BhG 17.3

analiza syntaktyczna

he bhārata (o potomku Bharaty!),
sarvasya (wszystkich) śraddhā (wiara) sattvānurūpā (zgodna z jestestwem) bhavati (jest).
ayam puruṣaḥ (ten człowiek) śraddhā-mayaḥ (uczyniony z wiary) [asti] (jest),
yaḥ (który) yac-chraddhaḥ (posiadający jaką wiarę),
saḥ (ten) saḥ eva (właśnie ten).

analiza gramatyczna

sattvānurūpā	–	sattva-anurūpā 1i.1 f. ; sattvasya anurūpeti – zgodna z jestestwem (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun; √ rūp – formować, anu-rūpa – zgodny z kształtem, odpowiedni, podobny);
sarvasya	–	sarva sn. 6i.1 m. – wszystkich;
śraddhā	–	śraddhā 1i.1 f. – wiara, przekonanie (od: śrat  – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę]);
bhavati	–	√ bhū (być) Praes. P 1c.1 – staje się;
bhārata	–	bhārata 8i.1 m. – potomku Bharaty;
śraddhā-mayaḥ	–	śraddhā-maya 1i.1 m. – uczyniony z wiary (od: śrat  – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę]; śraddhā – wiara, przekonanie; –maya – w złożeniach: uczyniony z, składający się z);
ayam	–	idam sn. 1i.1 m. – on;
puruṣaḥ	–	puruṣa 1i.1 m. – człowiek (od: √ pur – poprzedzać, prowadzić lub √ pṝ – napełniać, odżywiać, puru – obfitość, pūru – ludzie);
yaḥ	–	yat sn. 1i.1 m. – kto;
yac-chraddhaḥ	–	yac-chraddha 1i.1 m. ; BV : yasya yā śraddhāsti saḥ  – ten, który posiada taką wiarę (od: śrat  – w złożeniach: wiara; √ dhā – pokładać [wiarę]; śraddhā – wiara, przekonanie);
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – on;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – on;

warianty tekstu

sarvasya → sattvasya (jestestwa);
bhārata → dehinām (mających ciało);
yac-chraddhaḥ → yaḥ śraddhaḥ (który mający wiarę);

Śāṃkara

sā iyaṃ trividhā bhavati—
sattvānurūpā viśiṣṭa-saṃskāropetāntaḥ-karaṇānurūpā sarvasya prāṇi-jātasya śraddhā bhavati bhārata | yady evaṃ tataḥ kiṃ syāt ? ity ucyate—śraddhā-mayo’yaṃ śraddhā-prāyaḥ puruṣaḥ saṃsārī jīvaḥ | kathaṃ ? yo yac-chraddho yā śraddhā yasya jīvasya sa yac-chraddhaḥ sa eva tac-chraddhānurūpa eva sa jīvaḥ

Rāmānuja

sattvam antaḥkaraṇam / sarvasya puruṣasyāntaḥkaraṇānurūpā śraddhā bhavati / antaḥkaraṇaṃ yādṛśaguṇayuktam, tadviṣayā śraddhā jāyata ityarthaḥ / sattvaśabdaḥ pūrvoktānāṃ dehendriyādīnāṃ pradarśanārthaḥ / śraddhāmayo 'yaṃ puruṣaḥ / śraddhāmayaḥ śraddhāpariṇāmaḥ / yo yacchraddhaḥ yaḥ puruṣo yādṛśyā śraddhayā yuktaḥ, sa eva saḥ sa tādṛśaśraddhāpariṇāmaḥ / puṇyakarmaviṣaye śraddhāyuktaś cet, puṇyakarmaphalasaṃyukto bhavatīti śraddhāpradhānaḥ phalasaṃyoga ityuktaṃ bhavati

Śrīdhara

nanu ca śraddhā sāttviky eva sattva-kāryatvena tvayaiva śrī-bhāgavate uddhavaṃ prati nirdiṣṭatvāt | yathoktaṃ –
śamo damas titikṣejyā tapaḥ satyaṃ dayā smṛtiḥ |
tuṣṭis tyāgo 'spṛhā śraddhā hrīr dayā nirvṛttir dhṛtiḥ ||[BhP 11.25.2]
ity etāḥ sattvasya vṛttayaḥ | iti |
atha kathaṃ tasyās traividhyam ucyate | satyam | tathāpi rajas-tamo-yukta-puruṣāśrayatvena rajas-tamo-miśritatvena sattvasya traividhyāc chraddhāyāpi traividhyaṃ ghaṭate ity āhasattvānurūpeti | sattvānurūpā sattva-tāratamyānusāriṇī sarvasya vivekino 'vivekino lokasya śraddhā vikriata ity arthaḥ | tad evāha yo yac chraddhaḥ yādṛśī śraddhā yasya | sa eva saḥ | tādṛśa-śraddhā-yukta eva saḥ | yaḥ pūrvaṃ sattvotkarṣeṇa sāttvika-śraddhayā yuktaḥ puruṣaḥ sa punas tādṛśa-sva-saṃskāreṇa sāttvika-śraddhayāyukta eva bhavati | yas tu rajasa utkarṣeṇa rājasa-śraddhayā yuktaḥ sa punas tādṛśa eva bhavati | yas tu tamasa utkarṣeṇa tāmasa-śraddhayā yuktaḥ sa punas tādṛśa eva bhavati | lokācāra-mātreṇa pravartamāneṣv evaṃ sāttvika-rājasa-tāmasa-śraddhā-vyavasthā | śāstra-janita-viveka-jñāna-yuktānāṃ tu svabhāva-vijayena sāttvikī ekaiva śraddheti prakaraṇārthaḥ

