BhG 2.68

analiza syntaktyczna

he mahābāho (o potężnoramienny!),
tasmāt (dlatego) yasya (kogo) indriyāṇi (zmysły) indriyārthebhyaḥ (od celów zmysłów) sarvaśaḥ (całkowicie) nigṛhītāni (powstrzymane) [santi] (są),
tasya (jego) prajñā (mądrość) pratiṣṭhitā (stabilna) [asti] (jest).

analiza gramatyczna

tasmāt	–	av. – dlatego (od: tat sn. 5i.1 m. – z tego);
yasya	–	yat sn. 6i.1 m. – kogo, którego (korelatiwum do: tasya);
mahā-bāho	–	mahā-bāhu 8i.1 m.; BV: yasya bāhū mahāntau staḥ saḥ – o ty, którego ramiona są potężne (od: √mah – powiększać, mahant – wielki; √baṃh – zwiększać, bāhu – ramię, przedramię);
nigṛhītāni	–	nigṛhīta (ni-√grah – chwytać, trzymać, powstrzymywać) PP 2i.3 n. – powstrzymane;
sarvaśaḥ	–	av. – całkowicie, gruntownie, wspólnie, ze wszystkich stron (od: sarva – wszystko);
indriyāṇi	–	indriya 2i.3 n. – zmysły (od: √ind – posiadać moc);
indriyārthebhyaḥ	–	indriya-artha 5i.3 m.; TP: indriyāṇām arthebhya iti – od celów zmysłów (od: √ind – posiadać moc, indriya – zmysły; √arth – pragnąć, chcieć zdobyć, artha – cel, zamiar, motyw, użycie, rzecz, obiekt, bogactwo, posiadłości);
tasya	–	tat sn. 6i.1 m. – jego;
prajñā	–	prajñā 1i.1 f. – rozeznanie, mądrość, orzeczenie, werdykt (od: pra-√jñā – wiedzieć, rozumieć, rozróżniać);
pratiṣṭhitā	–	prati-ṣṭhita (prati-√sthā – stać stabilnie) PP 1i.1 f. – stała, stabilna, solidna;

warianty tekstu

sarvaśaḥ → sarvataḥ (od wszystkiego, całkowicie);
tasya prajñā pratiṣṭhitā → sthita-prajñā ca sa smṛtā (on znany jest jako mający stałą mądrość);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Na różne sposoby dowiódłszy tezy postawionej [w strofie poczynającej się od słów]: „Choć się stara” (BhG 2.60) i potwierdziwszy jej słuszność, podsumowuje:		yatato hi ity upanyastasyārthasya anekadhā upapattim uktvā taṃ cārtham upapādya upasaṃharati –
Kto zaś, o potężny, zmysły całkowicie powściąga od celów zmysłów, tego mądrość niewzruszona.		tasmād yasya mahābāho nigṛhītāni sarvaśaḥ | indriyāṇīndriyārthebhyas tasya prajñā pratiṣṭhitā ||2.68||
Ponieważ zostało dowiedzione zło [powstające] z aktywności zmysłowej, dlatego ten asceta, o potężny, który całkowicie powściąga przy użyciu wszelkich dostępnych [mu] środków wynikających z różnicy umysłów i innych [narządów wewnętrznych], zmysły od celów zmysłów, takich jak dźwięk, tego mądrość jest niewzruszona.		indriyāṇāṃ pravṛttau doṣa upapādito yasmāt tasmāt yasya yateḥ he mahābāho, nigṛhītāni sarvaśaḥ sarva-prakāraiḥ mānasādi-bhedaiḥ indriyāṇi indriyārthebhyaḥ śabdādibhyas tasya prajñā pratiṣṭhitā ||2.68||

Rāmānuja

tasmād uktena prakāreṇa śubhāśraye mayi niviṣṭa-manaso yasya indriyāṇi indriyārthebhyaḥ sarvaśo nigṛhītāni tasyaivātmani prajñā pratiṣṭhitā bhavati

Śrīdhara

indriya-saṃyamasya sthita-prajñatve sādhanatvaṃ coktam upasaṃharati tasmād iti | sādhanatvopasaṃhāre tasya prajñā pratiṣṭhitā jñātavyety arthaḥ | mahābāho ! iti sambodhayan vairi-nigrahe samarthasya tavātrāpi sāmarthyaṃ bhaved iti sūcayati

Madhusūdana

hi yasmād evaṃ tasmād iti | sarvaśaḥ sarvāṇi samanaskāni | he mahābāho iti sambodhayan sarva-śatru-nivāraṇa-kṣamatvād indriya-śatru-nivāraṇe 'pi tvaṃ kṣamo 'sīti sūcayati | spaṣṭam anyat | tasyeti siddhasya sādhakasya ca parāmarśaḥ | indriya-saṃyamasya sthita-prajñaṃ prati lakṣaṇatvasya mumukṣuṃ prati prajñā-sādhanatvasya copasaṃharaṇīyatvāt

Viśvanātha

yasya nigṛhīta-manasaḥ | he mahā-bāho ! iti yathā śatrūn nigṛhṇāsi, tathā mano 'pi nigṛhāṇeti bhāvaḥ

Baladeva

tasmād iti | yasya man-niṣṭha-manasaḥ pratiṣṭhitātma-niṣṭhā bhavati | he mahābāho iti yathā ripūn nigṛhṇāsi tathendriyāṇi nigṛhāṇety arthaḥ | ebhiḥ ślokair bhagavan-niviṣṭatayendriya-vijayaḥ sthita-prajñasya siddhasya svābhāvikaḥ | sādhakasya tu sādhana-bhūta iti bodhyam

Michalski

Kto więc wszędzie, o silnoramienny, zmysły swe od rzeczy zmysłowych odciąga, tego mądrość jest trwała.

Olszewski

Przeto więc, bohaterze na wielkim wozie, tylko w tym, czyje zmysły są zamknięte ze wszystkich stron dla przedmiotów zmysłowych, mądrość jest utwierdzona.

Dynowska

Toteż tylko ten może posiąść myśli niewzruszoność, o mocno orężny, kto zmysły swe z zależności od wszelkich uwolni przedmiotów.

Sachse

Stąd tego tylko rozum
zastyga [dotarłszy do prawdy], o Waleczny,
kto całkiem oderwie zmysły od przedmiotów zmysłów.

Kudelska

Myśl tego tylko człowieka, którego zmysły nie są zależne
Od przedmiotów zmysłów, o Potężnoramienny, jest niewzruszona.

Rucińska

Przeto kto w pełni oderwał zmysły od rzeczy zmysłowych,
Ten człowiek, o Długoręki, jest umocniony w mądrości!

Szuwalska

Dlatego, o Potężny, kto zmysły wstrzymuje,
Nie będąc już zależnym od przedmiotów żądzy,
Ten jedynie posiada niewzruszoną mądrość.

Byrski

A więc tego, o Barczysty, ustalone jest poznanie,
Czyje zmysły z każdej strony od spraw zmysłów powściągnięte.

Babkiewicz

Zatem, o długoramienny,
kto swe zmysły od przedmiotów
powściąga na wszelki sposób,
ten jest w wiedzy umocniony.