BhG 18.12

analiza syntaktyczna

atyāginām (nie porzucających) pretya (po śmierci) aniṣṭam (niepożądany) iṣṭam (pożądany) miśram ca (i mieszany) tri-vidham (trojaki) karmaṇaḥ phalam (owoc czynu) bhavati (jest).
sannyāsinām tu (ale wyrzeczeńców) kvacit (nigdzie) [tat] na [bhavati] (to nie ma miejsca).

analiza gramatyczna

aniṣṭam	–	an-iṣṭa ( √ iṣ – pragnąć) PP 1i.1 n. – nieupragniony, nieuwielbiony;
iṣṭam	–	iṣṭa ( √ iṣ – pragnąć) PP 1i.1 n. – upragniony, uwielbiony;
miśram	–	miśra 1i.1 n. – pomieszany, różnorodny (od: √ miśr – mieszać);
ca	–	av. – i;
tri-vidham	–	tri-vidha 1i.1 n. – trojakie, mające trzy części (od: tri – trzy; vi- √ dhā – rozdzielać, vidhā – dział, część);
karmaṇaḥ	–	karman 6i.1 n. – czynu, działania (od: √ kṛ – robić);
phalam	–	phala  1i.1 n. – owoc, rezultat (od: √ phal – dojrzewać);
bhavati	–	√ bhū (być) Praes. P 1c.1 – staje się, jest;
atyāginām	–	a-tyāgin 6i.3 m. – nieporzucających, nie będących ascetami (od: √ tyaj – porzucać, tyāga – porzucenie, wyrzeczenie się; -in, -min, -vin – sufiksy tworzące przymiotniki posesywne);
pretya	–	pra-√i (odchodzić, umierać) absol. – umarłszy, po śmierci, w następnym świecie (przeciwieństwo do: iha – tutaj);
na	–	av. – nie;
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
saṃnyāsinām	–	saṃnyāsin 6i.3 m. – wyrzeczeńców (od: sam-ni- √ as – zostawiać, odkładać, porzucać, saṃnyāsa – odrzucenie, rezygnacja, wyrzeczenie, saṃnyāsin – asceta, wyrzeczeniec; -in, -min, -vin – sufiksy tworzące przymiotniki posesywne);
kva-cit	–	av. – gdziekolwiek, gdzieś (od: kva – gdzie? w jakim miejscu?; -cit – partykuła nieokreśloności);

warianty tekstu

iṣṭaṃ miśraṃ → iṣṭa-miśraṃ (upragniony i mieszany);
bhavaty atyāgināṃ → bhavaṃti atyāgināṃ / bhavaty asaṃgināṃ (stają się niewyrzeczeńców / staje się nielgnących);

Śāṃkara

kiṃ punas tat prayojanam, yat sarva-karma-saṃnyāsāt syāt ? ity ucyate—
aniṣṭaṃ naraka-tiryag-ādi-lakṣaṇam | iṣṭaṃ devādi-lakṣaṇam | miśram iṣṭāniṣṭa-saṃyuktaṃ manuṣya-lakṣaṇaṃ ca | tat tri-vidhaṃ tri-prakāraṃ karmaṇaḥ dharmādharma-lakṣaṇasya phalaṃ bāhyāneka-kāraka-vyāpāra-niṣpannaṃ sad avidyā-kṛtam indrajāla-māyopamaṃ mahā-moha-karaṃ pratyag-ātmopasarpīha—phalgutayā layam adarśanaṃ gacchatīti phala-nirvacanaṃ—tad etad evaṃ-lakṣaṇaṃ phalaṃ bhavaty atyāginām ajñānāṃ karmiṇām aparamārtha-saṃnyāsināṃ pretya śarīra-pātād ūrdhvam | na tu saṃnyāsināṃ paramārtha-saṃnyāsināṃ paramahaṃsa-parivrājakānāṃ kevala-jñāna-niṣṭhānāṃ kvacit | na hi kevala-samyag-darśana-niṣṭhā avidyādi-saṃsāra-bījaṃ nonmūlayati kadācid ity arthaḥ

