rāgī karma-phala-prepsur lubdho hiṃsātmako ‘śuciḥ
harṣa-śokānvitaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ
Update RequiredTo play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.
rāgī (namiętny) karma-phalepsuḥ (pragnący owocu czynu) lubdhaḥ (pożądliwy) hiṃsātmakaḥ (w którego naturze jest krzywdzenie) aśuciḥ (nieczysty) harṣa-śokānvitaḥ (wyposażony w radość i rozpacz) kartā (sprawca) rājasaḥ (jako radźasowy) parikīrtitaḥ (słynący).
rāgī |
– |
rāgin 1i.1 m. – kolorowy, namiętny, kochający, przywiązany (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rāga – kolor, namiętności, podniecenie, miłość, piękno; -in, -min, -vin – sufiksy tworzące przymiotniki posesywne); |
karma-phala-prepsuḥ |
– |
karma-phala-prepsu 1i.1 m. ; TP : yaḥ karmaṇaḥ phalam āptum icchati saḥ – ten, który pragnie osiągnąć owoc czynu (od: √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki; √ phal – dojrzewać; phala – owoc, rezultat; pra- √ āp – osiągać, zdobywać, des. pra-īpsu – pragnący osiągnąć); |
lubdhaḥ |
– |
lubdha ( √ lubh – być chciwym) PP 1i.1 m. – chciwy, pożądliwy; |
hiṃsātmakaḥ |
– |
hiṃsā-ātmaka 1i.1 n. – w którego naturze jest krzywdzenie (od: √ hiṃs – ranić, krzywdzić, zabijać; hiṃsā – przemoc, krzywdzenie; ātmaka – w złożeniach: mający naturę); |
aśuciḥ |
– |
aśuci 1i.1 m. – nieczysty (od: √ śuc – jaśnieć, być mokrym, śuci – czysty); |
harṣa-śokānvitaḥ |
– |
harṣa-śoka-anvita 1i.1 m. ; DV / TP : harṣeṇa śokena cānvita iti – spowity ekscytacją i rozpaczą (od: √ hṛṣ – ekscytować się, podnosić się, harṣa – podniesienie się, ekscytacja, podniecenie; √ śuc – rozpaczać, palić, śoka – rozpacz, żal, ogień; anu- √ i – podążać, PP anv-ita – połączony, wyposażony: w co? – wymaga instrumentalisu); |
kartā |
– |
kartṛ 1i.1 m. – sprawca (od: √ kṛ – robić); |
rājasaḥ |
– |
rājasa 2i.1 m. – związany z radźasem, radźasowy (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rajas – pokolorowany, kurz, namiętność, jedna z trzech gun); |
parikīrtitaḥ |
– |
pari-kīrtita (pari- √ kīrt – sławić) PP 1i.1 m. – wysławiony, powiedziany, oznajmiony, znany (od: kīrti – sława); |
rāgī → rāge (w namiętności);
karma-phala-prepsur → karma-phale prepsur (pragnący osiągnięć w owocu czynu);
lubdho → labdho (osiągnięty);
hiṃsātmako → hiṃsātmake (w naturze szkodzenia);
parikīrtitaḥ → parikīrtityate (jest sławiony);
rāgī rāgo’syāstīti rāgī | karma-phala-prepsuḥ karma-phalārthīty arthaḥ | lubdhaḥ para-dravyeṣu saṃjāta-tṛṣṇaḥ | tīrthādau sva-dravyāparityāgī vā | hiṃsātmakaḥ para-pīḍā-kara-svabhāvaḥ | aśucir bāhyābhyantara-śauca-varjitaḥ | harṣa-śokānvitaḥ iṣṭa-prāptau harṣa aniṣṭa-prāptāv iṣṭa-viyoge ca śokas tābhyāṃ harṣa-śokābhyām anvitaḥ saṃyuktas tasyaiva ca karmaṇaḥ sampatti-vipattibhyāṃ harṣa-śokau syātām, tābhyāṃ saṃyukto yaḥ kartā sa rājasaḥ parikīrtitaḥ
rāgī yaśo’rthī, karmaphalaprepsuḥ karmaphalārthī; lubdhaḥ karmāpekṣitadravyavyayasvabhāvarahitaḥ, hiṃsātmakaḥ parān pīḍayitvā taiḥ karma kurvāṇaḥ, aśuciḥ karmāpekṣitaśuddhirahitaḥ, harṣaśokānvitaḥ yuddhādau karmaṇi jayādisiddhyasiddhyor harṣaśokānvitaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ
rājasaṃ kartāram āha rāgīti | rāgī putrādiṣu prītimān | karma-phala-prepsuḥ karma-phala-kāmī | lubdhaḥ parasvābhilāṣī | hiṃsātmako māraka-svabhāvaḥ | lābhālābhayor harṣa-śokābhyām anvitaḥ saṃyuktaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ
rāgī karmaṇy āsaktaḥ | lubdho viṣayāsaktaḥ
rāgī strī-putrādiṣv āsaktaḥ | karma-phala-prepsuḥ paśu-putrānna-svargādiṣv atispṛhayāluḥ | lubdhaḥ karmāpekṣita-dravya-vyayākṣamaḥ | hiṃsātmakaḥ parān prapīḍya karma kurvāṇaḥ | aśuciḥ karmāpekṣita-vihita-śuddhi-śūnyaḥ karma-phala-siddhi-tad-asiddhyor harṣa-śokābhyām anvitaḥ | īdṛśaḥ kartā rājasaḥ
Sprawca, pełen namiętności, pożądający owocu czynów, chciwy, skory do obelg, nieczysty, ulegający radościom i smutkom – taki sprawca nazywa się radżas.
Człowiek namiętny, dążący do nagrody za swoje dzieła, chciwy, pochopny do szkodzenia innym, nieczysty, oddany zbytkom radości i strapienia jest działaczem instynktu.
Zaś namiętnie ze swą pracą związany, chciwy i żądny jej plonów, o interesownych lub nieszlachetnych pobudkach, a w środku nieraz gwałtowny i okrutny, tylko własną radością i troska powodowany, taki działacz jest namiętności podległy.
O sprawcy czynu namiętnym,
chciwym owocu czynu,
zaborczym, skłonnym wyrządzić krzywdę, nieczystym,
podległym radości i trosce,
mówi się, że jest pełen radżasu.
Człowiek, który działa pod wpływem gwałtownych uczuć, który pożąda owoców swoich czynów i jest chciwy,
Który jest skłonny do wyrządzania krzywdy i miota się wśród radości i smutku, taki człowiek jest nazywany namiętnym z natury.
Namiętny, żądny owocu, chciwy, krzywdzący, nieczysty,
Cieszący się i smucący nazywa się radżasowym.
Sprawca namiętny, sprawca czynów dynamicznych,
Pragnie cieszyć się, chciwy owoców jest licznych,
Zmienny, choć zawsze zdolny do czynów drastycznych.
Nieczysty, namiętny, chciwy,
spragniony owocu czynu,
krzywda w jego jest naturze,
radość, rozpacz nim kierują –
oto sprawca jest aktywny.