Madhusūdana

prāg-bhavīyāntaḥ-karaṇa-gata-vāsanā-rūpa-nimitta-kāraṇa-vaicitryeṇa śraddhā-vaicitryam uktvā tad-upādāna-kāraṇāntaḥ-karaṇa-vaicitryeṇāpi tad-vaicitryam āha sattveti | sattvaṃ prakāśa-śīlatvāt sattva-pradhāna-triguṇāpañcīkṛta-pañca-mahā-bhūtārabdham antaḥ-karaṇam | tac ca kvacid udrikta-sattvam eva yathā devānām | kvacid rajasābhibhūta-sattvaṃ yathā yakṣādīnām | kvacit tamasābhibhūta-sattvaṃ yathā preta-bhūtādīnām | manuṣyāṇāṃ tu prāyeṇa vyāmiśram eva | tac ca śāstrīya-viveka-jñānenodbhūta-sattvaṃ rajas-tamasī abhibhūya kriyate | śāstrīya-viveka-vijñāna-śūnyasya tu sarvasya prāṇi-jātasya sattvānurūpā śraddhā sattva-vaicitryād vicitrā bhavati, sattva-pradhāne 'ntaḥ-karaṇe sāttvikī | rajaḥ-pradhāne tasmin rājasī tamaḥ-pradhāne tu tasmiṃs tāmasīti | he bhārata mahā-kula-prasūta jñāna-nirateti vā śuddha-sāttvikatvaṃ dyotayati | yat tvayā pṛṣṭaṃ teṣāṃ niṣṭā keti tatrottaraṃ śṛṇu | ayaṃ śāstrīya-jñāna-śūnyaḥ karmādhikṛtaḥ puruṣas triguṇāntaḥ-karaṇa-sampiṇḍitaḥ śraddhā-mayaḥ prācuryeṇāsmin śraddhā prakṛteti tat-prastuta-vacane mayaṭ | ananya-mayo yajña itivat | ato yo yac-chradho yā sāttvikī rājasī tāmasī vā śraddhā yasya sa eva śraddhānurūpa eva sa sāttviko rājasas tāmaso vā | śraddhayaiva niṣṭhā vyākhyātety abhiprāyaḥ

Viśvanātha

sattvam antaḥkaraṇaṃ trividhaṃ sāttvikaṃ rājasaṃ tāmasaṃ ca | tad-anurūpā sāttvikāntaḥkaraṇānāṃ sāttviky eva śraddhā | rājasāntaḥkaraṇānāṃ rājasy eva | tāmasāntaḥkaraṇānāṃ tāmasy evety arthaḥ | yac-chraddho yasmin yajanīye deve 'sure rākṣase vā śraddhāvān yo bhavati | sa sa eva bhavati tat tac chabdenaiva vyapadiśyata ity arthaḥ

Baladeva

yadyapi śraddhā sattva-guṇa-vṛttis tathāpy antaḥ-karaṇa-dharmasya svabhāvasyāntaḥ-karaṇasya ca dharmiṇas traividhyāt tad-uditāyās tasyās traividhyaṃ siddhyed iti bhāvenāha sattvānurūpeti | sattvam antaḥkaraṇaṃ triguṇātmakaṃ tad-anurūpā sarvasya prāṇijātasya śraddhā bhavati | sattva-pradhānāntaḥkaraṇasya śraddhā sāttvikī | rajaḥ-pradhānāntaḥkaraṇasya tu rājasī | tamaḥpradhānāntaḥkaraṇasya tu śraddhā tāmasīti | ato 'yaṃ pūjya-pūjaka-rūpo laukikaḥ puruṣaḥ śraddhāmayas trividha-śraddhā-pracuro yaḥ puruṣo yac-chraddho yasmin pūjye devādau yakṣādau pretādau ca śraddhāvān bhavati | sa pūjako 'pi sa eva tat-tac-chabdena vyapadeśya pūjya-guṇavān pūjaka ity arthaḥ

Michalski

Wiara każdego człowieka odpowiada jego istocie, Bharato. Z wiary jest człowiek utkany. Każdy jest takim, jaką wiarę posiada.

Olszewski

l że wiara jest wedle charakteru osoby; wierzący wzoruje się na przedmiocie swojej wiary.

Dynowska

Wiara każdego człowieka jest jego rdzennej natury wyrazem, o Bharato. Wiara o człowieku stanowi; jaką jest wiara jego – takim jest on sam.

Sachse

Wiara każdego człowieka, Bharato,
zgodna jest z jego sercem.
Człowiek jest pełen wiary
i taki jest, jaka jest jego wiara.

Kudelska

Wiara każdego człowieka, Bharato, jest zgodna z jego naturą,
Natura człowieka jest taka, jak jego wiara, a jaka jego wiara, takim on sam rzeczywiście jest.

Rucińska

Stosowna do serca wiara jest u każdego, Bharato!
Z wiary ten człowiek się składa – jest taki, jaką ma wiarę,

Szuwalska

Wiara wszystkich wrodzoną naturę wyraża.
Wiara życie przenika – jest taka jak ono.

Babkiewicz

W zgodzie jest z jestestwem wiara
wszystkich, o dziecię Bharatów.
Człowiek z wiary uczyniony –
taki jest jak jego wiara.