BhG 18.26

analiza syntaktyczna

mukta-saṅgaḥ (ten, którego lgnięcie odeszło) anahaṃ-vādī (nie mówiący ‘ja’) dhṛty-utsāha-samanvitaḥ (wyposażony w stanowczość i energię) siddhy-asiddhyoḥ (w sukcesie i porażce) nirvikāraḥ (nie zmieniający się) kartā (sprawca) sāttvikaḥ (sattwicznym) ucyate (jest nazywany).

analiza gramatyczna

mukta-saṅgaḥ	–	mukta-saṅga 1i.1 m. ; BV : yena saṅgo mukto ‘sti saḥ – ten, kogo lgnięcie odeszło (od: √ muc – wyzwalać, uwalniać, PP mukta – wyzwolony, odeszły; sam- √ gam – schodzić się lub √ sañj – lgnąć, sklejać, kurczowo trzymać, przywiązywać się, wchodzić w kontakt, saṅga – lgnięcie, zejście się, związek, towarzystwo, nadzieje, pragnienia, przywiązania);
anahaṃ-vādī	–	an-ahaṃ-vādin 1i.1 m. ; TP : an-aham iti vādīti  – deklarujący „nie ja” (od: aham – ja; √ vad – mówić, vāda – mowa, dysputa, doktryna; -in, -min, -vin – sufiksy tworzące przymiotniki posesywne; vādin – mówiący, tłumaczący, oznajmiający, dyskutujący, wyjaśniający);
dhṛty-utsāha-samanvitaḥ	–	dhṛty-utsāha-samanvita 1i.1 m. ; DV / TP : dhṛtyotsāhena ca samanvita iti – posiadający stanowczość i moc (od: √ dhṛ – dzierżyć dhṛti – stanowczość, wola; ut-sāha – moc, siła energia; anu- √ i – podążać, PP anv-ita – połączony, wyposażony: w co? – wymaga instrumentalisu);
siddhy-asiddhyoḥ	–	siddhy-asiddhi 7i.2 f. ; DV : siddhyāṃ ca asiddhyāṃ ca iti – w sukcesie i porażce (od: √ sidh – odnieść sukces, stać się doskonałym, siddhi – sukces, doskonałość);
nirvikāraḥ	–	nir-vikāra 1i.1 m. ; BV : yasya vikāro nāsti saḥ – wolny od zmiany (od: niḥ – wolny od, bez; vi- √ kṛ – przemieniać, vikāra – zmiana, przemiana);
kartā	–	kartṛ 1i.1 m. – sprawca (od: √ kṛ – robić);
sāttvikaḥ	–	sāttvika 1i.1 m. – związany z sattwą (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun);
ucyate	–	√ vac (mówić) Praes. pass. 1c.1 – jest powiedziane, nazywane;

warianty tekstu

nirvikāraḥ → nirākāraṃ (bezkształtne);

Śāṃkara

idānīṃ kartṛ-bheda ucyate—
mukta-saṅgaḥ muktaḥ parityaktaḥ saṅgo yena sa mukta-saṅgaḥ | anahaṃvādī nāhaṃ-vadana-śīlaḥ | dhṛty-utsāha-samanvito dhṛtir dhāraṇam utsāha udyamas tābhyāṃ samanvitaḥ saṃyukto dhṛty-utsāha-samanvitaḥ | siddhy-asiddhyoḥ kriyamāṇasya karmaṇaḥ phala-siddhāv asiddhau ca siddhy-asiddhyor nirvikāraḥ, kevalaṃ śāstra-pramāṇena prayukto na phala-rāgādinā yaḥ sa nirvikāra ucyate | evaṃ-bhūtaḥ kartā yaḥ sa sāttvika ucyate

Rāmānuja

muktasaṅgaḥ phalasaṅgarahitaḥ anahaṃvādī kartṛtvābhimānarahitaḥ, dhṛtyutsāhasamanvitaḥ ārabdhe karmaṇi yāvatkarmasamāptyavarjanīyaduḥkhadhāraṇaṃ dhṛtiḥ; utsāhaḥ udyuktacetastvam; tābhyāṃ samanvitaḥ, siddhyasiddhyor nirvikāraḥ yuddhādau karmaṇi tadupakaraṇabhūtadravyārjanādiṣu ca siddhyasiddhyor avikṛtacittaḥ kartā sāttvika ucyate

Śrīdhara

kartāraṃ trividham āha mukta-saṅga iti tribhiḥ | mukta-saṅgas tyaktābhiniveśaḥ | anahaṃvādī garvokti-rahitaḥ | dhṛtir dhairyam | utsāha udyamaḥ | tābhyāṃ samanvitaḥ saṃyuktaḥ | ārabdhasya karmaṇaḥ siddhāv asiddhau ca nirvikāro harṣa-viṣāda-śūnyaḥ | evambhūtaḥ kartā sāttvika ucyate

Viśvanātha

trividhaṃ karmoktam | trividhaṃ kartāram āha mukta-saṅga iti

Baladeva

atha kartṛ-traividhyam āha mukteti tribhiḥ | mukta-saṅgaḥ kartṛtvābhiniveśa-phalecchā-śūnyaḥ | anahaṃvādī garvokti- śūnyaḥ | dhṛtir ārabdha-karma-pūrti-paryantāvarjanīya-duḥkha-sahiṣṇutā | utsāhas tad-anuṣṭhānodyata-cittatā tābhyāṃ samanvitaḥ | ānuṣaṅgika-phalasya siddhāv asiddhau ca nirvikāro sukhena duḥkhena ca rahitaḥ | īdṛśaḥ kartā sāttvikaḥ

Michalski

Sprawca, wolny od skłonności, nie mówiący wcale o sobie, obdarzony stałością i siłą, niezmienny w powodzeniu i niepowodzeniu – nazywa się sattwam.

Olszewski

Człowiek pozbawiony namiętności i samolubstwa, obdarzony stałością i odwagą, którego nie zmieniają powodzenia i przeciwności jest działaczem prawdy.

Dynowska

Człowiek wolny od przywiązań, bezinteresowny, wytrwałości pełen i zapału, a w powodzeniu jak i klęsce jednaki, zwany jest działaczem czystym i pełnym harmonii.

Sachse

O sprawcy czynu wolnym od przywiązania,
nie wypowiadającym słowa „ja”,
wytrwałym i silnym,
niezmiennym w powodzeniu i niepowodzeniu,
mówi się, że pełen jest sattwy.

Kudelska

Szlachetnym nazywają takiego człowieka, który nie jest samolubny,
który jest pełen stanowczości i siły,
Który pozostaje taki sam w powodzeniu, jak i w klęsce.

Rucińska

Bez przywiązania, bez pychy, wytrwały, pełen zapału,
Niezmienny w sukcesie, klęsce sprawca sattwicznym jest zwany.

Szuwalska

Osoba wolna, która harmonijnie działa,
Porzuca złudne ego, jest silna, wytrwała,
Niezmienna w chwilach szczęścia, tak jak i w opałach.

Babkiewicz

Kto nie mówi „ja”, wytrwały,
nie ma więzi, pełen werwy,
w klęsce i w sukcesie jeden –
sprawcą istnym jest nazwany.