BhG 16.4

analiza syntaktyczna

he pārtha (Prythowicu!),
dambhaḥ (oszustwo) darpaḥ (arogancja) ati-mānaḥ (nadmierna duma) krodhaḥ (gniew) pāruṣyam ca (i szorstkość) ajñānam eva ca (i zaiste niewiedza)
[etāni ṣaḍ-vidhāni] (te mające sześć części) āsurīm sampadam (demonicznej doskonałości) abhijātasya (narodzonego do) [bhavanti] (są).

analiza gramatyczna

dambhaḥ	–	dambha 1i.1 m. – oszustwo, udawanie, hipokryzja (od: √ dabh – oszukiwać, zwodzić, niszczyć);
darpaḥ	–	darpa 1i.1 m. – duma, arogancja (od: √ dṛp – być szalonym, być dumnym);
ati-mānaḥ	–	ati-māna 1i.1 m. – nadmierna duma, nadmierna arogancja (od: ati- – sufiks: zbyt, ponad miarę, bez umiaru, bardzo, ponad; √ man – myśleć, māna – szacunek, honor, duma;);
ca	–	av. – i;
krodhaḥ	–	krodha 1i.1 m. – złość, gniew (od: √ krudh – gniewać się);
pāruṣyam	–	pāruṣya 1i.1 n. – szorstkość, brutalność, nieokrzesanie, niechlujność (od: paruṣa – twardy, nierówny, nieparzysty);
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
ca	–	av. – i;
ajñānam	–	a-jñāna  1i.1 n. – niewiedza, głupota (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć);
ca	–	av. – i;
abhijātasya	–	abhi-jāta (abhi- √ jan – rodzić się) PP 6i.1 m. – narodzonego do;
pārtha	–	pārtha 8i.1 m. – o synu Prythy (od: √ pṛth – rozszerzać, pṛthā – Kunti, matka Pandowiców);
saṃpadam	–	saṃpad 2i.1 f. – sukces, spełnienie, doskonałość, bogactwo, wspaniałość, chwała (od: sam- √ pad – osiągać, prosperować);
āsurīm	–	āsurī 2i.1 f. – demoniczna, diabelska, związana z przeciwnikami niebian (od: asura – przeciwnik niebian, demon);

warianty tekstu

‘ti-mānaś → ‘bhi-mānaś (duma);
pāruṣyam → pāruṣya (brutalność);

Śāṃkara

athedānīm āsurī saṃpad ucyate—
dambho dharma-dhvajitvam | darpo vidyā-dhana-svajanādi-nimitta utsekaḥ | atimānaḥ pūrvoktaḥ | krodhaś ca | pāruṣyam eva ca paruṣa-vacanam | yathā kāṇaṃ cakṣuṣmān, virūpaṃ rūpavān, hīnābhijanam uttamābhijana ity ādi | ajñānaṃ cāviveka-jñānaṃ kartavyākartavyādi-viṣaya-mithyā-pratyayaḥ | abhijātasya pārtha | kim-abhijātasyety āha—saṃpadam āsurīm asurāṇāṃ saṃpat āsurī tām abhijātasya ity arthaḥ

Rāmānuja

dambhaḥ dhārmikatvakhyāpanāya dharmānuṣṭhānam / darpaḥ kṛtyākṛtyāvivekakaro viṣayānubhavanimitto harṣaḥ / atimānaś ca svavidyābhijanān anuguṇo 'bhimānaḥ / krodhaḥ parapiḍāphalacittavikāraḥ / pāruṣyam sādhūnām udvegakaraḥ svabhāvaḥ / ajñānam parāvaratattvakṛtyākṛtyāvivekaḥ / ete svabhāvāḥ āsurīṃ saṃpadam abhijātasya bhavanti / asurāḥ bhagavadājñātivṛttiśīlāḥ

Śrīdhara

āsurīṃ sampadam āha dambha iti | dambho dharma-dhvajitvam | darpo dhana-vidyādi-nimittaś cittasyotsekaḥ | abhimānaḥ pūrvoktaḥ | krodhaś ca | pāruṣyam eva ca paruṣa-vacanam | yathā kāṇaṃ cakṣuṣmān virūpaṃ rūpavān hīnābhijanam uttamābhijana ity ādi | ajñānaṃ ca aviveka-jñānaṃ mithyā-pratyayaḥ kartavyākartavyādi-viṣayaḥ | abhijātasya pārtha kim abhijātasyeti | āha āsurānāṃ sampad āsurī | tām abhijātasyety arthaḥ

