BhG 18.25

analiza syntaktyczna

anubandham (więzów) kṣayam (zniszczenia) hiṃsām (krzywdy) pauruṣam ca (i możliwości) anapekṣya (nie wziąwszy pod uwagę)
mohāt (z powodu omroczenia) yat karma (który czyn) ārabhyate (jest podejmowany),
tat (ten) tāmasam (tamasowym) ucyate (jest nazywany).

analiza gramatyczna

anubandham	–	anu-bandha 2i.1 m. – pęta, więzy, więzienie (od: anu- √ bandh – wiązać, pętać);
kṣayam	–	kṣaya (od: √ kṣi – zmniejszać się) PF 2i.1 n. – zmniejszenie, zniszczenie;
hiṃsām	–	hiṃsā 2i.1 f. – przemoc, krzywdzenie (od: √ hiṃs – ranić, krzywdzić, zabijać);
anapekṣya	–	na apa- √ īkṣ (patrzeć w bok, opiekować się, szanować, oczekiwać) absol. – zlekceważywszy, nie wziąwszy pod uwagę;
ca	–	av. – i;
pauruṣam	–	pauruṣa 2i.1 n. – męskość, jurność, związane z człowiekiem (od: √ pur – poprzedzać, prowadzić lub √ pṝ – napełniać, odżywiać, puru – obfitość, pūru – ludzie, puruṣa – człowiek);
mohāt	–	moha 5i.1 m. – z ogłupienia, z oszołomienia, z zamętu (od: √ muh – mylić się, być skonfundowanym, omroczonym, ogłupiałym);
ārabhyate	–	ā- √ rabh (osiągać, podejmować) Praes. pass. 1c.1 – jest podejmowane, jest rozpoczynane;
karma	–	karman 1i.1 n. – czyn, działanie i jego skutki (od: √ kṛ – robić);
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – które;
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
tāmasam	–	tāmasa 2i.1 m. – związany z tamasem, tamasowy (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać; tamas – ciemność, mrok, tępota, bierność, jedna z trzech gun);
ucyate	–	√ vac (mówić) Praes. pass. 1c.1 – jest powiedziane, nazywane;

warianty tekstu

anubandhaṃ kṣayaṃ → anubaṃdha-kṣayaṃ (zniszczenia więzów);
anapekṣya → anavekṣya / anavīkṣya / anapekṣa / anavekṣa (nie wziąwszy pod uwagę / nie zobaczywszy / bez brania pod uwagę);
ārabhyate → ārabhate / prārabhyate (rozpoczyna / jest podejmowane);
tat tāmasam ucyate → tat tāmasam udāhṛtam (to zwane jest tamasowym);

Śāṃkara

anubandhaṃ paścād-bhāvi yad vastu so’nubandha ucyate taṃ cānubandham, kṣayaṃ yasmin karmaṇi kriyamāṇe śakti-kṣayo’rthāvakṣayo vā syāt taṃ kṣayam | hiṃsāṃ prāṇi-bādhāṃ ca | anapekṣya ca pauruṣaṃ puruṣa-kāraṃ śaknomīdaṃ karma samāpayitum ity evam ātma-sāmarthyam, ity etāny anubandhādīny anapekṣya pauruṣāntāni mohād avivekata ārabhyate karma yat, tat tāmasaṃ tamo-nirvṛttam ucyate

Rāmānuja

kṛte karmaṇy anubadhyamānaṃ duḥkham anubandhaḥ; kṣayaḥ karmaṇi kriyamāṇe arthavināśaḥ; hiṃsā tatra prāṇipīḍā; pauruṣam ātmanaḥ karmasamāpanasāmarthyam; etāni anavekṣya avimṛśya, mohāt paramapuruṣakartṛtvājñānād yat karmārabhyate, tat tāmasam ucyate

Śrīdhara

tāmasaṃ karmāha anubandham iti | anubadhyata iti anubandhaḥ paścād-bhāvi śubhāśubham | kṣayaṃ vitta-vyayam | hiṃsāṃ para-pīḍām | pauruṣaṃ ca sva-sāmarthyam anapekṣyāparyālocya kevalaṃ mohād eva yat karmārabhyate tat tāmasam ucyate

Viśvanātha

anu karmānuṣṭhānānantaram āyatyāṃ bhāvinaṃ bandhaṃ rāja-dasyu-yama-dūtādibhir bandhanaṃ | kṣayaṃ dharma-jñānādy-apacayam | hiṃsāṃ svasya nāśaṃ ca anapekṣyāparyālocya pauruṣaṃ vyavahārika-puruṣa-mātra-kartavyaṃ karma mohād ajñānād eva yad ārabhyate tat tāmasam

Baladeva

anu karmānuṣṭhānānantaram bandhaṃ rāja-dūta-yama-dūta-kṛtam | kṣayaṃ dharmādi-vināśam | hiṃsāṃ prāṇi-pīḍām | pauruṣaṃ sabalaṃ cānavekṣya yat karma mohād ārabhyate tat tāmasam

Michalski

Czyn przedsięwzięty bez względu na skutek, stratę lub szkodę, bez względu na własną siłę, poczęty w złości – zowie się tamas.

Olszewski

Czyn, nierozumnie przedsięwzięty przez człowieka, nie liczącego się ze skutkami, krzywdą i obrazą i ze swemi własnemi siłami jest czynem mroku.

Dynowska

A czyny na błędnych założeniach oparte, w ułudzie poczęte, nie bacząc na możliwości jak i na swą zdolność oraz konsekwencje – możliwą szkodę lub krzywdę dla innych – z ciemnoty i zaślepienia pochodzą.

Sachse

Natomiast czyn podjęty w zaślepieniu,
bez względu na jego wynik,
bez względu na szkodę, krzywdę i gwałt,
zwany jest czynem pełnym tamasu.

Kudelska

Czynność poczęta z zaślepienia, która nie zważa na konsekwencje, tylko niszczy i rani,
Która nie poważa drugiego człowieka, taka czynność jest nazywana mroczną z natury.

Rucińska

Czyn w zaślepieniu podjęty bez względu na skutek, szkodę,
Na krzywdę czy możliwości – nazywa się tamasowym.

Szuwalska

Czyn bez celu, okrutny, w skutkach nieodzowny,
Samowolny, szalony, bez opamiętania
– Taki czyn bywa skutkiem bierności działania.

Babkiewicz

Więzów, szkody, możliwości
oraz krzywdy nie zważywszy,
w zaślepieniu czyn podjęty –
mrocznym jest zaś nazywany.