważy w nim namiętność, rodzi się wówczas wśród tych, którzy są przywiązani do czynu,
Lecz gdy w chwili tej ostatniej mroczność w nim góruje, zjawia się ponownie w łonie zamętu i ciemności.

Rucińska

Gdy przy radżasie odchodzi, wśród ludzi czynu się rodzi,
A gdy w tamasie umiera, rodzi się z łon bezrozumnych.

Szuwalska

Kto umiera pod wpływem cechy dynamiki,
Ten narodzić się musi wśród tych, co w wysiłku
Pracują. Kto zaś umrze, gdy bierność przeważa,
Ten pojawi się w łonie niższego gatunku.

Babkiewicz

A gdy zemrze w aktywności,
wśród lubiących czyn się rodzi.
W mroku zmarły, się narodzi
z łona istot bezrozumnych.