BhG 18.10

analiza syntaktyczna

sattva-samāviṣṭaḥ (ogarnięty sattwą) medhāvī (mądry) chinna-saṃśayaḥ (którego wątpliwości są przecięte) tyāgī (asceta) akuśalam karma (niedobrego czynu) na dveṣṭi (nie nienawidzi),
kuśale (do dobrego) na anuṣajjate (nie lgnie).

analiza gramatyczna

na	–	av. – nie;
dveṣṭi	–	√ dviṣ (nienawidzić) Praes. P 1c.1 – nienawidzi, okazuje nienawiść;
akuśalam	–	a-kuśala 2i.1 n. – niedobre, nieodpowiednie, niezdrowe, brak zręczności;
karma	–	karman 1i.1 n. – czyn, działanie i jego skutki (od: √ kṛ – robić);
kuśale	–	kuśala 7i.1 n. – w dobrym, w odpowiednim, w zdrowym, w zręcznym;
na	–	av. – nie;
anuṣajjate	–	anu- √ sañj (zajmować się, przylegać) Praes. Ā 1c.1 – lgnie, jest przywiązany;
tyāgī	–	tyāgin 1i.1 m. – porzucający, asceta (od: √ tyaj – porzucać, tyāga – porzucenie, wyrzeczenie się; -in, -min, -vin – sufiksy tworzące przymiotniki posesywne);
sattva-samāviṣṭaḥ	–	sattva-samāviṣṭa 1i.1 m. ; TP : sattvena samāviṣṭaḥ – ogarnięty sattwą (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun; ā- √ viś – wchodzić, PP āviṣṭa – weszły, ogarnięty);
medhāvī	–	medhāvin 1i.1 m. – mądry, inteligentny (od: medhas = medhā – rozum, intelekt, zrozumienie, ofiara; -in, -min, -vin – sufiksy tworzące przymiotniki posesywne);
chinna-saṃśayaḥ	–	chinna-saṃśaya 1i.1 m. ; yasya saṃchinnāḥ saṃśayāḥ santi saḥ – ten, kogo wątpliwości zostały przecięte (od: sam- √ chid – ciąć, PP saṃchinna – przecięte, zniszczone; sam- √ śī – chwiać się, saṃśaya – wątpliwości, wahania);

warianty tekstu

nānuṣajjate → nānuṣajyate / nānuṣajjati / nānusajjate (nie jest przylgnięte / nie lgnie / nie lgnie);
sattva-samāviṣṭo → satya-samāviṣṭo (ogarnięty prawdą);

Śāṃkara

yas tv adhikṛtaḥ saṅgaṃ tyaktvā phalābhisaṃdhiś ca nityaṃ karma karoti, tasya phala-rāgādinākaluṣī-kriyamāṇam antaḥ-karaṇaṃ nityaiś ca karmabhiḥ saṃskriyamāṇaṃ viśudhyati | tat viśuddhaṃ prasannam ātmālocana-kṣamaṃ bhavati | tasyaiva nitya-karmānuṣṭhānena viśuddhāntaḥ-karaṇasyātma-jñānābhimukhasya krameṇa yathā tan-niṣṭhā syāt, tad vaktavyam ity āha—

na dveṣṭy akuśalam aśobhanaṃ kāmyaṃ karma, śarīrārambha-dvāreṇa saṃsāra-kāraṇaṃ ‘‘kim anena ?’’ ity evam | kuśale śobhane nitye karmaṇi sattva-śuddhi-jñānotpatti-tan-niṣṭhā-hetutvena mokṣa-kāraṇam idam ity evaṃ nānuṣajjate’nuṣaṅgaṃ prītiṃ na karotīty etat | kaḥ punar asau ? tyāgī pūrvoktena saṅga-phala-tyāgena tadvān tyāgī, yaḥ karmaṇi saṅgaṃ tyaktvā tat-phalaṃ ca nitya-karmānuṣṭhāyī sa tyāgī | kadā punar asau akuśalaṃ karma na dveṣṭi, kuśale ca nānuṣajjate ? ity ucyate—sattva-samāviṣṭo yadā sattvena ātmānātma-viveka-vijñāna-hetunā samāviṣṭaḥ saṃvyāptaḥ, saṃyukta ity etat | ata eva ca medhāvī medhayā ātma-jñāna-lakṣaṇayā prajñayā saṃyuktas tadvān medhāvī | medhāvitvād eva cchinna-saṃśayaś chinno’vidyā-kṛtaḥ saṃśayo yasyātma-svarūpāvasthānam eva paraṃ niḥśreyasa-sādhanam, nānyat kiṃcid ity evaṃ niścayena cchinna-saṃśayaḥ ||

yo’dhikṛtaḥ puruṣaḥ pūrvoktena prakāreṇa karma-yogānuṣṭhānena krameṇa saṃskṛtātmā san janmādi-vikriyā-rahitatvena niṣkriyam ātmānam ātmatvena sambuddhaḥ, saḥ sarva-karmāṇi manasā saṃnyasya naiva kurvan na kārayan āsīno naiṣkarmya-lakṣaṇāṃ jñāna-niṣṭhām aśnuta ity etat | pūrvoktasya karma-yogasya prayojanam anenaiva lokena uktam |

