BhG 18.46

analiza syntaktyczna

yataḥ (z którego) bhūtānām (bytów) pravṛttiḥ (aktywność) [asti] (jest),
yena (przez którego) idam sarvam (to wszystko) tatam [asti] (jest rozpostarte),
mānavaḥ (człowiek) sva-karmaṇā (swym czynem) tam (jego) abhyarcya (uczciwszy)
siddhim (doskonałość) vindati (znajduje).

analiza gramatyczna

yataḥ	–	av. – od którego, z czego (od: yat – który; nieodmienny ablativus zakończony na –tas);
pravṛttiḥ	–	pravṛtti 1i.1 f. – aktywność, działanie (od: pra- √ vṛt – wprawiać w ruch, obracać, dziać się);
bhūtānām	–	bhūta ( √ bhū – być) PP 6i.3 m. – bytów, istot (od: bhūta – będący, prawdziwy, istota, byt);
yena	–	yat sn. 3i.1 n. – przez co, na skutek czego;
sarvam	–	sarva sn. 1i.1 n. – wszystko, całość (sarvam idam – najczęściej w znaczeniu „ten cały świat”);
idam	–	idam 2i.1 n. – to;
tatam	–	tata ( √ tan – rozciągać, pokrywać) PP 1i.1 n. – rozpostarte, przykryte, wypełnione;
sva-karmaṇā	–	sva-karma 3i.1 m. ; TP : svasya karmaṇeti  – swoim czynem (od: sva – własny, swój; √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki);
tam	–	tat sn. 2i.1 m. – tego;
abhyarcya	–	abhi- √ arc (czcić, wielbić) absol. – uczciwszy, uwielbiwszy;
siddhim	–	siddhi 2i.1 f. – sukcesu, doskonałość, osiągnięcie, spełnienie (od: √ sidh – odnosić sukces, osiągać doskonałość);
vindati	–	√ vid (znajdować) Praes. P 1c.1 – znajduje, osiąga;
mānavaḥ	–	mānava 1i.1 m. – człowiek (od: √ man – myśleć, manu – człowiek);

warianty tekstu

pravṛttir bhūtānāṃ → pravṛtti-bhūtānāṃ / pravṛttiṃ bhūtānāṃ (aktywność bytów);
sarvam → viśvam (świat);
tam abhyarcya → akarmaṇo / tam evārcya (bezczynu [doskonałość] / go zaiste uczciwszy);

Śāṃkara

yato yasmāt pravṛttir utpattiś ceṣṭā vā yasmād antaryāmiṇa īśvarād bhūtānāṃ prāṇināṃ syāt, yeneśvareṇa sarvam idaṃ tataṃ jagad vyāptaṃ sva-karmaṇā pūrvoktena prativarṇaṃ tam īśvaram abhyarcya pūjayitvārādhya kevalaṃ jñāna-niṣṭhā-yogyatā-lakṣaṇāṃ siddhiṃ vindati mānavo manuṣyaḥ

Rāmānuja

yato bhūtānām utpattyādikā pravṛttiḥ, yena ca sarvam idaṃ tatam, svakarmaṇā taṃ mām indrādyantarātmatayāvasthitam abhyarcya matprasādān matprāptirūpāṃ siddhiṃ vindati mānavaḥ / matta eva sarvam utpadyate, mayā ca sarvam idaṃ tatam iti pūrvam evoktam, „ahaṃ kṛtsnasya jagataḥ prabhavaḥ pralayas tathā / mattaḥ parataraṃ nānyat kiṃcid asti dhanañjaya /”, „mayā tatam idaṃ sarvaṃ jagad avyaktamūrtinā”, „mayādhyakṣeṇa prakṛtiḥ sūyate sacarācaram”, „ahaṃ sarvasya prabhavo mattas sarvaṃ pravartate” ityādiṣu

Śrīdhara

tam evāha yata iti | yato 'ntathāmiṇaḥ parameśvarād bhūtānāṃ prāṇināṃ pravṛttiś ceṣṭā bhavati | yena ca kāraṇātmanā sarvam idaṃ viśvaṃ tataṃ vyāptam | tam īśvaraṃ sva-karmaṇābhyarcya pūjayitvā siddhiṃ labhate manuṣyaḥ

Viśvanātha

yataḥ parameśvarāt | tam evābhyarcya ity anena karmaṇā parameśaras tuṣyatv iti manasā tad-arpaṇam eva tad-abhyarcanam

Baladeva

yata iti | yataḥ parameśvarād bhūtānāṃ janmādi-lakṣaṇā pravṛttir bhavati , yena cedaṃ sarvaṃ jagat taṃ vyāptaṃ tam indrādi-devatātmanāvasthitaṃ sva-vihitena karmaṇābhyarcya etena karmaṇā sva-prabhus tuṣyatu iti manasā tasmiṃs tat samarpya mānavaḥ siddhiṃ jñāna-niṣṭhāṃ vindati

Michalski

Gdy czynem swym czcić będziesz to, co rozsnuło cały ten wszechświat i dało początek istotom, – wtedy zdobędziesz doskonałość.

Olszewski

Czcząc swojemi dziełami tego, z którego wyszły istoty i przez którego świat został zbudowany, człowiek osiąga doskonałość.

Dynowska

Jedyny, który wszechświat powołał do bytu i wszystkość przenika, uwielbiony jest przez człowieka najlepiej własnego zadania rzetelnym spełnianiem, i to go wprost ku doskonałości wiedzie.

Sachse

Człowiek osiąga doskonałość wtedy,
kiedy przez spełnianie swego obowiązku
oddaje cześć temu,
od którego pochodzą wszelkie stworzenia,
i który przenika przez wszystko.

Kudelska

Taki człowiek osiąga doskonałość, który, wykonując swe obowiązki,
Wielbi tego, który jest początkiem każdego stworzeniu i który sobą samym wszystko przenika.

Rucińska

Kto dał początek stworzeniu i kto to wszystko przenika,
Tego uczciwszy swym czynem, człowiek znajduje spełnienie.

Szuwalska

Wielbiąc tego, kto źródłem jest wszelkiego życia,
Przenika cały wszechświat, człowiek stać się może
Doskonały w spełnianiu swoich obowiązków,

Babkiewicz

Z niego istot jest aktywność,
on rozpostarł tutaj wszystko,
kto go uczci własnym czynem,
taki człowiek sukces zyska.