BhG 2.7

analiza syntaktyczna

kārpaṇya-doṣopahata-svabhāvaḥ (którego natura została ogarnięta wadą litości) dharma-sammūḍha-cetāḥ (którego umysł zdezorientowany jest co do dharmy) [tādṛśaḥ aham] (takiego rodzaju ja) tvā (ciebie) pṛcchāmi (pytam).
yat(co) niścitam (pewne) śreyaḥ (dobro) syāt (będzie),
tat (to) me (mi) brūhi (powiedz).
aham (ja) te (twój) śiṣyaḥ (uczeń),
[ataḥ] (dlatego) mām (mnie) tvām (do ciebie) prapannam (przypadłego) śādhi (poucz).

analiza gramatyczna

kārpaṇya-doṣopahata-svabhāvaḥ	–	kārpaṇya-doṣa-upahata-svabhāva 1i.1 m.; BV: yasya kārpaṇyasya doṣenopahataḥ svabhāvo ‘sti saḥ – ten, którego natura została ogarnięta wadą litości (od: √kṛp – lamentować, żałować, pragnąć; kṛpā – żal, litość, współczucie, czułość, kṛpaṇa – żałosny, przygnębiony, biedny, kārpaṇya – słabość, bieda, współczucie, litość; √duṣ – stawać się zły, psuć się, ginąć, doṣa – błąd, wada, przewina; upa-√han – uderzać, ogarniać, PP upahata – uderzony; sva – własny, swój, bhāva – byty, stany, natury, sva-bhāva – własna natura, stan);
pṛcchāmi	–	√prach (pytać) Praes. P 3c.1 – pytam;
tvā	–	yuṣmat sn. 2i.1 m. – ciebie (skrócona forma od: tvām);
dharma-saṃmūḍha-cetāḥ	–	dharma-saṃmūḍha-cetas 1i.1 m.; BV: yasya dharme sammūḍhaṃ ceto ‘sti saḥ – ten którego umysł zdezorientowany jest co do dharmy (od: √dhṛ – dzierżyć; sam-√muh – mylić się, być skonfundowanym, omroczonym, ogłupiałym, PP sammūḍha – być ogłupiałym całkowicie; √cit – myśleć, poznawać; cetas – umysł, myśl, serce, świadomość);
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – które;
śreyaḥ	–	śreyas 1i.1 n. – lepszy, wyższy, doskonały, pomyślność, dobro (stopień wyższy od: śrī – śreyas, śreṣṭha);
syāt	–	√as (być) Pot. P 1c.1 – byłoby;
niścitam	–	niścita (nir-√ci – ustalać, decydować) PP 1i.1 n. – postanowione, ustalone, niewątpliwe, lub av. – pewnie, zdecydowanie, pozytywnie;
brūhi	–	√brū (mówić) Imperat. P 2c.1 – powiedz;
tan	–	tat sn. 2i.1 m. – to;
me	–	asmat sn. 6i.1 – mi (skrócona forma od: mahyam);
śiṣyaḥ	–	śiṣya (√śās – uczyć) PF 1i.1 m. – uczeń;
te	–	yuṣmat sn. 6i.1 – twój (skrócona forma od: tava);
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;
śādhi	–	√śās (uczyć) Imperat. P 2c.1 – poucz;
mām	–	asmat sn. 2i.1 – mnie;
tvām	–	yuṣmat sn. 2i.1 – ciebie;
prapannam	–	prapanna (pra-√pat – upadać w dół, przybywać, zbliżać się) PP 2i.1 m. – przypadłego, biednego;

warianty tekstu

tvā → tvaṃ (ciebie);
tvāṃ → tvaṃ (ty);

Śāṃkara

brak komentarza aż do wersu BhG 2.10

Rāmānuja

komentarz wspólny przy wersecie BhG 2.8

Madhva

brak komentarza aż do wersu BhG 2.11

Śrīdhara

upadeśa-grahaṇe svādhikāraṃ sūcayati kārpaṇyety ādi | arthāt kārpaṇya-doṣopahata-svabhāvaḥ etān hatvā kathaṃ jīviṣyāma iti kārpaṇyaṃ dosaś ca svakula-kṣaya-kṛtaḥ, tābhyām upahato 'bhibhūtaḥ svabhāvaḥ śauryādi-lakṣaṇo yasya so 'haṃ tvāṃ pṛcchāmi, tathā dharme saṃmūḍhaṃ ceto yasya saḥ | yuddhaṃ tyaktvā bhikṣāṭanam api kṣatriyasya dharmo 'dharmo veti sandigdha-cittaḥ sann ity arthaḥ | ato me yan niścitaṃ śreyaḥ yuktaṃ syāt tad brūhi | kiṃ ca te 'haṃ śiṣyaḥ śāsanārhaḥ | atas tvāṃ prapannaṃ śaraṇāgataṃ māṃ śādhi śikṣaya

