BhG 2.3

analiza syntaktyczna

he pārtha (Prythowicu!), he parantapa (o pogromco wrogów!),
klaibyam (w niemoc) mā sma gamaḥ (nie idź),
tvayi (dla ciebie) etat (to) na upapadyate (nie jest właściwe).
kṣudram (nikczemną) hṛdaya-daurbalyam (słabość serca) tyaktvā (porzuciwszy) uttiṣṭha (wstań).

analiza gramatyczna

klaibyam	–	klaibya 2i.1 n. – słabość, impotencja, niemoc (od: √klīb – być impotentem, klība – impotent);
mā sma	–	av. – nie! (bardzo silne zaprzeczenie z partykułą wzmacniającą: sma; najczęściej stosowane z aorystem pozbawionym partykuły „a” co nadaje wypowiedzi rozkazujący charakter – nie idź);
[a]gamaḥ	–	√gam (iść) Aor. P 2c.1 agamaḥ – poszedłeś; użyty z partykułą mā traci prefiks „a-” i nabiera silnie rozkazującego charakteru: nie idź!
pārtha	–	pārtha 8i.1 m. – o synu Prythy (od: √pṛth – rozszerzać, pṛthā – Kunti, matka Pandowiców);
na	–	av. – nie;
etat	–	etat sn. 1i.1 n. – to;
tvayi	–	yuṣmat sn. 7i.1 m. – w tobie;
upapadyate	–	upa-√pad (iść ku, zbliżać się, stawać się, być właściwym) Praes. Ā 1i.1 – jest właściwe (wymaga locativusu);
kṣudram		kṣudra 2i.1 n. – małą, niską, nikczemną;
hṛdaya-daurbalyam	–	hṛdaya-daurbalya 1i.1 n.; TP: hṛdayasya daurbalyam iti – słabość serca (od: hṛdaya / hṛd – serce; dur-bala – brak siły);
tyaktvā	–	√tyaj (porzucać) absol. – porzuciwszy;
uttiṣṭha	–	ut-√sthā (wstawać) Imperat. P 2c.1 – powstań;
paraṃtapa	–	param-tapa 8i.1 m.; yaḥ parān tāpayati saḥ – ten, który sprawia cierpienie innym (od: para – drugi, inny, obcy; √tap – topić, palić, tapas – gorąco, asceza);

warianty tekstu

klaibyaṃ mā sma gamaḥ → mā klaibyaṃ gaccha kaunteya (Kuntjowicu, nie idź w słabość);

Śāṃkara

brak komentarza aż do BhG 2.10

Rāmānuja

evam upaviṣṭe pārthe kuto’yam asthāne samupasthitaḥ śokaḥ ? ity ākṣipya tam imaṃ viṣama-sthaṃ śokam avidvat-sevitaṃ para-loka-virodhinam akīrti-karam atikṣudraṃ hṛdaya-daurbalya-kṛtaṃ parityajya yuddhāyottiṣṭheti śrī-bhagavān uvāca

Madhva

brak komentarza aż do BhG 2.11

Śrīdhara

klaibyaṃ mā sma gama iti | tasmāt he pārtha ! klaibyaṃ kātaryaṃ mā sma gamaḥ | na prāpnuhi | yatas tvayi etan nopapadyate yogyaṃ na bhavati | kṣudraṃ tucchaṃ hṛdaya-daurbalyaṃ kātaryaṃ yuddhāya uttiṣṭha, he parantapa śatru-tāpana !

Madhusūdana

nanu bandhu-senāvekṣaṇa-jātenādhairyeṇa dhanur api dhārayitum aśaknuvatā mayā kiṃ kartuṃ śakyam ity ata āha klaibyam iti | klaibyaṃ klīb-bhāvam adhairyam ojas-teja-ādi-bhaṅga-rūpaṃ mā sma gamo mā gā | he pārtha pṛthā-tanaya! pṛthayā deva-prasāda-labdhe tat-tanaya-mātre vīryātiśayasya prasiddhatvāt pṛthā-tanayatvena tvaṃ klaibyāyogya ity arthaḥ | arjunatvenāpi tad-ayogyatvam āha naitad iti | tvayi arjune sākṣān-maheśvareṇāpi saha kṛtāhave prakhyāta-mahā-prabhāve nopapadyate na yujyata etat-klaibyam ity asādhāraṇyena tad-ayogyatva-nirdeśaḥ |
nanu na ca śaknomy avasthātuṃ bhramatīva ca me manaḥ iti pūrvam eva mayoktam ity āśaṅkyāha kṣudram iti | hṛdaya-daurbalyaṃ manaso bhramaṇādi-rūpam adhairyaṃ kṣudratva-kāraṇatvāt kṣudraṃ sunirasanaṃ vā tyaktvā vivekenāpanīyottiṣṭha yuddhāya sajjo bhava | he parantapa ! paraṃ śatruṃ tāpayatīti tathā saṃbodhyate hetu-garbham

