BhG 2.52

analiza syntaktyczna

yadā (kiedy) te (twoja) buddhiḥ (roztropność) moha-kalilaṃ (okrywę omroczenia) vyatitariṣyati (przekroczy),
tadā (wtedy) śrotavyasya (tego co będzie usłyszane) śrutasya ca (i usłyszanego) nirvedaṃ (obojętność) gantāsi (pójdziesz).

analiza gramatyczna

yadā	–	av. – kiedy (korelatyw do: tadā – wtedy, wówczas);
te	–	yuṣmat sn. 6i.1 – twoja (skrócona forma od: tava);
moha-kalilam	–	moha-kalila 2i.1 n.; TP: mohasya kalilam iti – okrywę omroczenia (od: √muh – mylić się, być skonfundowanym, omroczonym, ogłupiałym, moha – konsternacja, brak świadomości, oszołomienie, bycie w błędzie; √kal – nosić, robić, kalila – pełen, przykryty, nieprzenikliwy, stos, pomieszana masa, zamęt);
buddhiḥ	–	buddhi 1i.1 f. – roztropność, rozum, myśl, rozsądek, intelekt, percepcja, poznanie, idea, pogląd (od: √budh – budzić, rozumieć, percepować);
vyatitariṣyati	–	vi-ati-√tṝ (przekraczać) Fut. P 1c.1 – przekroczy;
tadā	–	av. – wtedy, wówczas;
gantāsi	–	√gam (iść) Fut.p. P 2c.1 – pójdziesz;
nirvedam	–	nir-veda 2i.1 m. – obojętność, odraza (od: nir-√vid – pozbywać się, czuć odrazę; lub veda – Weda, nir-veda – niewierny, pozbawiony Wedy);
śrotavyasya	–	śrotavya (√śru – słuchać) PF  6i.1 n. – tego co będzie usłyszane;
śrutasya	–	śruta (√śru – słuchać) PP 6i.1 n. – usłyszanego;
ca	–	av. – i;

warianty tekstu

vyatitariṣyati → vyavatariṣyati / vyvatariṣyasi / vyatitariṣyate / vyavakariṣyati (przekroczy / przekroczysz / przekroczy / rozproszy);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Oto [autor] tłumaczy, kiedy można osiągnąć rozum, który oczyszcza jestestwo dzięki praktyce jogi:		yogānuṣṭhāna-janita-sattva-śuddhajā buddhiḥ kadā prāpsyate ity ucyate –
Gdy rozum twój mroku okrywę przekroczy, wówczas obojętne ci będzie to, co usłyszysz i to, co [z Wed] usłyszałeś.		yadā te moha-kalilaṃ buddhir vyatitariṣyati | tadā gantāsi nirvedaṃ śrotavyasya śrutasya ca ||2.52||
Gdy, czyli w owym czasie, twoja okrywa mroku, czyli brak rozpoznania o naturze mroku, będący nieczystością, skutkiem którego narząd wewnętrzny (antaḥ-karaṇa) dąży ku przedmiotom [zmysłów] i rozum staje się zanieczyszczony brakiem rozróżnienia między jaźnią i nie jaźnią; gdy ten twój rozum przekroczy, przejdzie ponad, uzyska przeczystą naturę… Oto znaczenie.		yadā yasmin kāle te tava moha-kalilaṃ mohātmakam aviveka-rūpaṃ kāluṣyaṃ yena ātmānātma-viveka-bodhaṃ kaluṣīkṛtya viṣayaṃ praty antaḥ-karaṇaṃ pravartate, tat tava buddhiḥ vyatitariṣyati vyatikramiṣyati, atiśuddha-bhāvam āpatsyate ity arthaḥ |
Wówczas, czyli w owym czasie, uzyskasz – osiągniesz, obojętność – brak lgnięcia, w stosunku do tego co usłyszysz i co usłyszałeś – to co mógłbyś usłyszeć i co już usłyszałeś okaże się nieprzynoszącym owocu.		tadā tasmin kāle gantāsi prāpsyasi nirvedaṃ vairāgyaṃ śrotavyasya śrutasya ca, tadā śrotavyaṃ śrutaṃ ca te niṣphalaṃ pratibhātīty abhiprāyaḥ ||2.52||

Rāmānuja

ukta-prakāreṇa karmaṇi vartamānasya tayā vṛttyā nirdhūta-kalmaṣasya ye buddhir yadā moha-kalilam atyalpa-phala-saṅga-hetu-bhūtaṃ moha-rūpaṃ kaluṣaṃ vyatitariṣyati | tadāsmatta itaḥ pūrvaṃ tyājyatayā śrutasya phalāder itaḥ paścāt śrotavyasya ca kṛte svayam eva nirvedaṃ gantāsi gamiṣyasi