Madhusūdana

gurūpasadanam idānīṃ pratipādyate samadhigata-saṃsāra-doṣa-jātasyātitarāṃ nirviṇṇasya vidhivad gurum upasannasyaiva vidyā-grahaṇe 'dhikārāt | tad evaṃ bhīṣmādi-saṃkaṭa-vaśāt | vyutthāyātha bhikṣācaryaṃ caranti [BAU 3.5.1] iti śruti-siddha-bhikṣā-carye 'rjunasyābhilāṣaṃ pradarśya vidhivad gurūpasattim api tat-saṅkaṭa-vyājenaiva darśayati kārpaṇyeti |
yaḥ svalpām api citta-kṣatiṃ na kṣamate sa kṛpaṇa iti loke prasiddhaḥ | tad-vidhatvād akhilo 'nātma-vid aprāpta-puruṣārthatayā kṛpaṇo bhavati | yo vā etad akṣaram gārgy aviditvā asmāl lokāt praiti sa kṛpaṇa [BAU 3.8.10] iti śruteḥ | tasya bhāvaḥ kārpaṇyam anātmādhyāsavattvaṃ tan-nimitto 'smin janmany eta eva madīyās teṣu hateṣu kiṃ jīvitenety abhiniveśa-rūpo mamatā-lakṣaṇo doṣas tenopahatas tiraskṛtaḥ svabhāvaḥ kṣātro yuddhodyoga-lakṣaṇo yasya sa tathā | dharme viṣaye nirṇāyaka-pramāṇaādarśanāt saṃmūḍhaṃ kim eteṣāṃ vadho dharmaḥ kim etat-paripālanaṃ dharmaḥ | tathā kiṃ pṛthvī-paripālanaṃ dharmaḥ kiṃ vā yathāvasthito 'raṇya-nivāsa eva dharma ity ādi-saṃśayair vyāptaṃ ceto yasya sa tathā | na caitad vidmaḥ kataran no garīya ity atra vyākhyātam etat | evaṃvidhaḥ sann ahaṃ tvā tvām idānīṃ pṛcchāmi śreya ity anuṣaṅgaḥ |
ato yan niścitam aikāntikam ātyantikaṃ ca śreyaḥ parama-pumartha-bhūtaṃ phalaṃ syāt tan me mahyaṃ brūhi | sādhanānantaram avaśyambhāvitvam aikāntikatavaṃ, jātasyāvināśa ātyantikatvam | yathā hy auṣadhe kṛte kadācid roga-nivṛttir na bhaved api jātāpi ca roga-nivṛttiḥ punar api rogotpattyā vināśyate | evaṃ kṛte 'pi yāge pratibandha-vaśāt svargo na bhaved api jāto 'pi svargo duḥkhākrānto naśyati ceti naikāntikatvam ātyantikatvaṃ vā tayoḥ | tad uktam –
duḥkha-trayābhighātāj jijñāsā tad-apaghātake hetau |
dṛṣṭe sāpārthā cen naikāntātyantato 'bhāvāt || (Sa.K. 1) iti |
dṛṣṭavad ānuśravikaḥ sa hy avaiśuddhi-kṣayātiśaya-yuktaḥ |
tad-viparītaḥ śreyān vyaktāvyaktajña-vijñānāt || (Sa.K. 1) iti |
nanu tvaṃ mama sakhā na tu śiṣyo 'ta āha śiṣyas te 'ham iti | tvad-anuśāsanayogyatvād ahaṃ tava śiṣya eva bhavāmi na sakhā nyūna-jñānatvāt | atas tvāṃ prapannaṃ śaraṇāgataṃ māṃ śādhi śikṣaya karuṇayā na tv aśiṣyatva-śaṅkayopekṣaṇīyo 'ham ity arthaḥ | etena – tad vijñānārthaṃ sa gurum evābhigacchet samit-pāṇiḥ śrotriyaṃ brahma-niṣṭham [ṃuṇḍU 1.2.11], bhṛgur vai vāruṇiḥ | varuṇaṃ pitaram upasasāra | adhīhi bhagavo brahmeti [TaittU 3.1] ity ādi-gurūpasatti-pratipādakaḥ śruty-artho darśitaḥ

