BhG 17.10

analiza syntaktyczna

yat bhojanam (które jadło) yāta-yāmam (którego trzy godziny minęły) gata-rasam (którego smak odszedł) pūti (śmierdzące) paryuṣitam ([długo] leżące) ucchiṣṭam (będące resztkami) amedhyam ca (i nienadające się na ofiarę),
[tat] tāmasa-priyam [bhavati] (to jest drogie tamasowym).

analiza gramatyczna

yāta-yāmam	–	yāta-yāma 1i.1 n. ; BV : yasya yāmo yāto ‘sti tat  – to, które ukończyło swoją drogę, użyte, bezużyteczne, odrzucone / to, którego trzy godziny upłynęły  (od: √ yā – iść, odchodzić, PP yāta – odeszłe; √ yam – powściągać, kontrolować; yama – powściągnięcie, kontrola, yāma – powściągnięte, 1/8 część doby, okres czasu równy trzem godzinom lub: yāma – ruch, progres, droga);
gata-rasam	–	gata-rasa 1i.1 n. ; BV : yasya raso gato ‘sti tat  – to, którego smak odszedł  (od: √ gam – iść, PP gata – odeszły; √ ras – smakować, delektować się, kochać, rasa – sok, nektar, smak);
pūti	–	pūti 1i.1 n. – śmierdzące, rozkładające się, gnijące;
paryuṣitam	–	pary-uṣita (pari- √ vas – pozostawić) PP 1i.1 n. – pozostawione [na dłuższy czas], czerstwe;
ca	–	av. – i;
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – które;
ucchiṣṭam	–	ucchiṣṭa (ud- √ śiṣ – pozostawiać resztę) PP 1i.1 n. – pozostawione, odrzucone, resztki jadła;
api	–	av. – chociaż, jak również, także, co więcej, nawet;
ca	–	av. – i;
amedhyam	–	a-medhya 1i.1 n. – nienadające się na ofiarę, nieczyste (od: √ mith / √ meth – obcować, łączyć w parę, zabijać, wiedzieć; medha – ofiara, obiata);
bhojanam	–	bhojana 1i.1 n. – jedzenie, posiłek (od: xbhuj – cieszyć się, jeść, posiadać);
tāmasa-priyam	–	tāmasa-priya 1i.3 m. ; tāmasānāṃ [janānāṃ] priyā iti – miłe ludziom tamasowym (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać; tamas – ciemność, mrok, tępota, bierność, jedna z trzech gun, tāmasa – związane z tamasem, tamasowe (od:; √ prī – sprawić radość, priya – lubiany, ukochany, miły);

Śāṃkara

yāta-yāmaṃ manda-pakvam, nirvīryasya gata-rasa-śabdenoktatvāt | gata-rasaṃ rasa-viyuktam, pūti durgandhi, paryuṣitaṃ ca pakvaṃ sad rātry-antaritaṃ ca yat, ucchiṣṭam api bhukta-śiṣṭam ucchiṣṭam, amedhyam ayajñārhaṃ bhojanam īdṛśaṃ tāmasa-priyam

Rāmānuja

yātayāmam cirakālāvasthitam; gatarasam tyaktasvābhāvikarasam; pūti durgandhopetam, paryuṣitam kālātipattyā rasāntarāpannam; ucchiṣṭam gurvādibhyo 'nyeṣāṃ bhuktaśiṣṭam; amedhyam ayajñārham; ayajñaśiṣṭam ityarthaḥ / evaṃvidhaṃ tamomayaṃ bhojanaṃ tāmasapriyaṃ bhavati / bhujyata iti āhāra eva bhojanam / punaś ca tamaso vardhanam / ato hitaiṣibhiḥ sattvavivṛddhaye sāttvikāhāra eva sevyaḥ

Śrīdhara

tathā yāta-yāmam iti | yāto yāmaḥ praharo yasya pakvasyaudanādes tad yāta-yāmam | śaityāvasthāṃ prāptam ity arthaḥ | gatarasaṃ niṣpīḍita-sāram | pūti durgandham | paryūṣitaṃ dināntara-pakvam | ucchiṣṭam anya-bhuktāvaśiṣṭam | amedhyam abhakṣyaṃ kalañjy-ādi | evambhūtaṃ bhojanaṃ tāmasasya priyam

