BhG 2.72

analiza syntaktyczna

he pārtha (Prythowicu!),
eṣā (oto) brāhmī (brahmanowa) sthitiḥ (pozycja) [asti] (jest).
enāṃ (ją) prāpya (osiągnąwszy) [naraḥ] (człowiek) na vimuhyati (nie jest omroczony).
anta-kāle api (nawet w chwili śmierci) asyām (w niej) sthitvā (stanąwszy),
brahma-nirvāṇam (wygaszenie w brahmanie) ṛcchati (osiąga).

analiza gramatyczna

eṣā	–	etat sn. 1i.1 f. – ta;
brāhmī	–	brāhmī 1i.1 f. – związana z brahmanem (od: √bṛḥ – zwiększać, brahman – duch, Weda);
sthitiḥ	–	sthiti 1i.1 f. – stanie, stan, pozycja, pobyt, egzystencja (od: √sthā – stać);
pārtha	–	pārtha 8i.1 m. – o synu Prythy (od: √pṛth – rozszerzać, pṛthā – Kunti, matka Pandowiców);
na	–	av. – nie;
enām	–	etat sn. 2i.1 f. – ją;
prāpya	–	pra-√āp (osiągać) absol. – osiągnąwszy;
vimuhyati	–	vi-√muh (mylić się, być skonfundowanym, omroczonym, ogłupiałym) Praes. P 1c.1 – jest omroczony, oszołomiony, ulega złudzeniu, jest ogłupiały, myli się;
sthitvā	–	√sthā (stać) absol. – znalazłszy się, stanąwszy;
asyām	–	idam sn. 7i.1 f. – w niej;
anta-kāle	–	anta-kāla 7i.1 m.; TP: antasya kālaiti – w końcu czasu, w chwili śmierci (od: anta – koniec, śmierć, granica; √kal – liczyć, kāla – czas);
api	–	av. – jak również, także, co więcej, nawet;
brahma-nirvāṇam	–	brahma-nirvāṇa 2i.1 n.; TP: brahmaṇi nirvāṇam iti – wygaszenie w brahmanie (od: √bṛḥ – zwiększać, brahman – duch, Weda; nir-√vā – zdmuchiwać, wygaszać, wyciszać, nirvāṇa – wygaszenie, spokój, wyciszenie, śmierć, wyzwolenie);
ṛcchati	–	√ṛ (iść, osiągać) lub √ṛcch (stać się martwym, iść) Praes. P 1c.1 – idzie, osiąga;

warianty tekstu

brāhmī → brahmī (święta);
vimuhyati → vimuhyasi / vimucyati / na muhyati (ulegasz oszołomieniu / uwalnia się / nie jest oszołomiony);
anta-kāle ‘pi → anta-kāle tu (właśnie w chwili śmierci);
brahma-nirvāṇam → brahma-niryāṇam (odejście w brahmana);
ṛcchati → ṛcchasi / icchati / ṛcchatu (osiągasz / pragnie / oby osiągnął);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Oto jak sławiona jest owa stałość w wiedzy:		saiṣā jñāna-niṣṭhā stūyate –
Prythowicu, oto stan brahmanowy. Kto go osiąga, nie ulega omroczeniu. Nawet w chwili śmierci, gdy się w nim znajdzie, zyskuje wygaszenie w brahmanie.		eṣā brāhmī sthitiḥ pārtha naināṃ prāpya vimuhyati | sthitvāsyām anta-kāle ’pi brahma-nirvāṇam ṛcchati ||2.72||
Oto, jak zostało to wcześniej opisane, brahmanowy, będący brahmanem, stan, sytuacja [osiągana] po wyrzeczeniu się wszelkiego czynu, dzięki [przyjęciu] kształtu brahmana.		eṣā yathoktā brāhmī brahmaṇi bhavā iyaṃ sthitiḥ sarvaṃ karma saṃnyasya brahma-rūpeṇaiva avasthānam ity etat |
O Prythowicu, osiągnąwszy, czyli zdobywszy go, ten ów stan, nie ulega omroczeniu, nie podlega oszołomieniu.		he pārtha, naināṃ sthitiṃ prāpya labdhvā na vimuhyati na mohaṃ prāpnoti |
Gdy się w nim znajdzie, jak powiedziano wcześniej w stanie brahmanowym, nawet w chwili śmierci, pod koniec życia, wygaszenie w brahmanie, wyzwolenie, zyskuje, czyli udaje się do [niego].		sthitvāsyāṃ sthitau brāhmyāṃ yathoktāyām anta-kāle ’pi antye vayasy api brahma-nirvāṇaṃ brahma-nirvṛtiṃ mokṣam ṛcchati gacchati |
Należy jeszcze powiedzieć, że kto żyje życiem w stanie brahmnanowym od studenta po wyrzeczeńca, ten zyska wygaszenie w bramnanie.		kim u vaktavyaṃ brahmacaryād eva saṃnyasya yāvaj jīvaṃ yo brahmaṇy eva avatiṣṭhate sa brahma-nirvāṇam ṛcchati iti ||2.72||