Viśvanātha

nanu tarhi sopapattikaṃ śāstrārthaṃ tvam eva bruvāṇaḥ kṣatriyo bhūtvā bhikṣāṭanaṃ niścinoṣi tarhy alaṃ mad-uktyeti tatrāha kārpaṇyeti | svābhāvikasya śauryasya tyāga eva me kārpaṇyam | dharmasya sūkṣmā gatir ity ato dharma-vyavasthāyām apy ahaṃ mūḍha-buddhir evāsmi | atas tvam eva niścitya śreyo brūhi |
nanu mad-vācas tvaṃ paṇḍata-mānitvena khaṇḍayasi cet, kathaṃ brūyām ? tatrāha śiṣyas te 'ham asmi | nātaṃ paraṃ vṛthā khaṇḍayāmīti bhāvaḥ

Baladeva

atha tad vijñānārthaṃ sa gurum evābhigacchet samit-pāṇiḥ śrotriyaṃ brahma-niṣṭham [ṃuṇḍU 1.2.11], ācāryavān puruṣo veda [Chā 6.14.2] ity ādi śruti-siddhāṃ gurūpasattiṃ darśayati kārpaṇyeti | yo vā etad akṣaram gārgy aviditvā asmāl lokāt praiti sa kṛpaṇa [BAU 3.8.10] iti śravaṇād abrahmavittvaṃ kārpaṇyam | tena hetunā yo doṣo yān eva hatveti bandhu-vargam amatālakṣaṇas tenopahata-svabhāvo yuddha-spṛhā-lakṣaṇaḥ svadharmo yasya saḥ | dharme saṃmūḍhaṃ kṣatriyasya me yuddhaṃ svadharmas tad vihāya bhikṣāṭanaṃ vety evaṃ sandihānaṃ ceto yasya saḥ | īdṛśaḥ sann ahaṃ tvām idānīṃ pṛcchāmi – tasmān niścitaṃ ekāntikaṃ ātyantikaṃ yan me śreyaḥ syāt tat tvaṃ brūhi | sādhanottaram avaśyaṃbhāvitvaṃ aikāntikatvaṃ, bhūtasyāvināśitvaṃ ātyantikatvam |
nanu śaraṇāgatasyopadeśaḥ tad vijñānārthaṃ sa gurum evābhigacchet ity ādi-śruteḥ | sakhāyaṃ tvāṃ katham upadiśāmīti cet tatrāha śiṣyas te 'ham iti | śādhi śikṣaya

Michalski

Serce me opanowane przez niemoc litości, — rozum nie poznaje swych obowiązków, więc pytam się ciebie, co lepsze?— Wyłóż mi to dokładnie, przecież jestem twym uczniem, — naucz mnie, gdy do ciebie się zwracam!

Olszewski

Dusza moja raniona żałością i bojaźnią grzechu, zapytuje ciebie: bo nie widzę już, gdzie jest sprawiedliwość. Jaki wybór mam uczynić? Powiedz mi. Jestem twoim uczniem: naucz mię, do ciebie się zwracam.

Dynowska

Me serce łamie się w niemocy, a myśl się gubi. Nie widzę jasno mej Dharmy, nie rozpoznaję obowiązku. Powiedz mi Ty wyraźnie, co jest lepsze, uczniem Twym jestem, błagam Cię, oświeć mnie!

Sachse

Z sercem rażonym błędem bezradności,
pełen wahań co do mego obowiązku,
pytam cię: co jest lepsze?
Powiedz mi to stanowczo!
Poucz mnie, wszak jestem twoim uczniem
i u ciebie szukam pomocy!

Kudelska

W moje serce wkradła się bezradność i zwątpienie, mój umysł nie wie, co czynić należy,
Pytam cię, co lepsze, powiedz mi jasno, jam twoim uczniem, poucz mnie, uciekam się do ciebie.

Rucińska

Pełen żałości, niegodnej rycerza,
pytam, niepewny, co czynić należy –
Powiedz mi, co jest dobrem niewątpliwym,
poucz mnie, ucznia, którym Ci zawierzył!

Szuwalska

Straciłem spokój ducha, czuję się bezradny.
Odpowiedz mi, co robić? Co będzie najlepsze?
Pragnę zostać Twym uczniem, powierzam się Tobie.
Proszę, poucz mnie Kryszno,

Byrski

Błędem słabości będąc porażonym,
Ja pytam ciebie niepewny zacności,
Cóż lepsze będzie – powiedz mi to jasno.
Jam uczniem Twoim! Oświeć mnie mój Zbawco!

Babkiewicz

Litości wadą
jestem porażony
i ogłupiały
co do prawa, pytam:
co lepszym będzie,
powiedz mi to jasno,
jam uczniem twoim,
poucz mnie, kornego!