yaḥ sarvatrānabhisnehas tat tat prāpya śubhāśubham
nābhinandati na dveṣṭi tasya prajñā pratiṣṭhitā
yaḥ (kto) sarvatra (we wszystkim) anabhisnehaḥ (pozbawiony lgnięcia) [san] (będący)
tat tat (to i to) śubhāśubhaṃ (dobro i zło) prāpya (osiągnąwszy)
na abhinandati (nie wychwala), na dveṣṭi (nie okazuje nienawiści),
[tadā] (wtedy) tasya (jego) prajñā (mądrość) pratiṣṭhitā (stabilna) [asti] (jest).
yaḥ | – | yat sn. 1i.1 m. – kto; |
sarvatra | – | av. – wszędzie, we wszystkim (od: sarva – wszędzie; locativus nieodmienny zakończony na –tra); |
anabhisnehaḥ | – | an-abhi-sneha 1i.1 m. – pozbawiony lgnięcia (od: √snih – być przyklejonym, umocowanym, przywiązanym, sneha – lgnięcie, przywiązanie, tłuszcz, miłość, uczucie); |
tat tat | – | tat sn. 2i.1 n. – to i to (użycie dystrybutywne – każde kolejne); |
prāpya | – | pra-√āp (osiągać) absol. – osiągnąwszy, otrzymawszy; |
śubhāśubham | – | śubha-aśubha 2i.1 n.; DV: śubhaṃ ca aśubhaṃ ceti – dobre i niedobre (od: √śubh – jaśnieć, śubha – piękne, przyjemne, pomyślne, dobre); |
na | – | av. – nie; |
abhinandati | – | abhi-√nand (radować się, wychwalać) Praes. P 1c.1 – raduje się, wychwala; |
na | – | av. – nie; |
dveṣṭi | – | √dviṣ (nienawidzić) Praes. P 1c.1 – nienawidzi, okazuje nienawiść; |
tasya | – | tat sn. 6i.1 m. – jego; |
prajñā | – | prajñā 1i.1 f. – rozeznanie, mądrość, orzeczenie, werdykt(od: pra-√jñā – wiedzieć, rozumieć, rozróżniać); |
pratiṣṭhitā | – | pratiṣṭhita (prati-√sthā – stać stabilnie) PP 1i.1 f. – stała, stabilna, solidna; |
Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki
Co więcej: |
kiṃ ca – | |
Kto nie lgnie do niczego, a gdy dobro czy zło osiągnie, |
yaḥ sarvatrānabhisnehas tat tat prāpya śubhāśubham | nābhinandati na dveṣṭi tasya prajñā pratiṣṭhitā ||2.57|| |
|
Który to mędrzec do niczego, czyli ni do ciała, ni do życia czy innych [rzeczy], nie lgnie, czyli wyzbył się przywiązania, a gdy dobro czy zło osiągnie – gdy spotka go pomyślność lub niepomyślność, nie chwali go i nie nienawidzi – nie raduje się z pomyślności, nie ekscytuje się nią, ani nie nienawidzi nadchodzącej niepomyślności. Oto znaczenie. |
yaḥ muniḥ sarvatra deha-jīvitādiṣv api anabhisneho ’bhisneha-varjitas tat tat prāpya śubhāśubhaṃ tat tat śubham aśubhaṃ vā labdhvā nābhinandati na dveṣṭi śubhaṃ prāpya na tuṣyati na hṛṣyati, aśubhaṃ ca prāpya na dveṣṭi ity arthaḥ | | |
Tego, kto wyzbył się ekscytacji i rozpaczy, mądrość powstała z rozróżnienia, jest niewzruszona. |
tasya evaṃ harṣa-viṣāda-varjitasya vivekajā prajñā pratiṣṭhitā bhavati ||2.57|| |
tato’rvācīna-daśā procyate—ya iti | yaḥ sarvatra priyeṣv anabhisneha udāsīnaḥ priya-saṃśleṣa-viśleṣa-rūpaṃ śubhāśubhaṃ prāpyābhinandan-dveṣa-rahitaḥ | so’pi sthita-prajñaḥ
kathaṃ bhāṣeta ity asyottaram āha ya iti | yaḥ sarvatra putra-mitrādiṣv apy anabhisnehaḥ sneha-varjitaḥ | ataeva bādhitānuvṛttyā tat tat śubham anukūlaṃ prāpya nābhinandati aśubhaṃ pratikūlaṃ prāpya na dveṣṭi na nindati | kintu kevalam udāsīna eva bhāṣate | tasya prajñā pratiṣṭhitety arthaḥ