Rāmānuja

nanu karmāṇy agnihotradarśapūrṇamāsajyotiṣṭomādīni, mahāyajñādīni ca svargādiphalasaṃbandhitayā śāstrair vidhīyante; nityanaimittikānām api „prājāpatyaṃ gṛhasthānām” ityādiphalasaṃbandhitayaiva hi codanā / ataḥ tattatphalasādhanasvabhāvatayāvagatānāṃ karmaṇām anuṣṭhāne, bījāvāpādīnām iva, anabhisaṃhitaphalasyāpi iṣṭāniṣṭarūpaphalasaṃbandhaḥ avarjanīyaḥ / ato mokṣavirodhiphalatvena mumukṣuṇā na karmānuṣṭheyam ity ata uttaram āha
aniṣṭam narakādiphalam, iṣṭam svargādi, miśram aniṣṭasaṃbhinnaṃ putrapaśvannādyādi; etat trividhaṃ karmaṇaḥ phalam, atyāginām kartṛtvamamatāphalatyāgarahitānāṃ pretya bhavati / pretya karmānuṣṭhānottarakālam ityarthaḥ / na tu saṃnyāsināṃ kvacit na tu kartṛtvādiparityāgināṃ kvacid api mokṣavirodhi phalaṃ bhavati / etad uktaṃ bhavati yady apy agnihotramahāyajñādīni tāny eva, tathāpi jīvanādhikārakāmādhikārayor iva mokṣādhikāre ca viniyogapṛthaktvena parihriyate / mokṣaviniyogaś ca, „tam etaṃ vedānuvacanena brāhmaṇā vividiṣanti yajñena dānena tapasānāśakena” ityādibhir iti / tad evaṃ kriyamāṇeṣv eva karmasu
kartṛtvādiparityāgaḥ śāstrasiddhiḥ saṃnyāsaḥ; sa eva ca tyāga ity uktaḥ

Śrīdhara

evambhūtasya karma-phala-tyāgasya phalam āha aniṣṭam iti | aniṣṭam nārakitvam | iṣṭaṃ devatvam | miśraṃ manuṣyatvam | evaṃ trividhaṃ pāpasya puṇyasya cobhaya-miśrasya ca karmaṇo yat phalaṃ prasiddham | tat sarvam atyāgināṃ sakāmānām eva pretya paratra bhavati | teṣāṃ trividha-karma-sambhavāt | na tu sannyāsināṃ kvacid api bhavati | sannyāsi-śabdenātra phala-tyāga-sāmyāt prakṛtāḥ karma-phala-tyāgino 'pi gṛhyante | anāśritaḥ karma-phalaṃ kāryaṃ karma karoti yaḥ | sa sannyāsī ca yogī cety evam ādau ca karma-phala-tyāgiṣu sannyāsi-śabda-yoga-darśanāt | teṣāṃ sāttvikānāṃ pāpāsambhavād īśvarārpaṇena ca puṇya-phalasya tyaktatvāt trividham api karma-phalaṃ na bhavatīty arthaḥ

Viśvanātha

evambhūta-tyāgābhāve doṣam āha – aniṣṭaṃ naraka-duḥkhaṃ iṣṭaṃ svarga-sukhaṃ miśraṃ manuṣya-janmani sukha-duḥkham atyāgināṃ evambhūta-tyāga-rahitānām eva bhavati pretya paraloke

Baladeva

īdṛśa-tyāgābhāve doṣam āha aniṣṭam iti | aniṣṭaṃ nārakitvam | iṣṭaṃ svargitvaṃ miśraṃ manuṣyatvam | duḥkha-sukha-yogīti trividhaṃ karma-phalam | atyāginām ukta-tyāga-rahitānāṃ pretya para-kāle bhavati | na tu sannyāsinām ukta-tyāgavatām | teṣāṃ tu karmāntargatena jñānena mokṣo bhavatīti tyāga-phalam uktam

Michalski

Owoc czynu, który jest trojaki: pożądany, niepożądany i mieszany, staje się na tamtym świecie udziałem nie tych, którzy się wyrzekli, lecz tych, którzy się nie chcieli wyrzec.

Olszewski

Pożądana, niepożądana, pomieszanie jednej z drugą, taka bywa po śmierci trojaka nagroda dla tych, którzy nie znali samowyrzeczenia się, lecz nie dla tych, którzy je uprawiali.

Dynowska

Człowiek samolubny i interesowny, pracy swej zbiera trojaki plon: przyjemny, przykry oraz radosny z przykrym pospołu; lecz ten, który się wyrzekł – od wszelkich plonów jest wolny.

Sachse

Trojaki owoc czynu:
Niepożądany, pożądany i mieszany
staje się po śmierci udziałem tych,
którzy nie zaniechali [myśli o owocu czynu],
nie zaś tych, którzy czyn porzucili.

Kudelska

Trojakiego rodzaju owoce czynu spotykają po śmierci człowieka, który się ich nie wyrzekł:
Miłe, nieprzyjemne i miłe z nieprzyjemnymi zmieszane, nie dotyczą one człowieka, który wyrzekł się wszystkiego.

Rucińska

Niechciany, chciany, mieszany – trojaki plon zbiorą czynu
Niewyrzeczeńcy po śmierci, lecz nigdy nie sannyasini!

Szuwalska

Praca przynosi plony – trojakie są one:
Plony niepożądane, plony upragnione,
Plony, co pomieszane są, lecz porzucone
Nie wiążą już osoby plonów wyrzeczonej.

Babkiewicz

Mieszany, niechciany, chciany –
nieascetów jest trojaki
owoc czynu ich po śmierci,
nigdy jednak wyrzeczeńców.