Viśvanātha

klaibyaṃ klīb-dharmaṃ kātaryam | he pārtheti tvaṃ pṛthā-putraḥ sann api gacchasi | tasmān mā sma gamaḥ, mā prāpnuhi, anyasmin kṣatra-bandhau varam idam upapadyatām, tvayi mat-sakhau tu nopayujyate |
nanv idaṃ śauryābhāva-lakṣaṇaṃ klaibyaṃ mā śaṅkiṣṭhāḥ | kintu bhīṣma-droṇādi-guruṣu dharma-dṛṣṭyā viveko 'yaṃ dhārtarāṣṭreṣu tu durbaleṣu mad-astrāghātam āsādya martum udyateṣu dayaiveyam iti tatrāha kṣudram iti | naite tava viveka-daye, kintu śoka-mohāv eva | tau ca manaso daurbalya-vyañjakau | tasmāt hṛdaya-daurbalyam idaṃ tyaktvā uttiṣṭha | he parantapa ! parān śatrūn tāpayan yudhyasva

Baladeva

nanu bandhu-kṣayādhyavasāya-doṣāt prakampitena mayā kiṃ bhāvyam iti cet tatrāha klaibyam iti | he pārtha ! devarāja-prasādāt pṛthāyām utpanna ! klaibyaṃ kātaryaṃ mā sma gamaḥ prāpnuhi | tvayi viśva-vijetari mat-sakhe 'rjune kṣatra-bandhāv ivaitad īdṛśaṃ klaibyaṃ nopayujyate |
nanu na me śauryābhāva-rūpaṃ klaibyaṃ kintu bhīṣmādiṣu pūjyeṣu dharma-buddhyā viveko 'yaṃ duryodhanādiṣu bhrātṛṣu mac-chastra-prahāreṇa mariṣyatsu kṛpeyam iti cet tatrāha kṣudram iti | naite tava viveka-kṛpe, kintu kṣudraṃ laghiṣṭhaṃ hṛdaya-daurbalyam eva | tasmāt tat tyaktvā yuddhāyottiṣṭha sajjībhava | he parantapa ! śatru-tāpaneti śatru-hāsa-pātratāṃ mā gāḥ

Michalski

Nie poddawaj się słabości!, o Partho, gdyż ona ci nie przystoi! Porzuć niegodną niemoc serca i podnieś się, ciemięzco wrogów!

Olszewski

Nie daj się opanować upadkowi ducha, to ci nie przystoi; wypędź sromotną słabość ze swego serca i powstań, pogromco nieprzyjaciół!

Dynowska

Nie poddawaj się niemocy, o Parto, nie przystoi ci to. Odrzuć nędzną małoduszność i powstań, wrogów zwycięzco!

Sachse

Nie poddawaj się słabości, synu Prithy,
nie przystoi ci to!
Porzuć niską bezsiłę twego serca
i powstań, Ciemiężco Wroga!

Kudelska

Tę postawę męża niegodną odrzuć, synu Prithy, ona tobie nie przystoi,
Porzuć tę nędzną słabość serca i powstań, Wrogów Pogromco.

Rucińska

Nie bądź niemęski, o Partho! Wszak nie przystoi to tobie!
Zrzuć z serca niemoc nikczemną i powstań, Ciemięzco Wrogów!

Szuwalska

Hańbą tylko okryje, porzuć ją natychmiast.
Przygotuj się do walki. Wstań, Pogromco Wroga!«

Byrski

Nie ulegaj zniechęceniu! Nie przystoi ci to, Partho!
Porzuć słabość serca niską! Powstań, o Pogromco Wrogów!”

Babkiewicz

Impotencji tej nie folguj,
nie przystoi ona tobie.
Porzuć marną słabość serca,
powstań, o pogromco wrogów!