Rāmānuja

evaṃ sattvasamāviṣṭo medhāvī yathāvasthitatattvajñānaḥ, tata eva cchinnasaṃśayaḥ, karmaṇi saṅgaphalakartṛtvatyāgī, na dveṣṭy akuśalaṃ karma; śukale ca karmaṇi nānuṣajjate / akuśalaṃ karma aniṣṭaphalam, kuśalaṃ ca karma iṣṭarūpasvargaputrapaśvannādyādiphalam / sarvasmin karmaṇi mamatārahitatvāt, tyaktabrahmavyatiriktasarvaphalatvāt, tyaktakartṛtvāc ca tayoḥ kriyamāṇayoḥ prītidveṣau na karoti / aniṣṭaphalaṃ pāpaṃ karmātra prāmādikam abhipretam; „nāvirato duścaritān nāśānto nāsamāhitaḥ / nāśāntamānaso vāpi prajñānenainam āpnuyāt // BhGR_18.” iti duścaritāvirater jñānotpattivirodhitvaśravaṇāt / ataḥ karmaṇi kartṛtvasaṅgaphalānāṃ tyāgaḥ śāstrīyatyāgaḥ, na karmasvarūpatyāgaḥ

Śrīdhara

evambhūta-sāttvika-tyāga-pariniṣṭhitasya lakṣaṇam āha na dveṣṭīty ādi | sattva-samāviṣṭaḥ sattvena saṃvyāptaḥ sāttvika-tyāgī | akuśalaṃ duḥkhāvahaṃ śiśire prātaḥ-snānādikaṃ karma na dveṣṭi | kuśale ca sukha-kare karmaṇi nidāghe madhyāhna-snānādau nānuṣajjate prītiṃ na karoti | tatra hetuḥ medhāvī sthira-buddhiḥ | yatra para-paribhavādi mahad api duḥkhaṃ sahate svargādi-sukhaṃ ca tyajati tatra kiyad etat tātkālikaṃ sukhaṃ duḥkhaṃ ca ity evam anusandhānavān ity arthaḥ | ataeva chinnaḥ saṃśayo mithyā-jñānaṃ daihika-sukha-duḥkhayor upāditsā-parijihīrṣā-lakṣaṇaṃ yasya saḥ

Viśvanātha

evambhūta-sāttvika-tyāga-pariniṣṭhitasya lakṣaṇam āha na dveṣṭīty ādi | akuśalaṃ asukhadaṃ śīte prātaḥ-snānādikaṃ na dveṣṭi | kuśale sukha-grīṣma-snānādau

Baladeva

sāttvika-tyāgino lakṣaṇam āha dveṣṭīti | akuśalaṃ duḥkhadaṃ hemanta-prātaḥ-snānādi na dveṣṭi | kuśale sukhade nidāgha-madhyāhne snānādau na sajjate | yataḥ sattva-samāviṣṭo 'tidhāro medhāvī sthiradhīś chinno vihitāni karmāṇi kleśānuṣṭhitāni jñānaṃ janayeyur na vety evaṃ lakṣaṇaḥ saṃśayo yena saḥ || īdṛśaḥ sāttvika-tyāgī bodhyaḥ

Michalski

Kto wyrzekł się wszystkiego i jest pełen sattwam, – rozumny, wolny od zwątpień, ten nie czuje ani wstrętu do czynu nieprzyjemnego, ani skłonności do przyjemnego czynu.

Olszewski

Człowiek, znający istotę samozaparcia się, człowiek rozumny i nie podległy zwątpieniom, niema ani niechęci do czynu nieszczęśliwego ani przywiązania do dzieła pomyślnego.

Dynowska

Człowiek, który się tak wyrzeka, bez wahań, z myślą spokojną a sercem czystym – ten nie uchyla się od czynów przykrych, nie przywiązuje do przyjemnych.

Sachse

Ten, kto zaniechał czynu,
kto znajduje się w stanie sattwy,
kto mądry jest i kto przeciął wątpliwości,
nie pragnie łatwego zadania,
ani nie ucieka przed trudnym.

Kudelska

Mędrzec, który wyrzeczenia dokonał, którego natura jest szlachetna, którego wątpliwości rozwiane,
On nie czuje niechęci do czynów niemiłych, ani nie znajduje upodobania w przyjemnościach.

Rucińska

Nie gardzi bezbożnym czynem, nie lgnie do czynu zbożnego
Sattwiczny ów wyrzeczeniec, mędrzec, wyzbyty wątpienia!

Szuwalska

Kto pokutę swą spełnia w nastroju harmonii,
Nie unika czynności niemiłych ni miłych
Nie pragnie wykonywać, wszelkich wątpliwości
Pozbawiony.

Babkiewicz

Asceta, co trwa w istności,
wątpliwości przeciął, mądry,
przed niemiłym się nie wzdraga,
do miłego czynu nie lgnie.