BhG 14.23

analiza syntaktyczna

yaḥ (kto) udāsīna-vat (jakby obojętny) āsīnaḥ (pozostający) guṇaiḥ (przez guny) na vicālyate (nie jest poruszony),
guṇāḥ eva (jedynie guny) vartante iti (działają)
yaḥ (kto) avatiṣṭhati (trwa),
na iṅgate (nie drży),

analiza gramatyczna

udāsīnavat	–	av. – niczym neutralny, jak obojętny (od: ud- √ ās – siadać z dala, udāsīna – neutralny, obojętny; -vat – na końcu wyrazu: taki jak, podobny);
āsīnaḥ	–	āsīna 1i.1 m. – będący, siedzący (od: √ ās – być, siedzieć);
guṇaiḥ	–	guṇa 3i.3 m. – cechami, przymiotami, zaletami, sznurami (od: √ grah – chwytać);
yaḥ	–	yat sn. 1i.1 m. – kto;
na	–	av. – nie;
vicālyate	–	vi- √ cal (ruszać, trząść) Praes. pass. 1c.1 – jest poruszany;
guṇāḥ	–	guṇa 1i.3 m. – cechy, przymioty, zalety, sznury (od: √ grah – chwytać);
vartante	–	√ vṛt (toczyć się, poruszać, pozostawać) Praes. Ā 1c.3 – poruszają się, działają;
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
yaḥ	–	yat sn. 1i.1 m. – kto;
avatiṣṭhati	–	ava- √ sthā (sięgać w dół, pozostawać) Praes. P 1c.1 – zatrzymuje się, pozostaje, istnieje;
na	–	av. – nie;
iṅgate	–	√ iṅg (poruszać się) Praes. Ā 1c.1 – drży;

warianty tekstu

ity eva → ity evaṃ (tak w ten sposób);
yo 'vatiṣṭhati → yo jñas tiṣṭhati / no ‘nutiṣṭhati / yo ‘nutiṣṭhati (kto wiedzący pozostaje / nasz pozostaje / kto pozostaje);
Pierwsza pada BhG 14.23 jest podobna do trzeciej pady BhG 9.9;

Śāṃkara

atha idānīṃ guṇātītaḥ kim-ācāraḥ ? iti praśnasya prativacanam āha—

udāsīnavad yathā udāsīno na kasyacit pakṣaṃ bhajate, tathāyaṃ guṇātītatvopāya-mārge’vasthita āsīna ātmavid guṇair yaḥ saṃnyāsī na vicālyate viveka-darśanāvasthātaḥ | tad etat sphuṭīkaroti—guṇāḥ kārya-karaṇa-viṣayākāra-pariṇatā anyonyasmin vartante iti yo’vatiṣṭhati | chando-bhaṅga-bhayāt parasmaipada-prayogaḥ | yo’nutiṣṭhatīti vā pāṭhāntaram | neṅgate na calati, svarūpāvastha eva bhavatīty arthaḥ

Rāmānuja

udāsīnavad āsīnaḥ guṇavyatiriktātmāvalokanatṛptyā anyatrodāsīnavad āsīnaḥ, guṇair dveṣākāṅkṣādvāreṇe yo na vicālyate guṇāḥ sveṣu kāryeṣu prakāśādiṣu vartanta ity anusandhāya yas tūṣṇīm avatiṣṭhate / neṅgate na guṇakāryānuguṇaṃ ceṣṭate

Śrīdhara

tad evaṃ sva-saṃvedyaṃ guṇātītasya lakṣaṇam uktvā para-saṃvedyaṃ tasya lakṣaṇaṃ vaktuṃ dvitīya-praśnasya kim ācāra ity asyottaram āha udāsīnavad iti tribhiḥ | udāsīnavat sākṣitayāsīnaḥ sthitaḥ san guṇair guṇa-kāryaiḥ sukha-duḥkhādibhir na yo vicālyate svarūpān na pracyavate api tu guṇā eva svakāryeṣu vartante | etair mama sambandha eva nāstīti viveka-jñānena yas tuṣṇīm avatiṣṭhati | parasmaipadam ārṣam | neṅgate na calati

Madhusūdana

brak komentarza do BhG 14.24

Viśvanātha

komentarz wspólny przy BhG 14.25

Baladeva

atha para-saṃvedya-lakṣaṇaṃ vaktuṃ kim ācāraḥ iti dvitīya-praśnasyottaram āha udāsīneti tribhiḥ | udāsīno madhyastho yathā vivādinoḥ pakṣagrahaiḥ sva-mādhyasthyān na vicālyate, tayā sukha-duḥkhādi-bhāvena parṇatair guṇair yo nātmāvasthitair vicālyate, kintu guṇāḥ sva-kāryeṣu prakāśādiṣu vartante | mama tair na sambandha iti niścitya tūṣṇīm avatiṣṭhate | neṅgate guṇa-kāryānurūpeṇa na ceṣṭate | guṇātītaḥ sa ucyate iti tṛtīyenānvayaḥ

Michalski

kto czeka, w niczym nie biorąc udziału i przez żywioły nie daje się wyprowadzić z równowagi, spokojny, niewzruszony, wiedząc, że tylko żywioły działają,

Olszewski

kto przypatrując się ich przebiegowi, nie wzrusza się i odchodzi w spokoju, mówiąc: »To są skutki trzech jakości«.

Dynowska

kto trwa jako bezstronny świadek, niewzruszony przez tych energii grę, kto widząc ich w sobie działanie mówi: „to jeno energii Przyrody ruch” i spokojny jakby na uboczu stoi;

Sachse

Ten, kto — bezstronny — nie ulega wpływowi gun,
i kto, przekonany, że tylko guny są czynne,
pozostaje niewzruszony;

Kudelska

pozostaje obojętny i przez cechy natury nieporuszony,
On wie, że każda czynność to tylko działanie cech natury, i dlatego w spokoju trwa.

Rucińska

Wygląda jak obojętny i gunom zwieść się nie daje,
„Guny działają” – tej myśli się trzyma, nieporuszony,

Szuwalska

Kto się ich grze przygląda bezstronny, beztroski,

Babkiewicz

Cechy go nie poruszają,
trwa on jakby obojętny.
„Tylko cechy to działają” –
utrzymuje on i nie drży.