kiṃ ca | sarva-deheṣu jīvanādiṣv api yo munir anabhisnehaḥ, yasmin saty anyadīye hāni-vṛddhī svasminn āropyete sa tādṛśo 'nya-viṣayaḥ premāpara-paryāyas tāmaso vṛtti-viśeṣaḥ snehaḥ sarva-prakāreṇa tad-rahito 'nabhisnehaḥ | bhagavati paramātmani tu sarvathābhisnehavān bhaved eva | anātman-snehābhāvasya tad-arthatvād iti draṣṭavyam |
tat-tat-prārabdha-karma-pariprāpitaṃ śubhaṃ sukha-hetuṃ viṣayaṃ prāpya nābhinandati harṣa-viśeṣa-puraḥsaraṃ na praśaṃsati | aśubhaṃ duḥkha-hetuṃ viṣayaṃ prāpya na dveṣṭi antar-asūyā-pūrvakaṃ na nindati | ajñasya hi sukha-hetur yaḥ sva-kalatrādiḥ sa śubho viṣayas tad-guṇa-kathanādi-pravartikā dhī-vṛttir bhrānti-rūpābhinandaḥ | sa ca tāmasaḥ, tad-guṇa-kathanādeḥ para-prarocanārthatvābhāvena vyarthatvāt | evam asūyotpādanena duḥkha-hetuḥ parakīya-vidyā-prakarṣādir enaṃ pratyaśubho viṣayas tan-nindādi-pravartikā bhrānti-rūpā dhī-vṛtti-viśeṣaḥ | so 'pi tāmasaḥ | tan-nindāyā nivāraṇārthatvābhāvena vyarthatvāt | tāv abhinanda-dveṣau bhrānti-rūpau tāmasau katham abhrānte śuddha-sattve sthita-prajñe sambhavatām | tasmād vicālakābhāvāt tasyānabhisnehasya harṣa-viṣāda-rahitasya muneḥ prajñā paramātma-tattva-viṣayā pratiṣṭhitā phala-paryavasāyinī sa sthita-prajña ity arthaḥ | evam anyo 'pi mumukṣuḥ sarvatrānabhisneho bhavet | śubhaṃ prāpya na praśaṃset, aśubhaṃ prāpya na ninded ity abhiprāyaḥ | atra ca nindā-praśaṃsādi-rūpā vāco na prabhāṣeteti vyatireka uktaḥ
anabhisnehaḥ sopādhi-sneha-śūnyo dayālutvān nirupādhir īṣan-mātra-snehas tu tiṣṭhed eva | tat tat prasiddhaṃ sammāna-bhojanādibhyaḥ sva-paricaraṇaṃ śubhaṃ prāpyāśubham anādaraṇaṃ muṣṭi-prahārādikaṃ ca prāpya krameṇa nābhinandati | na praśaṃsati tvaṃ dhārmikaḥ paramahaṃsa-sevī sukhī bhaveti na brūte | na dveṣṭi tvaṃ pāpātmā narake pateti nābhiśapati | tasya prajñā pratiṣṭhitā samādhiṃ prati sthitā susthira-prajñā ucyata ity arthaḥ
ya iti sarveṣu prāṇiṣu anabhisneha aupādhika-sneha-śūnyaḥ | kāruṇikatvān nirupādhir īṣad-snehas tv asty eva | tat tat prasiddhaṃ śubham uttama-bhojana-srak-candanārpaṇa-rūpaṃ prāpya nābhinandati tad-arpakaṃ prati dharmiṣṭhas tvaṃ ciraṃ jīveti na vadati | aśubham apamānaṃ yaṣṭi-prahārādikaṃ ca prāpya na dveṣṭi, pāpiṣṭhas tvaṃ miryasveti nābhiśapati | tasya prajñeti sa sthita-prajña ity arthaḥ | atra stuti-nindā-rūpaṃ vaco na bhāṣata iti vyatirekeṇa tal lakṣaṇam
Kto jest zawsze wolny od pragnień, cokolwiek napotka, bezradość czy radość, — kto się nie cieszy i nie zna niechęci, tego mądrość jest trwała.
Jeżeli w żadnej mierze nie wzrusza go dobro ani zło, jeżeli się nie raduje i nie trapi, mądrość w nim jest umocniona.
Kto nigdzie z niczym nie będąc związany, dobre i złe przyjmuje jednako i nie zna niechęci ani upodobań, ten zaprawdę posiadł mądrości równowagę.
Kto z niczym uczuć nie wiąże, ani się dobrym nie cieszy,
Ani na złe nie narzeka, ten się umocnił w mądrości.
Taki, kogo nic już nigdzie nie pociąga, to czy tamto,
Pomyślne czy niepomyślne osiągnąwszy, nie odczuwa
Nienawiści, ni radości – ma poznanie ustalone.
Kto we wszystkim beznamiętny,
czy osiągnie zło czy dobro,
nie jest rad, nie nienawidzi,
ten jest w wiedzy umocniony.