BhG 2.58

analiza syntaktyczna

yadā ca (i kiedy) ayam (on) indriyārthebhyaḥ (od celów zmysłów) indriyāṇi (zmysły) sarvaśaḥ (całkowicie) saṃharate (powściąga),
kūrmaḥ iva (niczym żółw) aṅgāni (kończyny) [saṃharate] (powściąga),
[tadā] (wtedy) tasya (jego) prajñā (mądrość) pratiṣṭhitā (stabilna) [asti] (jest).

analiza gramatyczna

yadā	–	av. – kiedy (korelatyw do: tadā – wtedy, wówczas);
saṃharate	–	sam-√hṛ (przyprowadzić razem, łączyć, zabierać) Praes. Ā 1c.1 – powściąga;
ca	–	av. – i;
ayam	–	idam sn. 1i.1 m. – on;
kūrmaḥ	–	kūrma 1i.1 m. – żółw;
aṅgāni	–	aṅga 2i.3 n. – kończyny, członki, człony, podczęści;
iva	–	av. – jakby, w taki sam sposób, niczym, prawie, dokładnie;
sarvaśaḥ	–	av. – całkowicie, gruntownie, wspólnie, ze wszystkich stron (od: sarva – wszystko);
indriyāṇi	–	indriya 2i.3 n. – zmysły (od: √ind – posiadać moc);
indriyārthebhyaḥ	–	indriya-artha 5i.3 m.; TP: indriyāṇām arthebhya iti – od celów zmysłów (od: √ind – posiadać moc, indriya – zmysły; √arth – pragnąć, chcieć zdobyć, artha – cel, zamiar, korzyść, motyw, użycie, rzecz, obiekt, bogactwo, posiadłości);
tasya	–	tat sn. 6i.1 m. – jego;
prajñā	–	prajñā 1i.1 f. – rozeznanie, mądrość, orzeczenie, werdykt (od: pra-√jñā – wiedzieć, rozumieć, rozróżniać);
pratiṣṭhitā	–	pratiṣṭhita (prati-√sthā – stać stabilnie) PP 1i.1 f. – stała, stabilna, solidna;

warianty tekstu

‘ṅgānīva → ‘ṅgāni ca (i kończyny);
sarvaśaḥ → sarvataḥ (wszędzie);
tasya prajñā pratiṣṭhitā → sthita-prajñas tadocyate (wtedy nazywany jest mającym stałą mądrość);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Co więcej:		kiṃ ca –
A gdy zmysły całkowicie od przedmiotów powściąga, niczym żółw kończyny, jego mądrość jest niewzruszona.		yadā saṃharate cāyaṃ kūrmo ’ṅgānīva sarvaśaḥ | indriyāṇīndriyārthebhyas tasya prajñā pratiṣṭhitā ||2.58||
A gdy powściąga, dokładnie powstrzymuje, on, czyli asceta (yati) pogrążony w niewzruszonej wiedzy, niczym żółw kończyny – tak jak żółw ze strachu swe kończyny chowa całkowicie, czyli wszystkie, tak ten o niewzruszonej wiedzy zmysły od przedmiotów, od wszelkich obiektów zmysłowych powściąga. Jego mądrość niewzruszona. Oto oznajmiono znaczenie wypowiedzi.		yadā saṃharate samyag upasaṃharate cāyaṃ jñāna-niṣṭhāyāṃ pravṛtto yatiḥ kūrmo ’ṅgāni iva yathā kūrmo bhayāt svāny aṅgāni upasaṃharati sarvaśaḥ sarvataḥ, evaṃ jñāna-niṣṭhaḥ indriyāṇi indriyārthebhyaḥ sarva-viṣayebhya upasaṃharate | tasya prajñā pratiṣṭhitā ity uktārthaṃ vākyam ||2.58||

Rāmānuja

tato’rvācīna-daśā procyate—yad iti | yadendriyāṇi indriyārthān spraṣṭum udyuktāni, tadaiva kūrmo’ṅgānīva indriyārthebhyaḥ sarvaśaḥ pratisaṃhṛtya mana ātmany eva sthāpayati, so’pi sthita-prajñaḥ