Rāmānuja

eṣā nityātma-jñāna-pūrvikā asaṅga-karmaṇi sthitiḥ sthita-dhī-lakṣaṇā brāhmī brahma-prāpikā, īdṛśīṃ karmaṇi sthitiṃ prāpya na vimuhyati na punaḥ saṃsāram āpnoti | asyāṃ sthityām antime’pi vayasi sthitvā brahma-nirvāṇam ṛcchati nirvāṇam ayaṃ brahma gacchati, sukhaikatānam ātmānam āpnoti ity arthaḥ |
evam ātma-yāthātmyaṃ yuddhākhyasya ca karmaṇas tat-prāpti-sādhanatām ajānataḥ śarīrātma-jñānena mohitasya tena ca mohena yuddhāt nivṛttasya tan-moha-śāntaye nityātma-viṣayā yā sāṃkhya-buddhiḥ, tat-pūrvikā cāsaṅga-karmānuṣṭhāna-rūpa-karma-yoga-viṣayā buddhiḥ sthita-prajñatā-yoga-sādhana-bhūtā dvitīye’dhyāye proktā | tad uktam—
nityātmā-saṅgaka-mohāgocara sāṃkhya-yoga-dhīḥ |
dvitīye sthita-dhīlakṣyā proktā tan-moha-śāntaye || [gītārtha-saṃgrahe 6] iti

Śrīdhara

uktāṃ jñāna-niṣṭhāṃ stuvann upasaṃharati eṣeti | brāhmī sthitir brahma-jñāna-niṣṭhā | eṣaivaṃvidhā | enāṃ parameśvarārādhanena viśuddhāntaḥkaraṇaḥ pumān prāpya na vimuhyati | punaḥ saṃsāra-mohaṃ na prāpnoti | yato 'nta-kāle mṛtyu-samaye 'py asyāṃ lakṣa-mātram api sthitvā brahma-nirvāṇam brahmaṇi nirvāṇaṃ layam ṛcchati prāpnoti | kiṃ punar vaktavyaṃ bālyam ārabhya sthitvā prāpnotīti

Madhusūdana

tad evaṃ caturṇāṃ praśnānām uttara-vyājena sarvāṇi sthita-prajña-lakṣaṇāni mumukṣu-kartavyatayā kathitāni | samprati karma-yoga-phala-bhūtāṃ sāṅkhya-niṣṭhāṃ stuvann upasaṃharati eṣeti | eṣā sthita-prajña-lakṣaṇa-vyājena kathitā | eṣā te 'bhihitā sāṅkhye buddhir iti ca prāg uktā sthitir niṣṭhā sarva-karma-saṃnyāsa-pūrvaka-paramātma-jñāna-lakṣaṇā brāhmī brahma-viṣayā | he pārtha ! enāṃ sthitiṃ prāpya yaḥ kaścid api pnar na vimuhyati | na hi jñāna-bādhitasyājñānasya punaḥ sambhavo 'sti anāditvenotpatty-asambhavāt | asyāṃ sthitāv anta-kāle 'pi antye 'pi vaayasi sthitvā brahma-nirvāṇaṃ brahmaṇi nirvāṇaṃ nirvṛttiṃ brahma-rūpaṃ nirvāṇam iti vā | ṛcchati gacchaty abhedena | kim u vaktavyaṃ yo bramacaryād eva saṃnyasya yāvaj-jīvam asyāṃ brāhmyāṃ sthitāv avatiṣṭhate sa brahma-nirvāṇam ṛcchatīty api-śabdārthaḥ

Viśvanātha

upasaṃharati eṣeti | brāhmī brahma-prāpikā | anta-kāle mṛtyu-samaye 'pi | kiṃ punar ābālyam

Baladeva

sthita-prajñatāṃ stauti eṣeti | brāhmī brahma-prāpikā | anta-kāle carame vayasi | kiṃ punar ākaumāraṃ brahma ṛcchati labhate | nirvāṇam amṛta-rūpaṃ tat pradam ity arthaḥ | nanu tasyāṃ sthitaḥ kathaṃ brahma prāpnoti | tat-prāptes tad-bhakti-hetukatvād iti ced ucyate | tasyās tad-bhakti-hetukatvāt tad-bhakti-hetutvāc ca tat-prāpakateti

Michalski

Jest to stan Brahmana, o Partho, — kto go osiągnie, nie podda się złudzie, a gdy w tym stanie godziny śmierci doczeka, dostąpi zgaśnięcia, nirwany w Brahmanie.

Olszewski

Oto jest, synu Prithy, boska przystań: dusza, która do niej doszła, nie zna już rozterki; i kto w niej przebywa aż do ostatniego dnia, ten zgaśnie w Bogu.

Dynowska

Jest to, o synu Prity, stan niewzruszonego trwania w Brahmanie, kto go osiąga nie błądzi więcej; a kto nawet w ostatniej chwili życia zdoła ten stan posiąść, dostąpi wyzwolenia, Szczęśliwości w Brahmanie wieczystej.

Sachse

Jest to stan właściwy brahmanowi, o synu Prithy.
Ten, kto go dostąpi, nie błądzi.
Nawet jeśli dojdzie doń w ostatniej chwili [swego życia],
dozna ukojenia w brahmanie.

Kudelska

Jest to stan brahmana, synu Prithy, kto go osiągnął, już więcej nie błądzi;
Nawet gdy w ostatniej godzinie życia posiąść go zdołasz dostąpisz boskiego wyzwolenia.

Rucińska

To stan Brahmana, o Partho! Kto dotarł doń, już nie błądzi,
Choćby w ostatniej godzinie – zgaśnie na zawsze w Brahmanie!

Szuwalska

Ten kto trwać w nim będzie,
Nigdy więcej nie zbłądzi, a w momencie śmierci,
Mając taką świadomość, będzie wyzwolony.«

Byrski

Oto jest stan Słowa, Partho, w którym nie masz omroczenia.
Kto umiera w takim stanie, zgaśnięcie w Słowie zdobywa.

Babkiewicz

Partho, oto stan brahmana,
kto go sięgnął, już nie błądzi.
Choćby zdobył go w czas śmierci,
to rozpłynie się w brahmanie.