Madhusūdana

ādeyatvena daivīṃ sampadam uktvedānīṃ heyatvenāsurīṃ saṃpadam ekena ślokena saṃkṣipyāha dambha iti | dambho dāarmikatayātmanaḥ khyāpanaṃ tad eva dharma-dhvajitvam | darpo dhana-svajanādi-nimitto mahad-avadhīraṇā-hetur garva-viśeṣaḥ | atimāna ātmany atyanta-pūjyatvātiśayādhyāropaḥ | devāś ca vā asurāś cobhaye prājāpatyāḥ paspṛdhire tato 'surā atimānenaiva kasmin nu vayaṃ juhuyāmeti sveṣv evāsyeṣu juhvataś cerus te 'timānenaiva parāvabhūvus tasmān nātimanyeta parābhavasya hy etan-mukhaṃ yad atimānaḥ iti śatapatha-śruty-uktaḥ | krodhaś ca sva-parāpakāra-vṛtti-hetur abhijvalanātmako 'ntaḥkaraṇa-vṛtti-viśeṣaḥ | pāruṣyam pratyakṣa-rūkṣa-vadana-śīlatvam | ca-kāro 'nuktānāṃ bhāva-bhūtānāṃ cāpalādi-doṣāṇāṃ samuccayārthaḥ | ajñānaṃ kartavyākartavyādi-viṣaya-vivekābhāvaḥ | ca-śabdo 'nuktānām abhāva-bhūtānām adhṛty-ādi-doṣāṇāṃ samuccayārthaḥ | āsurīm asura-ramaṇa-hetu-bhūtāṃ rajas-tamo-mayīṃ sampadam aśubha-vāsanā-santatiṃ śarīrārambha-kāle pāpa-karmabhir abhivyaktām abhilakṣya jātasya kupuruṣasya dambhādyā ajñānāntā doṣā eva bhavanti na tv abhayādyā guṇā ity arthaḥ | he pārtheti sambodhayan viśuddha-mātṛkatvena tad-ayogyatvaṃ sūcayati

Viśvanātha

bandhakāni phalāny āha dambhaḥ svasyādharmikatve 'pi dhārmikatva-prakhyāpanam | darpo dhana-vidyādi-hetuko garvo 'bhimāno 'nya-kṛta-sammānanākāṅkṣitatvaṃ kalatra-putrādiṣv āsaktir vā | krodhaḥ prasiddhaḥ | pāruṣyaṃ niṣṭhuratā | ajñānam avivekaḥ | āsurīm ity upalakṣaṇaṃ rākṣasīm api sampadam abhijātasya rājasyāstāmasasyaś ca sampadaḥ prāpti-sūcaka-kṣaṇe janma labdhavataḥ puṃsa etāni dambhādīni bhavantīty arthaḥ

Baladeva

atha naraka-hetum āsurīṃ sampadam āha dambha ity ekena | dambho dhārmikatva-khyātaye dharmānuṣṭhānam | darpo vidyābhijana-janyo garvaḥ | svasminn abhyarcatva-buddhiḥ | krodhaḥ prasiddhaḥ | pāruṣyam pratyakṣaṃ rukṣa-bhāṣitam | ca-kāraś cāpalādeḥ samuccāyakaḥ | ajñānaṃ kāryākārya-viveka-dhī-śūnyatvam | cakāro 'dhṛtyādeḥ samuccāyakaḥ | ete dehārambha-kālonmukhair duṣkṛtair vyaktām āsurīm aśubha-vāsanām abhilakṣya jātasya puruṣasya bhavanti | pāpaḥ pāpena iti śrutiḥ

Michalski

Obłudę, dumę i pychę, gniew oraz szorstkość, niewiedzę – wszystko to posiada urodzony dla szatańskiego istnienia, o Partho!

Olszewski

Obłuda, pycha, próżność, gniew, twardość mowy, nieświadomość, to są, synu Prithy znaki tego, kto się urodził w stanie asurowym (demonicznym).

Dynowska

Obłuda, zuchwałość, pycha, próżność i zarozumiałość, złość, brutalność i bezrozum – oto, o Bharato, właściwości tych, co się rodzą z najniższej natury przewagą.

Sachse

Nieszczerość, próżność, buta,
gniew i opryskliwość, i niewiedza —
to [cechy] tego, o synu Prithy,
kto odradza się dla losu asurów.

Kudelska

Obłuda, pycha, samolubstwo, gniew, hardość i niewiedza,
To, są, Partho, cechy ludzi, którzy rodzą się z demoniczną natura.

Rucińska

Obłuda, wyniosłość, pycha, gniew, opryskliwość, niewiedza –
Dziedzictwem są asurowym, z jakim się rodzi, o Partho!

Szuwalska

Obłuda, duma, pycha, gniew, zarozumialstwo
I niewiedza to cechy demoniczne, Partho!

Babkiewicz

Obłuda, nadmierna duma,
arogancja, złość, niewiedza,
szorstkość – oto sześcioraka
antyboska jest majętność.