Śrīdhara

kadāhaṃ tat padaṃ prāpsyāmi ity apekṣāyām āha yadeti dvābhyām | moho dehādiṣu ātma-buddhiḥ | tad eva kalilaṃ gahanam | kalilaṃ gahanaṃ vidur ity abhidhāna-koṣa-smṛteḥ | tataś cāyam arthaḥ | evaṃ parameśvarārādhane kriyamāṇe yadā tat-prasādena tava buddhir dehābhimāna-lakṣaṇaṃ moha-mayaṃ gahanaṃ durgaṃ viśeṣeṇātitariṣyati tadā śrotavyasya śrutasya cārthasya nirvedaṃ vairāgyaṃ gantāsi prāpsyasi | tayor anupādeyatvena jijñāsām na kariṣyasīty arthaḥ

Madhusūdana

evaṃ karmāṇy anutiṣṭhataḥ kadā me sattva-śuddhiḥ syād ity ata āha yadeti | na hy etāvatā kālena sattva-śuddhir bhavatīti kāla-niyamo 'sti | kintu yadā yasmin kāle te tava buddhir antaḥkaraṇaṃ moha-kalilaṃ vyatitariṣyati avivekātmakaṃ kāluṣam aham idaṃ mamedaṃ ity ādy-ajñāna-vilasitam atigahanam vyatikramiṣyati rajas-tamo-malam apahāya śuddha-bhāvam āpatsyata iti yāvat | tadā tasmin kāle śrotavyasya śrutasya ca karma-phalasya nirvedaṃ vaitṛṣṇyaṃ gantāsi prāptāsi | parīkṣya lokān karma-citān brāhmaṇo nirvedam āyāt [MuṇḍU 1.2.12] iti śruteḥ | nirvedena phalenāntaḥkaraṇa-śuddhiṃ jñāsyasīty abhiprāyaḥ

Viśvanātha

evaṃ parameśvarārpita-niṣkāma-karmābhyāsāt tava yogo bhaviṣyatīty āha yadeti | tava buddhir antaḥkaraṇaṃ moha-kalilaṃ moha-rūpaṃ gahanaṃ viśeṣato 'tiśayena tariṣyati, tadā śrotavyasya śrotavyeṣv artheṣu śrutasya śruteṣv apy artheṣu nirvedaṃ prāpsyasi asambhāvanā-viparīta-bhāvanayor naṣṭatvāt kiṃ me śāstropadeśa-vākya-śravaṇena | sāmprataṃ me sādhaneṣv eva pratikṣaṇam abhyāsaḥ sarvathocita iti maṃsyasa iti bhāvaḥ

Baladeva

nanu niṣkāmāṇi karmāṇi kurvato me kadātma-viṣayā manīṣābhyudiyād iti cet tatrāha yadeti | yadā te buddhir antaḥkaraṇaṃ moha-kalilaṃ tuccha-phalābhilāṣa-hetum ajñāna-gahanaṃ vyatitariṣyati parityakṣyatīty arthaḥ, tadā pūrvaṃ śrutasyānantaraṃ śrotavyasya ca tasya tuccha-phalasya sambandhinaṃ nirvedaṃ gantāsi gamiṣyasi | parīkṣya lokān karma-citān brāhmaṇo nirvedaṃ āyāt iti śravaṇāt | nirvedena phalena tad-viṣayāṃ tāṃ pariceṣyati iti nāsty atra kāla-niyama ity arthaḥ

Michalski

Kiedy twoje poznanie przekroczy odmęty zaślepienia, staniesz się obojętny na wszystko, coś słyszał, lub co będziesz słyszał.

Olszewski

Kiedy twój rozum przestąpi ciemne krainy błędu, naonczas dojdziesz do wzgardy sprzeczności przeszłych i przyszłych.

Dynowska

Gdy Rozum twój sieć niewiedzy przekroczy, nie będziesz przywiązywał wagi do tego coś usłyszał, lub co kiedykolwiek masz jeszcze z Pism Świętych usłyszeć.

Sachse

Kiedy rozum
przezwycięży ogrom twego zaślepienia,
uniezależnisz się od tego, co zostało [niegdyś] objawione,
lub co może być objawione w przyszłości.

Kudelska

Gdy świadomość twoja znajdzie się ponad sidłami iluzji,
Nie będziesz dbał o to, czegoś się dowiedział lub z Pism Świętych się dowiesz.

Rucińska

Kiedy twój rozum się przedrze przez gęsty mrok zaślepienia,
To będzie ci obojętne, coś słyszał i co usłyszysz.

Szuwalska

Tak i ty się wzniesiesz.
Kiedy wyjdziesz już z lasu mrocznego złudzenia,
Nie będzie mieć znaczenia to, co usłyszałeś
Czy usłyszysz w przyszłości.

Byrski

Kiedy twoje przekonanie przebrnie bagno omroczenia,
Wtedy będziesz obojętny wobec tego, co powinno
Zostać jeszcze objawione i co już jest objawione.

Babkiewicz

Lecz gdy rozum twój przekroczy
omroczenia warstwy gęste,
obojętnym ci się stanie,
co usłyszysz, co słyszałeś.