Madhusūdana

yātayāmam ardha-pakvaṃ nirvīryasya gata-rasa-padenoktatvād iti bhāṣyam | gata-rasaṃ virasatāṃ prāptaṃ śuṣkam | yāta-yāmaṃ pakvaṃ sat praharādi-vyavahita-modanādi śaityaṃ prāptam | gata-rasaṃ uddhṛta-sāram mathita-dugdhādīty anye | pūti durgandham | paryūṣitaṃ pakvaṃ sad rātry-antaritam | cena tat-kālonmāda-karaṃ dhattūrādi samuccīyate | yad atiprasiddhaṃ duṣṭatvenocchiṣṭam bhuktāvaśiṣṭam | amedhyam ayajñārham aśuci māṃsādi | api ceti vaidyaka-śāstroktam apathyaṃ samuccīyate | etādṛśaṃ yad bhojanaṃ bhojyaṃ tat tāmasasya priyaṃ sāttvikair atidūrād upekṣaṇīyam ity arthaḥ | etādṛśa-bhojanasya duḥkha-śokāmaya-pradatvam atiprasiddham iti kaṇṭhato noktam |
atra ca krameṇa rasyādi-vargaḥ sāttvikaḥ | kaṭv-ādi-vargo rājasaḥ | yāta-yāmādi-vargas tāmasa ity uktam āhāra-varga-trayam | tatra sāttvika-varga-virodhitvam itara-varga-dvaye draṣṭavyam | tathā hy atikaṭutvādikaṃ rasyatva-virodhitvāt sthiratva-virodhinī | atyuṣṇatvādikaṃ hṛdyatva-virodhi | āmaya-pradatvam āyuḥ-sattva-balārogya-virodhi | duḥkha-śokaa-pradatvaṃ sukha-prīti-virodhi | evaṃ sāttvika-varga-virodhitvaṃ rājasa-varge spaṣṭam | tathā tāmasa-varge 'pi gata-rasatva-yātayāmatva-paryuṣitatvāni yathā-sambhavaṃ rasyatva-snighdhatva-sthiratva-virodhīni | pūtitvocchiṣṭatvāmedhyatvāni hṛdyatva-virodhīni | āyuḥ-sattvādi-virodhitvaṃ tu spaṣṭam eva | rājasa-varge dṛṣṭa-virodha-mātraṃ tāmasa-varge tu dṛṣṭādṛṣṭa-virodha ity atiśayaḥ

Viśvanātha

yāto yāmaḥ praharo yasya pakvasyaudanādes tad yāta-yāmaṃ śaityāvasthāṃ prāptam ity arthaḥ | gata-rasaṃ gata-svābhāvika-rasaṃ niṣpīḍita-rasam pakvāmratva-gaṣṭy-ādikaṃ vā | pūti durgandham | paryūṣitaṃ dināntara-pakvam | ucchiṣṭam gurvādibhyo 'nyeṣāṃ bhuktāvaśiṣṭam | amedhyam abhakṣyaṃ kalajñādi | tataś caivaṃ paryālocya sva-hitaiṣibhiḥ sāttvika āhāraḥ sevya iti bhāvaḥ | vaiṣṇavais tu so 'pi bhagavad-aniveditas tyājya eva | bhagavan-niveditam annādikaṃ tu nirguṇa-bhakta-loka-priyam iti śrī-bhāgavatāj jñeyam

Baladeva

tāmasāhāram āha yāteti | yāto 'tikrānto yāmaḥ praharo yasya rāddhasyānnādes tad yātayāmam | gata-rasaṃ vairasyavat | pūtiḥ durgandham | paryuṣitaṃ pūrve 'hni rāddham ucchiṣṭaṃ guror anyeṣāṃ bhuktāvaśiṣṭam amedhyam apavitraṃ kalañjādi | īdṛg-bhojanaṃ tāmasānāṃ priyaṃ sāttvikānāṃ tv atidūrato heyam

Michalski

Pokarm wystały, niesmaczny, stęchły, zepsuty, nawet resztki i to nieczyste – są ulubione przez tamasów.

Olszewski

Pokarm stary, mdły, smrodliwy, zepsuty, a nawet wyrzucony i skalany jest pożywieniem, który się podoba ludziom mroku.

Dynowska

Zaś ludzie gnuśni i niemrawi do nieświeżych, stęchłych, psujących się, nadgniłych potraw niezdrowe mają upodobanie, a nieraz nawet nieczyste, po innych pozostałe spożywają resztki.

Sachse

Natomiast dla tych, których wypełnia tamas,
miłe jest pożywienie zużyte, pozbawione smaku,
nadpsute i nieświeże,
będące nieczystą resztką.

Kudelska

Zaś pożywienie zepsute, bez smaku, cuchnące, nieświeże, przez innych pozostawione i nieczyste,
Takie pożywienie jest miłe ludziom o mrocznej naturze.

Rucińska

W strawie ostygłej, bez soku, śmierdzącej, w strawie nieświeżej,
Niedojedzonej, nieczystej – lubują się tamasowi.

Szuwalska

Pożywienie nieświeże, pozbawione smaku,
Cuchnące i zepsute, resztki, nieczystości
Cieszą tych, którzy żyją w nastroju bierności.

Babkiewicz

Dawno zwarzon, już bez smaku,
porzucony lub zepsuty,
cuchnący, nieczysty także –
pokarm miły jest tym w mroku.