Śrīdhara

kiṃ ca yadeti | yadā cāyaṃ yogī indriyārthebhyaḥ śabdādibhyaḥ sakāśād indriyāṇi saṃharate sarvata evaṃ jñāna-niṣṭha indriyāṇīnidryārthebhyaḥ sarva-viṣayebhyaḥ upasaṃharate | tasya prajñā pratiṣṭhitā | ity uktārthaṃ vākyam

Madhusūdana

idānīṃ kim āsīteti praśnasyottaraṃ vaktum ārabhate bhagavān ṣaḍbhiḥ ślokaiḥ | tatra prārabdha-karma-vaśād vyutthānena vikṣiptānīndriyāṇi punar upasaṃhṛtya samādhy-artham eva sthita-prajñasyopaveśanam iti darśayitum āha yadeti | ayaṃ vyutthitaḥ sarvaśaḥ sarvāṇīndriyārthebhyaḥ śabdādibhyaḥ sarvebhyaḥ | caḥ punar-arthe | yadā saṃharate punar upasaṃharati saṅkocayati | tatra dṛṣṭāntaḥ kūrmo 'ṅgānīva | tadā tasya prajñāḥ pratiṣṭhiteti spaṣṭam | pūrva-ślokābhyāṃ vyutthāna-daśāyām api sakala-tāmasa-vṛtty-abhāva uktaḥ | adhunā tu punaḥ samādhy-avasthāyāṃ sakala-vṛtty-abhāva iti viśeṣaḥ

Viśvanātha

kim āsītety asyottaram āha yadeti | indriyārthebhyaḥ śabdādibhya indriyāṇi śrotrādīni saṃharate | svādhīnānām indriyāṇāṃ bāhya-viṣayeṣu calanaṃ niṣidhyāntareva niścalatayā sthāpanaṃ sthita-prajñasyāsanam ity arthaḥ | tatra dṛṣṭāntaḥ | kūrmo 'ṅgāni mukha-netrādīni yathā svāntar eva svecchayā sthāpayati

Baladeva

atha kim āsītety asyottaram āha yadety ādibhiḥ ṣaḍbhir | ayaṃ yogī yadā cendriyārthebhyaḥ śabdādibhyaḥ svādhīnānīndriyāṇi śrotrādīny anāyāsena saṃharati samākarṣati tadā tasya prajñā pratiṣṭhitety anvayaḥ | atra dṛṣṭāntaḥ kūrmo 'ṅgānīveti | mukha-kara-caraṇāni yathānāyasena kamaṭhaḥ saṃharati tadvat viṣayebhyaḥ samākṛṣṭendriyāṇām antaḥ-sthāpanaṃ sthita-prajñasyāsanam

Michalski

Kto zawrze odciąga swe zmysły od rzeczy zmysłowych, jak żółw, który swe członki wciąga w siebie, tego mądrość jest trwała.

Olszewski

Jeżeli, jako żółw, wciąga w siebie wszystkie członki, wyzwala swoje umysły od władzy przedmiotów zmysłowych, mądrość w nim jest umocniona.

Dynowska

I ten, który jak żółw, co swe członki pod skorupę wciąga, tak on swe zmysły od wszelkich odrywa przedmiotów, i ten ma umysł uciszony w mądrości równowadze.

Sachse

Jeśli potrafi oderwać swe zmysły
od wszelkich przedmiotów zmysłów,
niby żółw, gdy kurczy swe członki,
jest mędrcem, którego rozum zastygł [w prawdzie].

Kudelska

Tak jak żółw wciąga swoje członki,
Tak ten, którego myśl jest niewzruszona, zmysły swe odciąga od wszelkich przedmiotów.

Rucińska

I gdy swe zmysły odciąga, tak jak żółw kurczy swe członki,
Od świata rzeczy zmysłowych, ten się umocnił w mądrości.

Szuwalska

Kto jak żółw swoje zmysły ukrywa w pancerzu,
Utwierdzony jest w wiedzy, poprzez którą widzi.

Byrski

Ten, kto jako żółw swoje członki, zmysły zewsząd powstrzymuje
Od przedmiotów zmysłów, tego ustalone jest poznanie.

Babkiewicz

Kto powściąga zewsząd zmysły
od przedmiotów zmysłów wszelkich,
niczym swoje żółw kończyny,
ten jest w wiedzy umocniony.